Hoofdstuk 4Situering van de <strong>Vlaamse</strong> uitvoer en invoer van goederen<strong>De</strong> BRCA neemt specialisatie als een maat voor competitiviteit. Maar dat is somsmoeilijk te interpreteren. Als een land een daling kent van het aandeel van product iin zijn uitvoer, maar als er in het referentiegebied een nog grotere daling was van hetaandeel van product i, dan zal de BRCA voor product i van dat land toenemen (<strong>De</strong>Benedictis & Tam<strong>be</strong>ri, 2002, 13).Daarom werden in de literatuur diverse aangepaste RCA’s <strong>be</strong>rekend (Laursen, 1998;<strong>De</strong> Benedictis & Tam<strong>be</strong>ri, 2002; Yu & Leung, 2009; Ferrarini & Scaramozzino, 2011).<strong>De</strong> <strong>be</strong>spreking ervan valt buiten het <strong>be</strong>stek van deze studie. Eén index wordt evenwelals een waardig alternatief gezien voor de BRCA: de normalized revealed comparativeadvantage (NRCA) (Yu & Leung, 2009). <strong>De</strong> definitie is als volgt:j jjNRCA = ( X i – est X i ) ⁄ X = ( X i – ( X j × X i ) ⁄ X) ⁄ X ; (3)met de uitvoer van product i door land j, de werelduitvoer van product i, Xjjde totale uitvoer van land j, est X i de geschatte uitvoer van product i door land j enX de totale werelduitvoer. Concreet geeft de NRCA het verschil weer tussen de eigenlijkeuitvoer van product i door land j en de geschatte uitvoer ervan, genormaliseerdten opzichte van de totale werelduitvoer. <strong>De</strong> geschatte uitvoer van product i doorland j is gelijk aan het aandeel van product i in de werelduitvoer vermenigvuldigdmet de totale export van land j. <strong>De</strong> NRCA meet dus de afwijking van de actuele uitvoervan een goed ten opzichte van zijn middenwaarde (in termen van comparatieve voordelen)(Yu & Leung, 2009, 270). <strong>De</strong> NRCA heeft een aantal interessante eigenschappen(Yu & Leung, 2009, 272-273):<strong>De</strong> som van de NRCA waarden voor alle producten van een land is gelijk aan nul. Dathoudt in dat als een land comparatief voordeel wint in een product, dit ten nadele isvan één of meerdere andere producten.NRCA waarden kunnen gesommeerd en vergeleken worden naar land of naar product.<strong>De</strong> NRCA waarden vertonen een symmetrische verdeling rond de nulwaarde. Dit iseen interessante eigenschap in statistische en grafische analyses.Een nul export zal een groter comparatief nadeel opleveren voor een groot land danvoor een klein land en voor een wel<strong>be</strong>paald land zal een nul export in een product datop wereldschaal <strong>be</strong>langrijk is, een groter comparatief nadeel opleveren dan een nulexport voor een minder <strong>be</strong>langrijk product. Dat is intuïtief <strong>be</strong>vattelijker en is niet zobij de gewone BRCA.X ijEen andere indicator die peilt naar de concurrentiekracht van de buitenlandse handelis de Lafay-index (LI). <strong>De</strong>ze maatstaf brengt zowel de export als de import in rekening.Het saldo tussen export en import van een product wordt genormeerd ten aanzien vande totale handelsstromen voor dat product. Dit wordt dan geijkt ten aanzien van hetgenormeerde handelssaldo voor alle producten en vervolgens gewogen in functie vande <strong>be</strong>langrijkheid van dat product in de totale <strong>economie</strong>. Een aantal auteurs vindende Lafay-index <strong>be</strong>langrijk omdat de intra-industriële handel steeds <strong>be</strong>langrijker wordten <strong>be</strong>drijven diverse stadia van hun productieproces op diverse locaties laten uitvoeren(Zaghini, 2003, 8; Affortunato e.a., 2010, 154).X iLI = 100 × [(( X i – M i ) ⁄ ( X i + M i )) – ( Σ( X i – M i ) ⁄ Σ( X i + M i ))] × (( X i + M i ) ⁄ Σ( X i + M i ));(4)97
SVR-studie • <strong>De</strong> <strong>Vlaamse</strong> <strong>open</strong> <strong>economie</strong>met X i de export van goed i, M i de import van goed i voor een <strong>be</strong>paald land.Doordat de Lafay-index het verschil neemt van de genormaliseerde handelsbalansvoor elk respectievelijk product en de totale genormaliseerde handelsbalans, zoudenvolgens Zaghini (2003, 10) structurele aspecten aan het licht komen en zouden conjunctureleeffecten daardoor afgezwakt worden.Men dient zich ervan <strong>be</strong>wust te zijn dat analyses van comparatieve voordelen, <strong>be</strong>rekendop de recentst <strong>be</strong>schikbare data, in feite de huidige situatie omschrijven. Maarstructurele veranderingen heb<strong>be</strong>n toch enige jaren nodig. Daarom kan een analyse vanwijzigingen van de indicatoren over de laatste jaren een inzicht bieden in het procesdat een land ondergaat op het vlak van comparatieve voordelen.Figuur 4 geeft een algemeen <strong>be</strong>eld van de <strong>Vlaamse</strong> NRCA en Lafay-indices in 2010.<strong>De</strong> NRCA houdt rekening met het internationale perspectief terwijl de Lafay-index decompetitiviteit nagaat door de verhouding tussen export en import binnen een landzelf. <strong>De</strong> NRCA waarden werden met 10.000 vermenigvuldigd opdat de resultaten<strong>be</strong>ter leesbaar zouden zijn. Dit doet niets af aan de statistische eigenschappen zoalshierboven <strong>be</strong>sproken.FIGUUR 4NRCA (uitvoer) en Lafay-indices voor de producten van de <strong>Vlaamse</strong> buitenlandse handel,met aanduiding van de omvang van de exportwaarde (<strong>be</strong>lgrootte), 20102,01,5kunststof inprimaire vorm1,0farmaceutische producten0,5diamantLafay0,0-15 -10 -5 0 5 10 15 20 25elektrischeapparaten-0,5-1,0voertuigenorganische chemischeproductenaardolie-1,5-2,0Bron: INR, UNCTAD, <strong>be</strong>werking SVR.-2,5NRCA<strong>De</strong> ta<strong>be</strong>llen 3a en 3b geven respectievelijk de producten met de grootste comparatievevoordelen en nadelen voor het <strong>Vlaamse</strong> Gewest, de <strong>be</strong>nchmarklanden en een aantalhandelsblokken.98