Ouders en schOOl

VANUIT DE OPLEIDINGJurre Koningwetenschappelijkdenken met DarwinSinds ik op de Pabo in aanraking kwam met jenaplanonderwijs heeft het me geboeid, in het bijzonder de centrale roldie wereldoriëntatie inneemt. Dit past goed bij mijn eigen visie en mijn wetenschappelijke achtergrond. Voor mijnLIO-stage ben ik dan ook bewust op zoek gegaan naar een Jenaplanschool, want ik wilde graag eens zien hoe defilosofie in de praktijk vormgegeven werd. In een bovenbouwgroep van de Walter Gillijnsschool in Zutphen heb ik eenaantal projecten meegemaakt. Daar heb ik ook een project over de evolutietheorie van Charles Darwin uitgevoerd.Wetenschappelijke werkwijzeDe theorie van Darwin plaatst alle (verdere) kennis van de levendenatuur in een kader en is eenvoudig te begrijpen. Bovendien denk ikdat de theorie ook vele verhelderende en nuttige inzichten verschaftover ons dagelijks leven. Denk aan tegen antibiotica resistente bacteriën,maar ook aan ons eetpatroon, waarom vinden we zoet en veteten zo lekker?Ik heb dit onderwerp gekoppeld aan de vraag of ik het begrip vanwetenschap en vooral de wetenschappelijke manier van denken kanvergroten in deze bovenbouwgroep. Ik zie dit als een belangrijke taakvan het onderwijs, omdat kritische denkvaardigheden en een basalewetenschappelijke geletterdheid in mijn ogen noodzakelijk zijn om,in deze snel veranderende maatschappij waarbij er een enorme (ensteeds harder groeiende) hoeveelheid informatie op ons afkomt, goedte kunnen blijven functioneren. Ik vind het belangrijk om vaardighedente leren waarmee je kunt bepalen hoe bepaalde informatie totstand is gekomen en hoe deze te verifiëren is. Dit is de basis van dewetenschappelijke werkwijze.LiteratuuronderzoekEen uitgebreid document over dit onderwerp is van de AmerikaanseNational Academy of Sciences: ‘Teaching About Evolution and theNature of Science’ 1 . Hierin kwamen de twee hierboven beschrevenonderwerpen waaraan ik graag aandacht wilde besteden, uitgebreidaan bod.De Koninklijke Academie van Wetenschappen heeft in 2005 eendocument geschreven genaamd ‘Visie op wetenschap en techniek inhet basisonderwijs’ 2 . Wetenschap en techniekonderwijs sluiten aanbij een natuurlijke neiging van kinderen, zoals vragen stellen, verbandenleggen, creatief zijn en bouwen van constructies. Het gaat nietom het aanleren van encyclopedische kennis, maar om een (wetenschappelijke)‘geesteshouding’.Over onderzoekend en ontwerpend leren is veel geschreven, onderandere door het Platform Beta Techniek in 2007 3 . Deze twee, veelovereenkomsten vertonende, manieren van leren passen goed bij dewetenschappelijke methode. Je sluit aan bij een aantal ontwikkelingsgebiedenvan kinderen, zoals het willen redeneren over oplossingen,zorgvuldig willen werken, nieuwsgierig zijn naar juistheid van beweringen,informatie willen delen, het funderen van oordelen en openstaanvoor de mening van anderen.De Commissie Vernieuwing Biologieonderwijs heeft in 2007 eenleerlijn voor biologieonderwijs van vier tot achttien jaar beschreven 4 .Ze heeft een vijftal systeemconcepten omschreven die gelden vooralle biologische systemen en hebben deze op verschillende niveausuitgewerkt, bijvoorbeeld cel, organisme en ecosysteem. Eén van diesysteemconcepten is evolutie.Na deze studie was ik benieuwd wat er in de kerndoelen beschrevenstaat over evolutie. Een aantal kerndoelen omschrijven onderwerpendie goed aan evolutie gekoppeld zouden kunnen worden, maar deevolutietheorie wordt nergens in de kerndoelen expliciet genoemd.Natuur40 De leerlingen leren in deeigen omgeving veel voorkomendeplanten en dierenonderscheiden en benoemenen leren hoe ze functionerenin hun leefomgeving.41 De leerlingen leren over debouw van planten, dieren enmensen en over de vorm enfunctie van hun onderdelen.Deze kerndoelen zou je goedkunnen aangrijpen om het te hebben over aanpassing aan de omgevingvan organismen, hoe de vorm en functie ontstaan is en de biodiversiteit.M E N S E N K I N D E R E N 131 maart 201223