Arbeid (1941) nr. 49 - Vakbeweging in de oorlog

V R IJ p A G 12 DECEMBER . EERSTE JAARGANG • NUMMER 49ïiïAls de winter komt

Onze vier artikelen over enkele der belangrijkste economischevraagstukken, hebben verschillende van onze lezers er toegebracht de pen ter hand te nemen. Sommigen met instemming,anderen met bezwaren of met critiek. De argumenten, die dezelaatsten opwerpen, blijken echter vrijwel alle voort te komen uit hetfeit, dat deze briefschrijvers de feiten van de dag bezien als hetbeelH van de toekomst. Daardoor vereenzelvigen zij oorlogsver*schijnselen met blijvende economische veranderingen; — het zal welduidelijk zijn, dat daarmee de gedachtenwisseling op een verkeerdspoor geraakt.De strekking van onze artikelen was de samenhang der economischeverschijnselen te laten zien en wij hebben niet betoogd, dat alles nual koek en ei is. Het gaat er slechts om, of de grondslagen van heteconomisch leven vernieuwd worden en dat is, naar onze mening,het geval. Dat de noodzaak om voor de oorlog economische krach*ten 1 vrij te maken daarop een belangrijke invloed heeft, daarvan zijnook wij overtuigd, maar het zou onwijs zijn om deze versnelling vande economische ontwikkeling niette aanvaarden; "wij moeten haarzelfs versterken. Ook op in*dustrieel terrein zien we in oor*logstijden snelle vorderingenmaken en welke zegenrijke ge*volgen hebben wij daarvan nietin vredestijden ondervonden! Deovervloed met stikstofhoudendekunstmest na de wereldoorlog isbij voorbeeld ontstaan uit descheikundige ontdekkingen, diemen in de jaren 1914—'18 hadgedaan. En wij mogen er "ookwel aan herinneren, dat in onsland de achturendag eVeneenseen vrucht was van de sociaal*economische verschuivingen, diedoor de oorlog waren veroor*zaakt. Goed 1 en kwaad zijn dik*wijls niet te scheiden.Precies zo gaat het op het ogen*blik. Alleen zijn de veranderin*gen van groter betekenis. Deoorlog van 1914—'18 was inzekere zin slechts een voorspelvan hetgeen zich thans afspeelten dienovereenkomstig zijn desociaaUeconomische verschuivin*gen van thans van fundamenteleraard, dan die van 1919. Het revolutionnaire karakter van deze tijdwordt nog gemaskeerd door de door de oorlog opgelegde discipline,maar men kan er zeker van zijn, dat na beëindiging van de strijdheel arbeidend Europa de definitieve onderwerping van het kapitaalaan de arbeid zal eisen.Dat infussen de koopkracht van grote groepen arbeiders te laagis geworden, heeft met deze onderstroming niets te maken. Hetverschijnsel is verklaarbaar, omdat er een nijpende goederen*schaarste heerst tengevolge van de voorrang, die de oorlogsproduc*tie in het geblokkeerde Europa heeft. Het is de taak van de vak*bonden om het levenspeil yan de arbeiders zo hoog mogelijk tehouden, maar daarbij moeten de arbeiders beseffen, dat er aan dat,-,mpgelijke" een grens is en wel een tamelijk lage grens. Een oorlogstelt zulke hoge eisen aan de productie, dat de positie, in het bij*zonder van een overwonnen volk, moeilijk anders dan benard kanzijn. In vergelijking tot andere bezette landen is het leven in Neder*land echter nog goed en dat danken wij hoofdzakelijk aan het feit,dat zowel het openbare als het economische leven in "ons land metzorg en kennis van zaken werden beheerd. Zo goed zelfs, dat wijtien jaar lang een landbouwcrisis en een werklozenleger kondenfinancieren zonder gedwongen te zijn onze staatkundige grondslagente herzien. Ook hier weer vermenging van goed en kwaad.Ook thans heeft de overheid het economisch leven tamelijk stevig inde hand. Hoewel de prijzenpolitiek veel critiek ontmoet, moet wor*r"Als je al weken zwerft op zeeZo om de zestig graden,Ver van de wal in hete zonDe pek taait .in de naden,Wanneer het bladstil weertje is(Geen buisje op de luiken),Dan wil je graag, 't laat je niet los,Je landje weer eens ruikenAls je ontstoomd bent aan de vloot,Alleen ligt aan het vleetjeMet weinig meeuwen om je heen,Mee, deinend op het zeetje ;Wanneer je vissend nacht op