Ouders en schOOl
Ouders en schOOl Ouders en schOOl
o u d e r sEen le e f- enwerkgemeenschapKlaas DijkhuisHet zal 1973 zijn geweest. Weer een nieuwe stageschool, een dorpsschoolin Hengelo. Maandagochtend, al vroeg vertrokken, trein, busen vlak voor school uitstappen; altijd weer spannend. Het was vroegen nog heel rustig rondom de school. Ik wilde aanbellen, maar datwas niet nodig. De deur werd al open gedaan door Mart Hoogeveen,hoofd der school; een aardige, vriendelijke en statige man. Hij heettemij welkom op ‘zijn’ jenaplanschool en hoopte dat ik een leerzame enfijne periode zou hebben op de Piersonschool.Mijn pedagogische wortels werden bij hem op school langzaam jenaplan-gekleurd.Die kleur is onuitwasbaar gebleken. Ik sta nog steedsgeworteld in het jenaplanveld.Bladerend in Pedomorfose, een uitgave van de Stichting Jenaplan uitgegevenin de jaren ‘70 en ‘80, en speurend naar de rol van ouders in dejenaplanschool kwam ik een artikel van mijn eerste ‘baas’ tegen. MartHoogeveen schreef in het vijftigste (jubileum)nummer van mei 1981een artikel onder de weinig verrassende titel: ‘De ouders in de school’.Elke vorm van opvoeding en leiding in een jenaplanschool ontleentonmiskenbaar haar uiteindelijke kracht aan het feit, dat in alle openheid,voor de ogen van de kinderen, de leerkrachten met de ouderssamenwerken; dat de school en het gezin ineengrijpen en dat zo hetbeste verbond gesloten wordt in de bescherming waarvan een schoolgedijen kan: de schoolgemeenschap.Indien deze zienswijze door de school ernstig genomen wordt, dangrijpen de tandraderen van gezin en school op een geheel natuurlijkewijze ineen en verliest het geheel iedere schijn van een ‘organisatie’.Dan gaat alles als vanzelf.Mart geeft na deze citaten toe dat hij het moeilijk vindt te begrijpenwat Petersen nu precies wilde zeggen. Hij geeft daarbij de volgendezin van Petersen als voorbeeld: Mijn observaties en ervaringen opgedaanin een periode van dertig jaar hebben mij ervan overtuigd datiedere mogelijkheid tot opvoeding onmiddellijk dan verdwijnt, wanneerleerkrachten of ouders het vermogen verliezen om zich in dezevolledige openheid te laten aanspreken, het al-te-menselijke daarbijniet meer verdragen kunnen of zich op grond van een autoritaireinstelling voor de ander afsluiten. Ook al is dit citaat lastig te vatten,het heeft ook een boodschap voor de huidige tijd.Petersen en Hoogeveen roepen op tot een open dialoog tussen schoolen ouders. Naast deze dialoog roepen ze ook op in de school metelkaar bezig te zijn in dienst van de kinderen, waarbij niet in de eersteplaats gedacht wordt aan de hand- en spandiensten, zoals activiteitenals lees- of luizenouder. Ze denken aan ouders die deelnemen aan hetonderwijsproces. Iedereen op zijn eigen manier met zijn eigen kennis,vaardigheden en gebruikmaking van de aanwezige talenten.Naast dialoog en samenwerking schrijft Petersen ook over de gezamenlijkeverantwoordelijkheid voor de opvoeding van de kinderenen de inbedding in de samenleving: Het behoort tot de taak van deschool om dit proces (van verbondenheid) op gang te brengen enop deze wijze mee te werken aan de ‘ontscholing’ van de school,die daardoor verandert in een plaats waar niet alleen geleerd, maarvooral ook gelééfd wordt.Ik raakte geboeid door het artikel, niet door de bijzondere uitsprakenen citaten. Veel zinsneden waren namelijk voorspelbaar. Citatenuit het boekje van Petersen ‘Der kleine Jenaplan’ zijn voor mijbekende teksten. Door Mart Hoogeveen werden ze, versterkt doormijn ervaring met zijn school, echter in een ander daglicht gezet,namelijk dat van een leefgemeenschap, waarin een ieder zichthuis voelt. De ouders hebben een rol van binnenuit. Met