Hoofdstuk 4Situering van de <strong>Vlaamse</strong> uitvoer en invoer van goederenFIGUUR 3b Lorenz curve voor de uitvoer, Vlaams Gewest, Japan en de BRIC-landen, 2010100908070Cumulatief % waarde goederenuitvoer605040302010bissectriceVlaams GewestBRICJapan00 10 20 30 40 50 60 70 80Cumulatief % aantal productgroepen(gerangschikt naar aandeel in de totale uitvoer)Bron: INR, UNCTAD, <strong>be</strong>werking SVR.90100<strong>De</strong> Gini-coëfficiënt van de <strong>Vlaamse</strong> uitvoer is anno 2010 gelijk aan 63,1 (ta<strong>be</strong>l 1 enfiguren 3a en 3b). In vergelijking met 2002 (64,6) is de spreiding van de <strong>Vlaamse</strong> uitvoernaar producten iets gelijker geworden. Dat bleek ook al uit de aandelen van detop 3 en top 5 van de <strong>be</strong>langrijkste exportproducten. <strong>De</strong> Gini-coëfficiënt is een alomvattendemaat omdat hij rekening houdt met alle producten en niet enkel met de<strong>be</strong>langrijkste. Zo blijkt uit figuur 3a dat de helft van de producten met het laagste aandeelin de uitvoer, samen slechts 10% van de totale <strong>Vlaamse</strong> uitvoer uitmaken. Ditneemt vervolgens progressief toe naarmate meer en meer producten met een hogeraandeel in de uitvoer erbij worden opgeteld. Zo zijn de 70% minst <strong>be</strong>langrijke productengoed voor circa 22% van de hele uitvoer. Pas met 90% van de producten methet laagste uitvoer-aandeel <strong>be</strong>komt men 50% van de totale waarde van de <strong>Vlaamse</strong>uitvoer. Anders gezegd: de 10% <strong>be</strong>langrijkste <strong>Vlaamse</strong> producten staan in voor 50%van de totale exportwaarde van het <strong>Vlaamse</strong> Gewest.Volgens deze indicator is de <strong>Vlaamse</strong> uitvoer naar product geconcentreerder dan inde 3 buurlanden samen en de EU15 (ta<strong>be</strong>l 1). Frankrijk en Nederland heb<strong>be</strong>n lagerewaarden, maar de Duitse Gini-coëfficiënt (64,6) is iets hoger dan de <strong>Vlaamse</strong>. <strong>De</strong>nieuwe EU12-lidstaten vertonen globaal een iets meer geconcentreerde uitvoerstructuurdan de EU15. Dat is ook het geval voor de VS. In Japan is de Gini-coëfficiënt zelfsnog hoger (76,3). Ten slotte is de Gini-coëfficiënt ook redelijk hoog in de nieuwe opkomendehandelsblokken, vooral in de Aziatische Tijgers en de N11.<strong>De</strong> Herfindahl index is de vierkantswortel van de sommen van de gekwadrateerdeaandelen van de producten in de totale uitvoer. Bij een waarde van ‘1’ geldt een maxi-91
SVR-studie • <strong>De</strong> <strong>Vlaamse</strong> <strong>open</strong> <strong>economie</strong>male concentratie (bij één product). Hoe lager, hoe gelijker de spreiding van de uitvoerover de producten. <strong>De</strong> ondergrens is functie van het aantal producten (in deze analyseis de ondergrens gelijk aan 0,12). <strong>De</strong> resultaten van de Herfindahl index zijn zeergelijkl<strong>open</strong>d met deze van de Gini-coëfficiënt: de waarde voor het <strong>Vlaamse</strong> Gewest(0,22) is hoger dan in de 3 buurlanden en de EU15. Japan, de Aziatische Tijgers,ASEAN en N11 scoren de hoogste waarden (ta<strong>be</strong>l 1).Hoewel ze verschillende concentratiemaatstaven zijn, <strong>be</strong>vestigen de Gini-coëfficiënten Herfindahl index in <strong>be</strong>langrijke mate de resultaten van de top 3 en top 5 waarden.2.2. InvoerAan de invoerzijde zijn de vijf <strong>be</strong>langrijkste productcategorieën in 2010 ‘aardolie enaardolieproducten’ (11,2%), ‘voertuigen’ (10,6%), ‘medicinale en farmaceutische producten’(10,6%), ‘organische chemische producten’ (8,0%) en ‘fabricaten van nietmetaalhoudendemineralen’ (5,4%). Ook hier stonden in 2002 ‘voertuigen’ aan de top.<strong>De</strong> import van ‘diamant’ werd relatief minder <strong>be</strong>langrijk, vooral tussen 2002 en 2007.Dit werd gecompenseerd door ‘aardolie en aardolieproducten’ en in mindere matedoor ‘organische chemische producten’.In onze 3 buurlanden samen staan ‘aardolie en aardolieproducten’ (10,9%) en ‘voertuigen’(7,4%) bovenaan de importlijst. Dit is niet anders in de hele EU15.Van 2002 tot 2010 nam de <strong>Vlaamse</strong> invoerwaarde toe met 46,0%. Dit stond vooral opnaam van ‘aardolie en aardolieproducten’ (+9,6 ppt), ‘organische chemische producten’(+5,3 ppt) en ‘aardgas’ (+4,3 ppt). Het gros van de producten kende een invoerstijging.<strong>De</strong> voornaamste uitzondering was ‘diamant’ (-0,9 ppt).<strong>De</strong> economische malaise trof ook de invoer tussen 2007 en 2010. Een <strong>be</strong>langrijke uitzonderingwas de productgroep ‘aardolie en aardolieproducten’ die in deze periodenog positief bijdroeg tot de invoer voor 1,7 ppt. <strong>De</strong> groeicijfers heb<strong>be</strong>n vooral te makenmet de gestegen kostprijs van ruwe aardolie.Net als bij de uitvoer is de toename van de invoer groter in de 3 buurlanden samen(+53,9%) en opnieuw dankzij Nederland en Duitsland. <strong>De</strong> groeicijfers voor de EU15en Japan verschillen niet veel van die voor het <strong>Vlaamse</strong> Gewest. <strong>De</strong> VS noteren eenlager cijfer. <strong>De</strong> economische ontwikkeling van de nieuwe handelsblokken ten slotteuit zich ook in een sterke importtoename, met de BRIC-landen en de EU12 op kop.Ook aan de invoerkant kan de MDI-index een zicht geven op de algemene evolutie vande invoerstructuur in de tijd. Zo is de <strong>Vlaamse</strong> MDI voor de invoer van producten tussen2002 en 2010 gelijk aan 13,6. Dit is ongeveer gelijk aan de MDI voor de export. <strong>De</strong>waarden voor de 3 buurlanden en de EU15 liggen tussen 10 en 11. Opnieuw scoorthet <strong>Vlaamse</strong> Gewest iets hoger dan elk van de 3 buurlanden. <strong>De</strong> nieuwe EU12 scoortnauwelijks hoger dan de EU15. <strong>De</strong> waarden voor de handelsblokken buiten de EuropeseUnie zijn hoger, vooral voor de BRIC (18,2) en Japan (16,6), omwille van het toenemende<strong>be</strong>lang van olie in hun importpakket.<strong>De</strong> 3 voornaamste importproducten zijn in 2010 goed voor 32,4% van de <strong>Vlaamse</strong>invoer. Bij uitbreiding naar de top 5 is dat 45,8% (ta<strong>be</strong>l 1). Uit deze indicatoren blijkt92