nachtMaar net de bra kan vangen,Dan ga je in je eenzaamheidVurig naar huis verlangen.Als je dan in een week of drieGeen uitloper kan praaien,Geen groet van thuis krijgtItoegeschreeuwd,Je dicht weet bij de haaien,Wanneer jt aan de horizonEen logger thuis ziet stomen.Dan voel je weer zo'n knagend ietsVan heimwee in je komenHeimwee op de loggerLIJNden erkend, dat het grote doel: een onbeteugelde prijsstijging *voorkomen, is bereikt. Dat er nog veel te wensen overblijft,name bij de toepassing van de officieel vastgestelde kleinhandelsprijzen is algemeen bekend en zowel hét N.V.V. als „De Arbeider^pers" zijn onafgebroken in de weer om verbeteringen te bepleite*Krachtiger leiding zal bij de kleinverkoop nodig zijn, nog meerrale stokpaardjes zullen moeten worden afgedankt eer eenbevrediging*gevende regeling is verkregen.Dat intussen verschillende groepen van de bevolking, wiertoch allesbehalve rooskleurig is, geen deel heeft aan de loonsvePhogingen, die door de rijksbemiddelaars worden toegestaan, is e elpijnlijk verschijnsel, waarbij ook al weer de tussenkomst van $vakbond ingeroepen moet worden, indien de inkomsten vanmensen achterblijven bij het gemiddelde. (Als zodanig signaleer^men ons b.v. het personeel van een woningbouwvereniging lUtrecht, dat geen loonsverhoging krijgt wegens het verbod va*huurverhoging.)Men mène echter niet, dat prij 5 'Dan diep je uit je strozak somsIn vrije stille urenEen doosje met portretjes op,Waarnaar je dan gaat turen. •Je hebt die beelden vaak gezienEn kent ze bij hun namenJe spreekt er tegen, onbewustAls was je thuis weer samen..Je snuift eens in je plunjezakAan kleren thuis gewassen,Je ziet jt moeder of ie vrouwStaart' schrobben en staan plassen,Er is nog frisheid in je goedVan verre groene tuinenJe ziet de boetster uit je droomEn Holland's blanke duinen.Je snuffelt oude kranten door,Van huis ai mee genomenLeest van je stad, waar je aan landNog nooit toe was gekomen t..Je voelt je dan niet eenzaam meerDoor al die kleinighedenDie zijn aan boord een troost, een[bandEn ook niet zonder reden!C. D.regeling en loonbeheersing si>men in staat zouden zijn om al' egeldelijke gevolgen van de oo^log van ons volk af te nem 6 "'Het enige, wat wij voor b 6ogenblik kunnen bereiken, is e 6 "vertraging van de prijsstijging 6l1een zo goed mogelijke overbru»'ging van de kloof, die in ieder 6oorlog ontstaat tussen prijzenvolksinkomen. Als middelentoe zien wij vakbondsactie, b#lastingpolitiek, uitbreiding va"de sociale zorg en, voor zoV 6fmogelijk, opstuwing van de P r^ductie.W: r anneer intussende dividendbeperking '&'dustriële waardepapieren op "beurs worden verkocht voor twe#tot driemaal de nominale waaï'de (d.w.z. ƒ 2QPO tot ƒ 3000 voö feen aandeel van ƒ 1000), beteke»'dat alleen, dat de bezitters >"hun verblinding nog steeds *P eculeren op een herstel van h eoude vrije kapitalisme, terwijl h eook duidt op een grotenaar geldbelegging, waarbij men niet meer let op de ogenblikkelijkopbrengst van het geld. Wie zo wil speculeren, moet dat voor zi^zelf weten, maar dat doet niets af aan het feit, dat van de werk e 'lijke winst slechts 6 tot 8 pet. aan de aandeelhouders mag word 6uitgekeerd, in tegenstelling tot de vroegere dividenden, die ni 6zelden het twee*, drie*, vier* en zelfs vijfvoudige bedroegen.Eén van de briefschrijvers zegt daarover, dat de onderneming 6toch altijd nog hun winst weg kunnen moffelen door versnelde **schrijving, vorming van reserves, uitbreiding van kapitaal of beZ'tingen, enz. Inderdaad is dit alles mogelijk, maar de dividendbep 6^king is ook maar een eerste stap. Op den duur zal men verdergaan°en bijvoorbeeld berekenen welke prijzen het betrokkenmag maken voor zijn producten in samenhang met hetp/ijs* en loonpeil.Op deze lange weg van economische ordening zetten wij nog sledide eerste wankele schreden. De weg is bovendien moeilijk beé a ' dbaar door het puin van de oorlog, maar dat bewijst nog n' 6 'dat de weg zelf niet de juiste is. Ook, hier vinden we weer emengeling van goed en kwaad. Het kwaad moet worden bestrede* 1 'het goede opgekweekt. Een kiem is nog geen boom, maar het is n 1^verstandig om de kiem te verwaarlozen, omdat men nog geen vructen ziet. Ook het socialisme moet groeien en om die groei te besp°digen hebben wij toegewijde kwekers nodig. Dat is het, wat wij vade N.V.V.