De Vlaamse open economie - Vlaanderen.be

SVR-studie • De Vlaamse open economieInleidingMarktaandelen zijn een belangrijke graadmeter voor de exportprestaties van eenland of regio. Concreet gaat het over het aandeel van de uitvoer van een bepaaldland of een bepaalde regio, in dit geval het Vlaamse Gewest, in de totale invoer vaneen reeks partnerlanden of groepen van partnerlanden. Marktaandelen worden vaakgebruikt in analyses van het concurrentievermogen. Er wordt dan een invers verbandverondersteld tussen marktaandelen en productiekosten, in het bijzonder de loonkosten.De marktaandelen blijken in de praktijk immers te dalen wanneer de loonkost toeneemt.In die zin wordt een ongunstige evolutie van de marktaandelen gebruikt alseen aanmaning om de productie- en loonkosten te matigen. Dit argument wordt dikwijlsdoor de sociale partners of daaraan gelieerde instellingen gebruikt (VBO, 2011),maar ook internationale en Europese instellingen wijzen op het verband tussen marktaandelenen competitiviteit (Europese Commissie, 2010). Zo werd onlangs in hetkader van het Europees semester door de Europese instanties expliciet naar dedalende marktaandelen verwezen om België aan te zetten zijn loonkosten per eenheidproduct onder controle te brengen (Europese Commissie, 2012).Ook op Vlaams niveau staan de marktaandelen hoog op de beleidsagenda. Internationaliseringvan de Vlaamse economie wordt als één van de doorbraken geformuleerdin Vlaanderen in Actie (ViA) (luik ‘Open ondernemer’). Het Pact 2020, dat uitvoeringgeeft aan ViA, stelt het als volgt: “Vlaanderen herwint tegen 2020 zijn in de afgelopentien jaar verloren aandeel in de wereldexportmarkt en exploreert in veel sterkere matedan vandaag onbenut potentieel op het vlak van internationalisatie” en “Het aandeelvan de totale Vlaamse uitvoer naar snelgroeiende markten groeit tegen 2020 tot 10%”(ViA, 2010). De Studiedienst van de Vlaamse Regering (SVR) analyseert met dit doelde Vlaamse marktaandelen in de jaarlijkse update van de Pact 2020-indicatoren enschrijft hierover regelmatig in VRIND en in andere publicaties, zoals het SVR-rapportvan Festraets & Vergeynst (2008).We zullen in dit artikel ruimer ingaan op de recente evolutie van de Vlaamse marktaandelen.Deze worden steeds vergeleken met die van 4 buurlanden en de EU15. Indit artikel wordt allereerst het Vlaamse marktaandeel geschetst in de wereld. Debeleidscontext legt de nadruk op handelsrelaties met meer dynamische groeimarktenbuiten de EU15. Daarom wordt vervolgens ingegaan op de marktaandelen in meerderelandengroepen die belangrijk zijn in de wereldeconomie of die naar verwachting eenbelangrijk economisch potentieel hebben. Het gaat om: de EU12 (nieuwe EU-lidstaten),BRIC (Brazilië, Rusland, India en China), Noord-Amerika (VS en Canada), deN11 (Next Eleven ofwel Bangladesh, Egypte, Indonesië, Iran, Mexico, Nigeria, Pakistan,de Filippijnen, Turkije, Zuid-Korea en Vietnam), Japan, de Aziatische Tijgers(Zuid-Korea, Taiwan, Hong Kong en Singapore) en ASEAN (Filippijnen, Indonesië,Maleisië, Singapore, Thailand, Brunei, Myanmar, Cambodja, Laos en Vietnam).Ten slotte pogen we de verschillen in marktaandelen tussen Vlaanderen en 4 buurlandente verklaren door een vergelijkende studie met Belgische gegevens.122