nummer 2, april 2010 - VNO-NCW Midden

MiddelpuntAlgenSamen met partner Ingrepro heeft VAR een algenkweekinstallatiegeïnstalleerd die afvalwater zuivert en duurzamegrondstoffen genereert. Met deze technologie zalhet bedrijf straks waterneutraal zijn en een geheel nieuwemarkt aanboren.10Export‘De Nederlandse export trekt aan, van de ellende zijn weechter voorlopig nog niet af’, aldus Herman Hulshof, diedaarmee de zorg van de basisindustrie verwoord. Maarniet voor ieder exporterend bedrijf is het kommer enkwel.14Bieze Food GroepAls je het de consument, fabrikant en retailer vraagt, kiestiedereen voor een verantwoord, duurzaam product, maarwat is dat? En, hoe duurzamer, hoe hoger de kosten. Enals het om betalen gaat, is het enthousiasme al snel een22stuk minder.Van Lenthe DalfsenIn 2009 won Van Lenthe Dalfsen de DuurzaamheidprijsOndernemers. De jury roemde onder meer het structureelduurzame en innovatieve karakter van alle bedrijfsactiviteiten.Herman van Lenthe: ‘We zijn een echte voorloper.’36Verder:Nieuws 4Marlies van Wijhe Zakenvrouw van het jaar 17De Drive: Piet Mosterd 19Column Andries Greiner 21Column Bernard Wientjes 21In het Middelpunt: Michiel Hendrikse 25Vonhof nieuwe voorzitter VNO-NCW IJsseldelta 27Liandon werkt aan duurzame energie 30Agenda 32Nieuwe leden 34Column Martin Stor 35Colofon 42Van contact naar contractMeerdere keren per jaar bezoek ik ons kantoor van Ferm inShanghai. Op weg daar naar toe kan ik de snelle vorderingenzien van de indrukwekkende gebouwen van dewereldtentoonstelling EXPO, waar men dit jaar meer dan70 miljoen bezoekers verwacht. Shanghai geeft ruim 4 miljarduit aan de organisatie van de zes maanden durendetentoonstelling. Met plaatsvervangende trots heb ik vanaf1989 de unieke ontwikkelingen in China mogen zien enmeemaken.De fabrikanten waar Ferm zakenmee doet hebben zich ontwikkeldvan kleine fabriekjes metvieze stoffige werkplaatsen totgrote fabrikanten waar somsduizenden fabrieksarbeiders innette hallen met moderne techniekendoe-het-zelf productenproduceren. Technische specificaties,een uniek design, nieuwe ontwikkelingen kwamentot voor kort vanuit het Westen naar het Oosten. Tegenwoordigis het zakendoen met fabrieken met grote completeR&D -afdelingen.Daarbij heeft het Westerse zakenleven te maken met eenzeer terughoudende instelling van de banken om nu krediette verlenen aan wat minder presterende ondernemingen .China kan het zich vanwege hun grote financiële reservesjuist nu veroorloven steun te verlenen aan het bedrijfsleven.Opvallend is een groeiend zelfbewustzijn van de Chinezenmet een verandering in hun houding. Tot dusver was mijnjarenlange ervaring een van vriendelijkheid en flexibiliteit.Bezegeling van een zakelijke vriendschap door een vertrouwensrelatieop te bouwen. Contracten waren minderbelangrijk, onder een goed glas wijn kreeg de relatie bijnaaltijd voorrang als er ergens oplossing voor gezocht moestworden. Daar lijkt verandering in te komen.Bij mijn laatste bezoek in december aan een van de fabrikantenwaren de onderhandelingen zakelijker, zonderschipperen of polderen . Niet het contact maar het contractstond voorop. Tekenend voorbeeld: In de China Daily, eenstaatskrant, verscheen pas geleden een spotprent met Googleals klein jochie die huilt: ik wil hier weg, weg omdat hij(volgens deze prent) niet tegen zijn verlies kan. Ja, ja, Chinais assertief aan het worden.Tineke Bakker- van IngenVoorzitter VNO-NCW MiddenMiddelpunt april 20103

Nieuws uit de regioMeine Breemhaar, voorzitterVNO-NCW MKB Flevoland:“Natuurontwikkeling heeftalleen rendement als de burgerer ook van kan genieten en deondernemer er een boterhamaan kan verdienen. Oostvaarderswoldin Flevoland moet danook ontwikkeld worden vanuitdie gedachte. Natuur zondereconomische bedrijvigheid heeft onvoldoende rendement endan is een stuk bos of moeras in de derde wereld adoptereneen stuk goedkoper en beter voor onze aarde.”Gezocht: jonge DGA’ers inNoordoost-OverijsselInmiddels is een behoorlijk aantal jonge ondernemers lidvan VNO-NCW Noordoost-Overijssel. Het is gebleken datzij specifieke interessegebieden hebben en daarvoor organiseertVNO-NCW Noordoost-Overijssel graag verdiepingsbijeenkomsten.Naast de reguliere activiteiten startenwij daarom met “het jonge directeurengenootschap”. Bentu DGA, jonger dan 45 jaar en geïnteresseerd om aan ditgenootschap deel te nemen? Heeft u suggesties voor onderwerpenvoor ‘het jonge directeurengenootschap’? Wijhoren graag van u. Contactpersoon: Marleen Koldenhof,VNO-NCW Midden, 055-5222606 of koldenhof@vno-ncwmidden.nl.Olympisch vuur ontstoken bij ondernemersGerben Eggink – kwartiermaker van het Olympisch Plan2028 – heeft tijdens twee ledenbijeenkomsten (in Nijkerk enin Rivierenland) het Olympisch Plan 2028 gepresenteerd.In dit plan worden acht ambities uitgesproken. Naast desportactiviteiten, die natuurlijk de boventoon voeren, iser volop aandacht voor economie, ruimtelijke ordeningen media-aandacht. Het plan is medio vorig jaar geïntroduceerden werd al snel ondersteund door het kabinet,provincies en gemeenten, maar ook door het bedrijfsleven,VNO-NCW en vele andere organisaties. In zijn inleidingbenadrukte Eggink vooral dat er draagvlak onder deNederlandse bevolking nodig is.Deze les is ook geleerd uit de eerderepoging in 1992 om de OlympischeSpelen naar Nederlandte halen. Voor het bedrijfslevenliggen veel kansen, bijvoorbeeldbij de uitbreiding en verbeteringvan de infrastructuur. Meer overde ambities en de kansen voor hetbedrijfsleven op www.olympischvuur.nlBedrijfsleven Utrecht zet zich invoor studiekeuze jongerenJINC zorgt ervoor dat leerlingen van 8 tot 16 jaar kennismakenmet het bedrijfsleven. In allerlei projecten ervarenze wat voor beroepen er zijn en welke (sociale) vaardighedenze nodig hebben op de arbeidsmarkt. Het doel: eenjuiste studiekeuze, minder kans op schooluitval en beterzicht op werk. JINC is in 2003 opgericht in Amsterdam.Inmiddels doen daar 400 bedrijven en instellingen mee,bijvoorbeeld door het aanbieden van bliksemstageplekkenen het leveren van trainers of coaches. De komendedrie jaar wordt JINC Utrecht opgericht, uitgaande vande lokale situatie. Utrechtse scholen en bedrijven kunnennu al meedoen aan de projecten Sollicitatietraining enBliksemstage. JINC is onder andere op zoek naar Bliksemstage-bedrijvenin Utrecht. JINC Utrecht wordt financieelFoppe Atema, voorzitterVNO-NCW Achterhoek:“Wij zijn blij dat we alsvereniging nu ook in dezeeconomische mindere tijd onzeleden kunnen ondersteunenmet praktische, innovatieveen financiële adviezen middelshet project “Bedrijvenin crisistijd”. Kortom, echtpraktisch en concreet, Echt Achterhoek!”ondersteund door woningbouwcorporaties Mitros, Portaalen Bo-Ex, gemeente Utrecht en VSBfonds. Belangstelling?Kijk op www.jinc-utrecht.nlRegionaal bedrijfsleven pleit voor OV-lijn Almere-Huizen-HilversumHilversum en het Gooi bereikbaar houden. Daar pleit hetregionale bedrijfsleven voor. Een snellere invoer van deHoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) buslijn Huizen-Hilversum wordt door het bedrijfsleven dan ook met klemaangeraden. De HOV buslijn moet volgens de partijen eeneerste stap zijn naar een toekomstige lightrail verbindingAlmere-Hilversum. Het bedrijfsleven verwacht dat metde groei van Almere het pendelverkeer tussen Almere enhet Gooi verder zal toenemen. De toch al overvolle wegenzullen nog meer dichtslibben. Een snelle en betrouwbareOV verbinding mag als alternatief voor de weg niet langerontbreken. Een goede ontsluiting van de regio is ook vangroot belang voor de gevestigde en nieuw te vestigen bedrijven.Partijen vinden doortrekking van de vrijliggendebusbaan naar Almere daarom een must.Meer informatie: Nel Ezendam, regiomanager VNO-NCWMKB Flevoland (055) 5222606.

Joris Nelissen, voorzitterVNO-NCW Rivierenland:“Op dit moment zijn wedoende om met alle nieuwbenoemde portefeuillehoudersEZ/RO van onze regio ingesprek te gaan om de speerpuntenvan onze leden op depolitieke agenda te krijgen.”2500 euro voor werkgeversAchterhoekJa, ik wil ook welzo’n cadeau!De jongerenvoucher is een tegoedbon met een waardevan € 2.500 die u als werkgever kunt inzetten om eenvacature in uw bedrijf of organisatie te laten vervullendoor een jongere tot 27 jaar. U kunt er bijvoorbeeldloonkosten van betalen, of scholing of begeleiding.Eind april start de inschrijving voor de 50 beschikbarejongerenvouchers in de regio Achterhoek. U wordt viade media op de hoogte gehouden, maar u kunt zich ookvia de website www.versbloedcadeau.nl inschrijvenvoor nieuwsberichten of aanmelden voor de sms-service.De spelregels en meer informatie leest u op de websitewww.versbloedcadeau.nl.Jur Zandbergen, voorzitterVNO-NCW Noordoost-Overijssel: “Vóór de gemeenteraadsverkiezingenbeloofden veel politici eenbeter ondernemersklimaat. Naalle euforie blijkt veelal dat erin de regionale politiek weinigverschuivingen plaatsvinden.Nu maar hopen dat het eenéchte lente wordt!”LedennieuwsMiddelpuntVNO-NCW Midden feliciteert Marlies van Wijhe van VanWijhe Verf BV met haar benoeming tot zakenvrouw 2010.CineMec ontvangt A-label van Agentschap NLCineMec uit Ede heeft op 9 februari van Agentschap NLhet energielabel in de A-categorie ontvangen. Daarmeeis CineMec het eerste publieke gebouw dat een labelkrijgt uitgereikt in de categorie ‘bioscoop en evenementenbedrijf’.”Het is niet alleen een mooie aanvulling oponze architectuurprijzen,maar het is vooral deerkenning voor ons duurzaamheidbeleid”,aldusGerben Kuipers tijdenshet symposium ‘Investerenin besparen’, waarophet label werd uitgereikt.Verhuisbericht Veluws Bureau voor ToerismeOp 1 januari 2010 zijn vijf toeristische organisaties op deVeluwe samen gegaan.De regio VVV’s Veluwe IJsselvallei, Veluwe & Valleien de Veluwe Randmeren alsmede het Veluws Bureauvoor Toerisme en het Congresbureau Veluwe hebben dekrachten gebundeld. De nieuwe naam van de organisatieis: Veluws Bureau voor Toerisme.Per 23 februari is het bureau gevestigd op het nieuweadres: Deventerstraat 19b (Centre Point gebouw),7311 BH in Apeldoorn, tel. 055-5772850, e-mail: info@develuwe.nl.Autoverhuur en Shell station Fokko Meijer GoudenShell DealerAutoverhuur en Shell-station Fokko Meijer is GoudenDealer van 2009 geworden in het Shell-programma“Mensen Maken hetVerschil!”. In Nederlandnemen ruim 300 Shellstationsdeel aan hetinternationale programma‘Mensen maken het verschil!’Nieuwe advocaat bij Geurink & Partners Advocaten teDoetinchemOp 18 februari 2010 is mr. R. (Rogier) Stam beëdigd alsadvocaat door de Rechtbank Zutphen. Hij is in dienst bijGeurink & Partners Advocaten en richt zich met nameop het (economische) strafrecht en de brede ondernemingsrechtelijkepraktijk, waartoe hij onder andere mr.Chr.B. Geurink en mr. R.N. Brugge zal bijstaan.Rectificatie op Ledenboek 2010In het Ledenboek 2010 staat per abuis het onjuistewebsite-adres vermeld bij Blaauwendraad BV (Barneveld,Valleiregio). Het correcte adres: www.blaauwendraad.nl.Tevens is het telefoonnummer gewijzigd naar:0342-492084Middelpunt april 2010 5

Nieuws uit de regioHans Kroeze, voorzitter VNO-NCW Twente: “Innovatie isnodig voor de versterking van deTwentse economie. Het verbindenvan ondernemers is daarvoornoodzakelijk. Zo brengen we,samen met het Kennispark enhet Innovatie Platform Twente,ervaren- en startende (hightech)ondernemers samen in inspirerendesessies. Op die manier willen we verrassende samenwerkingsvormenstimuleren die bijdragen tot de groei van de(startende) ondernemers en de regionale economie.”Problemen met milieu enregelgeving in Twente?In het Milieunetwerk Twente, een netwerk dat ondersteundwordt door VNO-NCW Twente en de Kamervan Koophandel, zitten vertegenwoordigers uit hetbedrijfsleven die affiniteit hebben met milieuvraagstukken.Met de Provincie Overijssel is, via de MilieucommissieBedrijfsleven Overijssel, een samenwerkingsconvenantgesloten om gezamenlijk projecten opte zetten, om ervaringen uit te wisselen en voorlichtingte geven over nieuwe ontwikkelingen op het gebiedvan milieu. Op provinciaal niveau wordt elk jaar eenuitvoeringsprogramma opgesteld met thema’s zoalsbedrijventerreinen, handhaving, geluidshinder, duurzaamondernemen en ruimte om te ondernemen.Het Milieunetwerk Twente is inmiddels al op verschillendeterreinen actief geweest. In 2009 is samen met degemeente Enschede een goed bezochte bijeenkomst“handhaving nieuwe stijl” georganiseerd, in een aantalgemeenten zijn energiebesparingprojecten voor bedrijvenopgezet. En er wordt gewerkt aan een adviesprotocolvoor het inperken van nadelige gevolgen tijdens enna asbestbranden op bedrijventerreinen. Voor 2010 zethet Milieunetwerk in op de organisatie van WABO- enextra handhavingbijeenkomsten en de verdere uitwerkingvan energiebesparingprojecten. Die zullen meeronder de aandacht van ondernemersverenigingenworden gebracht.OproepSpelen er in uw bedrijf zaken op het vlak van milieugebieden regelgeving die u als knelpunt ervaart?Dan kunt u dat via VNO-NCW Twente kenbaar maken.Contactpersoon: Rob Oostermeijer, regiomanagerVNO-NCW Twente, 055 – 5222 606.Ontbrekende schakel N316 zosnel mogelijk aanleggenHet regionale bedrijfsleven, vertegenwoordigd doorTransport en Logistiek Nederland (TLN), verladersorganisatieEVO, VNO-NCW Achterhoek en de Kamervan Koophandel, hebben de Gelderse gedeputeerdeVan Haaren in een brief opgeroepen om bij de behandelingvan de voorjaarsnota 2010 met een financieeldekkingsplan te komen, voor de aanleg van de ontbrekendeschakel van de N316 in de omleiding Montferland.De aanleg van de ontbrekende schakel heeft naasteen groot economisch belang ook positieve gevolgenvoor de leefbaarheid in de lokale kernen. Voldoende redenvoor de gemeente Montferland om het initiatief tenemen en een startnotitie omleiding Montferland uit tebrengen, de eerste stap in de procedure van de milieueffectrapportage.Het bedrijfsleven steunt dit initiatiefvan de gemeente Montferland en roept de ProvincieGelderland dringend op om ook de laatste schakel in deomleiding Montferland te realiseren.Meer informatie: Toin de Ruiter, regiomanager VNO-NCW Achterhoek, 055 5222606.Jacco Vonhof, voorzitterVNO-NCW IJsseldelta:“Nu de formaties in de gemeentenveelal zijn afgerond wil ikde bestuurders feliciteren methun positie. Daarbij druk ikhen op het hart zich in te zettenvoor het terugdringen van decrisis. Voor ondernemers is hetvan groot belang regelgeving te verminderen en geenlastenverzwaring door te voeren!”VNO-NCW Noordoost-Overijsselstart met “speakerscorner”De ledenbijeenkomsten van VNO-NCW Noordoost-Overijssel worden iets anders van opzet. Tijdens de bedrijfsbezoekenzal 10 minuten vrijgemaakt worden voorde speakerscorner. Hierin kan een nieuw lid zich in hetkort voorstellen en wordt er ook aandacht besteed aaneen interessant onderwerp. Een gastspreker krijgt maximaal10 minuten tijd om het onderwerp toe te lichten.Na afloop van het bedrijfsbezoek is er, tijdens de netwerkborrel,alsnog gelegenheid voor nadere informatie.In de uitnodiging van de bijeenkomst informeren wij uover het onderwerp in de speakerscorner.Meer informatie: Nel Ezendam, regiomanager VNO-NCW Noordoost-Overijssel via (055) 5222606.

MiddelpuntBedrijfsbezoek VNO-NCW MKB Flevoland bij MHI Equipment EuropeIn februari wasVNO-NCWMKB Flevolandop bezoek bijMHI EquipmentEuropeBV (MEE) inAlmere. MEE,de Europesedochter van hetJapanse MitsubishiHeavy Industries (MHI), is voortgekomen uit desamenwerking van de Samofa Groep (scheepsdieselmotorfabrikantenin Harderwijk) met Mitsubishi in dejaren ‘70 en ‘80. Het was het eerste Japanse bedrijf datzich – in 1989 – in Almere vestigde. Rocco Manders,general manager Engine Division en Bas Bonnier, seniormanager Turbocharger Division waren deze middagonze gastheren. De bedrijfspresentatie maakte duidelijkdat MEE met vlag en wimpel het spreekwoordelijke Japansekwaliteitsniveau haalt - gemiddeld 12 afgekeurdeper miljoen (!) geproduceerde onderdelen, maar dat hettoch een puur op Europa gericht bedrijf is. Na enkeleboeiende inkijkjes in de werkwijze van de Europeseautofabrikant en een rondgang door de productiehallenvan MEE, werd de middag afgesloten met een borrel.foto Jan EzendamJaco Uittenbogaard, voorzitterVNO-NCW Eemland: “Alsbestuur moeten wij er alles aandoen om de stem van de ledente laten doorklinken tot aan debestuurstafel.”Bedrijfsleven pleit voor robuuste aansluiting Lemelerveld op N348VNO-NCW Noordoost-Overijssel, Transport en LogistiekNederland (TLN), verladersorganisatie EVO, de ondernemersverenigingLemelerveld (OVL) en de Kamer vanKoophandel doen een dringend beroep op de ProvincieOverijssel en de gemeente Dalfsen om voldoende financiëlemiddelen te reserveren voor een robuuste aansluitingvan de N348 op Lemelerveld. Daarbij is het van grootbelang dat het bedrijventerrein in Lemelerveld in de toekomstkan uitbreiden en bovendien een rechtstreekse aansluitingkrijgt op de N348. Een ongelijkvloerse oplossingis daarbij wat de organisaties betreft het uitgangspunt.Meer hierover op de website www.vno-ncwmidden.nlof neem contact op met Nel Ezendam, regiomanager vanVNO-NCW Noordoost-Overijssel, 055 – 5222 606.Dries Crama, voorzitter VNO-NCW Stedendriehoek, over degemeenteraadsverkiezingen inde regio: “Het zijn turbulentetijden die vragen om een samenlevingdie in staat is snel in te spelenop veranderingen. Om onzehuidige welvaart te behouden, omhet welzijn van werknemers tewaarborgen, is een daadkrachtigen resultaatgericht bestuursmodelnoodzakelijk. De regels en vooral de uitvoering daarvanstaan vernieuwing en innovatie vaak in de weg. Wij zijnvoor één breed bestuursmodel van overheden en andere regionalepartijen. Eén coalitie die de (inter)nationale concurrentieom bedrijven, bewoners en bezoekers aankan en waarin deregio opnieuw invulling geeft aan het ondernemend besturenwaartoe koning koopman Willem I de aanzet heeft gegeven”.“In een week tijd zijn meer dan180 aanvragen voor jongerenvouchersgedaan, waarvan meerdan 60 vanuit de Vallei. Deaanvragen komen met name vanMKB bedrijven uit de regio”. zegtHenrie van Beusekom, voorzitterVNO-NCW Valleiregio “Demedewerkers van UWV en degemeenten hebben direct met dewerkgevers contact opgenomen.De eerste jongeren zijn al aan de slag! De werkgevers komenuit allerlei branches: van manege tot schoonmaakdiensten,van Mc Donalds tot communicatiebureau, van drukkerij toteen organisator van fietsvakanties. VNO-NCW Valleiregioheeft hard meegewerkt aan dit succes!”Middelpunt april 20107