*leden willen maken.VITGAVE VAN HET NEDERLANDS VERBOND VAN VAKVERENIGINGEN Hoofdredacteur van het algemeen gedeelte van „Arbeid" '*'C F Roosenschoon. Amsterdam Voor de inhoud der inlegbladen zijn verantwoordelijk de daarop vermelde redacteuren Verschijnt iedere week Ad rredactie en administratie: Hekelvetd 15, Amsterdam-C. Telefoon 38811. Postbus 100.(Voorplaat: Foto A.P.-a

Een arbeider hoort in de schuurHoe het nu nog toegaatop de Groninger klei.Wij willen wel graag, dat de verhouding tussen patroon enwerkgever in snel tempo beter wordt, maar zo nu en dankrijgt men er weer eens het bewijs van, dat er in de praktijk vanhet leven nog heel wat mankeert aan de sociale gevoelens van dewerkgevers. Wij laten hieronder een artikel volgen, dat ons werdtoegestuurd door den provincialen vertegenwoordiger van hetN.V.V. in Groningen, W. Udema. Hij beschrijft daarin, wat zijnervaringen waren bij een rondgang langs de dorswerkzaamhedenop ds Groningse boerderijen. Onze landarbeidersbond vecht aljaren voor een behoorlijke schaf tgelegenheid, maar op die grotebedrijven van de Groninger graankoningen moesten de arbeidershun boterhammen in de koestal opeten, want een arbeider hoortin de schuur.Het is niet overal zo in Nederland. In de meeste streken schaftende vaste arbeiders en de' boer samen in de wóonkeuken, die hetmeest gebruikte vertrek van de boerderij is. De losse arbeidersechter worden dan dikwijls naar de deel verwezen en, omdat zijdaar niet mogen roken, gaan zij dan liever naar de koestal. Datook een losse arbeider recht heeft op een behoorlijke behandelingen dat hem dus een plaats aan tafel toekomt, komt bij de meesteboeren niet op. Maar zo erg als het in Groningen wordt gemaakt,is het toch in de rest van het land meestal niet. Hier volgt hetartikel van Udema:In verschillende vergaderingen vanhet N.V.V. klaagden onze leden overöe omstandigheden waaronder ge-Werkt moet worden bij de dorsmachines.Naar aanleiding daarvan hebben wijin de afgelopen week een tocht gemaaktwaarbij wij verschillende boerderijenbezochten waar gedorst werd.Bij verschillende machines waren wijIn de gelegenheid, onder het werkdoor, een praatje te maken met hetPersoneel.In Uithuizen troffen wij het, dat demachine juist stop gezet was. Wijkwamen door de schüurdeur binnenen zagen nog juist, voor in de schuur,öe dorstkast staan en een partij opgestapeldezakken met pasgedorst graan.Verder niets te zien dan één enormestofwolk. Hoestende en proestende bereiktenwij de koestal waar het personeelvan de dorsmachine, kameraadschappelijkmet het personeel van denboer, zat brood te eten. De één op eenöielk-bankje, een ander op de stenenVloer, op een rijtje achter de koeien.Het is er warm en het is er rustig. Hetviel mij echter op, dat er nog al eensVan plaats werd verwisseld. Op mijnVraag waarom men dit deed hoorde ik,flat het veiliger is achter een liggendekoe?' Indien men achter een staandekoe zit, beloopt men n.l. de kans, dathet dier zijn staart optilt en zorgt vooreen gratis, overigens, ongewenste oefeggingvan dt boterham.Toen ik vroeg waarom men niet vóór,ö.w.z. in het woongedeelte van deboerderij schafte, b.v. In de keuken,Vernam ik, d,at zulks niet hóórt. Eenarbeider hoort in 'de schuur. Dat isSeen gewoonte op de klei. Van „Eerbiedvoor den Arbeid" gesproken!E>e stal was warm, de koffie die gedronkenwerd echter koud. Daar ditVooral in de winter een eigenaardigeSewoonte is, moesten wij ook daar hetonze van hebben. Hierbij bleek, data an de echtgenote • van den boer gevraagdwas om voor het personeel(gedurende enige dagen) koffie te zetten.Surrogaat en suiker wilde mendan meenemen.