o u d e r sOu de rsaan het woord‘E<strong>en</strong> j<strong>en</strong>aplanschool is e<strong>en</strong>geme<strong>en</strong>schap van kinder<strong>en</strong>,groepsleiders <strong>en</strong> ouders’,‘E<strong>en</strong> j<strong>en</strong>aplanschool vraagtouders actief betrokk<strong>en</strong> tezijn bij hun school’, ‘E<strong>en</strong>j<strong>en</strong>aplanschool investeert inhet opbouw<strong>en</strong> van de relatiemet het kind <strong>en</strong> zijn ouders’.Zomaar wat uitsprak<strong>en</strong>over j<strong>en</strong>aplanschol<strong>en</strong> <strong>en</strong>ouders. Dat wil zegg<strong>en</strong>:uitsprak<strong>en</strong> over ouders,gedaan door groepsleiders<strong>en</strong> schoolleiders. Maar hoeMarik<strong>en</strong> Gorissprek<strong>en</strong> ouders zichzelfuit? Wat vind<strong>en</strong> zij vande j<strong>en</strong>aplanschool van hun kinder<strong>en</strong>? Veertig ouders van zev<strong>en</strong> j<strong>en</strong>aplanschol<strong>en</strong> uit de regio Arnhem-Nijmeg<strong>en</strong>beantwoordd<strong>en</strong> zes vrag<strong>en</strong> die ze door Marik<strong>en</strong> Goris nam<strong>en</strong>s de redactie van M<strong>en</strong>s<strong>en</strong>kinder<strong>en</strong> kreg<strong>en</strong> voorgelegd.Waarom heeft u gekoz<strong>en</strong> voor j<strong>en</strong>aplanonderwijs?De meerderheid van de ouders geeft aan hun keuze gebaseerd tehebb<strong>en</strong> op de meerjarige stamgroep<strong>en</strong>. Het doorlop<strong>en</strong> van de roll<strong>en</strong>van jongste-middelste-oudste staat met stip op één. <strong>Ouders</strong> waarder<strong>en</strong>dat het onderwijs sam<strong>en</strong> wordt vormgegev<strong>en</strong>; door e<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong>team, door sam<strong>en</strong>werking tuss<strong>en</strong> groepsleiders <strong>en</strong> kinder<strong>en</strong>, doorde kinder<strong>en</strong> onderling. Voor sommige ouders was de mogelijkheidvoor het kind om zich in zijn eig<strong>en</strong> tempo te kunn<strong>en</strong> ontwikkel<strong>en</strong>doorslaggev<strong>en</strong>d voor de keuze. Of het kind snel of langzaam leert, erwordt ruimte gegev<strong>en</strong> aan de eig<strong>en</strong>heid van het kind, e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong>heiddie niet gek of lastig wordt gevond<strong>en</strong>. Verder word<strong>en</strong> de viering<strong>en</strong>,de creatieve vakk<strong>en</strong>, de vier pijlers (gesprek , spel , werk <strong>en</strong> viering)g<strong>en</strong>oemd.E<strong>en</strong> deel van de ouders geeft echter aan dat hun keuze voor de j<strong>en</strong>aplanschoolweinig te mak<strong>en</strong> had met de visie van de school <strong>en</strong> devorm van onderwijs. Het was veeleer de keuze voor de sfeer, hetgoede contact tijd<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> k<strong>en</strong>nismaking. En ook: we zocht<strong>en</strong> e<strong>en</strong>op<strong>en</strong>bare school, of: we wild<strong>en</strong> e<strong>en</strong> Vrije School maar die is er niet bijons <strong>en</strong> de j<strong>en</strong>aplanschool leek ons het beste alternatief.Hoe verlop<strong>en</strong> de contact<strong>en</strong> met de school? Wordt ugezi<strong>en</strong> als partner in de opvoeding?Het lijkt bijna alsof M<strong>en</strong>s<strong>en</strong>kinder<strong>en</strong> de ouders e<strong>en</strong> beloning in hetvooruitzicht heeft gesteld bij het beantwoord<strong>en</strong> van deze vraag. <strong>Ouders</strong>zijn <strong>en</strong>orm positief. Zij prijz<strong>en</strong> de korte lijn<strong>en</strong>, het luister<strong>en</strong>d oor, de