VerenigingsnieuwsNieuw contactpersoon voor samenwerking defensie-bedrijfslevenVNO-NCW Midden kent een nieuwe Defensie-vertegenwoordiger.Het is kolonel buiten dienst Loek Habraken(1953) die inmiddels Luchtmachtoverste bd Tim Ruijling indie hoedanigheid is opgevolgd.Loek Habraken vervulde tot 1 juli 2009 binnen Defensie defunctie van directeur van het Veteraneninstituut in Doornen is nu binnen VNO-NCW twee dagen per week werkzaamvoor de leden van VNO-NCW Midden. Hij verrichtzijn werkzaamheden vanuit het regiokantoor in Apeldoorn,maar is natuurlijk vooral te vinden in de 12 regio’s,waar hij tijdens netwerkbijeenkomsten en bedrijfsbezoekenonder meer zal samenwerken met de regiomanagers vanVNO-NCW om op die manier Defensie en het bedrijfslevenmet elkaar in contact te brengen en gezamenlijkebelangen te bevorderen. Voorts vervult Habraken gedurendeéén dag in de week de functie van Coördinator vanhet Platform Defensie Bedrijfsleven, waartoe hij ook eenwerkplek heeft op het hoofdkantoorvan VNO-NCW in deMalietoren in Den Haag. In ditPlatform zitten - op nationaalniveau - vertegenwoordigersvan het bedrijfsleven en vanDefensie en ook hier is hetoogmerk om samenwerkingop thema’s van gemeenschappelijkbelang te bevorderen,informatie uit te wisselen enwederzijds kennis en inzichtte vergroten.Loek Habraken is te bereiken via het regiokantoor vanVNO-NCW Midden in Apeldoorn (055-5222606) of pere-mail: habraken@vno-ncwmidden.nl.Duitse ambassadeur in Nederland op werkbezoek in grensstreekVlnr: Te Riele, Bakker, Hermans, Bongers, frau Läufer, herr Läufer,Rakhorst (algemeen directeur Urenco).Tijdens een werkbezoek op 12 maart van de Duitse ambassadeuraan de grensstreek is volop gediscussieerd overgrensoverschrijdende samenwerking en belangenbehartiging.Er vond een bedrijfsbezoek plaats bij Urenco inAlmelo. Ambassadeur Läufer was zeer geïnteresseerd inde rol van het Verbond Nederlands-Duitse Ondernemers(VNDU) hierin, dat drie jaar geleden is opgericht omeconomische de samenwerking in de grensgebieden te bevorderen.Van Nederlandse zijde waren bij het bezoek aanwezig:de nieuwe burgemeester van de gemeente Almelomevrouw Jon Hermans - Vloedbeld, de voorzitter van hetVNDU, mevrouw Tineke Bakker-Van Ingen (tevens voorzittervan VNO-NCW Midden), ir. Paul te Riele, honorairconsul voor Duitsland, de voorzitter Kamer van KoophandelOost-Nederland de heer Gaston Sporre en de directeurvan VNO-NCW Midden Johan Bongers (tevens bestuurderVNDU). Met de ambassadeur is gesproken over de onduidelijkheidvan het rendement van ingezette gemeenschapsmiddelen,het onvermijdelijk verminderen van (Europese)subsidiestromen naar de grensgebieden en de noodzakelijkverschuiving van publieke naar private initiatieven. Juistvoor die collectieve, private initiatieven is het VNDU eengoede partner. De voorzitter van het VNDU bracht bij deDuitse ambassadeur ook de behoefte van ondernemers aanéén grensloket onder de aandacht. Duitse en Nederlandseondernemers willen zich op een centraal punt in korte tijdkunnen oriënteren op alle relevante aspecten van grensoverschrijdendezakelijke mobiliteit.Jacco Vonhof nieuwe voorzitter VNO-NCW IJsseldeltaTijdens de regiobijeenkomst op 22maart hebben de leden van VNO-NCW IJsseldelta Jacco Vonhofgekozen als nieuwe voorzittervan de regio. Vonhof neemt hetvoorzitterschap over van BertEndedijk, die na twee jaar wegenstijdgebrek terugtreedt als voorzitter.Vonhof (40), directeur van fotograaf: Jan EzendamNovon Schoonmaak in Zwolle, issinds 2005 bestuurslid van VNO-NCW IJsseldelta. Als voorzitter wil hij zich inzetten devereniging zichtbaarder te maken. ‘VNO-NCW heefteen prachtige infrastructuur waar op gemeentelijk, regionaal,provinciaal, maar ook landelijk en zelfs ook opEuropees niveau invloed kan worden uitgeoefend. Wehebben uitstekende bijeenkomsten, voeren goede lobbyen zijn op de juiste plaatsen vertegenwoordigd, maarvoor sommige ondernemers is het minder voor de handliggend om naast de lokale ondernemersclub ook lid tezijn van VNO-NCW IJsseldelta. En daar hoop ik veranderingin te kunnen brengen.’ Na het officiële gedeeltevan de drukbezochte regiobijeenkomst bij PricewaterhouseCoopersin Zwolle was er voor de leden gelegenheidafscheid te nemen van Bert Endedijk en de nieuwevoorzitter te feliciteren.

VerenigingsnieuwsMiddelpuntNieuwe bestuursledenAchterhoek en Arnhem-NijmegenIn de ledenbijeenkomst van 11 maart bij Virupa BVin Aalten is drs.ing. Jan Willem Boezel, directeur VanRaam BV Varsseveld benoemd tot bestuurslid vanVNO-NCW Achterhoek.Kijk voor een verslag en foto’s van de bijeenkomst opwww.vno-ncwmidden.nl/achterhoek. Bij VNO-NCWArnhem-Nijmegen is drs. J. Koreman MBA toegetredentot het bestuur. Mevrouw Koreman is Manager BusinessSupport Benelux van Essilor Nederland BV.Voorzitter Atema overhandigt nieuw bestuurslidJan-Willem Boezel een bestuurdersdas en benoemingsbriefLeden maken veelvuldig gebruik BeloningsnavigatorSinds enkele maanden biedt VNO-NCW Midden haarleden een extra dienst: de Beloningsnavigator. Hiermeekan de beloningsstructuur van medewerkers wordenbekeken en zijn vergelijkingen mogelijk naar o.a. regio,bedrijfsgrootte, personeelsomvang en leeftijd Leden vanVNO-NCW Midden ontvangen een korting van 50% opde aanschaf van deze online tool.“Met de beloningsnavigator heb ik op een eenvoudigemanier toegang tot een enorme database gegevens overde salarissen bij andere bedrijven. Via de website vanVNO-NCW Midden kan ik direct doorklikken, overalvia internet beschikbaar. Een mooie extra toegevoegdewaarde aan het lidmaatschap van de vereniging.”De belangstelling van de leden van VNO-NCW Middenvoor deze service is groot. Heeft u ook interesse? Bekijkde demo via www.vno-ncwmidden.nl (klik op de button)of mail naar beloningsnavigator@vno-ncwmidden.nl.Overijsselse projecten ontvangen cheque uit Fonds 100 jaar VNO-NCWJAV Studio’s, AssenDe Overijsselse projecten Maatje op Maat en Kansrijk eigenBaas, hebben beide € 22.650 ontvangen van VNO-NCW.VNO-NCW heeft deze projecten de donatie toegekend omdatzij investeren in de toekomst van jongeren en daarmeeeen bijdrage leveren aan de economie in Overijssel. Debedragen zijn afkomstig uit het Fonds 100 jaar VNO-NCW.Bernard Wientjes, voorzitter van VNO-NCW, heeft deschenkingen overhandigdin aanwezigheidvan gedeputeerde vande provincie Overijssel,mevrouw CarryAbbenhues.Maatje op Maat heefttot doel voortijdigeschooluitval van metname allochtone jongerente voorkomen.De jongeren, die vaakproblemen hebben inde privésfeer, krijgeneen coach toegewezendie hen begeleidt bijhet afmaken van hunstudie. Kansrijk eigenBaas/Venture Labbegeleidt startendeondernemers in deeerste fase van hun ondernemerschap. Het Fonds 100 jaarVNO-NCW doet twee keer per jaar een schenking van €45.300. Afwisselend gaat het bedrag naar een organisatiedie ondernemerschap bevordert en een organisatie die eensociaal-maatschappelijk doel nastreeft. Het fonds is in 1999opgericht ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan vanVNO-NCW met het geld dat daarvoor door ondernemingenis bijeengebracht.Jaarcongres VNO-NCW Midden‘food, feed en fuel’op 9 novemberOp dinsdag 9 november organiseertVNO-NCW Midden een jaarcongresvoor alle leden en relatiesvan de vereniging. Het congresfood feed en fuel was eerder gepland na de AlgemeneLedenvergadering op 27 mei, maar is verschovennaar november. De ALV gaat wel gewoon door op27 mei en wordt nu gecombineerd met een bedrijfsbezoek.U ontvangt digitaal de uitnodiging en stukkenvoor de vergadering en het bedrijfsbezoek.Middelpunt april 20109

Middelpuntlgenkweek op afvalwaterfoto: Patrick van Gemert / Zutphens PersbureauMiddelpunt april 2010 11

Toen Hannet de Vries-In’t Veldin 2005 aantrad als directeur vanVAR had zij een heldere ambitie:het bedrijf moest energieneutraalworden. Anno 2010 levert het bedrijfelektriciteit terug aan het net. Op hetterrein draait een enorme vergistingsinstallatie,een investering vanzo’n zeven miljoen euro, die biogasgenereert dat via twee motoren omgezetwordt in elektriciteit.‘Momenteel leveren we terug aanhet net’, aldus De Vries-In’t Veld.‘Dat is absoluut uniek in deze branche.Maar ik zie het als een logischgevolg van onze core business, hetrecyclen van afval. Momenteel is onspercentage van het hergebruik vanafval - puin, grond, groen, plastic,enzovoort – zo’n 89 procent. Endit percentage kan nog omhoog.Tegelijkertijd is er zoveel meer watwe kunnen doen. Onze vergistingsinstallatieis daar een voorbeeld van.Die bespaart ons niet alleen energiekostenomdat we elektriciteit vooreigen gebruik produceren, maarlevert ook extra inkomsten op omdatwe aan het net leveren. Het is eenduurzaamheidproject pur sang, endat is ook waar wij voor willen staanals bedrijf. We willen kringlopenzoveel mogelijk sluiten.’NatuurlijkVanuit die laatste gedachte ontstondbij De Vries-In’t Veld deambitie om aan een waterneutraalbedrijf te werken. ‘Als je grotehoeveelheden afval verwerkt, alhelemaal wanneer je groen afvalcomposteert en vergist, genereer jeper definitie een grote stroom afvalwater.Dit moet gezuiverd wordenvoordat het weer het natuurlijkesysteem in kan. Maar in plaats vandat via de reguliere kanalen te latenverlopen is het vanuit duurzaamheidperspectiefuiteraard veel beterdit decentraal te doen, al helemaalals dit de mogelijkheid biedt omdaar als bedrijf extra waarde uitte genereren. Zie daar onze zuiveringsinstallatieop basis van algen.Momenteel experimenteren weop kleine schaal, maar bij goederesultaten – en daar ziet het nu alnaar uit – zullen we het grootschaligneerzetten. Wat we in feite doenis water door een vijver met algenlaten stromen. Daar voegen we CO 2en restwarmte aan toe, bijproductenIngreproHet in Borculo gevestigde Ingrepro is de grootste algenkweker van Europa,daarnaast bouwt het algenkweeksystemen. Algen vormen een duurzame bronvan eiwitten, koolhydraten, vetten, vitamines, planthormonen, pigmenten enandere waardevolle stoffen. Deze bestanddelen worden gebruikt voor hoogwaardigetoepassingen in de farmaceutische- en voedingsmiddelenindustrie.VARVAR is uitgegroeid tot één van de belangrijkste spelers in Midden- en Oost-Nederland op het gebied van afvalrecycling. Op het terrein van 75 hectarelangs de A1 bij Wilp wordt jaarlijks meer dan een miljoen ton afval verwerkt totbruikbare producten. VAR wil door permanente innovatie steeds meer ‘resultaatmet recycling’ realiseren en ontwikkelt daartoe continu nieuwe technieken. VARgeldt als voorbeeldbedrijf binnen de branche.van onze vergistingsinstallatie. Dealgen zuiveren het water en vangenonder andere stikstoffen en fosfaataf. Het gezuiverde water wordtafgevoerd. Tegelijkertijd vermenigvuldigende algen zich en met dezekweek hebben we een geheel nieuwproduct in handen: een grondstofvoor bioplastics en -olie.’KweekCarel Callenbach is directeur vanIngrepro, een algen biotechnologiebedrijf dat gespecialiseerd is in industriëlealgenproductie. Het bedrijfis sinds 2005 actief in de ontwikkelingen exploitatie van state-of-theart hybride algenkweek reactorenvoor de productie van specifiekealgen voor voeding en biomassa.

MiddelpuntCallenbach: ‘We hebben enorm veelkennis van de kweek, het verwerkenen de afzet van algen. Daarinlopen we voorop in Europa. Maardit project, decentrale kweek in eenindustriële omgeving met afvalwatervan een wisselende samenstelling,is voor ons absoluut nieuw.En meer dan dat, het is uniek in dewereld. Bij mijn weten is zoiets nognooit eerder gedaan. We moeten deresultaten dan ook afwachten - hoegroeien ze, wat is de oogst, wat is dezuiveringscapaciteit, welke kwaliteitalgen genereren we en wat kunnenwe ermee op de markt? Maar duidelijkis wel dat deze toepassing leidttot een bedrijf dat zijn systemensluit en het stempel duurzaam echtverdient. Wat dat betreft zijn we hierIn feite hebben we hetover een systeeminnovatiedie revolutionair isecht aan het pionieren. En dat geldtook voor de samenwerkingsvormtussen ons en VAR. We werken aaneen gezamenlijke innovatie waarbijwe onze kennis combineren, niet alleenom te investeren in duurzaamheid,maar ook om daar economischemeerwaarde uit te genereren.We hebben elkaar daarbij absoluutnodig. Wij brengen onze kennis vande techniek, het biologische procesen afzet van grondstoffen in, VARfacilititeert en investeert.’Inkomsten‘In feite hebben we het over eensysteeminnovatie die revolutionairis. Voor VAR betekent het dat we drievliegen in één klap slaan – we besparenkosten, genereren extra inkomstenen verduurzamen op vele fronten’,vult De Vries-In’t Veld aan. ‘Maar eris meer. Als dit eenmaal staat hebbenwe in feite een nieuw product gecreëerddat verder uitgerold kan wordenbuiten dit bedrijf, in technische zin ofals Interlectual Property. Ik geloof echtin dit soort decentralisatie, of het nugaat om energieopwekking of waterhuishouding.En ik ben ervan overtuigddat investeren in duurzaamheidhand in hand kan gaan met een beterrendement. Daar leveren wij nu hetbewijs van.’Middelpunt april 201013

Export trekt aan‘Het zal nog jaren durenvoordat we weergezond zijn’De Nederlandse export trektweer aan, zo stelden de mediade afgelopen maanden veelvuldig.Er valt echter heel wat af tedingen op deze berichtgeving.Allereerst is er slechts sprakevan een licht herstel. ‘En wemogen dan over het dieptepuntheen zijn, van de ellende zijnwe voorlopig nog niet af’, aldusHerman Hulshof.Hulshof is Chairman van de KoninklijkeHulshof’s Verenigde Fabrieken.Het bedrijf verwerkt stierenhuiden totleer voor de internationale meubel-,auto- en vliegtuigindustrie. Jaarlijksverwerkt het zo’n driehonderdduizendlokale stierenhuiden. Daarnaastzet het grootschalig bijproducten af:biogas en proteïnen.Krimpen‘Wij hebben klappen geïncasseerd, netzoals ieder exporterend industrieelbedrijf’, stelt Hulshof. ‘Wat dat betreftzijn wij exemplarisch, niet alleen vooronze sector, maar de gehele exporterendebasisindustrie in Europa. Maaral met al hebben we het overleefd,waar anderen dat niet hebben gedaan.Eigenlijk begon het voor onsal een tijdje voordat de crisis officieelinzette. De markt voor de meubelindustriebegon in Amerika in 2006 enin Engeland in 2007 al scheurtjes tevertonen. Het tweede kwartaal van2008 startte de bankencrisis, enkelemaanden later zette de daling voorde auto-industrie al in. Van de ene opde andere dag zakten we voor dezesector van een all time high in juni2008 naar een tijdelijk nul in oktober.Dan sta je natuurlijk wel even te kijken.Aan de andere kant moet je er alsbedrijf mee leren omgaan. Allereersthadden we het geluk dat we ons opeen alternatief – de schoenindustrie- konden richten. Bovendien zijnwe een innovatief bedrijf met tweeandere business units die inkomstengenereren door gebruik te maken vanbijproducten van de productie vanleer. Zij produceren biogas en grondstoffenvoor de voedingsindustrie.Daarnaast daalden de grondstofprijzenenorm als gevolg van een verminderdevraag. Zo sijpelen de gevolgenvan de recessie omlaag door de keten,naar de boeren dus. Als derde haddenwe de ondersteunende maatregelenvan de overheid, bijvoorbeeld in hetkader van de werktijdverkorting. Enwe konden kosten besparen door in tekrimpen op ons personeelsbestand.’VallenWat extra zand in de raderen vande bedrijfsvoering van Hulshof’sVerenigde Fabrieken strooide, was deopstelling van kredietverzekeraars.Hulshof: ‘Allereerst waren er debanken die tot voor 2007 in feite altijdoverfinancierde. Opeens draaide het‘De verzekeraars werkencontraproductief,versterkten de recessie’schip 180 graden en gingen zij overop onderfinanciering. Wij hadden eeneigen vermogen van 43 procent, maarzelfs dat nam niet weg dat ook wijniet ontkwamen aan zwaar gesteggelmet de bank. En toen kwam daarde bijna immorele houding van deverzekeraars overheen. Juist toen debehoefte aan exportkrediet het grootstwas – toen het echt nodig was – lietenzij exporterend Nederland vallen,onze sector des te meer. Als je stierenhuidenzegt, zeg je, landbouw, leer,

Middelpuntmeubels, auto’s en schoenen en juistdeze sectoren werden besmet verklaard.Een volstrekt onverantwoordepraktijk. Het was gewoon Wild West.De verzekeraars werken contraproductief,versterkten de recessie. Heleketens moesten ineens elkaar de handvasthouden om niet om te vallen. Ditgeeft voor mij de overbodigheid vandit soort verzekeringen aan; haddenwe ze niet gehad, waren we er nietaan gewend, dan hadden we er ookgeen last van gehad.’IdiootInmiddels trekt de markt weer aanvoor Hulshof. Zo is het bedrijf al weerop vijftig procent van het exportvolumevan eind 2007- begin 2008 voorde automotive-industrie. ‘Maar datwil natuurlijk niet zeggen dat we hierin de leerfabriek weer geld verdienen.Het zal nog jaren duren voordat weweer fors kunnen investeren. Bovendienverschuift de productie verdernaar Azië. En dat druist volledig integen de globale duurzaamheidsgedachteen duurzaamheidsinspanningenvan het Westen. Als doekje voorhet bloeden neemt de vraag naarkwaliteitsleer overigens wel toe vanuitdie hoek. Wat echter harder stijgtis de vraag naar onbewerkte huiden.Die worden daar dan gelooid wat eenenorme milieubelasting betekent. Vervolgenskomt er kwalitatief minder engoedkoop leer naar het Westen terug.Dat is natuurlijk idioot omdat we hiernu juist hebben geïnvesteerd in eenduurzame verwerking. Ik verwachtSpartadat in 2015 deze onevenwichtigheidop de wereld in onze sector weerherstelt en investeren voorlopig alleennog in ons voedselbedrijf dat wel redelijkemarges maakt. Voorlopig blijfthet dus een kwestie van alle zeilenbijzetten en een lange adem.’Dat niet ieder exporterend bedrijf in de problemen zit bewijst fietsenfabrikantSparta die de export alleen maar zag toenemen, ook gedurendehet afgelopen jaar. ‘En dat heeft alles te maken met de opkomst van deelektrische fiets’, aldus directeur Huub Snellen.Tussen de zes en acht procent van de fietsen die Sparta maakt verdwijnennaar het buitenland. Snellen: ‘Een relatief klein percentage, maar dat heeftzijn oorzaken. Voor een Nederlander is een fiets niet zomaar iets wat je er bijhebt voor de lol, het is een serieus vervoersmiddel dat kwaliteit moet hebben.En daar mag dan best wel wat voor worden betaald. In de ons omringendelanden is dat wel even anders. Als een Fransman in de supermarkteen fiets van 69 euro kan kopen en die van ons kost een factor tien duurder,dan is de keuze snel gemaakt. Toch zien wij onze export groeien en dat komtmet name omdat elektrische fietsen aan populariteit winnen. Het is eennichemarkt waar wij koploper in zijn als het gaat om kwaliteit. We levereneen betrouwbare techniek en goede rijeigenschappen tegen een goede prijs.Er is dus simpelweg weinig concurrentie uit lagelonenlanden. Natuurlijk zaldit uiteindelijk veranderen, maar de voorsprong is groot en de techniek isnog lang niet uit ontwikkeld. Juist in deze internationale markt zien we danbelangrijke kansen voor verdere groei.’Middelpunt april 201015

Vier opvattingen overcommunicatie en één aanpak:WindexCCIn het afgelopen half jaar zijn voor vier regionaleverengingen van VNO-NCW: Brabants-ZeeuwseWerkgeversorganisatie, Limburgse Werkgevers Vereniging,VNO-NCW Midden en VNO-NCW West de openbarewebsite en het ledennet volledig vernieuwd. Gebruikis gemaakt van WindexCC, de recent aangekondigdevolledig op Sharepoint van Microsoft gebaseerdestandaard software voor belangenorganisaties.Als onderdeel van het ledennet beschikt iedere kringof regio over een eigen webportal met een uitgekiendemix van voor die doelgroep relevante gegevens endocumenten. Windex Software heeft voor het beheeren de presentatie ervan een aantal specifi eke functiesvoor Sharepoint ontwikkeld.In de komende twee jaar zullen deze verenigingen ookvoor de overige secretariële werkzaamheden gebruikgaan maken van WindexCC.Wilt u meer weten over WindexCC of met dezesoftware een pilot uitvoeren voor uw organisatie?Aarzel dan niet telefonisch of per e-mail contact op tenemen met Frank Adriaenssen of Mark Schmeits.Telefoon: +31(0)43 358 53 53FrankAdriaenssen@windex.nlMarkSchmeits@windex.nlwww.windex.nlM E E R S S E N Z O E T E R M E E R