„Juffer" weigerde dit zonder opgavevan redenen, waar-^•-•••V-" ••-•-.schijnlijk onder net / . ss > :?motto „Hebt uwnaaste lief gelijk u-zelve". Hoort dat ookzo op de klei?.Maar het stof bij hetdorsen is wel het ergste. Koude koffieen „op de koffie", daar komt men weloverheen.De gehele dag werken in een schuur,die onvoldoende geventileerd wordt enwaar men schimmelig stro dorst,maakt een mens doodziek. Het komtgeregeld voor, dat het personeel naeen hoestbui metéén braakt. Vergiftigddoor de schimmel, welke inge--ademd wordt!'s Avonds thuis gekomen, gaat mendadelijk afgemat en ziek naar bed,vrijwel zonder uitzondering, koortsigen onpasselijk.Toch de volgende dag, nog ziek, weernaar de dorsmachine, 't Is immers jebrood! Een ander houdt het ook uit,waarom ik niet? Of er slachtofferskomen op de duur? Ja zeker! Kans opslepende ziekte met de dood op deachtergrond.Morgenvroeg weer plichtsgetrouw dezelfdearbeid. Hopende, dat de volgen-baar behoeft te zijn, veel bereiktworden.Waarom geen verplichte ventilatievoorgeschreven in ruimten waar gedorstwordt?Als in elke vrijstaande muur, zowelals in de kap, ventilatieoppervlaktekomt in voldoende mate, is de grootsteoverlast absoluut voorbij.Er zijn wel boerderijen, dié thans alover voldoende ventilatie beschikken.De boer sluit echter veelal deuren euramen, omdat anders de ramen en,dp boerderij geen schimmelig stroheeft, alléén maar stof.Wij zijn na deze ervaringen gevlucht.Met welbehagen snoven wij buitengekomen,de frisse zeelucht in.De beklemming viel echter niet vanons af. Dit is in 1941 niet meer duldbaar!Bijlangs kapitale boerderijen, die derijkdom van de bodem illustreren,rijden wij naar de Warffummerpoider.Klei en nog eens klei. Zwoegendemensen en paarden op de vette akkers.Rijkdom, arbeid en rust. Waaromsociale misstanden in dit gezegendeland?In de polder aangekomen begeven wijcns naar ^en boerderij waar men bezigis erwten te dorsen. Ook hier ondoordringbarewolken van stof.Aan de voorkant van de schuur staateen enkele deur los, aan de achterkanteen dubbele deur. Deze ventilatie isechter zeer onvoldoende.De boer zelf ontving ons met eenvriendelijk woord en gaf ons gelegenheidde situatie op te nemen. Een oplossingvoor het stofvraagstuk had hijechter niet.Toen de oude machinist hoorde, datwij van het N.V.V. kwamen, was zijninteresse gaande. Zou het N.V.V.-wellichtin deze kunnen helpen?Ja, er is volgens hem wél een oplossing.In de eerste plaats zijn er stofafzuigingsapparatenin de handel enin de tweede plaats kan er met een behoorlijkeventilatie, die geenszins kostgotenvan het voorhuis onder het stofkomen.Het komt voor dat een arbeider ontslagenmoet worden, omdat hij tegenhet bevel in ramen of deuren soms gewelddadigopent of verbreekt.Strijd om verse lucht. Strijd tegen eenlangzame vergiftiging.Tot zover üderna. Uit zijn verslagblijkt wel, dat een arbeider op hetGroninger Hogeland nog maar weinigin tel is en dat er nog heel watwerk voor de Landarbeidersbond iste verrichten Het' N.V.V., dat overalhet pleit voert voor een goede sfeer,waarin de arbeid wordt verricht envoor hygiënische voorzieningen, diede arbeid tot een vreugde in plaatsvan tot een last maken, zal aan .deHogelandsterboeren het besef moetenbijbrengen, dat zij het aan hunarbeiders verplicht zijn, te zorgenvoorrschaftgelegenheid, voor warmdrinken in de winter, voor bestrijdingvan de stofoverlast, enz. Ditalles moet niet worden afgedwongen,de werkgevers moeten ertoeworden opgevoed, dat de arbeidersrecht hebben op een even goede behandelingals zij voor zich zeil heelnormaal achten. Wil men enige'waarde toekennen aan het geschrijfover „socialisme" in de nieuwsbladen,dan zullen we toch van dewerkgevers de bewijzen moetenzien, dat het ook hun ernst is methet streven om een rechtvaardigermaatschappij op te bouwen.BIJ DE FOTO's:De statige Groninger boerenbehuizingmet zijn grote schuren,en daarnaast het stoffige werkbij de dorsmachine.(Foto's: A.P.-archief).