zinvolleouderavond<strong>en</strong>, de echte sam<strong>en</strong>werking van school met ouders,het snel hor<strong>en</strong> als er iets is, het uitnodig<strong>en</strong> mee te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> hoe het kindte steun<strong>en</strong>. Partner in de opvoeding is vanzelfsprek<strong>en</strong>d <strong>en</strong> wordt ookandersom ervar<strong>en</strong> (de school als partner in de opvoeding).van daar uit allerlei, zeer diverse activiteit<strong>en</strong> op school. Het gaat omouders die help<strong>en</strong> bij het lez<strong>en</strong>, bij het opknapp<strong>en</strong> van de school, bijhet organiser<strong>en</strong> <strong>en</strong> het invull<strong>en</strong> van de keuzecursuss<strong>en</strong>; ouders diepoets<strong>en</strong>, versier<strong>en</strong>, hoofdluis controler<strong>en</strong>, help<strong>en</strong> bij sint <strong>en</strong> kerst,meegaan op excursie. Er zijn biebouders, kringouders, MR-ouders <strong>en</strong>er was één cultuurcommissie-ouder.Wat waardeert u van de school van uw kinder<strong>en</strong>?De antwoord<strong>en</strong> op deze vraag zijn te verdel<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> paar categorieën:het gaat om sfeer op school, visie, onderwijsinhoud, team,communicatie. Zo word<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd: het persoonlijke karakter, dekleinschaligheid, de op<strong>en</strong>, veilige sfeer, het leefklimaat, mog<strong>en</strong> zijnwie je b<strong>en</strong>t; het kind staat c<strong>en</strong>traal, de aandacht voor de sociaalemotioneleontwikkeling, het sam<strong>en</strong> zoek<strong>en</strong> naar de beste oplossingals er problem<strong>en</strong> zijn; kring<strong>en</strong>, viering<strong>en</strong>, aandacht voor maatschappelijkezak<strong>en</strong>, ler<strong>en</strong> plann<strong>en</strong> <strong>en</strong> pres<strong>en</strong>ter<strong>en</strong>; de respectvolle houdingvan het team, betrokk<strong>en</strong>heid, inzet <strong>en</strong> deskundigheid van het team,het uitdrag<strong>en</strong> van de visie <strong>en</strong> daar standvastig in zijn, aandacht voornorm<strong>en</strong> <strong>en</strong> waard<strong>en</strong>; de laagdrempelige communicatie, eerlijkheid <strong>en</strong>de interactie met ouders.B<strong>en</strong>t u e<strong>en</strong> actieve ouder?Verreweg de meeste ouders zett<strong>en</strong> zich in voor de school. Veel ouderszijn stamgroepouder, zijn actief in de ouderraad <strong>en</strong> ondersteun<strong>en</strong>14M E N S E N K I N D E R E N 131 maart 2012
o u d e r sWelke suggesties heeft u voor het verbeter<strong>en</strong> van hetj<strong>en</strong>aplanonderwijs?Bijna de helft van de ouders geeft aan ge<strong>en</strong> suggesties te hebb<strong>en</strong>; demeest<strong>en</strong>, omdat ze tevred<strong>en</strong> zijn. Er is ook iemand die zegt dat ‘lieveraan professionals over te lat<strong>en</strong>’. De andere helft van de ouders heeftconcrete tips <strong>en</strong> ideeën:- tegemoet kom<strong>en</strong> aan de op resultaat gerichte maatschappij;- efficiëntere organisatie (nu wordt het wiel vaak telk<strong>en</strong>s weeropnieuw uitgevond<strong>en</strong>);- van drie- naar tweejarige stamgroep<strong>en</strong>: het leeftijdsverschil is nu tegroot;- meer naar buit<strong>en</strong> tred<strong>en</strong> <strong>en</strong> vooroordel<strong>en</strong> wegnem<strong>en</strong> (Kinder<strong>en</strong>mog<strong>en</strong> de hele dag zelf wet<strong>en</strong> wat ze will<strong>en</strong> do<strong>en</strong>’ of ‘Ze werk<strong>en</strong>alle<strong>en</strong> maar aan project<strong>en</strong>, ze krijg<strong>en</strong> nooit