MiddelpuntMarlies van Wijhe Zakenvrouw van het jaar 2010‘Ons bedrijf heeft de prijsgewonnen’Een vrouw in het mannenbolwerkvan de verfindustrie,bij een bedrijf van goede naam,met gezonde financiële positieen met duurzaamheid als éénvan de belangrijke speerpunten.Deze punten noemt de juryin het rapport als doorslaggevendvoor het benoemen vanMarlies van Wijhe vanVan Wijhe Verf BV tot zakenvrouwvan het jaar 2010.‘VNO-NCW Midden directeur JohanBongers benaderde me enige tijd geledenmet de vraag of ik ermee instemdedat hij mij voor deze prijs zou voordragen.Ik voelde me gevleid, maar wildeer even over nadenken. Ik wilde zekerweten dat ik het bedrijf ermee zou helpen.Toen bleek dat mijn financieel directeuren technisch directeur mij hiervolkomen in steunden heb ik er graagmee ingestemd. Dat ik uiteindelijk alswinnaar uit de bus ben gekomen, heeftme enorm verheugd. Na vier generatiesvoeg ik dit toch maar mooi aan degeschiedenis van het bedrijf toe. Mijnvoorvaderen hadden dit vast nooitkunnen denken. Sterker nog, zelfs mijnvader had bij mijn geboorte niet kunnenbevroeden dat ik de positie vanalgemeen directeur uiteindelijk zouvervullen.Deze titel zie ik echt als een bekroningop hoe ik het ondernemerschap invul.Niet omdat ik vrouw ben, maar omdatik mijn werk doe zoals ik het doe.’MilieuAls selectiecriterium noemt de jury‘de wijze waarop de kandidate, c.q. deonderneming waarvan zij de leidingheeft, omgaat met de maatschappelijkeverantwoordelijkheden zoals (bijvoorbeeld)de zorg voor het milieu’. ‘Duurzaamheidis een belangrijk item waarik me sterk voor maak. Maar eigenlijkdoet Van Wijhe Verf BV, producent vanWijzenol bouwverven, dat al heel lang.Als je de onderhoudstermijn van eengebouw verlengt van vijf naar achtjaar, lever je al een substantiële bijdrageaan het milieu.’Gevraagd naar haar visie op hoevrouwen meer kans in de top van hetbedrijfsleven zouden moeten krijgenreageert de Zakenvrouw van het jaar2010 bevlogen: ’Het is echt onzin omeen quotum voor vrouwen aan de topin te stellen. Als vrouwen zich ervoorinzetten, komen ze heus op topposities.Het vraagt een cultuurveranderingwaar tijd voor nodig is, en wat mijbetreft is daar niets op tegen. Ik merkzelf dat er voor hogere functies weinigvrouwen solliciteren en als ik jongevrouwen van nu kan inspireren doorte laten zien wat ik heb bereikt, ben iktevreden. Ik heb altijd mijn eigen plangetrokken, waarbij mijn vader mijngrootste inspirator was. Hij zei ‘het iseenzaam aan de top, maar daar waaitde wind zo lekker om m’n neus.Om nu zakenvrouw van het jaar 2010te zijn, is voor mij een bijzonderewaardering als ondernemer. Ik doehet blijkbaar goed, en dat is leuk omte horen. Maar het is boven alles eenwaardering voor ons bijna 100-jaaroude familiebedrijf.’De prijs ‘zakenvrouw van hetjaar’ wordt ook wel De prixVeuve Clicquot genoemd, naarNicole-Barbe Clicquot Ponsardin,die het beroemde champagnehuisleidde vanaf haar 27ste jaar, in1805. De prijs werd in 1972 in hetleven geroepen ter gelegenheidvan het 200-jarig bestaan van ditchampagnehuis. De prijs wordt in15 landen toegekend. In Nederlandwordt de prijs sinds 1981uitgereikt.Middelpunt april 201017

Professionaliteitzit ons in het bloedOf het nu over topsport, muziek of het zakenleven gaat. Of over catering.De top bereik je alleen met passie en professionaliteit. Sinds jaar en dagzorgen de gedreven professionals van Sodexo er dan ook op tal van locatiesvoor dat het de gasten aan niets ontbreekt. Met een uitstekende service eneen breed pakket aan diensten, dat reikt van eten en drinken tot de meestuiteenlopende facilitaire services. Bij Sodexo is het altijd in vertrouwdeen bekwame handen. Zodat u zich kunt focussen op uw kernactiviteiten.Want, waar Sodexo is, is succes gegarandeerd. www.sodexo.comMaking ithappen171633

Middelpuntfoto: Aldo Allessi‘Het bruist hier vande vragen, ideeënen kennis’De DriveAWL is specialist in state-of-the-art geautomatiseerde lasmachinesen bouwer van hoogwaardige productiesystemen. 1993was een keerpunt voor het bedrijf; de onderneming is ontstaandoor een management buy out van algemeen directeur PietMosterd en een collega samen met 3 financiële participanten.‘Voor mij was het in feite een natuurlijke zaak. Ik had in deloop van de jaren zoveel kennis van het vakgebied opgedaan,was zo met het bedrijf verbonden, dat ik door wilde, ook als erprivékapitaal in moest. We wisten zo’n zestig procent van dewerknemers – 48 mensen - te behouden en gingen er vol tegenaan. Doel was snel een breed portfolio in de markt te zettenen we specialiseerden ons in nieuwe lasmethoden. Daarmeecreëerden we een unieke marktpositie en de zaak begon aante trekken. Na een kleine zes jaar was het personeelsbestandverdubbeld en stond er een stevige onderneming.’AWL verhuisde in 1998 naar Harderwijk en bleef zichontwikkelen, groeide in omzet, aantal werknemers entechnologische kennis. ‘We doken ons engineeringsprocesin, keken naar projectkosten, standaardiseerden waar wekonden, specialiseerden ons in laserlassen…’, vertelt Mosterd.‘Ondernemen is voor mij verandering, een dynamischproces. Er is hier altijd dynamiek: technische uitdagingen,innovaties, klanten over de vloer, kick offs, testfasen, noemmaar op. AWL staat voor flexibiliteit en lenig ondernemen.Die constante beweging hebben we nodig om verderte komen als bedrijf, maar stimuleert en motiveert ookenorm onze ruim 160 medewerkers. Het bruist hier vande vragen, ideeën en kennis. Een prachtige omgeving omdagelijks in te verkeren, vooral voor technici en dat maaktwat wij doen zo mooi.’Middelpunt april 201019

AdvertorialVeelomvattende marktvraag vraagt om nieuwe aanpak:Technisch dienstverlener Imtech biedtslimme totaaloplossingenDe toegenomen vraag naar energiebesparing, alternatieve energie en een beter milieuvraagt om een andere aanpak van technische dienstverleners. Maar ook de toegenomenbehoefte aan veiligheid, zorg, welzijn en gezondheid vraagt om slimmeinnovaties. Imtech in Hengelo weet dit en biedt gedegen oplossingen voor ambitieuzeondernemers en overheidsinstellingen.Imtech in Hengelo maakt onderdeel uit van Imtech NV,een grootschalige Europese technische dienstverlener ophet gebied van elektrotechniek, ICT en werktuigbouw, dieonlangs haar honderdvijftig jarige bestaan vierde. Juist demultidisciplinaire aanpak, met één aanspreekpunt voor deklant, waarborgt het onderscheidend vermogen van Imtech.Met 345 vestigingen in Europa heeft de organisatieeen sterke marktpositie weten te verwerven in de marktenutiliteit, industrie, infra, maritiem en telecom in de Benelux,Duitsland, Centraal en Oost Europa, Noord Europa, de UK,Ierland en Spanje. Daarnaast staat Imtech in de top vijf vanspelers in de mondiale markt van maritieme technologie enheeft de organisatie een wereldwijd netwerk van zeventigsteunpunten langs alle belangrijke scheepvaartroutes.Lokale spelerOndanks dat Imtech een groot concern is, is het dankzij devele vestigingen toch een lokale en regionale speler. Omde klant optimaal te kunnen bedienen, zijn de disciplinesInfra, Industrial en Building Services sinds januari 2010samengevoegd in een gloednieuw pand op het industrieterreinWestermaat in Hengelo. De doelstelling is om deOverijsselse vestiging te laten groeien met lokale mensenvanuit de regionale arbeidsmarkt, omdat deze de cultuurbegrijpen en weten wat er speelt. Dit betekent ook datImtech snel kan schakelen. Dat de formule werkt is reedsbewezen, gezien de explosieve groei van de afgelopenzeven jaar, wat natuurlijk goede prognoses biedt voor dekomende jaren.Drie disciplinesMaar wat houden de verschillende disciplines binnen Imtechprecies in? Infra richt zich voornamelijk op openbareverlichting, technische installaties (gas, water, warmte) enverkeersinstallaties, zowel in onderhoud als voor nieuwbouw.Industrial en Building Services richten zich specifiekop de business-to-businessmarkt. Laatste verzorgt technischevoorzieningen en klimaatprestaties in de utiliteitsbouw,in alle denkbare markten waar gebouwen nodigzijn. Dat kunnen nieuwbouwprojecten zijn, maar ook onderhoudsactiviteitenbij een kantoorgebouw of laboratorium,wat de uitdaging voor Imtech alleen maar groter eninteressanter maakt.v.l.n.r. Gerald van der Aa (Industrial Services), Berry Krouwel(Infra Nederland) en Raimond Lubbers (Building Services) bijhet gloednieuwe pand van Imtech in Hengelo. (foto Patrickvan Gemert/Zutphens Persbureau)Industrial Services richt zich op de veelzijdige industriemarkt.De productieprocessen en wet- en regelgeving verschillenvanzelfsprekend sterk van elkaar, maar veiligheid,beschikbaarheid, kwaliteit en betrouwbaarheid zijn immerterugkerende aspecten, en optimaal geautomatiseerde productieprocessenwaarborgen zowel de kwaliteit als kwantiteit.De mensen van Industrial Services begrijpen dit enbieden hiervoor passende technische totaaloplossingen,door zich te verdiepen in de primaire en secundaire bedrijfsprocessenvan de opdrachtgevers. Te denken valt aan engineeringen projectmanagement, maar ook automatisering,installatie, beheer en onderhoud behoren hiertoe.Imtech BVJan Tinbergenstraat 2157559 SP Hengelo074-750 1400info@imtech.nlwww.imtech.nl

ColumnOp 9 juni kiezen voor eenvisie op Nederland!Op 9 juni gaan we naar de stembus. Waar moet het dan overgaan,waar hebben we als land wat aan?Ook wij hebben de verplichting om er voor te zorgen dat devolgende generatie het beter heeft dan de onze. Ik verwachtvan de politiek een visie, die het land houvast biedt.Als we doortrekken waar we sterk in zijn, dan heeft dit landzoveel kansen. Maar dan moeten we er wel van doordrongenzijn dat wij Nederlanders onze boterham voor driekwart inhet buitenland verdienen met internationaal ondernemerschap.Hier schort het vaak aan. Mensen beseffen niet dat wevoor onze welvaart, onze goede voorzieningen, juist afhankelijkzijn van het buitenland.Belangrijk is dat de Nederlandse politiek een duidelijkevisie formuleert die mensen perspectief biedt. Dat kan ookde wind uit de zeilen nemen van extreme opvattingen. Diekosten niet alleen binnenslands veel verkeerde energie, maarschaden ook ons imago in dat buitenland waar we afhankelijkvan zijn.Ondernemerschap moet dus topprioriteit krijgen. Ook in demoeilijke tijden die we nog voor ons hebben. We torsen alsland wel een schuldenlast mee als gevolg van de crisis en diemoet worden aangepakt. Onze lijn is dat de noodzakelijkeombuigingen en hervormingen, nodig om mee te kunnen inde veranderende wereld, verstandig moeten zijn. Dat betekentsimpelweg dat ze de groei juist moeten bevorderen enniet het aureool van sombere kaalslag moet zich meedragen.Het is zeg maar een optimistische ondernemerskijk op tweebeladen woorden. En die extra groei, die is van ons allen.Ik pleit voor méér private investeringen in semi-publiekesectoren, innovatieve verduurzaming van economie en energievoorziening(met exportkansen), een flexibeler arbeidsmarkt,forse regelreductie, veel minder bureaucratie, snellerebouwprocedures, meer woningbouw en een vrije huurmarkt.Ook een kleinere overheid, waardoor méér goede mensenbeschikbaar komen voor het bedrijfsleven, is een zinnigemaatregel.Ook moeten er twee nieuwe kerncentrales worden gebouwd.Er tekent zich een complete energiecrisis af over een jaarof tien. Daar moeteen we op anticiperen. Met duurzameenergie, met bio-energie en kernenergie. Ik waarschuw vooreen verdere stijging van de zorgkosten voor werkgevers,waardoor de loonkosten fors oplopen. Dat is nou juist slechtvoor onze concurrentiepositie, terwijl we zeventig procentvan ons inkomen in het buitenland verdienen.Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW.ColumnMijn startende ondernemer: het Paarden Kennis CentrumStartende ondernemers vormen een fascinatie voor mij. Hetgaat om moedige mensen die met ziel en zaligheid ervoorkiezen hun lot in eigen handen te nemen. Ze hebben een ideeen de ambitie om dat te realiseren. Vervolgens gaan ze eenwedloop aan met een serie obstakels, die kunnen uitgroeientot een blokkade. Financiering, marktbereik, overheidsregels,… Maar de echte ondernemer gaat door en in iets meer dande helft van de gevallen wordt het bedrijf een blijvertje.Ik vind het om verschillende redenen op mijn weg alsgedeputeerde economische zaken liggen starters zo veel alsmogelijk te faciliteren, uiteraard zonder ze te pamperen. Maarniet alleen als bestuurder, ook als lid van de samenleving voelik me daartoe geroepen. Het betekent dat ik o.a. enkele beginnendeondernemers persoonlijk begeleid. Voor één ervan hebik een bijzondere sympathie: mijn dochter, Machteld.Wie een paard heeft en wordt geconfronteerd met ziektevan het dier, belt de veearts. Maar als je een vraag hebt overvoeding of beweging, bij wie moet je dan zijn? Tja.Dat is de vraag die mijn dochter, trotse eigenares van Gijs, eenGroninger paard, zich stelde en waarvan ze merkte dat velenzich die stellen. Ze besloot de opleiding Paardenhouderij tevolgen en vervolgens het Paarden Kennis Centrum te starten.Ze studeerde om daarna een relevant pakket cursussen teontwikkelen, waarbij ze natuurlijk de nodige experts raadpleegde.Zo wist ze in een – zo bleek – moeilijke markt haarbedrijfje van de grond te tillen. Zo verenigt ze twee ambities:het bevorderen van het paardenwelzijn en ondernemer worden.Inmiddels reist ze door het hele land om die cursussenen adviezen te geven. Studenten lopen stage bij haar; zij verrichtenmomenteel onderzoek naar overgewicht bij paardenen komen binnenkort met een opmerkelijk onderzoeksresultaat.In de webwinkel van het Paarden Kennis Centrum kunje interessante benodigdheden bestellen.Kijk eens op www.paardenkenniscentrum.nl.Lang niet elke startende ondernemer beschikt over een begeleider.Ik weet zeker dat in u ook een betrokken en geschiktementor schuilt. Het Zelfstandigenloket “lijft” u graag in:www.eigenbaas.nl.Andries Greiner,gedeputeerde economische zaken Provincie Flevoland(voorzitter Beleidsgroep Onderneming, Ethiek en Maatschappij)Middelpunt april 201021

Frank Bieze over duurzaamheid in de food‘Het gaatlangzaam degoede kant op’‘Als je het de consument,fabrikant en retailer vraagt,kiest iedereen voor een verantwoord,duurzaam product’, aldusFrank Bieze van Bieze FoodGroep. ‘De vraag is wel wat datnu werkelijk is. In de praktijkwordt er soms behoorlijk schimmigover gedaan. Bovendien,hoe duurzamer, hoe hoger dekosten. En als het om betalengaat, is het enthousiasme alsnel een stuk minder.’Bieze is duidelijk: er is in Nederland nogeen hoop te winnen op het gebied vanduurzaamheid in de food. ‘Tegenovereen duurzaam product, biologisch, ecologisch,of wat dan ook, staan kosten. Alsje dan naar het gemiddelde prijsniveauin dit land kijkt - het laagste van West-Europa - kun je zelf je conclusies trekken.Vanuit het oogpunt van het milieu endierwelzijn is het dramatisch. Daarnaastis niet altijd duidelijk wat duurzaam ofverantwoord is. Leuk bijvoorbeeld wanneereen mayonaise is gemaakt met eierenvan kippen die naar buiten kunnen,maar wat zit er nog meer in? En MaxHavelaar koffie; de boer krijgt een goedeprijs, maar dat zegt niets over de wijzewaarop de koffie verbouwd en geproduceerdwordt. En al die verschillende‘beter-leven-gradaties’ in de schappenvan de supermarkt. Waar ze exact voorstaan is maar voor weinigen duidelijk.Een groene verpakking garandeert noggeen groen product. Bovendien lopenconsumenten er grosso modo gewoonaan voorbij. Je kunt iemand op straatvragen hoe belangrijk hij of zij duurzaamheidvindt en het antwoord is ‘heelerg belangrijk’, maar als ze vijf minutenlater moeten kiezen uit een stukje kipvan twee ons - één van drieeneenhalveeuro de kilo, de ander van zeven eurodekilo - dan gaat vrijwel iedereen voor deeerste. Let wel, ik keur dit helemaal nietaf. Het is heel erg begrijpelijk. Maar wijmoeten er als leverancier van A-merkenen kwaliteitsproducten wel rekeningmee houden, al helemaal in tijden vanrecessie. Een andere remmende factoris de stijgende prijs van grondstoffen ende enorme druk vanuit de inkoop vangrote supermarktketens. Blijft het feitdat we in een transitiefase zitten en hetlangzamerhand de goede kant opgaat.Ook onze branche kan er niet omheen datduurzaamheid de toekomst heeft.’ZuurstofGemak, genieten en gezondheid. Dat zijnde drie belangrijkste trends in de food.Het moet snel, lekker en verantwoord, endat is dan ook waar de Bieze Food Groep,een dochter van het Duitse Wernsing,voor staat. De Nederlandse dochter, deBieze Food Groep holding bestaat uitzeven bedrijven. De gemeenschappelijkenoemer: koelvers. De bekendste isCêla Vita, dat staat voor aardappels mettoegevoegde waarde; aardappelproductenin een bepaalde vorm, smaak of van eenspecifiek ras. Maar ook kruidenbedrijfEPOS en De Zuivelmaatschappij behoorttot de groep.‘In feite zijn we foodinnovators’, steltBieze. ‘We bedienen een hoog marktsegmenten doen dat door onszelf en onzeproducten continu te vernieuwen. Eengoed voorbeeld daarvan is de aardappelpureedie we onlangs met Cêla Vitaop de markt brachten. Het is ontzettend

MiddelpuntFoto: Nicole Boschmoeilijk dit product vers op de marktte brengen. Een goede aardappelpureebevat veel lucht en dus zuurstof. Ditmaakt dat het product snel kan oxideren,snel van smaak verandert. Wij zijn er nuin geslaagd een verse puree op de marktte brengen die minimaal 28 dagen zijnsmaak, consistentie en voedingsstoffenwaaronder vitamines behoudt en antioxydantenverhogend werkt. Dit doenwe door het product ontzettend snelop te warmen en weer af te koelen, eentechniek die ook de basis vormt voor dekant en klaarmaaltijden die we met LaCuisine Culinaire op de markt brengen.Bij alles wat we doen gelden hogekwaliteitsstandaarden. Zo hebben we opvele fronten een positie als marktleiderveroverd, maar houden we die ook vast.Daarbinnen vallen ook onze inspanningenzo duurzaam mogelijk te fabriceren,hoewel we daar nog wel wat meer ruchtbaarheidaan zouden kunnen geven.’Organische mestOnlangs zat Bieze aan tafel met StefanWernsing, de tweede generatie van hetDuitse familiebedrijf waar Bieze deelvan uitmaakt. ‘De klik is groot, onzenormen en waarden komen overeen,en dat merk je ook als het om duurzaamheidgaat. Stefan vertelde medat hij de geschiedenis wil ingaan alsiemand die het allemaal netjes heeftgedaan. En dat het geen loze woordenzijn kun je afleiden aan de wijzewaarop de productie op de hoofdvestigingin Duitsland is ingericht. Daarwordt bijvoorbeeld energie en organischemest gewonnen uit de afvalstromenmet name uit de resterendebiomassa. En het bedrijf beschikt overeen eigen zuiveringsinstallatie meteen enorme capaciteit, het equivalentvan wat er nodig is voor een stad methonderdduizend inwoners. Het bedrijflaat zich er echter niet op voorstaan,en dat doen wij ook niet. Zo makenwe bij Cêla Vita alleen gebruik vanaardappels die voldoen aan GlobalGap teeltcertificering en bijbehorendeduurzaamheidsafspraken. Maar moetje je dan op je borst kloppen dat je zogoed bezig bent? Uiteindelijk gaat hettoch om duurzaamheid van de heleketen, het gehele traject van productievan grondstoffen tot en met deverkoop aan de consument. Als je eenbiologische Griekse yoghurt maaktdie vervolgens in een vrachtwagendrieduizend kilometer naar Nederlanddendert, hoe goed ben je danqua duurzaamheid bezig? Het is nietgoed om er één ding uit te lichten.Tegelijkertijd gebeurt er al heel veel opgebied van duurzaamheid en moetenwe er wellicht meer mee doen in onzemarketing. Ook wat dit betreft willenwij immers graag de positie als koploperinnemen. De consument mag bestwel weten dat er een reden is voor hetprijsverschil tussen onze aardappelsen die van anderen. En voor ons geldtdat we nu dan soms op prijs rechtsingehaald worden door bedrijven dieminder verantwoord bezig zijn enminder ophebben met kwaliteit, alsde markt straks weer omdraait en heteconomisch beter gaat en uitstekendekwaliteit weer gevraagd wordt lopenwij gewoon weer voorop. Niet dat hetnu slecht gaat met Bieze Food Groep,de stijgende lijn zit er nog altijd in.Voor kwaliteit is altijd ruimte.’Middelpunt april 201023

KuiperArnhemBouw en OntwikkelingNieuwbouwRenovatieRestauratieGroot onderhoudProjectontwikkelingWestervoortsedijk 95a6827 AW ArnhemPoort tot Klarendal, ArnhemTel (026) 443 02 43Fax (026) 443 56 16www.kuiperarnhem.nlKuiperBouw en KuiperBouwservice zijn ISO 9001 en VCA gecertificeerde, zelfstandige dochtervennootschappen van KuiperBouwgroep.KuiperBouwgroep maakt tezamen met de zelfstandige vennootschap KuiperVastgoed Arnhem deel uit van KuiperArnhem Bouw en Ontwikkeling.16404086_adv_aanpassen_middelpunt_186x131.indd 1 28-10-2009 10:25:17BrancheServicePunt helpt ondernemersEen Branche Service Punt wordt gedragen door lokale of regionale werkgevers (organisaties).Publieke- en private organisaties bundelen per branche hun expertise op het terrein van HRM.Kenniscentra, scholingsfondsen, gemeente, UWV WERKbedrijf en anderen werken samen.De vraag van de ondernemer is leidend. Eén regionaal punt en één contactpersoon maken hetdaarbij voor u gemakkelijk.• BSP Bouw Twente in Almelo. Binnenkort ook in Apeldoorn en Zwolle• BSP Techniek: Regio Twente (Hengelo) en Zwolle. Binnenkort ook in Nijmegen, Arnhem en Apeldoorn• BSP Detailhandel: Apeldoorn, Zwolle en Zutphen• BSP Horeca en Detailhandel: Arnhem, Enschede en Nijmegen• BSP Horeca: binnenkort in de Achterhoek• BSP Zorg en Welzijn: Doetinchem, Enschede, Arnhem, Nijmegen, Tiel en Apeldoorn.Binnenkort ook in Zwolle• BSP Defensie:werkgebied Nederland,vestigingsplaats Arnhem• BSP Ambachten: werkgebied Overijssel en Gelderland,vestigingsplaats Zwolle• BSP Transport en Logistiek: binnenkort in de AchterhoekUWV WERKbedrijf en het dichtstbijzijndeWerkplein helpen u graag verder!

