PDF-formaat - VVKSO - ICT-coördinatoren

WenkenHet berekenen van de gravitatie-energie bij het aardoppervlak en de elastische energie kunnen via oppervlaktebepalingvan kracht(afstand)-grafiek. Men kan er ook voor kiezen de formules te geven en ze plausibel temaken via evenredigheden en/of kleine experimenten.B43B44Het beginsel van behoud van energie formuleren en in voorbeelden toelichten.Het rendement van energieomzettingen kwalitatief en kwantitatief toepassen.F6, F10W4SET10, SET11,SET12, SET28F6, F9SET10, SET29Link met de eerste graadIn het eerste en het tweede leerjaar van de eerste graad hebben de leerlingen reeds beperkt kennis gemaaktmet energieomzettingen. In het leerplan Natuurwetenschappen van de eerste graad vinden we onderstaandeleerplandoelstellingen:• Experimenteel aantonen dat energie kan omgezet worden van de ene vorm in een andere vorm. (B22)• Vanuit eenvoudige waarnemingen voeding als energiebron aantonen. (B23)• De energieomzettingen weergeven in gegeven technische toepassingen. (B64)WenkenBehoud van energie wordt als een beginsel (=axioma) aangebracht dat men niet bewijst maar illustreert. Fysischgezien is elke energieomzetting volledig. Bij elke energieomzetting is er altijd omzetting naar thermischeenergie die men in een aantal gevallen niet nuttig kan gebruiken. Dit noemt men “verlies”.Energieomzettingen kunnen nu ook kwantitatief berekend worden in allerlei (contextrijke) oefeningen.TaalsteunIn het dagelijks leven spreken we van energieverbruik. Vanuit wetenschappelijk standpunt heeft dit geen betekenis,want energie wordt omgezet (eventueel naar een minder nuttige vorm), maar verdwijnt niet.B45 Het begrip vermogen definiëren en kwalitatief en kwantitatief toepassen. F6SET22WenkenHet vermogen beschrijft het tempo waarin de energie wordt omgezet. Een strijkijzer van 1500 W zet per seconde1500 J aan elektrische energie om in thermische energie.Suggesties voor practica• Hoeveel arbeid levert de kracht?• Hoeveel kinetische energie bevat dit bewegend voorwerp?• Hoeveel elastische energie komt er vrij wanneer deze veer een massa lanceert?• Hoeveel potentiële gravitatie-energie komt er vrij wanneer dit voorwerp op de grond terecht komt?• Hoeveel energie gaat naar ongemeten energievormen bij de overgang van (situatie 1) naar (situatie 2)?• Hoe groot is het rendement bij een bepaalde overgang?• Wat is het resultaat van je experimentele test over het behoud van energie?2de graad aso Wetenschappen, 35Sportwetenschappen, Wetenschappen-topsportD/2012/7841/009Fysica