echt les’);- meer hand<strong>en</strong> in de groep;- kleinere groep<strong>en</strong>;- vasthoud<strong>en</strong> aan de eig<strong>en</strong> visie, ondanks de druk van de buit<strong>en</strong>wereld;- meer informatie naar ouders over de method<strong>en</strong> <strong>en</strong> de thema’s;- zwakkere <strong>en</strong> heel sterke kinder<strong>en</strong> in de eig<strong>en</strong> stamgroep houd<strong>en</strong>,ge<strong>en</strong> maatwerk buit<strong>en</strong> de groep.Welke suggesties heeft u voor verbetering wat betreftde rol van ouders in de school?Ook bij deze vraag gev<strong>en</strong> nogal wat ouders aan ge<strong>en</strong> suggesties tehebb<strong>en</strong> (‘Op dit mom<strong>en</strong>t ge<strong>en</strong>, ik vind onze rol nu erg prettig: nietoverdrev<strong>en</strong> veel, wel betrokk<strong>en</strong> <strong>en</strong> actief’), maar ook hier geeft e<strong>en</strong>groep handreiking<strong>en</strong> ter verbetering. De handreiking<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> bijnaallemaal betrekking op hetzelfde punt: de scheve verhouding tuss<strong>en</strong>wel-actieve <strong>en</strong> niet-actieve ouders. Lang niet alle ouders zijn actief,het is vaak dezelfde groep die helpt <strong>en</strong> ondersteunt. De actieve groepouders kan de school vergrot<strong>en</strong> door alle ouders vaker te wijz<strong>en</strong> op d<strong>en</strong>oodzaak van betrokk<strong>en</strong> ouders, het verplicht stell<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> aantal‘hulpur<strong>en</strong>’, ouders lat<strong>en</strong> wet<strong>en</strong> wat er van h<strong>en</strong> wordt verwacht, ookverleg<strong>en</strong> ouders b<strong>en</strong>ader<strong>en</strong> om te help<strong>en</strong>, ouders onderling aan elkaarkoppel<strong>en</strong>, workshops voor ouders organiser<strong>en</strong> over het begeleid<strong>en</strong> vankinder<strong>en</strong> op het gebied van lez<strong>en</strong> of rek<strong>en</strong><strong>en</strong>, de houding van de actieveouders (positieve verhal<strong>en</strong> del<strong>en</strong>, betrokk<strong>en</strong>heid uitstral<strong>en</strong>), e<strong>en</strong> eerlijkeomschrijving gev<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> taak (met tijdsindicatie). Er is ook e<strong>en</strong>kritisch geluid: ‘De ouders hebb<strong>en</strong> op deze school e<strong>en</strong> te grote rol <strong>en</strong>e<strong>en</strong> te grote invloed. De school zou wat meer de regie moet<strong>en</strong> voer<strong>en</strong>’.Zonder de pret<strong>en</strong>tie te hebb<strong>en</strong> dat het bov<strong>en</strong>staande repres<strong>en</strong>tatief isvoor alle j<strong>en</strong>aplanouders, kan ik toch wel stell<strong>en</strong> dat ouders positief zijnover hun rol in de school. Aspect<strong>en</strong> over ouderbetrokk<strong>en</strong>heid die j<strong>en</strong>aplanschol<strong>en</strong>zegg<strong>en</strong> uit te (will<strong>en</strong>) drag<strong>en</strong>, word<strong>en</strong> door ouders herk<strong>en</strong>d<strong>en</strong> erk<strong>en</strong>d. Maar er is meer. Ook aspect<strong>en</strong> die visie, werkwijze <strong>en</strong>leef- <strong>en</strong> leerklimaat betreff<strong>en</strong>, kom<strong>en</strong> terug in de antwoord<strong>en</strong> van deouders. Uiteraard zijn er verschill<strong>en</strong> in de m<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> van ouders, afhankelijkvan hun karakter, hun beleving <strong>en</strong> de situatie van de eig<strong>en</strong> school.Natuurlijk, want ook iedere ouder is uniek.Marik<strong>en</strong> Goris is redactielid van