Middelpunt‘TiPii vult een gat inIn het Middelpuntde markt’Michiel Hendrikse geeftruimte en rust aanéénpittersMichiel Hendrikse komt nogal eens watzzp’ers tegen. ‘Niet zozeer als directeurvan Hala Nederlandse Lampenfabriek,maar ik ben daarnaast behoorlijk actief inallerhande zakelijke netwerken, bijvoorbeeldals bestuurslid van VNO-NCWUtrecht. Het viel mij op dat veel éénpittersop zoek waren naar kantoorruimte.Thuiswerken lijkt vaak mooi en voor dehand liggend, maar in de praktijk werkthet niet altijd, komen er toch weer diekinderen doorheen of ga je even makkelijkhet huis uit voor een boodschap.Ik zag een gat in de markt en spring daarnu op in met TiPii.’Zzp’ers mogen dan behoefte hebbenaan professionele kantoorruimte, vaakis het niet haalbaar vanwege de kosten.‘Bovendien is er ook nog de kwestie vaneen gebrekkig aanbod’, aldus Hendrikse.‘Vandaar Tipii, een flexibel plug andplay-concept waar individuen een volwaardigewerkplek kunnen huren, alleswat je nodig hebt is aanwezig en bij deprijs inbegrepen, van alle noodzakelijketechnische voorzieningen tot en met dekoffie. Belangrijkste ‘asset’ blijkt echterde onderlinge spin-off die ontstaat doorcontacten tussen de deelnemers. Leads,even sparren rondom een vraag waariemand mee zit; juist dat wordt door dehuurders als belangrijke toegevoegdewaarde beschouwd. We hebben hier inAmersfoort een kantoorruimte ingerichtmet drie verschillende karakters. Allereerstis er Communicate, een ruimtewaar je kunt werken, telefoontjes kuntplegen en stilte niet een eerste vereisteis. Dan hebben we Concentrate waar jerustig offertes kunt uitwerken of anderezaken die onverdeelde aandacht verdienen.In Confrontate kun je in afzonderingen ongestoord zakelijke- of coachinggesprekkenvoeren.’ Natuurlijk is er ookeen professionele vergaderruimte.TiPii is ongeveer twee maanden inbedrijf en Hendrikse spreekt nu alvoorzichtig van een succes. ‘De reactieszijn positief en de eerste plekken zijnverhuurd. Wat ik niet had voorzien is dater ook bedrijven zijn die medewerkersdoor het hele land hebben en ook geïnteresseerdzijn in de voorzieningen diewe hen lokaal kunnen bieden. En ik krijgook al vragen uit andere steden, of weook ruimte hebben in hun regio. Ik kijkhet nog even aan, maar als het inderdaadzo gaat lopen als ik verwacht zal ik hetconcept zeker verder uitrollen.foto: Aldo AllessiMiddelpunt april 201025

Denk in mogelijkhedenGemeente Zeewolde:Een zee vanmogelijkheden!Door de centrale ligging van degemeente Zeewolde is het eenprima locatie geworden voorbedrijven in Food & Logistics.Centraal gelegen aan de randvan Flevoland, met plaatsen alsHarderwijk, Amersfoort, Almereen Zwolle op korte afstand en desnelwegen A6, A27 en A28 zeerdichtbij maakt Zeewolde tot eentoplocatie voor bedrijven.www.ondernemeninzeewolde.nl

MiddelpuntJacco Vonhof, voorzitter VNO-NCW IJsseldelta‘Wat mij betreft mogen we nogtrotser zijn op de regio’‘Van nature ben ik iemand metover veel zaken een mening,en ik maak van mijn hart geenmoordkuil. Als je dit doet, moetje naar mijn idee ook niet teberoerd zijn om je daar echtvoor in te zetten.’ Dat zegt denieuwe bestuursvoorzitter vanVNO-NCW IJsseldeltaJacco Vonhof.Als bestuurslid VNO-NCW IJsseldeltahad ik niet direct de ambitie omvoorzitter te worden’, vervolgt Vonhof.‘Toen deze functie eerder danverwacht vrij kwam, en mijn collegabestuurdersmij vroegen als voorzitteraan te treden, was ik vereerd. Ikheb er even over nagedacht en mijnconclusie was dat ik me graag alsvoorzitter in zet voor deze prachtigeregio. Een veelzijdige regio met eendynamiek aan bedrijvigheid, waarbijde op het eerste gezicht losse stedenen dorpen een sterke onderlingeverbondenheid hebben. Zo wordt dekracht van de regio versterkt. Watmij betreft mogen we nog trotser zijnop de regio, met een unieke mix aanbedrijvigheid.’Als voorzitter gaat Vonhof zich inzettenom als vereniging zichtbaarder tezijn. ‘VNO-NCW heeft een prachtigeinfrastructuur waar op gemeentelijkregionaal-provinciaal, maar ook landelijken zelfs ook op Europees niveauinvloed kan worden uitgeoefend. Deactiviteiten van VNO-NCW IJsseldeltazijn goed. We hebben uitstekendebijeenkomsten, voeren goede lobbyen zijn op de juiste plaatsen vertegenwoordigd,maar voor sommigeondernemers is het minder voor dehand liggend om naast de lokaleondernemersclub ook lid te zijn vanVNO-NCW IJsseldelta. En daar hoopik verandering in te kunnen brengen.Ik wil graag zichtbaar maken dat wijals vereniging de enige plaats zijnmet een netwerk en invloed zoals hetonze. En hoe meer leden we hebben,hoe sterker we als vereniging zijn. Eenmooie uitdaging dus.’‘Aan de leden van VNO-NCW IJsseldeltawil ik graag meegeven dathet loont om het lidmaatschap actiefin te vullen. Als bestuur willen wegraag horen wat de kansen, zorgenen bedreigingen zijn waar zij alsondernemers tegenaan lopen. Alsbestuur kunnen we die geluidenverder brengen, als het nodig is viaDen Haag naar Europa. Hierbij wil ikde leden ook uitnodigen contact opte nemen!’Bert Endedijk, oud-voorzitterVNO-NCW IJsseldelta: ‘Helaasheb ik maar kort voorzitter vandeze prachtige regio kunnen zijn.VNO-NCW IJsseldelta verdienteen voorzitter die zich voldoendein kan zetten en regelmatigbeschikbaar is. Helaas lietenmijn zakelijke werkzaamhedendat niet toe. VNO-NCW IJsseldeltais een mooie vereniging, metuitstekende activiteiten. Met denieuwe voorzitter, die ik vanuithet bestuur ken, krijgt de regio eengoede nieuwe impuls. VNO-NCWIJsseldelta is het ook waard omvoor te vechten. We hebben veelpotentie. Voor werk- en woonklimaatscoren we bovengemiddeld.Met de uitdagingen die ons dekomende jaren te wachten staan,bijvoorbeeld aan overheidsbezuinigingen,komen bepaalde dingenonder druk te staan. Met eenkrachtig bedrijfsleven kan dit allestot een goede oplossing wordengebracht. Aan de leden van VNO-NCW IJsseldelta wil ik meegevendat het met elkaar in contact zijnen blijven loont, bedrijven kunnenin dit deel van het land veel voorelkaar betekenen.’Middelpunt april 201027

jules van der lindenFAME Architectuur & StedenbouwIr. Jules van der Linden is als architect/medeeigenaarvan de FAME Groep lid geworden vanVNO-NCW. Jules is zeer actief in zowel landelijkenetwerken als locaal in de regio Zwolle.‘Ik vindt het belangrijk contact te hebben met eenbrede afspiegeling van het bedrijfsleven. Het houdtme scherp en betrokken’.FAME Architectuur & Stedenbouw Zwolle maaktdeel uit van de FAME Groep, met vestigingenin Zwolle en Arnhem. Het bureau heeft circa60 medewerkers en is landelijk actief in eenbreed scala van segmenten zoals kantoren,bedrijfs- huisvesting, winkelcentra, zorgprojecten,woningbouw en onderwijs, Het bureau heeft in debrede regio Zwolle in het oog springende projectenop haar naam staan, zoals Villa Molenkule in Hattemen BMW showroom Oolbekkink in Zwolle. Eengrootschalig ‘Kulturhus’ in IJsselmuiden (met daarinonder andere een brede school, een eerste lijnsdienstencentrum voor de zorg, en appartementen)en een kinderdagverblijf met kantoren in hetZwolse Stadshagen zijn voorbeelden van regionaleprojecten die binnenkort in uitvoering komen.Jules van der Linden: ’We hebben ons in de afgelopenvijfentwintig jaar ontwikkeld tot een heel veelzijdigbureau. Met de divisies Architectuur & Stedenbouw,Planontwikkeling en Bouwmanagement binnen deFAME groep zijn we een beetje a-typisch bureau,maar het zegt veel over onze opvattingen en onzerol ten opzichte van opdrachtgevers: naast onzeambitie om hele mooie projecten te maken heeftFAME daadkracht, voortgang en haalbaarheid hoogin het vaandel staan en dat maken we ook waar.Dat wij bijvoorbeeld in staat zijn om ons garantte stellen voor de totale stichtingskosten van eenproject is in onze branche bijzonder. Door onzeopdrachtgevers wordt het echter zeer gewaardeerd.Ik hoop via het VNO-NCW netwerk weer met eenhoop mensen kennis te kunnen maken’.Architectuur & Stedenbouw Zwolle I Burgemeester Roelenweg 40 I Postbus 674 I 8000 AR Zwolle I T. 038 425 81 11 I E. zwolle@famegroep.nl I I. www.famegroep.nl

Zeewolde sterk merkvoor Food & Logistics“Wij vertellen debuitenwereld graagover de mogelijkhedenbinnen Zeewolde.Omdat er hier zoveelruimte is, kunnen wemeer maatwerk leverendan andere gemeentes,zij het natuurlijkconform de grenzen vanhet bestemmings planen de vestigingseisen.”Karel Hamstra,directeur grondbedrijf.Business Event ZeewoldeU kunt ook een bezoek brengen aanhet Business Event Zeewolde op 27 mei2010. Een zakelijk evenement waarondernemers uit regio Flevoland,Noord/West Veluwe en Gooi- en Eemlandde kans krijgen elkaar te ontmoetenen ervaringen uit te wisselen. Ook zaler die dag gelegenheid zijn enkelebedrijven uit Zeewolde te bezoeken.Zie voor meer informatie:www.ondernemeninzeewolde.nl ofneem contact op via ondernemen@zeewolde.nl of 036 5229455.Door de centrale ligging van de gemeente Zeewolde ishet een prima locatie geworden voor bedrijven in Food &Logistics. Centraal gelegen aan de rand van Flevoland, metplaatsen als Harderwijk, Amersfoort, Almere en Zwolle opkorte afstand en de snelwegen A6, A27 en A28 zeer dichtbijmaakt Zeewolde tot een toplocatie voor bedrijven.Zeewolde is in 25 jaar uitgegroeid toteen plaats waar mensen met veel plezierwonen, werken en recreëren. De liggingaan het water en bos is uniek, net als deruime opzet.In Zeewolde kan men voor wonen enwerken letterlijk en figuurlijk allekanten op. Zo heeft Zeewolde diversebedrijventerreinen met eigen specifiekeaantrekkelijke kenmerken. Kleinschaligebedrijventerreinen waar je kunt wonenen werken, grote bedrijventerreinenmet kavels variërend van 1.000 tot 4.000m 2 en op het Trekkersveld kun je vanaf3.000 m 2 tot ettelijke ha terecht.Door de centrale ligging is Zeewoldeuitgegroeid tot een prima locatie voorFood & Loigistics. Bekende logistiekebedrijven als Wolter Koops en BakkerLogistiek zijn in Zeewolde uitgegroeidtot grote moderne distributiecentra.Vooral de zuivel is goed vertegenwoordigd.Zo is in Zeewolde de grootstekaasopslag van Nederland te vinden vanbedrijven als Fresh Support en AnkerKaas. Meer dan 10 miljoen kilo kaas ligtin Zeewolde te rijpen en wordt vandaaruit verpakt en getransporteerdnaar distributiecentra in Nederland,Belgie en Duitsland. Het bedrijf VecoZuivel heeft zich in 2009 gevestigdop het bedrijventerrein Trekkersveld.Vecozuivel produceert circa 100 miljoenliter melk per jaar.De acquisiteurs Wilco Van Zon en AlexHartman Kok maken bedrijven graagwarm voor Zeewolde. Ze vertellengraag over de mogelijkheden binnenZeewolde en denken mee met bedrijvenom tot een goede oplossing te komen.De bereikbaarheid, centrale ligging,het ondernemersklimaat en de mooiewoonomgeving zijn criteria om voorZeewolde te kiezen. Natuurlijk isde grondprijs is zeer aantrekkelijk.De ervaring is dat wanneer eenondernemer eenmaal in Zeewolde komtkijken, hij weggaat met het gevoel “hierwil ik wel zitten”. Zeewolde moet jegewoon beleven.Is uw interesse voor een bedrijfsvestigingin Zeewolde gewekt? Neemdan contact op met vestigingsadviseurHans Polet, telefoonnummer:036 5229455

Ontdek de toekomst tijdens congresVNO-NCW MiddenSlim energiemanagementinMKB verbetertrendementDuurzaam omgaan met energiewordt in de nabije toekomsteenvoudiger voor het middenenkleinbedrijf. Op het congresfoof, feed en fuel van VNO-NCW Midden op 9 novemberlaat Liandon (het kenniscentrumvan het netwerkbedrijf Alliander)het prototype zien van eenintelligent systeem, dat dooreen slimme combinatie vanhardware en software een oplossingbiedt voor de specifiekemeetbehoeften van het MKB.Maarten van Riet van Liandonin Duiven is vol van het innovatievesysteem. ‘Op het congreslaten we de toekomst zien. Zoeenvoudig wordt het morgen.’Door de stijgende energieprijs maaktenergie een steeds groter deel uit vande lasten van bedrijven. Zij wordendaardoor gedwongen om kritisch naarhun energiebeleid te kijken. Bovendienwordt van bedrijven verwacht dat zijzorgvuldig met het milieu en dus ookmet energie omgaan. Door te monitorenhoe het energiegebruik in hetbedrijf is opgebouwd, krijgt de ondernemereen sterk middel in handen omhet energiebeleid actief vorm te gevenen zo kosten te besparen. Van Rietmerkt dat het besef langzaam begintte komen dat slim energiemanagementhet rendement verbetert; doorefficiënt met energie om te gaan, kanflink bezuinigd worden op de kostenervan. Maar momenteel is dat nogniet eenvoudig. ‘Als je op dit momentprivé een zonnecollector op het dakzet en een elektrische auto aanschaft,dan is dat helemaal niet aantrekkelijk.Eigenlijk is dat veel te duur. Het wordtpas echt interessant als je de elektrischeauto kunt opladen met goedkopestroom en als je de stroom die de zonnecollectoropwekt zelf gaat gebruikenin plaats van dat je die aan het netlevert. Er moet een slag geslagen worden’,aldus Van Riet.Met het intelligent home system (IHS)kan de ondernemer kosten besparendoor beter inzicht in het verbruikvan gas, water en elektriciteit. Hetbenchmarken van productielijnen ennauwkeurig inzicht in de kosten perproductielijn wordt mogelijk zonderdat daar grote investeringen voornodig zijn. De kosten zijn laag, omdathet systeem gekoppeld wordt aande bestaande meetinfrasctructuuren gestuurd wordt door open sourcesoftware. ‘We doen dit heel bewustmet open source, want we hebben erveel belang bij dat alles met alles kancommuniceren’, legt Van Riet uit. ‘Wijleveren een open standaard en biedeniedereen de mogelijkheid om applicatieste ontwikkelen.’Spel van vraag en aanbodIHS brengt de ondernemer bovendienvia een internetaansluiting in verbindingmet de energieleverancier. Gezienhet spel van vraag en aanbod fluctueertde waarde van energie per vijfminuten en kan het prijsverschil, afhankelijkvan het contract, oplopen totvijftien cent. Van Riet: `Straks kan deondernemer op een eenvoudige wijzebepalen dat bepaalde processen alleen

MiddelpuntFoto: Patrick van Gemertnog maar worden opgestart zodrade stroom bijvoorbeeld minder dan 4cent kost. Als iedereen dat doet, danontstaat er ook nog eens een beterenivellering en dus een betere benuttingvan het energienetwerk waarmee wede CO2-uitstoot verminderen.’Samenwerking met NedapLiandon werkt nauw samen metNedap in Groenlo, de ontwikkelaarvan de ‘Power Router’. Op de PowerRouter kunnen diverse energiebronnenworden aangesloten zoals zonnepanelenen WKK’s. De geproduceerdeenergie kan opgeslagen worden voorgebruik op een later tijdstip of om viaIHS te verhandelen. De gebruiker kande energie dus inzetten als het tariefhoog is en surplus verhandelen viainternet. Als er niet genoeg energie isopgeslagen uit eigen productie kanmet IHS het meest gunstige momentworden bepaald om in te kopen.IHS stelt de ondernemer zo in staatsystemen te managen, om stroom afte nemen of op te slaan als de prijslaag is en vervolgens in te zetten alshet prijsniveau een maximale waardeheeft bereikt. En de ondernemer houdttijd over om over het best mogelijkecontract te onderhandelen met deenergieleverancier.‘Privé een zonnecollectorop het dak zetten isnu financieel nietaantrekkelijk’Zelf aan zetVoor de particuliere markt wordt aleen intelligent home system ontwikkeld,met een slimme meter voor in dewoning. ‘We willen dat mensen thuiszelf aan zet zijn’, verklaart Van Riet.De gebruikers kunnen met behulp vanhet systeem hun groepen en stopcontactenbeheren. Dat maakt het mogelijkom het energieverbruik te latenplaatsvinden op het moment dat hettarief het laagst is. Van Riet verduidelijkt:‘Je kunt straks het energieverbruikthuis via bijvoorbeeld je iPhoneregelen, waar je ook bent. Systemendie deze mogelijkheden bieden warentot nu toe alleen weggelegd voor durehuizen en de happy view. Maar IHS isbetaalbaar. Er valt dan ook heel veelvoordeel te halen.’Dit jaar op de marktIHS wordt naar verwachting als eersteingezet in een nieuwbouwproject inWinterswijk. Woningstichting Wonionheeft het plan om daar een zestigtalnulenergiewoningen te realiseren, dievoorzien worden van bijvoorbeeldeen warmtepomp, IHS en de PowerRouter. Van Riet kijkt er naar uit omde mogelijkheden van IHS op hetcongres in mei te presenteren. ‘Je gaatop een heel andere manier om met jeenergie, gas en water en je houdt hethelemaal zelf in de hand. Wij latende toekomst zien, hoe eenvoudig hetmorgen wordt. ‘Middelpunt april 201031

