Taimni - Theosofische Vereniging in Nederland

Het Licht van Buddhi– I.K. TaimniDe overgrote meerderheid van ons iszich er helemaal niet van bewust dat wehier op aarde slechts kortstondig zijn eneen onbetekenend deel vormen van eenuitgestrekt en schijnbaar ongelimiteerduniversum. Een insect dat in de Himalayarondkrabbelt heeft uitsluitend vanuitfysiek standpunt verhoudingsgewijsmeer te betekenen. We treden dit levenbinnen door de poort van de geboorteen na onder allerlei omstandighedenongeveer zeventig jaar op deze planeette hebben doorgebracht, verdwijnen wedoor de poort van de dood.Dr. I.K. Taimni was professorin de Scheikunde aande Universiteit van Allahabad,een grondig bestudeerdervan Kashmir Saivism,en bezat een diepgaandekennis van Theosofie.Dit artikel komt ook als top-artikel op de websitewww.theosofie.nlDit komen en gaan van levende wezens isal duizenden jaren gaande en toch komthet bij veel mensen niet op, om zich devanzelfsprekende vragen te stellen waar wevandaan komen, waar we heen zullen gaanen waartoe we hier op aarde zijn. Onzelevensvreugde, hetzij plezierig, hetzij onplezierig,het opgaan in de interesse die weontwikkeld hebben, neemt ons zo in beslagdat we zelfs geen besef hebben van het omvangrijkeprobleem van het leven waarmeewe voortdurend geconfronteerd worden endat ons als een overweldigend mysterieomgeeft.Niet alleen jagen we op een willekeurigemanier onze kleine persoonlijke doeleindenna in een ogenschijnlijk betekenislozewereld, maar we tonen hetzelfde gebrekaan intelligentie wanneer we omgaan methet veelomvattender probleem van demensheid. Er is een volledig gebrek aanleidinggevende principes of ideeën die derichting aangeven die we moeten gaan. Erbestaat een vaag idee dat we het welzijnvan de mensheid moeten bevorderen, maarwat welzijn in werkelijkheid betekent enhoe het verkregen kan worden, zijn vragenwaarover een scherpe tegenstelling bestaaten waarover een enorm conflict heerst.Zozeer zelfs dat we al klaar staan om ineen atoomoorlog het overgrote deel vanjuist die mensheid te vernietigen, voor wierverbetering we verondersteld worden te16 Theosofia 107/1 februari 2006

moeten werken en vechten! Zou er eenbeter voorbeeld van dit heersende gebrekaan intelligentie kunnen bestaan, ondanksde buitengewone intellectuele prestatiesvan de wetenschap en het ongetwijfeldhoge niveau van hen die leiding geven aande bestemmingen van naties?Velen van ons, die in de zoektocht naargeluk deze tijdelijke doeleinden met geheelhun hart najagen, weten theoretischdat deze zoektocht vergeefs is en dat werkelijkgeluk slechts binnen in zichzelf gevondenkan worden door het bewustzijnnaar hogere niveaus te verheffen en geleidelijkaan de illusies en beperkingen vanhet lagere leven te transcenderen. Maarnog steeds doen we niets om de noodzakelijkeveranderingen in ons leven totstand te brengen. Volgens de wijzen ligt dereden voor dit afwijkende gedrag in hetfeit dat de waarneming van de dieperewaarheden van het leven en de innerlijkebetekenis van zelfs de gewone dingenwaarmee we dagelijks in contact komenniet afhangt van redeneren of van het uitoefenenvan het lagere denkvermogen,maar van het hogere spirituele vermogendat buddhi wordt genoemd en waarnaar inde westerse psychologie vaag wordt verwezenals intuïtie. Het intellect kan kennishebben van alle werkelijkheden, maar tenzijen totdat het verlicht wordt door hetlicht van buddhi, zal het niet de dieper gelegenbetekenis