M<strong>en</strong>s<strong>en</strong>kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> adjunctdirecteur van j<strong>en</strong>aplanschool Donatushof te Bemmel.Fotografie: Felix meijerOu de rgesprekk<strong>en</strong>Kees GroosDeze aflevering van M<strong>en</strong>s<strong>en</strong>kinder<strong>en</strong> staat boordevol artikel<strong>en</strong> overouders, school, kind, sam<strong>en</strong>, communicatie, waardevol, gelijkwaardig<strong>en</strong>zovoorts. Sam<strong>en</strong> met de neuz<strong>en</strong> dezelfde kant op het kind de besteopvoeding <strong>en</strong> opleiding gev<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> fantastisch uitgangspunt, wantkinder<strong>en</strong> voorbereid<strong>en</strong> op de toekomst dat is waar ik voor geleerdheb. De uitvoering van deze geoliede sam<strong>en</strong>werking is soms stroeverdan ik zou will<strong>en</strong>.Gesprekstechniek<strong>en</strong>In mijn tijd op de pabo (meer dan ti<strong>en</strong> jaar geled<strong>en</strong>) kwam het onderdeel‘ouders’ in het algeme<strong>en</strong> nauwelijks aan bod. En het onderdeeloudergesprekk<strong>en</strong> in het bijzonder is spectaculair onderbelichtgeblev<strong>en</strong>. Ik kan me herinner<strong>en</strong>, erg<strong>en</strong>s in de tweede d<strong>en</strong>k ik, dater één les gesp<strong>en</strong>deerd werd aan gesprekstechniek<strong>en</strong>. Het bleef bijwat theoretisch gewauwel naar aanleiding van e<strong>en</strong> artikeltje in e<strong>en</strong>reader. In dat artikeltje stond de ‘ti<strong>en</strong>-voor-twee-houding’; de juistehouding voor e<strong>en</strong> gesprek. Dit heeft overig<strong>en</strong>s niks te mak<strong>en</strong> metde stand van de arm<strong>en</strong>, maar met de positie van de stoel<strong>en</strong> t<strong>en</strong>opzichte van elkaar. Zo’n beetje net niet naast elkaar <strong>en</strong> niet rechtteg<strong>en</strong>over elkaar, precies zoals je je hand<strong>en</strong> aan het stuur di<strong>en</strong>t tehoud<strong>en</strong>. Wat wel te mak<strong>en</strong> heeft met de stand van de arm<strong>en</strong>, is e<strong>en</strong>op<strong>en</strong> houding. Door bijvoorbeeld je handpalm<strong>en</strong> te lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> <strong>en</strong> jearm<strong>en</strong> niet te kruis<strong>en</strong>. Ook erg belangrijk was het om regelmatiginstemm<strong>en</strong>de geluid<strong>en</strong> <strong>en</strong> beweging<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong>, zoals knikk<strong>en</strong> <strong>en</strong>ja zegg<strong>en</strong> of hmm te do<strong>en</strong>. Daar zat<strong>en</strong> wij dan, als e<strong>en</strong> priester diede zeg<strong>en</strong> geeft, met de handpalm<strong>en</strong> naar buit<strong>en</strong>gekeerd te knikk<strong>en</strong><strong>en</strong> te humm<strong>en</strong>. Niet echt e<strong>en</strong> goed fundam<strong>en</strong>t om op terug te vall<strong>en</strong>in het echte werk.Want in mijn werk kom ik veel van dit soort gesprekk<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>. Daarbijprobeer ik angstvallig het bov<strong>en</strong>staande te vermijd<strong>en</strong>, waardoormijn gesprekk<strong>en</strong> vele mal<strong>en</strong> beter zijn gaan verlop<strong>en</strong>.Deze gesprekk<strong>en</strong> met ouders zijn niet alle<strong>en</strong> ess<strong>en</strong>tieel voor de ontwikkelingvan het kind, maar zeker ook voor het plezier in je werk.E<strong>en</strong> goede relatie met ouders geeft mij meer zekerheid <strong>en</strong> ontspann<strong>en</strong>heid.Het gevoel dat je inderdaad met de neus dezelfde kant opstaat.M E N S E N K I N D E R E N 131 maart 201215