WAAR 'T RECHTLi RECHT WORDTMEDISCHE VRAGEN | | HoiHIJ was een teleurgestelde, zoals erzovelen waren, toen in de afgelopenzomer de ouderdomsrentewerd verhoogd. Want wat zijn rentehoger werd, kortte men op de steun,die hij van de gemeente als aanvullingontving, omdat men van deouderdomsrente niet kan leven. Dieonrechtvaardige korting is later, ookal weer dank zij de krachtige actievan het N.V.V., in de meeste plaatseningetrokken, maar intussen werd zijer de oorzaak van, dat een veel betereoplossing voor hem werd gevonden.Piet Politoer had het niet gemakkelijkgehad de laatste acht jaren. Het arbeiderslevenis toch al niet weelderig,maar sinds hij in 1933 gedaan hadgekregen in het meubelbedrijf, waarhij bijna 35 jaar had gewerkt, was hethelemaal tobben geworden. Wat voorkansen heeft een arbeider van tegende zestig nog als hij werkloos wordt?Dan opent zich alleen een grauwe,troosteloze toekomst voor hem. Vijf endertig jaar had hij aan één stuk opde fabriek gewerkt. Toen was die crisisgekomen en hij was op straat gezet.Wat doe je daar tegen? Je strijktje laatste geld op en gaat naar huis.Welke rechten heeft een arbeider,zelfs wanneer hij zijn hele leven aanhet bedrijf heeft gegeven? Piet Politoerwas een berustend man; hijkende ,£ijn plaats" en hield zijnmond.Maar nu werd het hem toch te erglEindelijk zou hij dan een meevallertjehebben en daar werd hem door M.H.weer de pen op de neus gezet! Deoude man werd door de verontwaardigingten slotte zo ver gebracht, dathij „het niet langer nam". Hij liepnaar het. N. V. V. -kantoor en luchttedaar zijn gemoed. Tegen de harteloosheidvan M.H. kon toch zeker wel watgedaan worden!"PWat Piet Politoer tegen den fabrikantnooit had durven doen, dorst hij weltegen de gemeentelijke steun-instelling:hij riep de steun van de vakbondin.Bij het gesprek met den rechtskundigenadviseur kwam al spoedig het• verhaal van zijn trieste levensavondop de proppen. „Vijf en dertig jaar inde fabriek, meneer, en dan zonder eencent op de keien".Maar dan lag ook de verantwoordelijkheidin dit geval, meende derechtskundige, in de eerste plaats bijden fabrikant. De fabriek, een derbest befaamden in ons land wat kwaliteitaangaat, kon heus wel dezenouden arbeider een pensioen geven endus ging er geen brief naar MaatschappelijkHulpbetoon, maar naarden fabrikant, die acht jaar geledende gevolgen van de crisisslapte zondererbarmen op zijn oudste arbeiders hadafgewenteld. Hem werd onder het ooggebracht, dat het niet aanging eenman als deze, die al zijn arbeidskrachtaan het bedrijf had besteed,onverzorgd aan de ouderdom prijs tegeven.Het geweten sprak.' Spoedig kon eenbrief var. de fabrieksleiding in ontvangstworden genomen, waarbij aanPiet Politoer, hoewel hij reeds achtjaar geleden zijn ontslag had gekregen,een pensioen werd toegekend vanf6.25 per week. Veel was het niet,maar Piet had zelf nooit ook maargedacht aan deze mogelijkheid. Inieder geval heeft hij nu zijn recht opeigen inkomsten en de (te matige)rente van zijn arbeidzaam leven verheldertzijn oude dag, dank zij ......het verstandige besluit van Piet Politoerom de bemiddeling van hetN.V.V. in te roepen.Vragen voor deze rubriek richte men totden medischen medewerker van hetweekblad „Arbeid" Postbus 100.B. S. te S. De tabletten zult u wel zelfmoeten aanschaffen. Droge lippen horeneigenlijk niet bij uw aandoening.Uw gewicht is normaal. Toch zou ik hetvetgebruik in uw geval niet te veel beperken.Het niet-gebruiken van alcohol entabak werkt vermoedelijk gunstig.K. J. B. te 's-Gr. Zwemmen en roeienzullen de door u begeerde ontwikkelinghet best bevorderen.J. L. te L. Niet