onderstaandecitaten, die door Mart zelf zijn vertaald, wil ik dat illustreren.Mart sluit zijn artikel af met dat het leuk is als veel ouders helpen inschool en hun betrokkenheid hartverwarmend is. Het steunt bij hetwerken in de school als ouders je school regelmatig te bezoeken. Entoch kun je je dan afvragen of de school van de kinderen ook hunschool is. Pas als dat het geval is, komen we een stap verder in derichting van wat de school volgens hem zou moeten zijn: een leef- enwerkgemeenschap.Het is nu 2012. De afgelopen maanden is er regelmatig gesprokenen geschreven – en niet door de minsten – over ouders en de rol vanouders in de school. Het is soms een verademing om eens terug tekijken en te lezen en je te laten inspirerenKlaas Dijkhuis is redactielid van MensenkinderenFotografie: Rik Brussel, TopPix Photo & DesignAlle citaten komen uit Pedomorfose 50, mei 1981, pagina 230/23118M E N S E N K I N D E R E N 131 maart 2012
Verschillen tussenjong e ns en m e isj esBarbara Sparreboom en Martijn SmoorsMoeten we jongens en meisjes gaan scheiden in het onderwijs? Jongens lopen een achterstand op in hetonderwijs, wat nu? Hebben we meer mannen nodig voor de klas? Dit zijn vragen die de afgelopen tijdregelmatig in het nieuws waren. In dit artikel gaan we kort in op onderzoek en theorie over de verschillenin het brein en geven daarna handvatten om hiermee praktisch aan het werk te gaan in de groep.Verschillen in het breinDe laatste tijd is er steeds meer informatie beschikbaar over de verschillentussen jongens en meisjes. Dit is mogelijk, omdat in onderzoekbeter meet- en toetsbaar is, wat er precies in de hersenen gebeurt. Erzijn verschillen te noemen in drie categorieën:- in de structuur van de hersenen;- in de verwerking, het gebruik van de hersenen;- in de werkzame chemische stoffen in de hersenen.jongens. Jongens gebruiken hun rechterhersenhelft meer. Daardoorkunnen zij beter ruimtelijk denken.Er is een aantal chemische stoffen in de hersenen dat ervoor zorgt datjongens en meisjes verschillend reageren op situaties. Het testosterongehaltevan jongens stijgt als zij ‘winnen’ en daalt als zij ‘verliezen’.Het testosterongehalte bij meisjes is lager en minder onderhevig aanschommelingen. Jongens hebben baat bij gezonde concurrentie. Hethelpt hen beter motiveren. Meisjesworden door gezonde concurrentiezelfverzekerder.Het oestrogeengehalte bij meisjesis hoger dan bij jongens. Het kanbij hen zorgen voor stemmingswisselingenen meer agressie.Op het moment van de puberteitbegint ook de verandering vande hersenen. Dit kan van groteinvloed zijn op het gedrag en prestatiesvan meisjes.In de structuur van de hersenen werken de twee hersenhelften bijmeisjes beter samen, waardoor ze gevoelens en emoties beter kunnenomzetten in taal. Bij de jongens zijn de kleine hersenen (het‘doe-centrum’) beter ontwikkeld. Beweging is voor jongens een biologischebehoefte. In de hersenstam is het percentage hersenvloeistofbij jongens hoger. Daar wordt de primitieve reactie; vluchten of vechtengeregeld. Jongens reageren sneller fysiek op een situatie.Ook in de verwerking, in het gebruik van de hersenen zijn verschillente zien. Bij jongens is de taalverwerking bijvoorbeeld centraal inde linkerhersenhelft. Bij meisjes is dat beter over beide hersenhelftenverdeeld. Hierdoor kunnen meisjes verbale informatie beter tot zichnemen. Meisjes gebruiken ongeveer twee keer zoveel woorden alsSerotonine is een chemische stofwaardoor je je goed voelt. Hethelpt onder andere af te koelen bijconflicten. Het gehalte van dezestof is bij meisjes hoger. Meisjesreageren hierdoor minder snel meteen vechtreactie. Het is belangrijkom bij jongens in conflictreactiesde vechtreactie