Behandeling van nervus glossopharyngeus - Lievensberg ziekenhuis

PijncentrumBehandeling van denervusglossopharyngeus

InleidingOp het pijncnetrum is met u besproken dat uw pijnklachtenbehandeld gaan worden door middel van een behandeling vande glossopharyngeale zenuw. In deze folder willen wij u graaginformeren over deze behandeling.IndicatieEen neuralgie wordt gedefinieerd als pijn in het verzorgingsgebiedvan een zenuw, die meestal stekend, brandend ofschietend van aard is.Een weinig voorkomende vorm van dergelijke pijn in gezichten mondkeelholte is de glossopharyngeale neuralgie.Deze aandoening geeft door de lokalisatie en door het feit datsymptomen soms door vreemde factoren worden opgewektvaak aanleiding tot frequente bezoeken aan artsen. Tevenszijn er bijzondere bijkomende symptomen, die soms los van depijn kunnen ontstaan.Een glossopharyngeale neuralgie is een tamelijk zeldzaamziektebeeld. De aandoening wordt zelden waargenomen bijpatiënten jonger dan 20, de verdeling onder mannen envrouwen is hierbij gelijk. Bij slechts 2% van de patiënten is deneuralgie beiderzijds aanwezig.De pijnklachten kunnen uitstralen naar alle gebieden dieverzorgd worden door de glossopharyngeale zenuw. De meestvoorkomende lokalisatie is in en rond het oor, keelamandelen,keelholte en tong; de pijnklachten kunnen echter ook uitstralennaar andere gebieden zoals slaap, wang, boven- enonderkaak en zelfs de schouder.Van belang is het feit dat er niet altijd typische pijnaanvallenhoeven te zijn. De meest voorkomende klachten zijn hoesten,heesheid, roodheid van het gelaat en tranenvloed; meer1

zeldzame verschijnselen zijn flauwvallen, lage bloeddruk,hartritmestoornissen en epilepsie, waarbij men gemakkelijk opeen verkeerd spoor gebracht kan worden.Een behandeling van de glossopharyngeale zenuw wordtuitgevoerd voor de volgende indicaties:a) selectieve zenuwblokkade in de evaluatie van hoofd- enaangezichtspijn;b) atypische gezichtspijn in het gebied van de nervusglossopharyngeus;c) behandeling van acute pijnklachten (bij zowel goedaardigeals kwaadaardige oorzaken);d) anesthesie voor chirurgie;e) toevoeging voor wakkere endotracheale intubatie (plaatsenbeademingsbuisje).Contra-indicaties voor het uitvoeren van een blokkade van deglossopharyngeale zenuw zijn:a) lokale infectie;b) bloedvergiftiging (sepsis);c) bloedstollingsstoornissen (relatief, mede om ethischemedische redenen);d) ernstige psychologische of gedragsmatige stoornissen;e) anatomische afwijkingen.Een relatieve contra-indicatie (wanneer er sprake is van eenblokkade van de glossopharyngeale zenuw met alcohol), isbehandeling van de patiënt met het medicament disulfiram(alcoholisme).2

LiggingFiguur 1 toont u de ligging van de glossopharyngeale zenuwvanaf het moment waarop de zenuw uit de schedel komt.Andere zenuwen ligging dicht in de buurt van deglossopharyngeale zenuw; samen zijn zij gelegen in eengroeve tussen halsader en halsslagader.VoorbereidingOp het secretariaat van het pijncentrum wordt met u eendatum en tijdstip afgesproken wanneer de behandeling plaatszal vinden. Vervolgens gaat u naar bureau Opname waar uwordt ingeschreven. Vanuit bureau Opname wordt u verwezennaar de afdeling pre-operatieve screening (POS) waar u eenafspraak krijgt voor een gesprek met de intakeverpleegkundigeen de anesthesiemedewerker.3

PremedicatieIndien u voor deze behandeling premedicatie krijgt zal dit metu besproken worden op de afdeling pre-operatieve screening(POS).Nuchter zijnVoor deze behandeling dient u nuchter blijven na een lichtontbijt. Dit houdt in dat u om 07.00 uur ’s morgens nog eenbeschuit met thee mag en daarna mag u niets meer eten ofdrinken. Voorgeschreven medicatie mag u innemen met eenslokje water.De opnameU meldt zich op het afgesproken tijdstip bij bureau opname. Uwordt vervolgens naar de verpleegafdeling verwezen. Deverpleegkundige vraagt u om uw kleding te verwijderen en eenoperatiehemd aan te trekken; u kunt uw onderbroekaanhouden. Tijdens de behandeling mag u geen sieraden,piercings, make-up en nagellak dragen. Uw sieraden enpiercings kunt u op de verpleegafdeling achterlaten bij uwandere spullen. Vervolgens wordt u naar de operatiekamergebracht. Na afloop van de behandeling haalt eenverpleegkundige u weer op.BehandelingDe behandeling vindt plaats op de operatiekamer. Er wordteen infuus geplaatst, waarlangs medicatie kan wordentoegediend. Via een dun slangetje in de neus krijgt u zuurstoftoegediend. Tijdens de procedure ligt u op uw rug. U wordt5