inzien. Daarom verschiltde houding van de filosofen die elke dagover de meest diepgaande vraagstukkendes levens spreken niet duidelijk van dehouding van de man in de straat. Daaromkunnen de wetenschappers die dagelijks dehemel afspeuren en de verste uithoekenvan dit onmetelijke universum onderzoekenniet de onbeduidendheid van ons menselijkleven inzien vanuit het zuiver materiëlestandpunt. Daarom treffen we zoveelgodsdienstleraren aan, die de Vedãnta aanhun volgelingen verkondigen en hun levenleiden alsof deze filosofie uitsluitend eenacademische aangelegenheid was. Dezemensen schijnen alles te weten en toch inwerkelijkheid niets te weten. Hun kennisligt slechts op het verstandelijke vlak. Hetvermogen van buddhi is nog niet ontwikkeldof nog niet in staat om in voldoendemate te functioneren. Hun kennis is nogniet veranderd in bewustwording door hetlicht van buddhi.Dit gebrek aan innerlijke perceptie isniet het enige gevolg van de verduisteringvan het vermogen van buddhi. Wanneer ditvermogen, door slechte eigenschappen enhandelingen, in hoge mate kan gaan sluimeren,kan dit, vanuit psychologisch standpuntgezien, verschijnselen tot gevolg hebben,die heel verbazingwekkend lijken. Wekomen gewoonlijk normale en heel verstandigemensen tegen, die zich in bepaaldeaangelegenheden als krankzinnigen gedragen.Het blijkt dat er een opmerkelijkintellectueel bereik van spirituele waarhedenbestaat, naast morele verdorvenhedenvan de ergste soort. Het is moeilijkom dergelijke afwijkingen te begrijpen,tenzij we het verschil tussen het intellect enbuddhi inzien. Al dergelijke zaken zijn tewijten aan afwijkingen in het functionerenvan buddhi, wat tot stand is gebracht dooreen eenzijdige ontwikkeling van het verstand,of door toe te geven aan het zichgeleidelijk laten afglijden naar een levenvan slechte gewoontes.Werkelijk geluk kan slechts binnenin zichzelf gevonden worden doorhet bewustzijn naar hogere niveauste verheffen en geleidelijk aan deillusies en beperkingen van hetlagere leven te transcenderen.Het licht van buddhi is niet alleen vereistom ons te behoeden voor het inslaan vande verkeerde weg in het leven of voor hetvervallen tot een kwalijke levenswijze. Hetis ook een vereiste op het gebied van sadhanaof spirituele beoefening, wanneerwe ons in volle ernst begeven in het goddelijkavontuur van Zelfrealisatie. Veel mensengeloven in alle oprechtheid dat alleswat zij moeten doen om zich van hun spirituelevooruitgang te verzekeren gelegen isTheosofia 107/1 februari 2006 17

in het vinden van een geschikte spiritueleleraar of goeroe die hen in alles zal begeleidenen die voor hun spiritueel welzijnverantwoordelijk zal worden.Het daadwerkelijk betreden van hetspirituele pad is pas mogelijkwanneer de aspirant zijn buddhischbewustzijn voldoende heeft ontplooidom in zichzelf alle leiding tevinden die hij voor zijn spirituelevooruitgang nodig heeft.Maar het is een feit dat het daadwerkelijkbetreden van het spirituele pad pasmogelijk is wanneer de aspirant zijn buddhischbewustzijn voldoende heeft ontplooidom in zichzelf alle leiding te vindendie hij voor zijn spirituele vooruitgang nodigheeft. De leraar kan hem ondersteunenin zaken die van beslissend belang zijn ofbij bijzondere gebeurtenissen, maar hij kanniet naast de leerling staan om hem bijelke moeilijkheid of beproeving bij tespringen. Hoe meer vorderingen de leerlingop het Pad maakt, hoe meer hij eigenlijkmoet leren onafhankelijk te zijn vanzijn