AgendaKijk voor actuele informatie op Ledennet, www.vno-ncwmidden.nl/ledennet.U kunt zich via Ledennet ook aanmelden (ongeveereen maand voorafgaand aan de bijeenkomst), deelnemerslijstenbekijken, een programma printen e.d.April 2010VNO-NCW ValleiregioBedrijfsbezoek Plantion, EdeTijd: vanaf 15.30 uurMaandag 19 april 2010VNO-NCW regio Arnhem-NijmegenThemabijeenkomst, samen met IndustriëleKring Nijmegen en De Maatschappij,departement NijmegenDinsdag 20 april 2010VNO-NCW FlevolandBedrijfsbezoek & Netwerken, samenmet Bedrijvenkring UrkDinsdag 20 april 2010VNO-NCW UtrechtThemabijeenkomst, samen met JongManagement UtrechtLocatie: Q-Consult BedrijfskundigeAdviseurs, UtrechtTijd: 15.30 – 18.30 uurDinsdag 20 april 2010VNO-NCW StedendriehoekCasual Friday (inclusief 9-holes golfcourse)Gastheer: J.L.L. Agricola, directeurKasteel EngelenburgLocatie: Kasteel Engelenburg, BrummenTijd: vanaf 16.00 uur (afslag 9-holesgolfcourse om 14.00 uur)Woensdag 21 april 2010VNO-NCW TwenteBedrijfsbezoek Twence Afval en energieBV, HengeloGastheer: ir. J.T.P.M. Rooijakkers,directeurDonderdag 22 april 2010VNO-NCW Noordoost-OverijsselBedrijfsbezoek Mekufa BV,VroomshoopGastheer: ing. E. Ekkel, directeurTijd: 16.00 – 19.30 uurDonderdag 22 april 2010VNO-NCW RivierenlandLunchbijeenkomstThema: “Op mijn plaat(s)”Spreker: Jan Willem Jansen, registeraccoutanten organisatieadviseurLocatie: Brasserie Nu, TielVrijdag 23 april 2010VNO-NCW FlevolandFlevopenningengalaLocatie: Aviodrome, LelystadMei 2010VNO-NCW FlevolandBijeenkomst, samen met BedrijvenActief NoordoostpolderMaandag 10 mei 2010VNO-NCW regio Arnhem-NijmegenBedrijfsbezoek Koninklijke Landmacht, ArnhemDinsdag 11 mei 2010VNO-NCW StedendriehoekBedrijfsbezoek Gelre ZiekenhuizenGastheer: drs. R.V.W.M. LantainLocatie: Lukas Ziekenhuis, ApeldoornTijd: 15.30 uurDonderdag 20 mei 2010VNO-NCW AchterhoekBedrijfsbezoek Kupan BV in samenwerkingmet Streekproducten GroothandelBVTijd: 19.00 – 22.00 uurDonderdag 20 mei 2010VNO-NCW IJsseldeltaBedrijfsbezoek Bomefa, KampenThema: Inkoop: een verwaarloosde kansGastheer: ing. H.F. Grendel, directeurSpreker: prof.dr.ing. J.A.M. ReijniersBMA, directievoorzitter Het NIC BVTijd: 16.00 – 19.30 uurDonderdag 20 mei 2010VNO-NCW Noordoost-OverijsselBedrijfsbezoek Heuver BandengroothandelBV, HardenbergGastheer: B. Heuver, directeurTijd: 16.00 – 19.30 uurDinsdag 25 mei 2010VNO-NCW Eemland en UtrechtBedrijfsbezoek Van Vliet GroepMilieu-dienstverleners, NieuwegeinGastheer: D. Muntz, senior milieuadviseurTijd: 15.30 – 18.00 uurDonderdag 27 mei 2010VNO-NCW MiddenAlgemene Ledenvergadering i.c.m.bedrijfsbezoekJuni 2010VNO-NCW StedendriehoekSlotbijeenkomst… laat u verrassen!Donderdag 3 juni 2010VNO-NCW RivierenlandLunchbijeenkomstThema: “Was uw testament millenniumproof?”Spreker: prof.mr. M.J. van Mourik,hoogleraar Radboud UniversiteitNijmegenLocatie: Restaurant de Rotonde,EnspijkTijd: 12.00 – 14.00 uurVrijdag 4 juni 2010VNO-NCW FlevolandVoetbaltoernooi VNO-NCW MKBFlevolandLocatie: FC Omniworld, AlmereTijd: vanaf 16.00 uurMaandag 7 juni 2010VNO-NCW regio Arnhem-NijmegenSlotbijeenkomstLocatie: Wijnfort, LentTijd: 17.30 – 20.30 uur