aangesloten aan een monitor voor continue controle van uwbloeddruk, hartslag en zuurstofgehalte in het bloed.Onder röntgendoorlichting wordt gezocht naar de juiste plaatsvoor het uitvoeren van de behandeling. Als deze is gevondenwordt de huid ontsmet en er worden doeken geplakt voor hetcreëren van een steriele omgeving, waarna de huid ter plaatsewordt verdoofd.Door het verdoofde gebied wordt vervolgens een naaldjegeplaatst. Zodra de juiste plaats bereikt lijkt te zijn wordt ditgecontroleerd met contrastmiddel en röntgendoorlichting.Tevens wordt er een stroompje over het naaldje gevoerd. Umoet dan aangeven wanneer en waar u een veranderingbemerkt. Deze verandering kan zich uitte in warmte, druk oftinteling.Het bemerken van een verandering geeft aan dat het naaldjezich op de juiste positie bevindt.Wanneer het naaldje zich in de juiste positie bevindt, wordt depijngeleiding onderbroken met behulp van gepulseerderadiofrequente stroom en/of door middel van infiltratie metmedicijnen.Indien nodig krijgt u via het infuus pijnstillende medicatie,evenals medicatie ter sedatie (doezelen), maar dit is inverreweg de meeste gevallen niet noodzakelijk.Na de behandelingNa de behandeling op de operatiekamer wordt u naar deverkoeverkamer gebracht. Uw bloeddruk, hartslag en hetzuurstofgehalte in uw bloed worden gecontroleerd; u blijft hiergedurende een half uur tot een uur. Als alles in orde is wordt udaarna opgehaald door een verpleegkundige van deverpleegafdeling waar u bent opgenomen. Na verloop van tijdkrijgt u wat te drinken en te eten aangeboden.6

De dag na de behandeling komt de pijnverpleegkundige bij ulangs. Als alles in orde is mag u naar huis. U krijgt eencontrole afspraak op het pijncentrum.Veel patiënten ervaren na de behandeling enige napijn. U kunthiervoor een pijnstiller innemen, zoals paracetamol (volgensbijsluiter) of uw eigen pijnstillende medicatie. De napijn kanenkele weken aanhouden, maar is vrijwel altijd van tijdelijkeaard.Na de behandeling mag u zelf niet actief deelnemen aan hetverkeer. We raden u aan om voor de behandeling al voorvervoer naar huis te zorgen.Het uiteindelijke resultaat van de behandeling is meestal pasna enige tijd (dagen, weken) goed te beoordelen, een enander mede afhankelijk van de behandelwijze. Het is echtermogelijk dat u al eerder een gunstig effect op uw pijnklachtenmerkt.ComplicatiesUw anesthesioloog/pijnspecialsit zal de behandelingzorgvuldig uitvoeren. Toch bestaat er een geringe kans opcomplicaties. Bij elke ingreep is er een beperkt risico op hetontstaan van een infectie, zo ook bij een blokkade van deglossopharyngeale zenuw. Wanneer u koorts krijgt na debehandeling, neemt u dan contact op met de behandelend artsof diens waarnemer.Injectie in bloedvat: de glossopharyngeale zenuw licht dicht bijmeerdere bloedvaten en een injectie in een bloedvat zou duskunnen optreden, waarbij zelfs kleine hoeveelheden lokaalanestheticum kunnen zorgen voor bijwerkingen.Bloeduitstorting: deze kan ontstaan als een bloedvat isgeraakt, dit veroorzaakt een blauwe plek en soms ook wat7

napijn (gezien de belangrijke bloedvaten kan de bloeduitstortingrelatief groot zijn).Bij patiënten met aanhoudende pijnklachten bij kanker kan eenneurolytische behandeling (alcohol) er voor zorgen dat eranalgesie van de keelholte en monnikskapspier en eenverlamming van de grote schuine halsspier optreedt, welkedoor dergelijke patiënten echter goed wordt getolereerd.Verdoving van zenuwen: behandeling van deglossopharyngeale zenuw kan aanleiding geven tot tijdelijkemoeite met slikken, blokkade van de vagale zenuw kanaanleiding geven tot tijdelijke moeite met spreken enversnelling van het hartritme. Blokkade van de overigeaangrenzende zenuwen kan aanleiding geven tot tijdelijkezwakte van de tong en monnikskapspier.Toename van pijnklachten: zeer zelden ontstaan er door debehandeling meer pijnklachten.Spierpijn: op de plaats waar geprikt is.Tot slotAls u na het lezen van deze informatiefolder nog vragen heeft,dan kunt u op werkdagen tussen 08:00-17:00 uur bellen methet pijncentrum via telefoonnummers 0164-278697 en 0164-278698.8september 2011