leraar. Het licht op het Pad moet vanbinnenuit komen. Een dergelijk licht, dathet resultaat is van een gezond functionerenvan het buddhisch vermogen, kan alleendan van binnenuit komen, wanneerhet denkvermogen door het leiden van eendeugdzaam leven en het zich onderwerpenaan de zelfdiscipline van yoga, zoals dit inde Yoga-sutra’s (II, 28) onder de aandachtis gebracht, genoeg gezuiverd is:Door beoefening van de bij elkaar horendeyoga- oefeningen ontstaat bij het teniet gaanvan onzuiverheden de geestelijke verlichting,die zich ontwikkelt tot gewaarzijn van dewerkelijkheid.Dit licht, dat in wezen de aard van geestelijkgewaarzijn is, stelt de aspirant instaat het Pad van Heelheid te volgen. Hetleidt hem door de verschillende stadia vande lange en moeilijke reis en beschermthem tegen allerlei gevaren en verleidingenen het is weer dit licht dat hem in staatstelt de laatste sluier te verwijderen die hetgezicht van de Geliefde verbergt. Zo heefthij het licht van buddhi nodig vanaf hetmoment dat hij het Pad betreedt totdat hijde drempel van nirvana overschrijdt.In wezen is waarheid zuiver en om het tebegrijpen hebben we geen lastige uitleggingen,geformuleerd in duister taalgebruik,nodig. Niettemin is een scherp intellectvereist, vervuld van helderheid enzuiverheid, dat met het licht van buddhi deWaarheid in zichzelf kan weerspiegelen.Iedereen die de uitgebreide Hindoeïstischereligie en filosofie bekijkt kan onmiddellijkzien dat een aanmerkelijk deelniet meer is dan een geweldige hoeveelheidaangegroeide literatuur, die in deloop van duizenden jaren gevormd is rondomde kern van fundamentele en waarachtigewaarheden. Bij het begin van elke spirituelebeweging beschikken zij, die dedrijvende kracht hierachter vormen, overtenminste enige rechtstreekse kennis vanwaarheden en zij proberen hieraan vorm tegeven in verkorte, eenvoudige en veelbetekendetaal. Deze literatuur dient slechts alshet voertuig van de werkelijke waarhedendie zij hebben ervaren en is eenweerspiegeling van die waarheden, voorzover dit mogelijk is middels het ruwe enonvolmaakte medium van een taal. Methet verstrijken van tijd veranderen dingen.De plaats van hen die direct weten wordtingenomen door hen die uit de tweedehand kennis hebben en door hen die nogmaar studenten zijn, voor wie waarheidniet meer wordt dan een zaak van verstandelijkekennis en discussie. Terwijl zijhet rechtstreekse contact met de werkelijkhedenvan de waarheden die zij bestuderenen uitleggen verloren hebben, worden zijsteeds meer geïnteresseerd en betrokkenin vragen over uitdrukking en interpretatie.Zo ontstaat er een grote hoeveelheidliteratuur die kunstmatig geschapen isomwille van het bevredigen van het intellect.Een deel van deze literatuur heeft nogsteeds enige waarde omdat het uitweidt18 Theosofia 107/1 februari 2006

over en tot op zekere hoogte dient voorhet geven van een verklaring van de voornaamstewaarheden. Maar veel hiervanheeft geen waarde, omdat er geen verbandbestaat met de betrokken feiten. De onderzoekermet onderscheidingsvermogenkan middels zijn intuïtie de verschillendegenres literatuur onderverdelen in wat vanwezenlijk belang en wat onecht is.Bij het bestuderen van elk diepgaandonderwerp moeten we op de verschillendeaspecten vanuit diverse oogpunten lettenom voldoende greep te krijgen op hetgehele onderwerp. Dit is niet makkelijkomdat, naarmate een onderwerp zich dieperbezighoudt met de problemen van hetleven, het aantal