Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Stuw<strong>in</strong>g en FöhnEen van <strong>de</strong> meest opvallen<strong>de</strong> meteorologischeverschijnselen <strong>in</strong> een gebergte is het Stuw<strong>in</strong>gs/föhneffect. Dit treedt op wanneer <strong>de</strong> lucht dwars op <strong>de</strong> <strong>Alpen</strong>toestroomt en wordt gedwongen over het gebergte testijgen (stuw<strong>in</strong>g). Aan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re kant van het gebergtedaalt <strong>de</strong> lucht en spreken we van Föhn. Bij stuw<strong>in</strong>g/föhn tre<strong>de</strong>n aanzienlijke verschillen op <strong>in</strong> bewolk<strong>in</strong>g entemperatuur aan bei<strong>de</strong> zij<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> <strong>Alpen</strong>.<strong>Het</strong> effect van stuw<strong>in</strong>g/föhn is het grootst wanneer<strong>de</strong> lucht dwars op het gebergte af stroomt. Weon<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n zuid-föhn(gecomb<strong>in</strong>eerd met zui<strong>de</strong>lijkestuw<strong>in</strong>g) en noord-föhn (gecomb<strong>in</strong>eerd met noor<strong>de</strong>lijkestuw<strong>in</strong>g), waarbij <strong>de</strong> lucht respectievelijk uit het zui<strong>de</strong>n(föhn aan <strong>de</strong> noordkant van <strong>de</strong> <strong>Alpen</strong>) of uit het noor<strong>de</strong>nstroomt (föhn aan <strong>de</strong> zuidkant van <strong>de</strong> <strong>Alpen</strong>). Eenwestelijke strom<strong>in</strong>g veroorzaakt nauwelijks stuw<strong>in</strong>g/föhneffect, omdat <strong>de</strong> <strong>Alpen</strong> vanuit het westen gezien erg smalzijn en slechts een kle<strong>in</strong> opstakel vormen.Zuid-föhnBelangrijkste voorwaar<strong>de</strong> voor het ontstaan van zuidföhnis een zui<strong>de</strong>lijke hoogtestrom<strong>in</strong>g over <strong>de</strong> <strong>Alpen</strong>.De <strong>weer</strong>kaart toont <strong>in</strong> <strong>de</strong>ze situatie een karakteristiekbeeld: een lagedrukgebied boven Noord-Frankrijk ofWeerkaartje zui<strong>de</strong>lijke stuw<strong>in</strong>gEngeland en een hogedrukgebied boven Noord-Italië. Eenbijbehoren<strong>de</strong> <strong>de</strong>pressie na<strong>de</strong>rt vanuit het westen. Door<strong>de</strong> w<strong>in</strong>dricht<strong>in</strong>gen rondom hoge- en lagedrukgebie<strong>de</strong>nontstaat dan een zui<strong>de</strong>lijke strom<strong>in</strong>g over <strong>de</strong> <strong>Alpen</strong>.Bij <strong>de</strong> zuid-föhn (Südföhn) v<strong>in</strong>dt <strong>de</strong> opstuw<strong>in</strong>g aan<strong>de</strong> zuidkant van <strong>de</strong> <strong>Alpen</strong> plaats. Daar wordt <strong>de</strong>zesituatie daarom ook wel Südstau (zui<strong>de</strong>lijke stuw<strong>in</strong>g)genoemd. De van het zui<strong>de</strong>n aanstromen<strong>de</strong> vochtigeMid<strong>de</strong>llandse Zeelucht stijgt tegen <strong>de</strong> zuidhell<strong>in</strong>gen van <strong>de</strong><strong>Alpen</strong>hoofdkam en koelt af. Er ontstaat stuw<strong>in</strong>gsbewolk<strong>in</strong>gmet een bovengrens tussen <strong>de</strong> 4000 en 6000 m hoogte.Door <strong>de</strong> permanente aanvoer van vochtige lucht verdicht<strong>de</strong> bewolk<strong>in</strong>g en gaat het regenen. Ten zui<strong>de</strong>n van <strong>de</strong>Schematische <strong>weer</strong>gave van zui<strong>de</strong>lijke stuw<strong>in</strong>g, met föhn aan <strong>de</strong> noordkant van <strong>de</strong> <strong>Alpen</strong>. Bij een noor<strong>de</strong>lijkestuw<strong>in</strong>g is het <strong>weer</strong>beeld precies omgekeerd, stuw<strong>in</strong>gsbewolk<strong>in</strong>g aan <strong>de</strong> noordkant en föhn aan <strong>de</strong> zuidkant.föhnvensterföhnmuurstuw<strong>in</strong>gsbewolk<strong>in</strong>gzuidkantnoordkant19
Change language