voluit ondertekende vragenkunnen niet in behandeling wordengenomen,T. W. te B. Het spijt mij. dat ik geengoede raad voor u weet.S. M B. D. te A Tegen opbinden is geenbezwaar; deze organen zijn blijkbaar aaneen rustperiode toe.C. F. E. te A. 6 Juni is de datum, waarophet kleintje verwacht kan worden.Op de andere vragen kan het bureau vpnuw. ziekenfonds u antwoord geven.J. d. J. te R. „Crystallosetten" zijn nietschadelijk voor de gezondheid. „KruschenSalz" bevat jodium in wisselende hoeveelhedenen kan daardoor, speciaal voorjonge menssn, wél schadelijk voor de gezondheidzijn.W M. B. te H. Mag ik u verwijzen naafmijn antwoord aan B. B. te 's-Gr. indeze rubriek?A. G. te O. Meer slaap is toch wel heteerste, dat belpen kan om de werking vanhet zenuwcentrum, dat de afsluiting vande blaas gedurende de nacht bewerkstelligten dat bij uw zoontje na de nachtelijkebombardementen tekort is gaanschieten, te versterken. Misschien kan ookuw huisdokter nog met bepaalde geneesmiddelenbijspringen Ook schijnt nog weleens te kunnen helpen het door hetonderschuiven van een kussen hoger leggenvan de benen van het kind gedurendede nacht, waardoor de bloedverzorgingvan het centrum mogelijkerwijze wordtverbeterd.J. R. M. te R. en J. S. H. te A. Mag Iku verwijzen naar bovenstaand antwoordaan A. G. te O.?H. D. te W. Zowel met extra toedieningvan vitamines (vitamine E, vitamine Aen vitamine C) als met hormoonpraeparaten(progestine) lukt het in een aantalgevallen om aan het optreden van miskrameneen einde te maken. Vooral vanhet tegelijkertijd verstrekken van dezevitamines en hormonen zijn goede resultatenbekend.M. v. d. S. te A. Het is moeilijk in tezien, waarom juist dit thee-surrogaatschadelijker voor de gezondheid zou zijndan zoveel andere gekleurde producten(puddingpoeders, sausen), die tegenwoordigin toenemende mate worden gebruikt.Zie verder mijn antwoord aan S. te A. inhet nummer van 5 Dec. j.l.Wat uw tweede vraag betreft, probeertu ook eens het vleesrantsoen zoveel mogelijkin de vorm van lever te gebruiken.Zie ook het antwoord aan B. B. te's-Gr. in het nummer van 5 Dec. J.l.Op uw derde vraag moet ik tot mijn spijthet antwoord schuldig blijven.F. A. d. H. te S. Zetmeel en suikers zijnde voedingsstoffen, die in de eerste plaatsin extra hoeveelheid moeten worden genomen,wanneer men met behoud van eenredelijk lichaamsgewicht, sport wil beoefenen.Het komt er dus in de eersteplaats op aan, om meer brood en meeraardappelen ter beschikking te hebben,dan de rantsoenering voor den gemiddeldenmens verstrekt. Deze voedingsmiddelenzijn niet door vitaminetabletten tevervangen.F. J. G. te G. Lever en gist kunnen zowelverbetering brengen in uw ingewandsstoornisals in de afwijkingen aan deogen. U zou riet eens kunnen proberenom zoveel mogelijk lever in plaats vanvlees te gebruiken en bovendien een halveeetlepel gedroogde biergist per „ dagkunnen nemen, opgeroerd in wat melk, ofvermengd met fijngeprakte aardappelen.S. V. V. te D. U heeft de voeding vanuw kleintje uitstekend geregeld. Het extrageven van kalk is hierbij niet nodig. Laatu vooral ook nu en dan uw kind op hetconsultatiebureau zien.C. B. C. te A. De verschijnselen, die u beschrijft,kunnen b.v. berusten op het ongemerktverliezen van bloed zoals dit welbij een maagzweer kan voorkomen. Laatu zich dus uitvoerig door een specialistonderzoeken.M. v. d. B. te B. Met Dehulp van bepaaldehormonen (s.g. oestrogene stoffen)is het bij dieren mogelijk groei van «J*melkklieren te veroorzaken en ook groeien een bruine verkleuring van de tepelsop te wekken. Tegelijkertijd hebben dezestoffen echter een sterke