aanrakingspunten met hetleven en zijn manifestaties veelvuldiger isen het des te moeilijker wordt om hetgrondig te bestuderen. In werkelijkheid ishet leven in wezen één en om daarom eenaspect goed te begrijpen is, strikt genomen,de studie van alle andere oogpunten eenvereiste. Het is waar dat men al de samenstellendedelen moet kennen om kennis tehebben van het geheel, maar het is eveneenswaar dat men bekend moet zijn methet geheel om elk onderdeel volledig tekennen. Alle dingen zijn met elkaar verbonden,hoewel we misschien niet in staatzijn om dit verband te onderkennen. Daaromnamen Hindoe- wijzen niet de moeiteom de natuurverschijnselen uitvoerig tebestuderen, zoals de moderne wetenschapdit doet. Zij wisten dat, hoe diepgaandonze studie van elk deel van het gemanifesteerdeuniversum ook is, wij het nooitvolledig en waarlijk kunnen kennen. Zijrichtten zich op het Geheel, de onderliggendeRealiteit, waarbij zij wisten dat deessentie en de werkelijkheid van alles, gezienin het juiste perspectief, gekend zoukunnen worden. Want iemand die het Geheelkent, heeft wezenlijke kennis van al detalloze samenstellende onderdelen en alshet om de een of andere reden noodzakelijkwordt om de oppervlakkige details vaneen specifiek levensaspect te kennen, dankan dit in feite heel makkelijk worden gedaan.Het totale kenbare universum is de uitwendigeuitdrukking van een transcendentalerealiteit, die de zintuigen te boven gaaten die zelfs buiten de grenzen van het intellectstaat. Deze Realiteit, waarnaar ingewoon taalgebruik wordt verwezen als“God”, manifesteert zich enerzijds als hetonbezielde universum dat we overal rondomons heen op verschillende gebiedenbespeuren. Anderzijds manifesteert dezeRealiteit zich in de vorm van ontelbareindividuele monaden (jivatma’s, Ganesha:de goddelijke geest in de gereïncarneerdemens), die in wezen van nature bewustzijnzijn en die beschouwd kunnen worden alsactieve centra die deel uitmaken van dietranscendentale Realiteit.Het totale kenbare universum is deuitwendige uitdrukking vaneen transcendentale realiteit,die de zintuigen te boven gaat endie zelfs buiten de grenzen vanhet intellect staat.Deze eeuwige centra van goddelijk bewustzijnworden zich ervan bewust verwikkeldte zijn in het gemanifesteerde universumen spannen zich in om hun ware aardte verwerkelijken, gedurende een langdurigekringloop van evolutie die zich overeen reeks van levens uitstrekt. Wanneerdeze evolutie op zijn hoogtepunt is, beseftelke individuele monade dat hij goddelijkis, eeuwigdurend, onafhankelijk en inessentie één met de onderliggende Realiteitvan het universum, en dat de doorgemaaktezorgen, het ondergane leed en hetverrichte werk deel uitmaakten van eengrote begoocheling die een noodzakelijkonderdeel vormt van het evolutieproces.Het is niet nodig hier in te gaan op metafysischevragen. Wat is de aard van het universumen van de monaden? Waarom warendeze monaden aanvankelijk betrokkenin dit wereldproces? Dit zijn interessantevragen, maar zij gaan in werkelijkheid hetintellect te boven en kunnen daarom nooitnaar tevredenheid met het verstand beant-Theosofia 107/1 februari 2006 19