Adresseren van de bal: stand innemen voor het slaan van de bal. Afslagplaats: plaats vanwaar wordt afgeslagen. De afslagplaats wordt ook wel tee genoemd. Airshot: eenspeler maakt een airshot als hij de bedoeling had de bal te slaan, maar hem gemist heeft, eroverheen geslagen heeft. Een airshot telt als slag. Albatros: een hole die in drieslagen onder par gespeeld wordt. Amateur: elke golfer die golft voor het plezier en verder niet meer (geldelijke) beloning ontvangt dan de amateurstatus goedkeurt.Approach: een schot naar (en op) de green. Baan: het hele terrein waarop mag worden gespeeld. Baanrecord: laagste notering van een score van een bepaalde golfbaan. BackNine: Op een 18-holes baan: holes 10 t/m 18. De andere holes zijn de Front Nine. Back-spin: bepaald effect dat bij een slag aan de bal is meegegeven waardoor de bal bij hetlanden op de green de neiging heeft om snel te stoppen dan wel terug in de richting van de speler te rollen. Bal: bal die voldoet aan de regels van de Royal & Ancient. Bal inspel: zodra de speler heeft afgeslagen is de bal ‘in spel’, totdat de hole is uitgespeeld. Een speler moet met dezelfde bal blijven spelen zolang de bal ‘in spel’ is, tenzij de regelstoestaan de bal te vervangen. Dat moet dan door eenzelfde soort bal (harde of zachte). Bestbal: partij waarbij alleen de beste bal van twee of drie spelers telt. Birdie: een holedie in één slag onder par gespeeld wordt. Bogey: een hole die in één slag boven par gespeeld wordt. Buiten de baan: situatie waarbij de bal buiten de golfbaan terecht komt.De bal is dan Out of Bounds. Bunker: een bunker is een hindernis in de baan; hij is met zand gevuld. Caddie: iemand die tijdens het spel zorgt voor de stokken van een spelerof deze meevoert, en de speler ook op andere wijze assisteert volgens de Regels. Caddie Master: oorspronkelijk de baas van de caddies, nu vaak de naam voor de persoon diede (gast)spelers ontvangt en waar spelers een starttijd kunnen bespreken. Chip: een slag (meestal over kortere afstand) waarbij de rol van de bal veel verder is dan de vlucht.Chipping green: Oefengreen waar mensen hun chips kunnen oefenen. Clubs: het instrumentarium waarmee de golfer de golfbal slaat. Vroeger werd het een golfstokgenoemd, omdat de steel van hout werd gemaakt. Commissie: belast met leiding van de wedstrijd of bestuur van de baan. Course rating: cijfermatige aanduiding voor demoeilijkheidsgraad van de baan. Divot: grasplag die de speler uit de grond slaat en geacht wordt daarna terug te leggen. Beginnende spelers slaan vaak per ongeluk voor debal in de grond, goede spelers doen het expres nadat ze de bal hebben geraakt, als ze een backspin willen slaan, wat vooral voorkomt met slagen naar de green. Dormie: standtijdens een matchplay-wedstrijd waarin de achterstaande speler verder alle holes moet winnen om nog gelijk te eindigen. Double Bogey: een score van twee boven par op eenhole. Draw: als de bal bewust met effect van rechts naar links wordt gespeeld (uitgaande van een rechtshandige speler). Bijvoorbeeld om een boom heen. De tegenhanger vaneen draw is een fade. Een bal die met een draw geslagen wordt, rolt iets verder door dan een bal die met een fade wordt geslagen. Driebal: een groep van drie spelers dietegelijk spelen. Drive: de eerste slag op een hole, geslagen met een driver. Driver (golf ): de driver is de grootste club in een golftas, groot in lengte en groot qua kop. De loft is9 - 11 graden. Een speler zal met zijn driver slaan als hij zo ver mogelijk wil slaan. Drivingrange: Een drivingrange is een oefenterrein voor golfspelers Droppen: het opnieuwin het spel brengen van de bal door die vanaf schouderhoogte te laten vallen. Dit mag, afhankelijk van de omstandigheden, volgens de regels. Soms kost het een strafslag.Eagle: een hole die in twee slagen onder par gespeeld wordt. Eclectic (golf ): manier van spelen/tellen Eer: recht om als eerste af te slaan, nadat men de vorige hole heeftgewonnen. Etiquette: (niet afdwingbare) regels betrekking hebbende op het gedrag van een speler in de baan. Overtreding van deze regels levert geen strafslagen op. Men kanwèl gediskwalificeerd worden wegens wangedrag.Europese PGA Tour: de Europese toernooiencyclus voor professionele golfers. Fairway: vrij kort gemaaide grasbaan die als‘weg’ fungeert van de afslagplaats naar de green. Fade: als de bal bewust met effect van links naar rechts wordt gespeeld. Flight: Een groepje spelers (2 tot 4) die samen eenrondje lopen in een wedstrijd. Flop shot: Schot waarbij de bal zo hoog mogelijk over een obstakel wordt gespeeld. Professionals creëren hierbij vaak back-spin. Fore: verplichteuitroep ter waarschuwing als de bal fout wordt gespeeld en de richting van andere speler (of toeschouwer) uitgaat. Forecaddie: Extra caddie die vooruit loopt om te zienwaar de bal terecht komt. Dit kan nodig zijn bij mist of bij blinde tee-shots. Tegenwoordig mag een speler niet meer dan één caddie hebben, deze mag uiteraard vooruitlopen om de bal te zien neerkomen. Bij wedstrijden worden vaak spotters ingezet. Foursome: partij waarin twee spelers spelen tegen twee andere spelers, elke kant met éénbal, die om de beurt geslagen wordt. Front Nine: op een |18 holes baan: holes 1 t/m 9. De ander 9 holes zijn de Back Nine. Gapwedge: club met een grote lof (tussen Sand Wedgeen lobwedge) waarmee de bal over korte afstand hoog door de lucht kan worden gespeeld. Gimme: een term die in matchplay gebruikt wordt voor een bal die zo dicht bij dehole ligt dat deze niet meer hoeft te worden uitgeholed. Of een bal ook daadwerkelijk een gimme is, wordt bepaald door de tegenstander. Green of putting green: kortgemaaid stuk gras aan het einde van iedere hole. Greenfee: de bijdrage die een golfspeler aan de uitbaters van een golfparcours betaalt om een aantal holes te spelen.Greenkeeper: persoon die de golfbaan onderhoudt. Grond in bewerking: plaats die is aangegeven als in reparatie zijnde. Grond in bewerking (ook wel GUR genoemd, GroundUnder Repair) wordt gemarkeerd door middel van blauwe paaltjes of een gespoten lijn en tekst. Halved: term die in matchplay gebruikt wordt wanneer de spelers eenzelfdenetto score op een hole hebben gehaald. Handicart: een dwergauto voor golf; Handicap: de cijfermatige aanduiding van het speelniveau van een golfspeler. Hindernis:bunkers of waterpartijen op een baan. Hole: de naam van het stuk golfbaan van tee t/m green. Een standaard golfbaan bestaat uit 9 of 18 holes. Hole: Gat in de green waarin debal moet worden uitgeholed. Hole-in-one: de bal vanaf de afslag in één slag in de hole slaan. Hole uitgespeeld: zodra de speler de bal in de hole heeft geslagen. Hook: als devlucht van de bal (meestal onbedoeld) krom naar links afwijkt (voor linkshandige spelers, naar rechts). Zie Slice. Houten: clubs voor lange slagen. De kop ervan was vroegergemaakt van hout, vandaar de naam Houten. IJzers: clubs waarvan de clubbladen van metaal zijn. Ze zijn genummerd van 1-9, waarbij de 1 laag en ver gaat, en de 9 hoog enkort. Daarnaast kan men meerdere wedges hebben: pitching wedge, sandwedge. Totaal mag een speler 14 stokken in zijn tas hebben, waarvan hij de samenstelling magbepalen (houten, ijzers, wegdes en een putter). Green in regulation (GIR): de term die gebruikt wordt wanneer een de speler de bal in één slag op de green heeft geslagen opeen par 3 hole, in twee slagen op een par 4 hole en in 3 slagen op een par 5 hole. Invitational: een toernooi waaraan de spelers enkel op uitnodiging mogen meedoen. Kanten:spelers die als team spelen en dus elkaars partner zijn. Lateraal water: waterhindernis die met de speelrichting van de hole meeloopt en wordt gemarkeerd met rode paaltjesof een rode verflijn op de grond. Lie: de ligging van de bal, de ‘lie’ kan goed of slecht zijn. Links: een golfbaan gelegen aan zee, waarbij de wind een dominante factor is.Lobwedge: club met de hoogste loft, om de bal kort en hoog te spelen. Loft: aantal graden dat het clubblad gedraaid is van het midden van de shaft. Marker: Houdt de scorevan de speler bij. Meestal de medespeler (bij strokeplay) of de tegenstander (bij matchplay). Marker: klein, meestal plat en rond, voorwerp om de balposotie te markeren alsdie tijdelijk opgeraapt mag worden. Dit mag altijd op de green, en soms in de baan. Matchplay: spelvorm waarbij twee spelers (of twee duo’s) tegen elkaar, hole per holespelen; wie het minste slagen op een hole nodig heeft, wint die hole. Wie één hole meer gewonnen heeft dan de tegenstander is “one up”, enz. (de tegenstander is dan “onedown” enz.); bij gelijke stand zegt men dat het “all square” is. Bij matchplay hoeven niet noodzakelijk alle holes gespeeld te worden: als men meer holes voorsprong telt daner overblijvende holes zijn, staat de winnaar vast en wordt de wedstrijd afgesloten. Metal woods: stokken voor lange slagen. Zelfde als Houten, maar de kop is uitgevoerd inmetaal. Mulligan: Gemiste afslag van de eerste tee, die de speler mag overdoen (niet officieel). Er bestaat ook een “floating Mulligan” waarbij de speler zelf mag bepalen welkeafslag hij mag overdoen. Nearest point of relief is het punt waar de speler zijn bal zonder straf mag droppen als hij gehinderd wordt door een ‘outside agency’. Zie ook [1].Neary: bij sommige wedstrijden wordt een speciale prijs uitgeloofd voor het behalen van de neary, dwz de bal die het dichtste bij de vlag terecht is gekomen. O.B.: Afkortingvan Out of Bounds. Zie ook Buiten de baan. Obstakels: kunstmatige constructies in de baan om het spel te bemoeilijken. Oefenswing: proefswing die spelers maken voordatzij hun stand innemen om de bal te gaan slaan. Opteeën: bal op de afslagplaats op een tee zetten zodat hij bij de slag vrij is van de grond. Vroeger stond op de afslagplaats eenbak met zand, zodat men een klein hoopje zand kon maken om de bal op te leggen. Outside agency: elk voorwerp of levend wezen dat geen onderdeel uitmaakt van de baan.Out of Bounds: aanduiding voor een stuk grond dat geen onderdeel van de baan uitmaakt. De grenzen van dit gebied worden gemarkeerd met witte paaltjes. Indien eenspeler een bal Out of Bounds slaat dient hij een nieuwe bal te slaan van dezelfde plek en krijgt hij twee strafslagen. Een bal is pas Out of Bound als hij helemaal Out of Boundsis. Par: getal dat aangeeft in hoeveel slagen een zeer goede speler een hole speelt. Partner: medespeler in teamverband. Partijen: teams die gezamenlijk een wedstrijd spelentegen andere teams. PGA: Professional Golfers’ Assocciation, de bond voor professionele golfers. In Nederland heet deze bond PGA Holland. Pin: vlaggestok die in de hole opde green staat. Pitch: een slag (meestal over kortere afstand) waarbij ongeveer een derde van de afstand wordt afgelegd door de rol en twee derde door de vlucht. Pitchfork:stukje gereedschap waarmee een Pitchmark kan worden gerepareerd. Pitchmark: putje dat een bal achterlaat op de green bij het neerkomen na een slag vanaf de baan. Pro:afkorting van golfprofessional, iemand die zijn geld verdient door golfles te geven (teaching pro) of wedstrijden te spelen (playing pro). Provisionele bal: Bal die uit voorzorggeslagen wordt indien het onduidelijk is of de origineel geslagen bal nog vindbaar is. Punch shot: Een laag schot om onder obstakels door te vliegen. Vaak wordt dit schotgebruikt als de bal in het bos ligt en de bomen blokkeren een normaal schot. Putt: de slag naar de hole, gemaakt met de putter, vanaf (meestal) de green Putter: club diegebruikt wordt bij het putten van de bal. Qualifying: geeft aan of het behaalde resultaat in een wedstrijd of toernooi de handicap van de deelnemer zal verhogen/verlagen.Rough: dat gedeelte van een hole dat grenst aan de fairway en vaak gekenmerkt wordt door hoog gras. Sand Wedge: club met een grote loft en speciale bouw, om de bal uiteen bunker te slaan. Shank: Het overgangsgebied tussen slagvlak en hosel. Als je de bal daar raakt, gaat de bal extreem naar rechts en blijft hij heel laag. Ook wel ‘socketing’en ‘hoseling’. Nachtmerrie van elke golfer. Stableford: ook wel Stableford-telling genoemd. Spelvorm waarbij het resultaat van een hole alsmede de gehele ronde afhankelijkwordt gesteld van de handicap van de speler. De telling geschiedt per hole. Starttijd: tijdstip dat een speler aan zijn ronde moet beginnen. Slice: als de vlucht van de bal(meestal onbedoeld) krom naar rechts afwijkt (voor linkshandige spelers, naar links); zie Hook. Snap Hook: aanduiding voor een extreme hook. Spotter: door commissieaangewezen persoon die de spelers aangeeft waar de bal terecht is gekomen. Dit kan nodig zijn bij mist of bij blinde tee-shots. Bij wedstrijden worden spotters wel eensingezet om de zoektijd te verkorten. Stableford”afhankelijk van zijn handicap krijgt de speler op tevoren vastgestelde holes een extra slag. Stroke-index: de moeilijkheidsgraadvan een hole, genummerd van laag (moeilijk) naar hoog (makkelijk). Strokeplay: iedere slag telt voor de score, incl. strafslag of airshot. Sudden death: voortzetting vanhet spel nadat twee of meer spelers een winnende score hebben zodat bepaald kan worden wie de winnaar wordt. Tap-in: het van dichtbij intikken van de bal in de hole. Tee(deel van de baan): startplaats van een hole; zie afslagplaats. Tee (deel van de uitrusting): houten of plastic pinnetje waarop een bal geplaatst kan worden als hulpmiddel voorhet afslaan van een bal vanaf de afslagplaats van de hole. Tegen par spelen: een spelvorm, waarbij de speler tegen zichzelf matchplay speelt. Thin shot: slag waarbij de spelerde bal met zijn club boven de middenlijn raakt hetgeen meestal resulteert in een lage balvlucht. Tijdelijk water: aanduiding voor water in de baan niet zijnde een expresaangelegde waterhindernis. Tijdelijk water is meestal het gevolg van overvloedige regenval. De speler wiens bal in tijdelijk water ligt mag de bal opnemen en droppen op hetdichtstbijzijnde punt waar hij geen last meer heeft van dat tijdelijke water, maar niet dichter bij de hole. Topped: slag waarbij de speler de bal op de bovenkant raakt.The yips: term die gebruikt wordt wanneer de speler - als gevolg van de angst om te missen - moeite heeft om de bal in de hole te putten. De yips wordengekenmerkt door een trillend gevoel in de handen wanneer de bal geput moet worden. Uitputten: de bal in de hole putten; ook ‘uitholen’. Voorgreen:gedeelte van de baan gelegen tussen fairway en green. X-out: ballen met een fabricagefout waardoor ze niet aan de bedoelde kwaliteitseisen voldoen.VNO-NCW MiddenPostbus 104757301 GL ApeldoornFrankerenalsbriefkaartKLEISSENEN PARTNERSSponsoren van de VNO-NCW Midden Golfdag 2010:gewonnen. Etiquette: (niet afdwingbare) regels betrekking hebbende op het gedrag van een speler in de baan. Overtreding van deze regels levert geen strafslagen op. Men kanwèl gediskwalificeerd worden wegens wangedrag.Europese PGA Tour: de Europese toernooiencyclus voor professionele golfers.‘weg’ fungeert van de afslagplaats naar de green. Fade: als de bal bewust met effect van links naar rechts wordt gespeeld.rondje lopen in een wedstrijd. Flop shot: Schot waarbij de bal zo hoog mogelijk over een obstakel wordt gespeeld. Professionals creëren hierbij vaak back-spin.te uitroep ter waarschuwing als de bal fout wordt gespeeld en de richting van andere speler (of toeschouwer) uitgaawaar de bal terecht komt. Dit kan nodig zijn bij mist of bij blinde tee-shots. Tegenwoordig mag een speler niet meer dan één caddie hebben, deze mag uiteraard vooruitlopen om de bal te zien neerkomen. Bij wedstrijden worden vaak spotters ingezet. Foursome: partij waarin twee spelers spelen tegen twee andere spelers, elke kant met éénbal, die om de beurt geslagen wordt. Front Nine: op een |18 holes baan: holes 1 t/m 9. De ander 9 holes zijn de Back Nine.en lobwedge) waarmee de bal over korte afstand hoog door de lucht kan worden gespeeld. Gimme: een term die in matchplay gebruikt wordt voor een bal die zo dicht bij dehole ligt dat deze niet meer hoeft te worden uitgeholed. Of een bal ook daadwerkelijk een gimme is, wordt bepaald door de tegenstander. Green of putting green: kortgemaaid stuk gras aan het einde van iedere hole. Greenfee: de bijdrage die een golfspeler aan de uitbaters van een golfparcours betaalt om een aantal holes te spelen.Greenkeeper: persoon die de golfbaan onderhoudt. Grond in bewerking: plaats die is aangegeven als in reparatie zijnde. Grond in bewerking (ook wel GUR genoemd, GroundUnder Repair) wordt gemarkeerd door middel van blauwe paaltjes of een gespoten lijn en tekst.Under Repair) wordt gemarkeerd door middel van blauwe paaltjes of een gespoten lijn en tekst.Under R Halved: term die in matchplay gebruikt wordt wanneer de spelers eenzelfdenetto score op een hole hebben gehaald. Handicart: een dwergauto voor golf; Handicap: de cijfermatige aanduiding van het speelniveau van een golfspeler.bunkers of waterpartijen op een baan. Hole: de naam van het stuk golfbaan van tee t/m green. Een standaard golfbaan bestaabal moet worden uitgeholed. Hole-in-one: de bal vanaf de afslag in één slag in de hole slaan. Hole uitgespeeld: zodra de speler de bal in de hole heeft geslagen.vlucht van de bal (meestal onbedoeld) krom naar links afwijkt (voor linkshandige spelers, naar rechts). Zie Slice.gemaakt van hout, vandaar de naam Houten. IJzers: clubs waarvan de clubbladen van metaal zijn. Ze zijn genummerd van 1-9, waarbij de 1 laag en ver gaat, en de 9 hoog enkort. Daarnaast kan men meerdere wedges hebben: pitching wedge, sandwedge. Totaal mag een speler 14 stokken in zijn tas hebben, waarvan hij de samenstelling magbepalen (houten, ijzers, wegdes en een putter). Green in regulation (GIR): de term die gebruikt wordt wanneer een de speler de bal in één slag op de green heeft geslagen opeen par 3 hole, in twee slagen op een par 4 hole en in 3 slagen op een par 5 hole. Invitational: een toernooi waaraan de spelers enkel op uitnodiging mogen meedoen.spelers die als team spelen en dus elkaars partner zijn. Lateraal water: waterhindernis die met de speelrichting van de hole meeloopt en wordt gemarkeerd met rode paaltjesof een rode verflijn op de grond. Lie: de ligging van de bal, de ‘lie’ kan goed of slecht zijn. Links: een golfbaan gelegen aan zee, waarbij de wind een dominante factor is.Lobwedge: club met de hoogste loft, om de bal kort en hoog te spelen. Loft: aantal graden dat het clubblad gedraaid is van het midden van de shaft.van de speler bij. Meestal de medespeler (bij strokeplay) of de tegenstander (bij matchplay).van de speler bij. Meestal de medespeler (bij strokeplay) of de tegenstander (bij matchplay).van de speler bi Marker: klein, meestal plat en rond, voorwerp om de balposotie te markeren alsdie tijdelijk opgeraapt mag worden. Dit mag altijd op de green, en soms in de baan. Matchplay: spelvorm waarbij twee spelers (of twee duo’s) tegen elkaar, hole per holespelen; wie het minste slagen op een hole nodig heeft, wint die hole. Wie één hole meer gewonnen heeft dan de tegenstander is “one up”, enz. (de tegenstander is dan “onedown” enz.); bij gelijke stand zegt men dat het “all square” is. Bij matchplay hoeven niet noodzakelijk alle holes gespeeld te worden: als men meer holes voorsprong telt daner overblijvende holes zijn, staat de winnaar vast en wordt de wedstrijd afgesloten. Metal woods: stokken voor lange slagen. Zelfde als Houten, maar de kop is uitgevoerd inmetaal. Mulligan: Gemiste afslag van de eerste tee, die de speler mag overdoen (niet officieel). Er bestaat ook een “floating Mulligan” waarbij de speler zelf mag bepalen welkeafslag hij mag overdoen. Nearest point of relief is het punt waar de speler zijn bal zonder straf mag droppen als hij gehinderd wordt door een ‘outside agency’. Zie ook [1].afslag hij mag overdoen. Nearest point of relief is het punt waar de speler zijn bal zonder straf mag droppen als hij gehinderd wordt door een ‘outside agency’. Zie ook [1].afslag hiNeary: bij sommige wedstrijden wordt een speciale prijs uitgeloofd voor het behalen van de neary, dwz de bal die het dichtste bij de vlag terecht is gekomen.van Out of Bounds. Zie ook Buiten de baan. Obstakels: kunstmatige constructies in de baan om het spel te bemoeilijken.zij hun stand innemen om de bal te gaan slaan.zij hun stand innemen om de bal te gaan slaan.zi Opteeën: bal op de afslagplaats op een tee zetten zodat hij bij de slag vrij is van de grond. Vroeger stond op de afslagplaats eenbak met zand, zodat men een klein hoopje zand kon maken om de bal op te leggen. Outside agency: elk voorwerp of levend wezen dat geen onderdeel uitmaakt van de baan.Out of Bounds: aanduiding voor een stuk grond dat geen onderdeel van de baan uitmaakt. De grenzen van dit gebied worden gemarkeerd met witte paaltjes. Indien eenspeler een bal Out of Bounds slaat dient hij een nieuwe bal te slaan van dezelfde plek en krijgt hij twee strafslagen. Een bal is pas Out of Bound als hij helemaal Out of Boundsis. Par: getal dat aangeeft in hoeveel slagen een zeer goede speler een hole speelt. Partner: medespeler in teamverband. Partijen: teams die gezamenlijk een wedstrijd spelentegen andere teams. PGA: Professional Golfers’ Assocciation, de bond voor professionele golfers. In Nederland heet deze bond PGA Holland. Pin: vlaggestok die in de hole opde green staat. Pitch: een slag (meestal over kortere afstand) waarbij ongeveer een derde van de afstand wordt afgelegd door de rol en twee derde door de vlucht.stukje gereedschap waarmee een Pitchmark kan worden gerepareerd. Pitchmark: putje dat een bal achterlaat op de green bij het neerkomen na een slag vanaf de baan. Pro:afkorting van golfprofessional, iemand die zijn geld verdient door golfles te geven (teaching pro) of wedstrijden te spelen (playing pro).afkorting van golfprofessional, iemand die zijn geld verdient door golfles te geven (teaching pro) of wedstrijden te spelen (playing pro).afkorting van golfprofessional, iemand die zigeslagen wordt indien het onduidelijk is of de origineel geslagen bal nog vindbaar is.geslagen wordt indien het onduidelijk is of de origineel geslagen bal nog vindbaar is.geslagen wordt indien het onduideli Punch shot: Een laag schot om onder obstakels door te vliegen. Vgebruikt als de bal in het bos ligt en de bomen blokkeren een normaal schot. Putt: de slag naar de hole, gemaakt met de putter, vanaf (meestal) de green Putter: club diegebruikt wordt bij het putten van de bal. Qualifying: geeft aan of het behaalde resultaat in een wedstrijd of toernooi de handicap van de deelnemer zal verhogen/verlagen.Rough: dat gedeelte van een hole dat grenst aan de fairway en vaak gekenmerkt wordt door hoog gras. Sand Wedge: club met een grote loft en speciale bouw, om de bal uiteen bunker te slaan. Shank: Het overgangsgebied tussen slagvlak en hosel. Als je de bal daar raakt, gaat de bal extreem naar rechts en blijft hij heel laag. Ook wel ‘socketing’en ‘hoseling’. Nachtmerrie van elke golfer. Stableford: ook wel Stableford-telling genoemd. Spelvorm waarbij het resultaat van een hole alsmede de gehele ronde afhankelijkwordt gesteld van de handicap van de speler. De telling geschiedt per hole. Starttijd: tijdstip dat een speler aan zijn ronde moet beginnen.(meestal onbedoeld) krom naar rechts afwijkt (voor linkshandige spelers, naar links); zie Hook. Snap Hook: aanduiding voor een extreme hook.aangewezen persoon die de spelers aangeeft waar de bal terecht is gekomen. Dit kan nodig zijn bij mist of bij blinde tee-shots. Bij wedstrijden worden spotters wel eensingezet om de zoektijd te verkorten. Stableford”afhankelijk van zijn handicap krijgt de speler op tevoren vastgestelde holes een extra slag.graad van een hole, genummerd van laag (moeilijk) naar hoog (makkelijk).graad van een hole, genummerd van laag (moeilijk) naar hoog (makkelijk).graad van een hole, genummerd van laag (moeili Strokeplay: iedere slag telt voor de score, incl. strafslag of airshot.het spel nadat twee of meer spelers een winnende score hebben zodat bepaald kan worden wie de winnaar wordt.(deel van de baan): startplaats van een hole; zie afslagplaats. Tee (deel van de uitrusting): houten of plastic pinnetje waarop een bal geplaatst kan worden als hulpmiddel voorhet afslaan van een bal vanaf de afslagplaats van de hole. Tegen par spelen: een spelvorm, waarbij de speler tegen zichzelf matchplay speelt.de bal met zijn club boven de middenlijn raakt hetgeen meestal resulteert in een lage balvlucht. Tijdelijk water: aanduiding voor water in de baan niet zijnde een expresaangelegde waterhindernis. Tijdelijk water is meestal het gevolg van overvloedige regenval. De speler wiens bal in tijdelijk water ligt mag de bal opnemen en droppen op hetdichtstbijzijnde punt waar hij geen last meer heeft van dat tijdelijke water, maar niet dichter bij de hole. Topped: slag waarbij de speler de bal op de bovenkant raakt.The yips: term die gebruikt wordt wanneer de speler - als gevolg van de angst om te missen - moeite heeft om de bal in de hole te putten. De yips wordengekenmerkt door een trillend gevoel in de handen wanneer de bal geput moet worden. Uitputten: de bal in de hole putten; ook ‘uitholen’.gedeelte van de baan gelegen tussen fairway en green. X-out: ballen met een fabricagefout waardoor ze niet aan de bedoelde kwaliteitseisen voldoen.Adresseren van de bal: stand innemen voor het slaan van de bal. Afslagplaats: plaats vanwaar wordt afgeslagen. De afslagplaats wordt ook wel tee genoemd. Airshot: eenspeler maakt een airshot als hij de bedoeling had de bal te slaan, maar hem gemist heeft, eroverheen geslagen heeft. Een airshot telt als slag. Albatros: een hole die in drieslagen onder par gespeeld wordt. Amateur: elke golfer die golft voor het plezier en verder niet meer (geldelijke) beloning ontvangt dan de amateurstatus goedkeurt.Approach: een schot naar (en op) de green. Baan: het hele terrein waarop mag worden gespeeld. Baanrecord: laagste notering van een score van een bepaalde golfbaan. BackNine: Op een 18-holes baan: holes 10 t/m 18. De andere holes zijn de Front Nine. Back-spin: bepaald effect dat bij een slag aan de bal is meegegeven waardoor de bal bij hetlanden op de green de neiging heeft om snel te stoppen dan wel terug in de richting van de speler te ro len. Bal: bal die voldoet aan de regels van de Royal & Ancient. Bal inspel: zodra de speler heeft afgeslagen is de bal ‘in spel’, totdat de hole is uitgespeeld. Een speler moet met dezelfde bal blijven spelen zolang de bal ‘in spel’ is, tenzij de regelstoestaan de bal te vervangen. Dat moet dan door eenzelfde soort bal (harde of zachte). Bestbal: partij waarbij a leen de beste bal van twee of drie spelers telt. Birdie: een holedie in één slag onder par gespeeld wordt. Bogey: een hole die in één slag boven par gespeeld wordt. Buiten de baan: situatie waarbij de bal buiten de golfbaan terecht komt.De bal is dan Out of Bounds. Bunker: een bunker is een hindernis in de baan; hij is met zand gevuld. Caddie: iemand die tijdens het spel zorgt voor de stokken van een spelerof deze meevoert, en de speler ook op andere wijze assisteert volgens de Regels. Caddie Master: oorspronkelijk de baas van de caddies, nu vaak de naam voor de persoon diede (gast)spelers ontvangt en waar spelers een star tijd kunnen bespreken. Chip: een slag (meestal over kortere afstand) waarbij de rol van de bal veel verder is dan de vlucht.Chipping green: Oefengreen waar mensen hun chips kunnen oefenen. Clubs: het instrumentarium waarmee de golfer de golfbal slaat. Vroeger werd het een golfstokgenoemd, omdat de steel van hout werd gemaakt. Commissie: belast met leiding van de wedstrijd of bestuur van de baan. Course rating: cijfermatige aanduiding voor demoeilijkheidsgraad van de baan. Divot: grasplag die de speler uit de grond slaat en geacht wordt daarna terug te leggen. Beginnende spelers slaan vaak per ongeluk voor debal in de grond, goede spelers doen het expres nadat ze de bal hebben geraakt, als ze een backspin wi len slaan, wat vooral voorkomt met slagen naar de green. Dormie: standtijdens een matchplay-wedstrijd waarin de achterstaande speler verder a le holes moet winnen om nog gelijk te eindigen. Double Bogey: een score van twee boven par op eenhole. Draw: als de bal bewust met e fect van rechts naar links wordt gespeeld (uitgaande van een rechtshandige speler). Bijvoorbeeld om een boom heen. De tegenhanger vaneen draw is een fade. Een bal die met een draw geslagen wordt, rolt iets verder door dan een bal die met een fade wordt geslagen. Driebal: een groep van drie spelers dietegelijk spelen. Drive: de eerste slag op een hole, geslagen met een driver. Driver (golf ): de driver is de grootste club in een golftas, groot in lengte en groot qua kop. De loft is9 - 1 graden. Een speler zal met zijn driver slaan als hij zo ver mogelijk wil slaan. Drivingrange: Een drivingrange is een oefenterrein voor golfspelers Droppen: het opnieuwin het spel brengen van de bal door die vanaf schouderhoogte te laten va len. Dit mag, afhankelijk van de omstandigheden, volgens de regels. Soms kost het een strafslag.Eagle: een hole die in twee slagen onder par gespeeld wordt. Eclectic (golf ): manier van spelen/te len Eer: recht om als eerste af te slaan, nadat men de vorige hole heeftgewonnen. Etique te: (niet afdwingbare) regels betrekking hebbende op het gedrag van een speler in de baan. Overtreding van deze regels levert geen strafslagen op. Men kanwèl gediskwalificeerd worden wegens wangedrag.Europese PGA Tour: de Europese toernooiencyclus voor professionele golfers. Fairway: vrij kort gemaaide grasbaan die als‘weg’ fungeert van de afslagplaats naar de green. Fade: als de bal bewust met e fect van links naar rechts wordt gespeeld. Flight: Een groepje spelers (2 tot 4) die samen eenrondje lopen in een wedstrijd. Flop shot: Schot waarbij de bal zo hoog mogelijk over een obstakel wordt gespeeld. Professionals creëren hierbij vaak back-spin. Fore: verplichteuitroep ter waarschuwing als de bal fout wordt gespeeld en de richting van andere speler (of toeschouwer) uitgaat. Forecaddie: Extra caddie die vooruit loopt om te zienwaar de bal terecht komt. Dit kan nodig zijn bij mist of bij blinde tee-shots. Tegenwoordig mag een speler niet meer dan één caddie hebben, deze mag uiteraard vooruitlopen om de bal te zien neerkomen. Bij wedstrijden worden vaak spo ters ingezet. Foursome: partij waarin twee spelers spelen tegen twee andere spelers, elke kant met éénbal, die om de beurt geslagen wordt. Front Nine: op een |18 holes baan: holes 1 t/m 9. De ander 9 holes zijn de Back Nine. Gapwedge: club met een grote lof (tussen Sand Wedgeen lobwedge) waarmee de bal over korte afstand hoog door de lucht kan worden gespeeld. Gimme: een term die in matchplay gebruikt wordt voor een bal die zo dicht bij dehole ligt dat deze niet meer hoeft te worden uitgeholed. Of een bal ook daadwerkelijk een gimme is, wordt bepaald door de tegenstander. Green of pu ting green: kortgemaaid stuk gras aan het einde van iedere hole. Greenfee: de bijdrage die een golfspeler aan de uitbaters van een golfparcours betaalt om een aantal holes te spelen.Greenkeeper: persoon die de golfbaan onderhoudt. Grond in bewerking: plaats die is aangegeven als in reparatie zijnde. Grond in bewerking (ook wel GUR genoemd, GroundUnder Repair) wordt gemarkeerd door middel van blauwe paaltjes of een gespoten lijn en tekst. Halved: term die in matchplay gebruikt wordt wanneer de spelers eenzelfdene to score op een hole hebben gehaald. Handicart: een dwergauto voor golf; Handicap: de cijfermatige aanduiding van het speelniveau van een golfspeler. Hindernis:bunkers of waterpartijen op een baan. Hole: de naam van het stuk golfbaan van tee t/m green. Een standaard golfbaan bestaat uit 9 of 18 holes. Hole: Gat in de green waarin debal moet worden uitgeholed. Hole-in-one: de bal vanaf de afslag in één slag in de hole slaan. Hole uitgespeeld: zodra de speler de bal in de hole heeft geslagen. Hook: als devlucht van de bal (meestal onbedoeld) krom naar links afwijkt (voor linkshandige spelers, naar rechts). Zie Slice. Houten: clubs voor lange slagen. De kop ervan was vroegergemaakt van hout, vandaar de naam Houten. IJzers: clubs waarvan de clubbladen van metaal zijn. Ze zijn genummerd van 1-9, waarbij de 1 laag en ver gaat, en de 9 hoog enkort. Daarnaast kan men meerdere wedges hebben: pitching wedge, sandwedge. Totaal mag een speler 14 stokken in zijn tas hebben, waarvan hij de samenste ling magbepalen (houten, ijzers, wegdes en een pu ter). Green in regulation (GIR): de term die gebruikt wordt wanneer een de speler de bal in één slag op de green heeft geslagen opeen par 3 hole, in twee slagen op een par 4 hole en in 3 slagen op een par 5 hole. Invitational: een toernooi waaraan de spelers enkel op uitnodiging mogen meedoen. Kanten:spelers die als team spelen en dus elkaars partner zijn. Lateraal water: waterhindernis die met de speelrichting van de hole meeloopt en wordt gemarkeerd met rode paaltjesof een rode verflijn op de grond. Lie: de ligging van de bal, de ‘lie’ kan goed of slecht zijn. Links: een golfbaan gelegen aan zee, waarbij de wind een dominante factor is.Lobwedge: club met de hoogste loft, om de bal kort en hoog te spelen. Loft: aantal graden dat het clubblad gedraaid is van het midden van de shaft. Marker: Houdt de scorevan de speler bij. Meestal de medespeler (bij strokeplay) of de tegenstander (bij matchplay). Marker: klein, meestal plat en rond, voorwerp om de balposotie te markeren alsdie tijdelijk opgeraapt mag worden. Dit mag altijd op de green, en soms in de baan. Matchplay: spelvorm waarbij twee spelers (of twee duo’s) tegen elkaar, hole per holespelen; wie het minste slagen op een hole nodig heeft, wint die hole. Wie één hole meer gewonnen heeft dan de tegenstander is “one up”, enz. (de tegenstander is dan “onedown” enz.); bij gelijke stand zegt men dat het “a l square” is. Bij matchplay hoeven niet noodzakelijk a le holes gespeeld te worden: als men meer holes voorsprong telt daner overblijvende holes zijn, staat de winnaar vast en wordt de wedstrijd afgesloten. Metal woods: stokken voor lange slagen. Zelfde als Houten, maar de kop is uitgevoerd inmetaal. Mu ligan: Gemiste afslag van de eerste tee, die de speler mag overdoen (niet officieel). Er bestaat ook een “floating Mu ligan” waarbij de speler zelf mag bepalen welkeafslag hij mag overdoen. Nearest point of relief is het punt waar de speler zijn bal zonder straf mag droppen als hij gehinderd wordt door een ‘outside agency’. Zie ook [1].Neary: bij sommige wedstrijden wordt een speciale prijs uitgeloofd voor het behalen van de neary, dwz de bal die het dichtste bij de vlag terecht is gekomen. O.B.: Afkortingvan Out of Bounds. Zie ook Buiten de baan. Obstakels: kunstmatige constructies in de baan om het spel te bemoeilijken. Oefenswing: proefswing die spelers maken voordatzij hun stand innemen om de bal te gaan slaan. Opteeën: bal op de afslagplaats op een tee ze ten zodat hij bij de slag vrij is van de grond. Vroeger stond op de afslagplaats eenbak met zand, zodat men een klein hoopje zand kon maken om de bal op te leggen. Outside agency: elk voorwerp of levend wezen dat geen onderdeel uitmaakt van de baan.Out of Bounds: aanduiding voor een stuk grond dat geen onderdeel van de baan uitmaakt. De grenzen van dit gebied worden gemarkeerd met wi te paaltjes. Indien eenspeler een bal Out of Bounds slaat dient hij een nieuwe bal te slaan van dezelfde plek en krijgt hij twee strafslagen. Een bal is pas Out of Bound als hij helemaal Out of Boundsis. Par: getal dat aangeeft in hoeveel slagen een zeer goede speler een hole speelt. Partner: medespeler in teamverband. Partijen: teams die gezamenlijk een wedstrijd spelentegen andere teams. PGA: Professional Golfers’ Assocciation, de bond voor professionele golfers. In Nederland heet deze bond PGA Ho land. Pin: vlaggestok die in de hole opde green staat. Pitch: een slag (meestal over kortere afstand) waarbij ongeveer een derde van de afstand wordt afgelegd door de rol en twee derde door de vlucht. Pitchfork:stukje gereedschap waarmee een Pitchmark kan worden gerepareerd. Pitchmark: putje dat een bal achterlaat op de green bij het neerkomen na een slag vanaf de baan. Pro:afkorting van golfprofessional, iemand die zijn geld verdient door golfles te geven (teaching pro) of wedstrijden te spelen (playing pro). Provisionele bal: Bal die uit voorzorggeslagen wordt indien het onduidelijk is of de origineel geslagen bal nog vindbaar is. Punch shot: Een laag schot om onder obstakels door te vliegen. Vaak wordt dit schotgebruikt als de bal in het bos ligt en de bomen blokkeren een normaal schot. Pu t: de slag naar de hole, gemaakt met de pu ter, vanaf (meestal) de green Pu ter: club diegebruikt wordt bij het pu ten van de bal. Qualifying: geeft aan of het behaalde resultaat in een wedstrijd of toernooi de handicap van de deelnemer zal verhogen/verlagen.Rough: dat gedeelte van een hole dat grenst aan de fairway en vaak gekenmerkt wordt door hoog gras. Sand Wedge: club met een grote loft en speciale bouw, om de bal uiteen bunker te slaan. Shank: Het overgangsgebied tussen slagvlak en hosel. Als je de bal daar raakt, gaat de bal extreem naar rechts en blijft hij hee laag. Ook wel ‘socketing’en ‘hoseling’. Nachtmerrie van elke golfer. Stableford: ook wel Stableford-te ling genoemd. Spelvorm waarbij het resultaat van een hole alsmede de gehele ronde afhankelijkwordt gesteld van de handicap van de speler. De te ling geschiedt per hole. Star tijd: tijdstip dat een speler aan zijn ronde moet beginnen. Slice: als de vlucht van de bal(meestal onbedoeld) krom naar rechts afwijkt (voor linkshandige spelers, naar links); zie Hook. Snap Hook: aanduiding voor een extreme hook. Spo ter: door commissieaangewezen persoon die de spelers aangeeft waar de bal terecht is gekomen. Dit kan nodig zijn bij mist of bij blinde tee-shots. Bij wedstrijden worden spo ters wel eensingezet om de zoektijd te verkorten. Stableford”afhankelijk van zijn handicap krijgt de speler op tevoren vastgestelde holes een extra slag. Stroke-index: de moeilijkheidsgraadvan een hole, genummerd van laag (moeilijk) naar hoog (makkelijk). Strokeplay: iedere slag telt voor de score, incl. strafslag of airshot. Sudden death: voortze ting vanhet spel nadat twee of meer spelers een winnende score hebben zodat bepaald kan worden wie de winnaar wordt. Tap-in: het van dichtbij intikken van de bal in de hole. Tee(deel van de baan): startplaats van een hole; zie afslagplaats. Tee (deel van de uitrusting): houten of plastic pinnetje waarop een bal geplaatst kan worden als hulpmiddel voorhet afslaan van een bal vanaf de afslagplaats van de hole. Tegen par spelen: een spelvorm, waarbij de speler tegen zichzelf matchplay speelt. Thin shot: slag waarbij de spelerde bal met zijn club boven de middenlijn raakt hetgeen meestal resulteert in een lage balvlucht. Tijdelijk water: aanduiding voor water in de baan niet zijnde een expresaangelegde waterhindernis. Tijdelijk water is meestal het gevolg van overvloedige regenval. De speler wiens bal in tijdelijk water ligt mag de bal opnemen en droppen op hetdichtstbijzijnde punt waar hij geen last meer heeft van da tijdelijke water, maar niet dichter bij de hole. Topped: slag waarbij de speler de bal op de bovenkant raakt.The yips: term die gebruikt wordt wanneer de speler - als gevolg van de angst om te missen - moeite heeft om de bal in de hole te putten. De yips wordengekenmerkt door een tri lend gevoel in de handen wanneer de bal geput moet worden. Uitputten: de bal in de hole putten; ook ‘uitholen’. Voorgreen:gedeelte van de baan gelegen tussen fairway en green. X-out: ba len met een fabricagefout waardoor ze niet aan de bedoelde kwaliteitseisen voldoen.Uitnodiging Golfdag VNO-NCW Midden,donderdag 17 juni 2010Op donderdag 17 juni 2010 bent u van harte welkom op de VNO-NCW Midden Golfdag.De Golfdag speelt zich af op de Golfbaan Heelsumse Veld.De Golfdag 2010 wordt mede mogelijk gemaakt door sponsoren Kleissen & Partners Oost,XLLease en drukkerij Roos en Roos.Onze Golfdag is altijd een uitstekende gelegenheid om co lega-ondernemers te lerenkennen, contacten te leggen en sportieve uitdagingen aan te gaan. Het is voor detwaalfde keer dat VNO-NCW Midden een Golfdag organiseert voor zijn leden.Golfers me tenminste Hcp 36 strijden om de eer tijdens de wedstrijd. De spelvormis Individueel Stableford over 18 holes met maximaal 36 slagen. Gespeeld wordt in4 handicapcategorieën met in iedere categorie een winnaar.Leden die wi len kennismaken met de golfsport kunnen aan de slag tijdens een clinicen voor degenen die al vaker een clinic hebben gevolgd, is er een masterclass.Voor elke categorie is een prijs te verdienen.InschrijvenU kunt zich aanmelden door de inschrijfkaart in te vu len en terugte sturen aan VNO-NCW Midden. De wedstrijd staat open voorgolfers vanaf handicap 36. Andere belangste lenden kunnenzich aanmelden voor een masterclass voor gevorderden of eenbeginnersclinic.Er is een limiet aan het aantal plaatsen voor zowel de wedstrijdals de clinics, dus wacht nie te lang met reageren.Dankzij een bijdrage van de sponsors kunnen wij u deze vo ledigverzorgde dag aanbieden voor een deelnemersprijs van e 110,--per persoon. Kosteloos afmelden voor 10 juni 2010.Programma9.00 uur Ontvangst wedstrijdgolfers10.15 uur Uitdelen lunchpakke tenen vertrek naar de holes11.00 uur Start wedstrijd12.00 – 16.00 uur Ontvangst met lunch masterclass-en clinicdeelnemers;aansluitend de clinic16.00 – 17.30 uur Aperitief a le deelnemers17.30 uur Prijsuitreiking17.30 - 20.00 uur Bu fetKledingadvies: casualUitnodiging voop donderdInschrijfkaartNaam en voornaam:Naam en voornaam evt. partner:Bedrijf:Adres:Postcode / Plaats:Tel.nr:E-mailadres:Handicap:Handicap partner:Eventuele dieetwensen:Schrijft zich in voor de VNO-NCW Midden golfwedstrijd opSchrijft zich in voor de VNO-NCW Midden golfclinic op donIk heb reeds . . keer een clinic gevolgd (a.u.b. aantal gevoU ontvangt na 10 juni 2010 de factuur.33MiddelpuntMiddelpunt april 2010Dinsdag 8 juni 2010VNO-NCW ValleiregioAutotestmiddagGastheer: T. Bochane, algemeen directeur BochaneGroepLocatie: Bochane Groep, EdeTijd: vanaf 15.30 uurDonderdag 10 juni 2010VNO-NCW AchterhoekSlotbijeenkomst met voorzitterswisselingLocatie: Schouwburg Amphion, DoetinchemTijd: avondprogrammaDonderdag 10 juni 2010VNO-NCW Noordoost-OverijsselBedrijfsbezoek Nanning Koekbakkerij BV,DedemsvaartGastvrouw: mw. drs. J. Nanning,algemeen directeur en L. Nanning,productie-directeurTijd: 15.00 – 20.00 uurDonderdag 10 juni 2010VNO-NCW Noord-VeluweSlotbijeenkomstBedrijfsbezoek Dolfinarium HarderwijkGasthee: F.H.G. van Beers, directeurTijd: 17.00 – 21.00 uurWoensdag 16 juni 2010VNO-NCW TwenteSlotbijeenkomst met partnersTijd: vanaf 16.30 uurDonderdag 17 juni 2010VNO-NCW MiddenGolfdag 2010Locatie: Golfbaan Heelsumse VeldDinsdag 22 juni 2010VNO-NCW IJsseldeltaSlotbijeenkomst, bedrijfsbezoek AutomobielbedrijfPouw, ZwolleGastheer: R. Pouw, directeurTijd: 16.00 – 20.00 uurNieuwe data voor uw agenda:Woensdag 13 oktober 2010Bijeenkomst voor alle leden van de BeleidsgroepOnderneming, Ethiek en Maatschappij (BOEM).Nadere informatie volgt.Dinsdag 9 november 2010Jaarcongres VNO-NCW Midden(zie meer hierover bij het Verenigingsnieuws, pagina 9)Donderdag 17 juniOp donderdag 17 juni 2010 bent u van hartewelkom op de VNO-NCW Midden Golfdag.De Golfdag speelt zich af op de GolfbaanHeelsumse Veld.Onze Golfdag is altijd een uitstekende gelegenheidom collega-ondernemers te leren kennen,contacten te leggen en sportieve uitdagingen aante gaan. Het is voor de twaalfde keer dat VNO-NCW Midden een Golfdag organiseert voor zijnleden. De volledig verzorgde golfdag bestaat uiteen wedstrijd voor golfers met tenminste Hcp36, een clinic voor leden die willen kennismakenmet de golfsport en een masterclass voor degenendie al vaker een clinic hebben gevolgd. Voor elkecategorie is een prijs te verdienen.Bij dit nummer van Middelpunt ontvangt u vasteen uitnodiging met aanmeldmogelijkheid voorde golfdag. Een definitieve uitnodiging volgt inmei per post.De Golfdag 2010 wordt mede mogelijk gemaaktdoor sponsoren Kleissen & Partners Oost, XLLeaseen drukkerij Roos en Roos.