invloed op anderevrouwelijke organen, zodat deze behandelingniet geschikt is, om uw doel tebereiken. De grootte van de buste is overwegendeen aangeboren kwestie.K V te O. P. Zeer veel mensen hebben,de laatste tijd last van hinderlijke gasvorming.Langzaam eten, buitengewoongoed kauwen en verder zorgen voor geregelderuime ontlasting geven al eengrote verbetering.Omtrent het vaak urineren, vooral's nachts, en ook overdag, waarbij de totalehoeveelheid urine in 24 uur nietblijkt te zijn toegenomen, is het moeilijkeen oorzaak aan te geven. Men kan altijdtrachten de overgevoeligheid van hetblaascentrum gedurende de nacht weg tenemen, door voor het naar bed gaan eenaspirinepoeder of een lepel broomdrankte nemen.P. te H.-Niet voluit ondertekende vragenkunnen niet in behandeling worden genomen.F. E. M. te G. Het is in ons land al reedsvoorgekomen, dat pannekoeken, gebakkenin vloeibare paraffine, vergiftiging veroorzaakten,zelfs met dodelijke afloop.Weliswaar is de vloeibare paraffine eenonschadelijk laxeermiddel, dat veelvuldigwordt ingenomen, maar door verhittingervan tezamen met een voedingsmiddel(vis. deeg) ontstaan giftige stoffen. Menheeft kunnen aantonen, dat reeds J a lgram vloeibare paraffine, welke op dezewijze het bakproces heeft ondergaan, vergiftigingsverschijnselen(duizeligheid,hoofdpijn, braken, buikpijn en diarrhee)kan opwekken. Bovendien is de vloeibareparaffine als voedsel volkomen waardeloos.Gebruikt u ze dus nooit meer om tebakken of te braden.Bij vetpuistjes bestaat vaak een lichtebloedarmoede. Het gebruik van ijzer-praeparatenwerkt dan genezend, ook op dehuid. Het is verstandig de huid dagelijkste .wassen met water en gewone zachtezeep.W. H. te A. Naar wat u schrijft is hetniet waarschijnlijk, dat de pijn, waaroveru thans klaagt, verband houdt met de biju zo fraai genezen longaandoening. TJwbeschrijving doet eerder denken aan eenvoorbijgaande stoornis in de bloedverzorgingvan de hartwand; laat u zich dusnog eens uitvoerig door uw huisdokteronderzoeken en eventueel naar een specialistvoor hartziekten verwijzen.J. v. Z. te T. Tot mijn spijt kan ik zonderonderzoek over uw toestand niet oordelen.Voor het bezoek bij een specialisthebt u een verwijsbriefje van uw huisdokternodig.N. L. W. te A. Met uw lengte en gewichtkomt u in aanmerking voor extra rantsoen.Gratis medische hulp kunt u aanvragen:Pred. Hendrikplantsoen 7B, opalle werkdagen tussen half elf en twaalfuur.Neemt u ook de papieren van de invaliditeitsrenteenz, mee.J. v. 'v. te 's-Gr. De erfelijkheidsleer is inhet algemeen bevreesd voor een huwelijktussen neef en nicht. Wanneer beide partijenvolkomen gezond zijn. zullen ook uithun huwelijk gezonde mensen voortspruiten.De moeilijkheid is echter, dat men,gezond zijnde, toch een aanleg tot ziektekan bezitten en deze aanleg kan overdragenDe aanleg was dan niet gemanifesteerd.Neef en nicht hebben nu een grotekans op, deze wijze aanleg te bezittenvoor dezelfde ziekte (n) die daardoor inde kinderen versterkt naar voren komt(komen) en zich dan wél manifesteert(ren).J. v. D. te V. Tot mijn spijt kan ik zonderonderzoek over de toestand van uwmoeder niet oordelen.A. C. te H. Mag ik u recht hartelijk bedankenvoor uw brief van 27 Nov. j.l.?J. v. D. te 's-Gr. U zoudt uw huisdokternog eens kunnen vragen, wat hij voor uwgeval denkt van een histidine-kuurtje.V W. te H. Dr. C. vindt een operatie _blijkbaar niet nodig. Stelt u vertrouwen 'in hem 'en blijft u vooral onder zijn toezicht.S. v O. te T. Wanneer u als vegetariërlid bent van de Nederlandse Vegetariërsbondkrijgt u onder intrekking van devleeskaart per 8 weken extra: 500 'gramboter. 