woord worden. Dit zijn fundamentele vragen(atiprasna) die alleen verklaard – ofliever gezegd opgelost – kunnen wordendoor Zelfrealisatie binnen de stilte endiepte van ons eigen bewustzijn. In elkgeval houden we ons nu niet met deze vragenbezig. We zijn alleen maar geïnteresseerdin fundamentele en praktische vragen,zoals hoe deze monaden of centra vangoddelijk bewustzijn, die ontdekken verwikkeldte zijn in lijden en begoocheling,zichzelf kunnen bevrijden van deze beperkingenen uit deze pijnlijke omstandighedenkunnen komen door een voortschrijdendproces van Zelfrealisatie.Een objectieve wetenschappelijke studievan de totale samenstelling van deze monadenen van de verborgen zijde van hetgemanifesteerde universum door de methodesvan yoga had het volgende aan deoude wijzen, waarvan velen vervolmaaktewezens waren (siddha-purusha’s), aangetoond:ofschoon iedere monade naar zijnwezenlijke en innerlijke aard niets meer isdan een centrum in het universele goddelijkebewustzijn, is de monade geassocieerdmet materie van verschillende gebiedendie zijn lichamen of kosha’s (Ganesha: éénvan de vijf omhulsels, voertuigen van demens) vormen. Door deze lichamen functioneerthet bewustzijn van de monade ofjivatma op de respectievelijke gebiedenvan het gemanifesteerde universum, fysieken bovenfysiek.Ofschoon op de hogere spirituele gebiedende monade zijn ware aard beseft, diewordt aangeduid met de uitdrukking satchit-ananda(het zijn- bewustzijn-gelukzaligheid),beperkt en verduistert iedere afdalingin de lagere gebieden zijn bewustzijnin belangrijke mate. Daardoor zijn debeperkingen op het fysieke gebied, dat hetlaagste is, zo groot als maar mogelijk is endaarom is het besef van de goddelijke aardafwezig. Het totale menselijk wezen kandaarom het best beschouwd worden alseen concentrische manifestatie van deRealiteit door middel van een reeks voertuigenwaarvan de materie zich steedsmeer verdicht, voertuigen die in toenemendemate het bewustzijn verduisterenen de vermogens beperken. Hoe dezevoortschrijdende verduistering van bewustzijnplaatsvindt door het passeren van verschillendegebieden van materie kan metbehulp van het volgende experiment, gebaseerdop het lichtverschijnsel, begrepenworden.Als een lichtstraal door verschillendesoorten materie gaat, zal achtereenvolgenselk gebied van materie de sterkte van hetlicht doen afnemen en de samenstellinghiervan veranderen. Het licht dat tenslottetevoorschijn komt, zal beïnvloed zijn dooropname en vervorming van al de interveniërendematerie zoals uit het onderstaandeschema blijkt.Op welke wijze kunnen we de wijzigingendie door de materie wordt voortgebrachtminimaliseren? Door gewoon deonzuiverheden en de vervormingen dieerin voorkomen te verwijderen. Verwijderdoor opname de rook uit de lucht, neemdoor chemische middelen kleur uit alcoholweg, verwijder bezinksel uit water doorcentrifugeren en verwijder vervorming uitglas door verhitten en langzaam laten afkoelen.Het licht dat tevoorschijn komt zalbijna zo helder en zuiver zijn als het oorspronkelijkwas.We kunnen ons voorstellen dat het hoogstebewustzijn van de monade hetzelfdemeemaakt wanneer het door de materievan verschillende voertuigen stroomt. Alshet bewustzijn uiteindelijk in de menselijkehersens verschijnt, is het dus grotendeelsgewijzigd en door alle tussenliggende voertuigenverduisterd. Enkele wijzigingen enbeperkingen horen bij het functionerenvan bewustzijn door die respectievelijkevoertuigen, terwijl andere veroorzaaktworden door onvolmaaktheden van devoertuigen, of door onzuiverheden of verglasalcohol water luchtVervormingengekleurdeverfbezinkselstofenrook20 Theosofia 107/1 februari 2006