zo min mogelijk te laten escaleren. Kalmte, rust enbegripvol zijn, helpt daarbij beter dan de machtsstrijd aangaan.Op basis van de verschillen in het brein hebben wij een aantal aanbevelingendie u kunt inzetten in de dagelijkse praktijk.Houd ze in bewegingEen kinderlichaam is niet gemaakt om stil te zitten. Tijdens het bewegenworden neurale snelwegen aangelegd in de hersenen en door detoename van zuurstof worden hersenen alerter. Door meer bewegingte integreren tijdens het leren zijn de leereffecten hoger en onthoudenkinderen meer. Door beweging nemen gedrags- en concentratieproblemenaf.M E N S E N K I N D E R E N 131 maart 201219
- Page 1 and 2: Mensenkinderent i j d s c h r i f t
- Page 3 and 4: Zonder relatiegeen prestati eFelix
- Page 5 and 6: o u d e r sDe ouders krijgen allema
- Page 7 and 8: O u d e r seventueel met de groepsl
- Page 9 and 10: o u d e r sContacten tussenouders e
- Page 11 and 12: o u d e r sB o u w s t e n e nschui
- Page 13 and 14: o u d e r snadat we minutenlang de
- Page 15 and 16: o u d e r sTweede avondWe gaan nu a
- Page 17 and 18: o u d e r sWelke suggesties heeft u
- Page 19: O u d e r sBrutale oudersAls direct
- Page 23 and 24: Feest in Amsterdam? Ad BoesIn het v
- Page 25 and 26: VANUIT DE OPLEIDINGJurre Koningwete
- Page 28: H u i s b e z o e kGelovig of niet
Verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>jong e ns <strong>en</strong> m e isj esBarbara Sparreboom <strong>en</strong> Martijn SmoorsMoet<strong>en</strong> we jong<strong>en</strong>s <strong>en</strong> meisjes gaan scheid<strong>en</strong> in het onderwijs? Jong<strong>en</strong>s lop<strong>en</strong> e<strong>en</strong> achterstand op in hetonderwijs, wat nu? Hebb<strong>en</strong> we meer mann<strong>en</strong> nodig voor de klas? Dit zijn vrag<strong>en</strong> die de afgelop<strong>en</strong> tijdregelmatig in het nieuws war<strong>en</strong>. In dit artikel gaan we kort in op onderzoek <strong>en</strong> theorie over de verschill<strong>en</strong>in het brein <strong>en</strong> gev<strong>en</strong> daarna handvatt<strong>en</strong> om hiermee praktisch aan het werk te gaan in de groep.Verschill<strong>en</strong> in het breinDe laatste tijd is er steeds meer informatie beschikbaar over de verschill<strong>en</strong>tuss<strong>en</strong> jong<strong>en</strong>s <strong>en</strong> meisjes. Dit is mogelijk, omdat in onderzoekbeter meet- <strong>en</strong> toetsbaar is, wat er precies in de hers<strong>en</strong><strong>en</strong> gebeurt. Erzijn verschill<strong>en</strong> te noem<strong>en</strong> in drie categorieën:- in de structuur van de hers<strong>en</strong><strong>en</strong>;- in de verwerking, het gebruik van de hers<strong>en</strong><strong>en</strong>;- in de werkzame chemische stoff<strong>en</strong> in de hers<strong>en</strong><strong>en</strong>.jong<strong>en</strong>s. Jong<strong>en</strong>s gebruik<strong>en</strong> hun rechterhers<strong>en</strong>helft meer. Daardoorkunn<strong>en</strong> zij beter ruimtelijk d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>.Er is e<strong>en</strong> aantal chemische stoff<strong>en</strong> in de hers<strong>en</strong><strong>en</strong> dat ervoor zorgt datjong<strong>en</strong>s <strong>en</strong> meisjes verschill<strong>en</strong>d reager<strong>en</strong> op situaties. Het testosterongehaltevan jong<strong>en</strong>s stijgt als zij ‘winn<strong>en</strong>’ <strong>en</strong> daalt als zij ‘verliez<strong>en</strong>’.Het testosterongehalte bij meisjes is lager <strong>en</strong> minder onderhevig aanschommeling<strong>en</strong>. Jong<strong>en</strong>s hebb<strong>en</strong> baat bij