Nieuwe ledenLedennetActuele gegevens van leden van VNO-NCW Midden zijn op ieder gewenst moment online te bekijken via www.vno-ncwmidden.nl/ledennet.Gebruik hiervoor uw inlogcodes. Via Ledennet kunt u wijzigingen in uw gegevens doorgeven aan de ledenadministratie (kies voor ‘Uw gegevens’).Wilt u een (nieuwe) pasfoto toevoegen aan de Ledenlijst, uw inlogcodes opvragen, gegevens aanvullen of wijzigingen rechtstreeksdoorgeven, stuur dan uw mail naar ledenadministratie@vno-ncwmidden.nl. Naast het inzien van gegevens van bedrijven en contactpersonenvan leden kunt u in de ‘Ledenlijst’ selecties maken op branche, op regio, woonplaats e.d.Welkom aan de nieuwe leden (21 maart 2010 t/m 15 mei 2010)VNO-NCW AchterhoekVNO-NCW MKB Flevolanding. V.W.M.M. Arentz, DGA Traditech BV, ZEVENAARM. Haselager*, hoofd EZ Provincie Flevoland, LELYSTAD(voorheen lid van VNO-NCW regio Arnhem-Nijmegen)R. van Hove*, directeur Kuiken NV, EMMELOORDH. Berkhout, sales manager De Gelderlander,H.A. de Jong RSE*, directeur Avaq Groep, DRONTENDOETINCHEMing. M. Smits*, directeur Ingenieursbureau OranjewoudJ.F.M. te Brake DGA Civiel Management Lichtenvoorde,BV, ALMERE-STADJ.F.M. te BrakeLICHTENVOORDEing. R.J. van Diest, manager Van Dalen Doetinchem,J. Schaatsbergen*, algemeen directeur NationaalLuchtvaart-Themapark Aviodrome, LELYSTADDOETINCHEMA.P. van Empel*, directeur Theater De Storm,VNO-NCW IJsseldeltaWINTERSWIJKmr. A. Arslan*, advocaat Arslan & Ter Wee Advocaten,J.E. Eskes, directeur Esbro BV, DOETINCHEMZWOLLEC. van Haperen-Weckx, directeur Lakran B2B Solutionsdrs. E.A.H. Borgsteijn*, hoofd corporate communicatieA.P. van EmpelBV, ARNHEMG. Hartman, algemeen directeur Wiggers LijstprofielenBV, WINTERSWIJKdrs. E.A.H.BorgsteijnElectrabel Nederland NV, ZWOLLEP.R.P. Burghard*, IJssel Technologie BV, ZWOLLEing. M.C. Dubbelman, directeur Gotogemba,ing. J.B.G. Hettelaar, directeur Acel BV, DOETINCHEMNOORDWOLDEH. Huiting, eigenaar Hiske Huiting bedrijfsontwikkelinging. J. Hoeksma, business unit manager Actemium& verandermanagement, BAAKConsultants & Engineers Zwolle, ZWOLLEdrs. H. Kirkskothen, adjunct directeur Doc BV,M. Poppe*, salesmanager Randstad HR Solutions,LICHTENVOORDEAPELDOORNH. HuitingM.D. Koedam, account manager Gelre FM ,LICHTENVOORDEG.B. Lieverdink, DGA Parketfabriek Lieverdink BV,DOETINCHEMmr.drs. B.H.J. de Regt FFP, directeur Créaxa Stategie ening. M.C.Dubbelmaning. G.J. in ’t Veld*, makelaar en taxateur OG BramerBedrijfsmakelaars VOF, ZWOLLEVNO-NCW Noordoost-Overijsseling. G.J. Brunink*, directeur Schagen Infra BV, ZWOLLEBeleid BV, RUURLOmr. S.L. Geeraths, advocaat Spoor & Hoekman c.s.,H.J.O. Ruikes, directeur Eye-Q Europe BV, ARNHEMALMELOmr. H.J. Schut, fiscalist Stolwijk Kelderman,M.M. Roggendorf, DGA Roggendorf Security BV,mr.drs. B.H.J. deRegtDOETINCHEMVNO-NCW Arnhem-NijmegenOMMENing. H.J. Versteegen*, BAM Leidingen & Industrie BV,NIEUWLEUSENF.H.M. Campman MBA*, vestigingsdirecteur FagroF.C. Wichmann, directeur Van der Kolk kozijnen & trap-Consultancy , ARNHEMpen, VROOMSHOOPM. Duvivier*, directeur Univé VGZ IZA Trias, ARNHEMW.J. Wienen, DGA Wienen , DALFSENA.E.W. Huitink-Jacobs*, directeur F. van LanschotBankiers NV, ARNHEMVNO-NCW Rivierenlandmr. J.P.C.M. Slegers, Ziut, ARNHEMH.W.J.M. Brouwers, directeur Van Opzeeland BV, HEDELJ.G.J. Wortelboer*, directeur marketing HectasR.B. van Doorn, directeur ADVADO BV, GELDERMALSENBedrijfsdiensten, ARNHEMVNO-NCW Eemlanddrs. F. de Jongdrs. F. de Jong, directievoorzitter Rabobank West-Betuwe UA, TIELA.J.F. de Jong jr., directeur PrimaMedia BV, TIELdrs. W.J.J. Jongbloed, partner Interexcellent ExecutiveL.Th.A.M. Lindner, algemeen directeur Selectif BV,Interim Management, BAARNZALTBOMMELE.P. van Steenis, directeur Ameron BV, GELDERMALSENP. de West*, sales manager Parco Payrolling BV, TIELE.P. van SteenisE. Zijlstra MBA, directeur Weiss Enet IndustrietechniekBV, TIEL

Middelpuntmr. T. Meulemanir. H.J. SchuringVNO-NCW StedendriehoekA.R. Blokland, private banker Bank ten Cate & Cie,AMSTERDAM (voorheen lid namens Van LanschotBankiers)R. van den Driesche, directeur Scriptor, Adviesbureauvoor Communicatie, DEVENTERing. B. Gerards*, accountmanager industrie ArcadisNederland BV, APELDOORNT. van der Hoek*, site director Akzo Nobel PolymerChemicals BV, DEVENTERdrs. R.P. Huyben RA/CB, vestigingsleider De Jong &Laan, EERBEEKmr. T. Meuleman FB, bel.adviseur/aspirant partner DeJong & Laan , LOCHEMing. L.K. Pennings, Grontmij , HOUTENir. H.J. Schuring, directeur Schuringconsult, LAREN(voorheen lid van VNO-NCW Achterhoek)ing. J. HeesterbeekVNO-NCW TwenteP.H.A. Betten, Waterloo BV, HOLTENS.T.J. Braunius, DGA T.I.B. Groep, RIJSSENR.J.M. Doeschot*, account manager Cofely Oost BV,HENGELOP.H.M. Keizers* directeur RJ Security, ENSCHEDEVNO-NCW Utrechting. J. Heesterbeek, directeur NPQ Nederland, BUNNIKing. E.J. Moleman*, directeur BAM Utiliteitsbouw BVRegio Utrecht, UTRECHTVNO-NCW ValleiregioA.C. Leander, accountmanager Schuman Incasso &Gerechtsdeurwaarders BV, EDEA.C. Leander,*nieuw contactpersoon bij bedrijfMiddelpunt april 201035

Van Lenthe Dalfsen BV groeidevan een eenzijdig agrarischloonbedrijf uit naar een allroundgrondverzetbedrijf,dat bovendien de meest innovatieveoplossingen ontwerptom het werk zo efficiëntmogelijk te laten verlopen.‘We zijn een grondverzetbedrijfin de breedste zin van hetwoord’, aldus mede-eigenaarHerman van Lenthe. ‘We verrichttenvoorheen alleen hetstandaard grondwerk, maardaar haalden we niet genoegvoldoening uit. Daarom kozenwe, na de overname van mijnvader, voor verbreding van debedrijfstakken onderling.’Herman van Lenthe:‘Een familiebedrijf kan de nodspanning met zich meebreng

Middelpuntigeen’foto: Patrick van Gemert / Zutphens PersbureauMet deze instelling won het bedrijf in2009 de Duurzaamheidprijs Ondernemers,uitgegeven door de gemeenteDalfsen. De jury roemde onder meer hetstructureel duurzame en innovatievekarakter van alle bedrijfsactiviteiten. VanLenthe: ‘Ik weet dat er meer bedrijveneenzelfde soort werkwijze hanteren, maarwij zijn wel voorloper. We zijn ondermeer innovatief in de aanleg van straatwerken de aanpassingen die we kunnenrealiseren met onze eigen machines. Iederenieuwe machine die hier binnenkomt,wordt direct bewerkt met de slijptol omhet aan te passen aan het karakter vanonze wensen.’Eerste tractorSamen met zijn broer Henk nam hij rond1995 het bedrijf over van zijn vader. ‘Mijnvader had direct na de oorlog de eerstetractor in de buurt, wat hem al snel denodige klandizie opleverde. Zo groeidehet bedrijf uit tot een volwaardig agrarischloonbedrijf’, vertelt Van Lenthe. ‘Nade overname zijn we een andere richtingingeslagen. De agrarische wereld is eenmoeizame markt en omdat we meer continuïteitin het bedrijf wilden aanbrengen,konden we niet afhankelijk blijven van degrond en agrariërs. Doordat we het bedrijfhebben verbreed, hebben we nu meer vandoen met aannemers. We zijn meegegaanmet de groei van de markt. We kondende kansen aan ons voorbij laten gaan, ofingaan op het complete pakket.’Van Lenthe is en blijft een echt familiebedrijf,waar Herman van Lenthe alsaansturend directeur optreedt; Henkricht zich op de uitvoering. ‘Mijn vrouwneemt het administratieve deel op zich enook mijn schoonzus helpt langs de zijlijnmee’, aldus de ondernemer. ‘Een familiebedrijfkan de nodige spanning met zichmeebrengen, maar dankzij een goedetaakverdeling heb je wel een partnerwaar je op kunt vertrouwen.’ Zelf heefthij twee zonen die ook belangstelling inhet bedrijf tonen, evenals de twee zonenvan zijn broer. ‘Mochten ze het overnemen,dan kan het zijn dat ook zij later hetbedrijf heel anders in gaan richten. Hetbelangrijkste is dat je elkaar vrijlaat in hetondernemerschap’, vindt Van Lenthe.StenenOnder de noemer Van Lenthe Beheer BVbestaat het bedrijf uit een aantal vennootschappen,die zich voornamelijk richtenop grondverzet, groenrecycling, bestuurbareboringen en een grond- en reststoffenbank.‘De grondverzetwerkzaamhedenbeslaan onder meer machinaalstraatwerk, bermverharding, riolering eninfiltratie’, legt Van Lenthe uit. ‘Zo hebbenwe een machine ontwikkeld voor hetleggen van grasbetonsteen langs de weg,om zoveel mogelijk stenen te leggen inkorte tijd, met zo min mogelijk verkeersoverlast.Onlangs kregen we een nachtklus,waarbij een 80 kilometer weg moestworden aangepakt. Wij hebben de klusin zes nachten geklaard, terwijl hetzelfdewerk handmatig maanden zou hebbengeduurd.’ Van Lenthe Dalfsen heeftinmiddels ook veel gestuurde boringenuitgevoerd in Nederland en België, voorverschillende doeleinden en opdrachtgevers.‘Bijvoorbeeld onder gebouwen,dijken en water. Dat boringen gedetailleerdbestuurbaar zijn is belangrijk, metname om grootschalige schade aan kabelsen leidingen te voorkomen.’GroenrecyclingBinnen de groenrecycling wordt op jaarbasiszo’n 20.000 ton groenafval verwerkt.‘We nemen groenafval in van hoveniersen gemeenten, maar ook van eigen werk.Onze manier van verwerken is innovatief,omdat de takken niet in een standaardshreddergaan, maar in de lengteworden losgetrokken. Zo krijgen bacterienveel beter de kans om in het materiaalte trekken, wat het composteringsprocesbevordert’, legt de mede-eigenaar uit. Heteindproduct wordt uitgezeefd, waarnahet als keurcompost door afnemers inheel Europa als bodemverbeteraar wordtgebruikt, maar ook door hoveniers enparticulieren.Nu wordt het grove materiaal, zoals dikkeboomstammen, nog meegenomen inhet composteringsproces, maar in de toekomstzal dit eruit worden gezeefd om alsbiomassa te kunnen dienen, een nieuwetak binnen het bedrijf. Van Lenthe: ‘Zodrade uitbreiding rond is, gaan we hiermeevan start. De biomassa wordt gedroogdmet de warmte die vrijkomt uit de groencompostering.Hierdoor krijgt het eenhogere calorische waarde; de hoeveelheidwarmte die je uit een kuub biomassa kunthalen.’ Bovendien is het bedrijf uitgebreidmet de Grond- en Reststoffenbank Salland.‘Hier wordt materiaal opgeslagendat vrijkomt bij bouwwerkzaamheden, tedenken aan grond, zand en puin’, aldusVan Lenthe. ‘Deze bouwstoffen kunnenweer worden hergebruikt bij nieuw aan teleggen werken, wat natuurlijk goedkoperis voor de gebruiker.’Middelpunt april 201037

etrokkenintegerto the pointdat vinden cliëntenvan onze juridischedienstverleningneem contact op enervaar het zelfarnhemsickeszplein 16821 hv arnhemt (026) 3 777 111nijmegenprins bernhardstraat 16521 aa nijmegent (024) 3 828 384info@hekkelman.nlwww.hekkelman.nl