vormingen teweeggebracht worden gedurendede loop van evolutie. De eerstgenoemdeduren voort zo lang het bewustzijnbelichaamd blijft; de laatstgenoemde kunnenverwijderd worden door spiritueleoefeningen en beoefening van de zelfdisciplinevan yoga.Wanneer het proces van volmaking enzuivering voltooid is, kan bewustzijn doorde voertuigen functioneren zonder verduisteringen beperkingen, voor zover ditmogelijk is binnen de begrenzingen waarnaarin het bovenstaande is verwezen. Ditis innerlijke bevrijding, bereikt tijdens hetfysieke leven (jivanmukti). Wanneer hetbewustzijn de lagere voertuigen achter zichheeft gelaten, verdwijnt zelfs de laatstgenoemdesoort beperkingen en is bevrijdingbuiten het lichaam (videhamukti) bereikt.Aangezien bevrijding of verlichting beschouwdkan worden als een uitdrukkingvan bewustzijn, zonder in overwegendemate belemmerd of verduisterd te wordendoor de voertuigen, moeten de inspanningenom de toestand van verlichting te bereikenvoornamelijk gericht zijn op de reorganisatieen zuivering van de voertuigen.Eigenlijk is zelfs het gewone bewustzijn,dat door de fysieke hersenen uitgedruktwordt, ontleend aan het zuivere en volmaaktebewustzijn van Brahman. Daaromzijn alle uitdrukkingen van bewustzijn uitdrukkingenvan Goddelijk Bewustzijn.Doch de beperkingen die door de lagerevoertuigen op dit bewustzijn worden opgelegdzijn zo ingrijpend, dat er nauwelijksiets gemeenschappelijk is tussen de uitdrukkingenop de lagere en hogere gebiedenvan bewustzijn.Daarom is het de eerste taak van deleerling (sadhaka) om niet te proberenverlichting te verwerven, maar om dedrukkende verduisteringen, die door devoertuigen uit de lagere gebieden opgelegdworden, weg te nemen, zodat hij te werkkan gaan in het licht dat op de spirituelegebieden door de ijlste voertuigen heenstraalt. Het is dit licht dat het licht vanbuddhi is. De leerling moet gedurendelange tijd in het licht van dit spirituelebewustzijn werken. Slechts wanneer hetproces van zuivering en volmaaktheid isvoltooid, is hij in staat de ijlste sluiers tedoorbreken en verlichting te bereiken.Uit hetgeen is gezegd volgt ook dat debevrijding van de jivatma of monade eengeleidelijk en voortschrijdend proces moetzijn en voor de leerling is het niet noodzakelijkom op resultaten te wachten tothet laatste stadium is bereikt. In feite beginnenveranderingen in het bewustzijn teverschijnen, zodra een aanvang wordt gemaaktmet het proces van zuivering en harmonisatie,ofschoon deze veranderingenzich niet hoeven te manifesteren in eenvorm die de leerling verwacht of wenst.Om een voorbeeld te noemen: veel leerlingenverwachten visioenen en dergelijkete zien bij het in de praktijk beginnen tebrengen van om het even wat. Maar doorgaansgebeurt zoiets niet. Alles wat deleerling waarschijnlijk ervaart is een innerlijkevrede en kracht, het ontluiken van eenvermogen om de vraagstukken des levensin te zien, zijn begoochelingen te doorzienen een helderder kijk te verkrijgen op zijnzwakheden en dwaasheden. Soms, als ereen grote mate van onzuiverheid verborgenis in de lagere voertuigen, kunnen dedaarmee overeenkomende zwakheden tevoorschijnkomen en de leerling kan zowaareen tijdelijke toename van geestelijkeverwarring gewaarworden en achteruitgaan op moreel gebied. Maar als hij dezezaken als een vanzelfsprekendheid opvaten op intelligente wijze vastberaden op zijndoel afstevent, dan zullen deze wolken zekergeleidelijk oplossen waardoor er meerlicht doorheen kan schijnen.Uit: The Theosophist, februari 2004Vertaling: Ton van BeekTheosofia 107/1 februari 2006 21