gezonde concurr<strong>en</strong>tie. Hethelpt h<strong>en</strong> beter motiver<strong>en</strong>. Meisjesword<strong>en</strong> door gezonde concurr<strong>en</strong>tiezelfverzekerder.Het oestroge<strong>en</strong>gehalte bij meisjesis hoger dan bij jong<strong>en</strong>s. Het kanbij h<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong> voor stemmingswisseling<strong>en</strong><strong>en</strong> meer agressie.Op het mom<strong>en</strong>t van de puberteitbegint ook de verandering vande hers<strong>en</strong><strong>en</strong>. Dit kan van groteinvloed zijn op het gedrag <strong>en</strong> prestatiesvan meisjes.In de structuur van de hers<strong>en</strong><strong>en</strong> werk<strong>en</strong> de twee hers<strong>en</strong>helft<strong>en</strong> bijmeisjes beter sam<strong>en</strong>, waardoor ze gevoel<strong>en</strong>s <strong>en</strong> emoties beter kunn<strong>en</strong>omzett<strong>en</strong> in taal. Bij de jong<strong>en</strong>s zijn de kleine hers<strong>en</strong><strong>en</strong> (het‘doe-c<strong>en</strong>trum’) beter ontwikkeld. Beweging is voor jong<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> biologischebehoefte. In de hers<strong>en</strong>stam is het perc<strong>en</strong>tage hers<strong>en</strong>vloeistofbij jong<strong>en</strong>s hoger. Daar wordt de primitieve reactie; vlucht<strong>en</strong> of vecht<strong>en</strong>geregeld. Jong<strong>en</strong>s reager<strong>en</strong> sneller fysiek op e<strong>en</strong> situatie.Ook in de verwerking, in het gebruik van de hers<strong>en</strong><strong>en</strong> zijn verschill<strong>en</strong>te zi<strong>en</strong>. Bij jong<strong>en</strong>s is de taalverwerking bijvoorbeeld c<strong>en</strong>traal inde linkerhers<strong>en</strong>helft. Bij meisjes is dat beter over beide hers<strong>en</strong>helft<strong>en</strong>verdeeld. Hierdoor kunn<strong>en</strong> meisjes verbale informatie beter tot zichnem<strong>en</strong>. Meisjes gebruik<strong>en</strong> ongeveer twee keer zoveel woord<strong>en</strong> alsSerotonine is e<strong>en</strong> chemische stofwaardoor je je goed voelt. Hethelpt onder andere af te koel<strong>en</strong> bijconflict<strong>en</strong>. Het gehalte van dezestof is bij meisjes hoger. Meisjesreager<strong>en</strong> hierdoor minder snel mete<strong>en</strong> vechtreactie. Het is belangrijkom bij jong<strong>en</strong>s in conflictreactiesde vechtreactie zo min mogelijk te lat<strong>en</strong> escaler<strong>en</strong>. Kalmte, rust <strong>en</strong>begripvol zijn, helpt daarbij beter dan de machtsstrijd aangaan.Op basis van de verschill<strong>en</strong> in het brein hebb<strong>en</strong> wij e<strong>en</strong> aantal aanbeveling<strong>en</strong>die u kunt inzett<strong>en</strong> in de dagelijkse praktijk.Houd ze in bewegingE<strong>en</strong> kinderlichaam is niet gemaakt om stil te zitt<strong>en</strong>. Tijd<strong>en</strong>s het beweg<strong>en</strong>word<strong>en</strong> neurale snelweg<strong>en</strong> aangelegd in de hers<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> door deto<strong>en</strong>ame van zuurstof word<strong>en</strong> hers<strong>en</strong><strong>en</strong> alerter. Door meer bewegingte integrer<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s het ler<strong>en</strong> zijn de leereffect<strong>en</strong> hoger <strong>en</strong> onthoud<strong>en</strong>kinder<strong>en</strong> meer. Door beweging nem<strong>en</strong> gedrags- <strong>en</strong> conc<strong>en</strong>tratieproblem<strong>en</strong>af.M E N S E N K I N D E R E N 131 maart 201219
Change language