Advertorial‘Slagvaardig, specialistisch en persoonlijk’Groeiend Econsultancy betrekt nieuwpand in DoetinchemHoewel het merendeel van de zestig vaste medewerkers van milieuadviesbureauEconsultancy ‘in het veld’ aan het werk is, was de Doetinchemse vestiging toch teklein geworden. Het gebouw werd daarom aan het begin van dit jaar ingeruild voornieuwbouw aan de Fabrieksstraat 19c; een modern pand, met alle faciliteiten, meerdan dertig werkplekken en – heel toepasselijk – een ‘ecolint’ er tegenover.Econsultancy werkt voor bedrijven en vooral voor overheden(gemeente, provincies, waterschappen, maar ookvoor Rijkswaterstaat en het ministerie van Defensie). Zodraeen bestemmingsplan van een terrein veranderd wordt,verzorgt het milieuadviesbureau alle noodzakelijke onderzoeken,op het gebied van onder meer bodemvervuiling,archeologie, geluid, flora en fauna. ‘En dat doen we 24/7’,vertelt Oost, ‘want we doen ’s avonds ook onderzoek naarvleermuizen en we zijn er bij als een vrachtauto na eenongeval gevaarlijke stoffen lekt.’Drie vestigingenGroeien is geen doel op zich bij Econsultancy. ‘Mensenmoeten het vooral leuk vinden om bij ons te werken. Bijnaal onze medewerkers zijn hbo­ of academisch geschoolden we willen ze blijven triggeren. Ze werken samen aande projecten in gespecialiseerde, kleinschalige teams’, legtdirecteur Leo Oost uit. Hij richtte het bedrijf in 1996 samenmet Erwin Zwerver op in Swalmen (Limburg) en vier jaarlater openden zij de tweede vestiging, in Doetinchem. Inmiddelsis daar een derde vestiging, in Boxmeer (Brabant)aan toegevoegd en zijn er ook al plannen voor uitbreidingin Deventer. In zijn totaliteit heeft Econsultancy de voordelenvan een grote slagvaardige organisatie met veel specialistischekennis, maar door de regionale vestigingen blijvende lijnen kort en de contacten persoonlijk. Dat maaktdat het bureau ondanks de concurrentie en de verplichteaanbestedingen toch vaak de slag wint.AndersDe werkwijze van Econsultancy wijkt af van wat gebruikelijkis in de branche. ‘Wij houden bijvoorbeeld geen urenadministratiebij, maar we calculeren per project. En als datniet uit komt, dan is dat ons probleem’, lacht Oost.Econsultancy heeft een groot netwerk, mede dankzij VNO­NCW. ‘We hebben daardoor veel bedrijven leren kennen’,merkt Oost op. ‘We merken daar dat het milieuvraagstukniet dagelijks op de agenda van bedrijven staat.’ Vaakworden de onderzoeken gezien als noodzakelijk. Op hetmoment dat een bedrijf een pand wil neerzetten op eenterrein, wordt één vraag heel belangrijk: ‘Kan dat hier gerealiseerdworden?’ Dan wordt het tijd om Econsultancy(foto Patrick van Gemert / Zutphens Persbureau)in te schakelen. Regelmatig zijn ook al leden van VNO­NCW bij Econsultancy komen kijken en Oost verwacht dathij de leden van de regio nog eens zal uitnodigen als hetbedrijf helemaal gesetteld is in het nieuwe pand. Wie nietzo lang kan wachten, kan uiteraard nu al vast bellen omeen afspraak te maken.EconsultancyVestiging GelderlandFabriekstraat 19c7005 AP DoetinchemTel. (0314) 365150Fax (0314) 365177Mail: doetinchem@econsultancy.nlwww.econsultancy.nlMiddelpunt april 201039

AangenaamBedrijf: MarkantOutdoorcentrumNaam: Michiel PöppingFunctie: directeurLid sinds: maart2009Wat doet uw bedrijf?‘Markant Outdoorcentrum is dé locatie voorteambuilding, bedrijfsuitjes, bedrijfsevenementen,meetings en feesten. Het is één van de toplocatiesvan Gelderland, want naast de eigenlocatie is ook de directe omgeving, RecreatiegebiedStroombroek en Montferland, een decoren werkgebied met vele mogelijkheden. Heteigen terrein is twaalf hectare groot. We biedental van arrangementen. Van teambuilding toteen leuke middag gezellig actief bezig zijnmaar ook creatief een schilderij maken of eenpittige mountainbiketocht door de Montferlandsebossen. Programma’s op evenementenniveauworden op maat gemaakt en samengesteldin nauw overleg met de klant.’Wat is uw ambitie?‘Markant is lid van de VeBON (Vereniging vanBuitensportondernemingen Nederland), débranchevereniging voor de outdoorsector diestaat voor een professionele sector. We willenonze kwaliteit handhaven en blijven daar aanwerken. Iedere onderneming die met het personeelop pad gaat, wil dat die werknemer ookde volgende dag weer gewoon en met plezieraan het werk kan. En met een goed gevoel ophet bedrijfsuitstapje terugkijkt. Voor de ondernemingwordt in deze tijd de SROI (SocialReturn On Investment) steeds belangrijker. Watinvesteert het bedrijf in het bedrijfsevenementof uitstapje en welk sociaal rendement leverthet.’Wanneer moeten VNO NCW-leden u bellen?‘Markant Outdoorcentrum is voor VNONCW-leden de ideale locatie voor een actievepersoneels- en bedrijfsactiviteit. Weinig reistijd,prachtige locatie en de mogelijkheden zijndivers, creatief en oneindig.’Markant OutdoorcentrumGildeweg 7, 7047 AR BraamtT: 0314 – 335 449F: 0314 – 354 961E : info@markant-outdoorcentrum.nlI : www.markant-outdoorcentrum.nlBedrijf: ParalaxNaam: Rob BuikemaFunctie: AlgemeendirecteurLid sinds: februari2010Wat doet uw bedrijf?‘Paralax maakt software voor personeelsplanning,voor zowel grote als kleine bedrijven. Functie vande software is het personeel (en de middelen) zoefficiënt mogelijk in te zetten, rekening houdendmet bijvoorbeeld competenties. Het systeem kanook gekoppeld worden aan een hr- en salarissysteemen wordt daarmee onderdeel van dehr-workflow. Met onze software, die ook rekeninghoudt met cao’s en wetgeving, verminderen de arbeidskostenomdat personeel zo efficiënt mogelijkwordt ingezet. We hebben ook een module waarinmedewerkers zelf aan kunnen geven wanneerze graag willen werken of verhinderd zijn. Ookkunnen ze een dienst ruilen of aanbieden via eenelektronisch prikbord. Dit zijn nieuwe aspecten inonze software en de eerste resultaten zijn positief.Het motiveert werknemers en zelfs ziekteverzuimdaalt. Puur omdat je mensen middels deze zelfplanningbetrekt bij de werkplanning.’Wat is uw ambitie?‘We willen over vijf jaar marktleider in Europazijn. Dat is een reële ambitie omdat we een vande weinigen zijn die zich alleen op software voorpersoneelsplanning richten. Ondernemingen inNederland en de Scandinavische landen zittenhoog in de kosten qua personeel. Wij kunnendie kosten drukken. Ons bedrijf groeit jaarlijksmet twintig tot vijfentwintig procent. Tot onzeklanten mogen we ook steeds meer gemeentenen overheidsinstellingen rekenen.’Waarom moeten VNO-NCW-leden u bellen?‘VNO-NCW-leden moeten bellen als ze richrealiseren dat het personeel de hoogste kostenpostis en ze het optimale willen voor zowel hetpersoneel als voor henzelf.’Paralax B.V.Zandpad 42, 3601 NA MaarssenT: 0346-707100F: 0346-571732E: info@paralax.nlI: www.paralax.nlBedrijf: Openbare BibliotheekGelderlandZuidNaam: Dianne WeersinkFunctie: Algemeendirecteur-bestuurderLid sinds: januari2010Wat doet uw bedrijf?‘Openbare Bibliotheek Gelderland Zuidverstrekt niet alleen literatuur, maar ookmuziek en films. Ons aanbod is toegankelijkvoor jong en oud. Een team van bekwamebibliothecarissen ondersteunt bezoekers inde zoektocht naar de juiste informatie. Ookverstrekken we leer- en leesmaterialen enbegeleiding aan diverse organisaties, zoalsscholen en organisaties die zich bezig houdenmet laaggeletterdheid en inburgering.We hebben 22 vestigingen in zes gemeentenin Zuid-Gelderland en werken met een teamvan honderdvijftig medewerkers.’Wat is uw ambitie?‘We willen een volwaardige bibliotheek zijnvoor jong en oud en vinden het dan ook belangrijkdat ons media-aanbod voor iederedoelgroep actueel is. Dat geldt overigensook voor de kennis van onze medewerkers.Daarnaast volgen we de brancheontwikkelingenop de voet. Zo kunnen bezoekersbij ons bijvoorbeeld kennis maken met e-readers en e-books. Tot slot hechten we veelwaarde aan de inrichting van onze bibliotheken.We willen dat de locaties leuk ogenen uitnodigen om informatie te vergaren.’Waarom moeten VNO-NCW-leden u bellen?‘Ze mogen ons bellen wanneer ze mogelijkhedenwillen bespreken voor een eventuelesamenwerking. Aan de andere kant staanwij ook open voor samenwerkingsverbandenmet bijvoorbeeld technische bedrijven.De opkomst van het digitale tijdperk heeftzijn uitwerking op onze branche. Het zouleuk zijn eens te sparren over de mogelijkheden.’Openbare Bibliotheek Gelderland ZuidHoofdvestiging NijmegenMariënburg 296511 PS NijmegenT: 024 327 49 23E: d.weersink@obgz.nlI: www.obgz.nl

AangenaamBedrijf: E-officeNaam: RolandHameetemanFunctie: Directeur/eigenaarLid sinds: januari2010Wat doet uw bedrijf?‘E-office helpt bedrijven de stap naar hetnieuwe werken zetten. Dat is een manier vanwerken, waarbij medewerkers overal en altijdtoegang hebben tot een optimale digitalewerkomgeving. Dat proces richten we vanorganisatorisch tot technologisch niveau voorze in. Zo implementeren we bijvoorbeeld denieuwste software, maar houden we ons ookbezig met het begeleiden van de gedragsveranderingdie daarbij vereist is. Een goede balanstussen mens, organisatie en technologie staatcentraal. E-office werkt vanuit Houten met eenteam van honderd specialisten voor klantenin heel Nederland. Van mkb’ers tot groterebedrijven en zelfs multinationals.’Wat is uw ambitie?‘We willen klanten op de juiste manier begeleidennaar het nieuwe werken. We beschikkenover twintig jaar ervaring op dit gebied enkunnen het complete pakket uit handen nemen.We zetten onze brede werkervaring in omklanten zo optimaal mogelijk van dienst te zijn.Daarbij vinden we het belangrijk dat organisatiessnel kunnen anticiperen op veranderingen.Deze ruimte creëren we dan ook voor ze met‘het nieuwe werken’.’Waarom moeten VNO-NCW-leden u bellen?‘Er zijn maar weinig bedrijven met zoveelervaring met het nieuwe werken als wijhebben. Eigenlijk zijn we één groot kennislaboratorium.We hebben sinds de oprichtingin 1991 enorm veel praktijkvoorbeeldengezien en zijn daarom in staat om iederbedrijf optimaal te adviseren. Van adviesover ondernemerschap tot leiderschapsstijlen technologie.’E-officeDuwboot 203991 CD HoutenT: 088 001 83 00E: roland@e-office.comI: www.e-office.comBedrijf: MeeùsAmersfoortNaam: HansTheeuwkensFunctie: DirecteurLid sinds: 1998Wat doet uw bedrijf?‘Meeùs is een van de grootste financiëledienstverleners in Nederland. We zijn actiefvanuit vijftig vestigingen en bemiddelen ophet gebied van assurantiën, pensioenen enhypotheken. Ik ben directeur van kantoorAmersfoort, waar we sinds jaar en daggevestigd zijn. Hier werken we met eenteam van vijftig medewerkers. We helpenbedrijven met verzekerings- en pensioenvraagstukken,door onze kennis en kunde tekoppelen aan de wensen vanuit de bedrijfsvoeringvan de klant.’Wat is uw ambitie?‘Verzekeren is meer dan ooit in beweging.We willen onze organisatie klaarstomen voorde toekomst, maar met behoud van onzekwaliteit. Meeùs staat voor een goed adviesen een acceptabele prijs, ook na alle veranderingenin de markt moet dat zo blijven.Daarnaast willen we dicht bij onze klantenstaan en hen adviseren vanuit vijftig localevestigingen.’Waarom moeten VNO-NCW-leden u bellen?‘Omdat het ons vak is bedrijven van advieste voorzien. We koppelen onze locale kennisen kunde aan de inkoopkracht en specialistischekennis van onze landelijke organisatie.Zo geven we advies op maat. Onze regionalefocus leidt tot kennis van de regionale markten;we weten wat speelt in een regio. Datmaakt ons een sterke partner op het gebiedvan assurantie- en pensioenadvisering.’Meeùs AmersfoortStationsplein 121Postbus 813800 AB AmersfoortT: 033 464 07 00E: jp.theeuwkens@meeus.comI: www.meeus.comBedrijf: MeeùsAssurantiënNaam: Jan (H).MeijerFunctie: DirecteurLid sinds: januari2010Wat is uw ambitie?‘Meeùs Enschede wil “HET” intermediairzijn voor het MKB in Twente. Meeùs heeftspeciale afspraken gemaakt met verzekeraars.Hierdoor kunnen wij voor onze klantenbemiddelen in scherp geprijsde productentegen uitstekende voorwaarden!’Wat doet uw bedrijf?‘Meeùs is een van de grootste bemiddelaarsop het gebied van verzekeringen, pensioenenen hypotheken in Nederland met altijd hetaccent op ù! Ondanks ons grote landelijkenetwerk blijft de locale betrokkenheidkenmerkend voor de bedrijfscultuur. Meeùsbehoort tot de Unirobe Meeùs Groep, onderdeelvan AEGON’Waarom moeten VNO-NCW-leden ubellen?‘Als u op zoek bent naar een partner dieverstand heeft van zijn vak en die naast deondernemer staat en boven de verzekeraar.Een partner die risico’s kan analyseren enmiddels analyse en preventie zoveel mogelijkneutraliseren. Verzekeren is daar één vande oplossingen voor.’Meeùs Assurantiën EnschedeCapitool 207521 PL EnschedeT: 053 – 48 09 265Middelpunt april 201041

AangenaamBedrijf: Select HRApeldoornNaam:Kim EikelenstamFunctie: VestigingsmanagerLid sinds: Januari2010Wat doet uw bedrijf?‘Select HR is professioneel in het aanbiedenvan kwalitatieve HR-totaaloplossingen opmaat. Naast het werven en selecteren doenwe ook bijvoorbeeld aan executive search,detachering, consultancy, outplacement enpayroll, alles op mbo plus- en hbo-niveau.Samengevat hebben we een heel brededienstverlening die wel altijd gericht is op dewensen en eisen van de klant. Maatwerk dus.Uiteraard gaan we ook altijd voor kwaliteit.We hebben in totaal zeven vestigingen in Nederland,maar gaan dat aantal de komendejaren uitbreiden. Onze team bestaat uit eenervaren en kundig team. Op onze vestigingin Apeldoorn werken vier medewerkers.Naast Apeldoorn bedienen we ook de regio’sArnhem, Ede, Zwolle en Deventer.’Wat is uw ambitie?‘We willen de komende jaren een verdereexpansie van ons kantorennetwerk in Nederland.Wij streven er naar een kwalitatievevolwaardige partner te zijn op hr-gebied,gericht op een lange termijnrelatie met zowelklant als kandidaat.’Waarom moeten VNO-NCW-leden ubellen?‘Bedrijven kunnen ons bellen voor allehr-behoeftes. We hebben een uitgebreidedienstverlening die gericht is op maatwerk.Bij elke HR opdracht vertrekken we vanuitde strategie en visie van de opdrachtgever.’Select HR ApeldoornStationsstraat 1487311 MJ ApeldoornT: 055-5769808F: 055-5226621E: apeldoorn@selecthr.nlI: www.selecthr.nlPromoot uw bedrijf, producten en diensten binnen hét ondernemersnetwerk vanMidden-Nederland. Stel u voor in de rubriek Aangenaam, adverteer of plaats eenwervend artikel in Middelpunt en bereik duizenden decisionmakers in uw regio.Meer informatie: Tamara Dortmans of Yvonne Maaswinkel: 0413-339362ColofonWie is...Middelpunt is een uitgave van VNO-NCW Midden, de ondernemersverenigingvoor Midden- en Oost-Nederland. Onze voornaamstemissie is het bevorderen van een optimaal ondernemersklimaat in onswerkgebied. We behartigen de collectieve belangen voor onze ruim 2100leden, bieden hen een krachtig netwerk en voorzien in de behoefte aaninformatie over elk mogelijk aspect van het zakendoen.Informatie of lid worden?Neem contact op met het verenigingsbureau:VNO-NCW MiddenPostbus 104757301 GL Apeldoorntel. 055 - 5 222 606info@vno-ncwmidden.nlwww.vno-ncwmidden.nlUitgever:De Winter Mediamakers, UdenProjectmanagement:Drs. Marco de Jonge Baas(De Winter Mediamakers)middelpunt@dewinter.nlRedactie en projectcoördinatie:Drs. Femke Fleur en Gerreke deWeijer (VNO-NCW Midden)De Winter Mediamakersmiddelpunt@vno-ncwmidden.nlOntwerp en vormgeving:De Winter drukkers & uitgeversAdvertentie-acquisitie:Tamara Dortmans, De WinterMediamakersmiddelpunt@dewinter.nlDruk: BDU, BarneveldOplage: 2750 exemplarenNiets uit deze uitgave mag wordengekopieerd of op enige anderewijze gereproduceerd zonderschriftelijke toestemming van deuitgever.De uitgever is niet verantwoordelijkvoor de redactionele inhoudvan de advertorials.Op het verenigingsbureau van VNO-NCW Midden inApeldoorn werken 22 professionele krachten ter ondersteuningvan de (regio)besturen en de leden. Per Middelpuntstelt één van de medewerkers zich aan u voor.Paul ten Dam,applicatie- en systeembeheerderSinds oktober 2005 ben ik werkzaam bij VNO-NCW Midden. Ikbeheer alles op ICT-gebied; computers, telefoons, financiële programmatuur,administratieve- en kantoorapplicaties, te veel om opte noemen. Veelzijdig werk, bijna altijd aan de ‘achterkant’. Maarsoms spreek of mail ik leden, bijvoorbeeld als ik kan helpen metproblemen met Ledennet, het besloten deel van de website.In mijn vrije tijd speel ik graag gitaar. Helaas kom ik daarvaak niet aan toe. Mijn collega’s denken dat ik nooit slechtgehumeurdben, en eigenlijk is dat ook zo. Science fictionlezen, koken en muziek luisteren, dat doe ik vaak. En zoalshet een echter ICT’er betaamd drink ik erg veel koffie!

Mount Kenia Lodge (100 personen)VERGADERTIJGER?Safari Restaurant (550 personen)Longneck BarAuditorium (450 personen)Foyer (550 personen)Het Safari Meeting Centre van Burgers’ ZooMidden in Burgers’ Zoo vindt u het Safari Meeting Centre. Dit ultramoderne congrescentrum bestaatuit een Foyer, Auditorium, Safari Restaurant en vijf vergaderruimtes. Na een wandeling door hettropische regenwoud van Burgers’ Bush arriveren uw gasten in de Foyer, waar zij een drankjeontvangen aan de sfeervolle Longneck Bar. Aangrenzend aan de Foyer bevindt zich het Auditorium;dankzij de royale beenruimte, het goede zicht en de moderne audiovisuele apparatuur een idealelocatie voor uw presentatie, lezing of seminar. Na een Afrikaanse maaltijd in het luxe SafariRestaurant kunt u de genodigden naar wens in kleinere gezelschappen verder laten vergaderen.Meer weten?Bel 026 - 353 72 01mail sales@burgerszoo.nlof kijk op www.burgerszoo.nlCanopy Lodge (50 personen)