500 gram havermout en 200 gramkaas. Aannemende, dat u geen bezwarenhebt tegen het gebruik van boter en kaas,is dus op bevredigende wijze voor de vegetariërsgezorgd.Houden en telen—-vankonijnen —We wülen nu een lijst geven van voorAe konijnen geschikte groenvoeder»,doch voor we daartoe overgaan, eenopmerking maken over het slachtenvan konijnen, nu tn de komende Udagen menig konijn van zijn hoKnaar de braadpan verhuist.Bij het slachten moet voorop*steld worden, dat het dier zo weinigmogelijk moet lijden.Een wrede manier is de verstikkingsdooddoor ophangen. De doodsstrijdduurt lang. Een veel voorkomendemanier is, het dier met een eind houtof ijzer achter de oren in de nek teslaan. Deze manier heeft ook haafbezwaren. De eerste slag is lang nietaltijd raak, zodat het nog al eens uitlooptop mishandeling van de dieren.Bovendien heeft er ter plaatse waafde slag wordt toegebracht, een bloed*uitstorting plaats waardoor een stukjevan het vlees wordt bedorven. Debeste wijze van slachten die wij kennen,is de volgende: men neemt hetdier tussen de knieën en slaat meteen hamer of een eind hout, rechtvoor de kop. Er treedt dan onmiddellijkbewusteloosheid op en men kanzonder moeite met een scherp mes dehalsslagader doorsnijden, waardoorhei doodbloedt zonder weer bij bewustzijnte zijn geweest.Men doet verstandig het dier na hetintreden van de dood, even op tehangen en met de hand over de buücte strijken in de richting van de aarsopening.Daardoor wordt de in deblaas aanwezige urine verwijderd envoorkomt men, dat men bij hetopenen van het dier, de blaas doorprikten het vlees verontreinigt.En nu de lijst van groenvoeders.Alle soorten grassen zijn geschikt, iAis iedere soort niet even goed. Hetbeste groenvoer is paardebloem, melkdistel,weegbree zowel de breed- alsde smalbladige, herderstas; berenklauw.Verder koolbladeren, koolraapbladeren,boerenkool en merc/kool; danklaver en wikken of serradella. OO*onkruiden uit de tuin als melde. Hetloof van bloembedden kan eveneensveelal als konijnenvoer worden benuten verder krijgen we een groot aantalbonen.Hun, die een stukje grond tot hunbeschikking hebben dat ze gedeeltelijkkunnen benutten voor de bouiDvan konijnenvoeder, raden wij aanvooral te verbouwen:Aardperen, zonnebloemen, maïs, knolraap,herfstknollen, boerenkool enmetgkool.We komen, als de tijd van het zaaienof planten van deze gewassen is gekomen,daar- nog wel op terug.Een uitnemend voer is ook afgevallenfruit en door de stamppot tomaten-Beide kunnen onrijp aan de konijnenworden gevoerd.Het konijn kijkt weliswaar ook zelf•wel een beetje uit en merkt als hetware instinctmatig wanneer er eengiftige plant tussen het groenvoedefschuilt, doch de houder van konijnendoet toch goed ook op te passen, vooralals hij het voer snijdt langs d*bomen van de wegen.Vergiftig of schadelijk zijn: boterbloem,dotterbloem, anemoon, speenkruid,papaver of klaproos, nachtschade,hondspeterselie, gevlektescheerling, waterscheerling en stin"kende gouwe.Dan van planten uit de tuin: Oost-Indische kers, vingerhoedskruid, bladvan de tomaat, aardappelloof en d eaardappelzaadballen, liguster. rhododendron,pioenroos, kerstroos, riddef'spoor, monnikskap en de zaden v&ngouden regen.Hierbij moet worden opgemerkt, &°*enkele dezer planten, als de veel voof'komende boterbloem, in gedroogd 6toestand hun vergiften ver.liezen.Met de boterbloem zij men zeer voorzichtig;niet omdat ze zo zvergif zou zijn, doch omdat denen er als 't ware verzot op zijn:pikken het tussen ander groen uit-

KRONIEK VAN DE ARBEIDNIEUW AANPLAKBILJETWeer een nieuwe plaat van het N.V.V. en één, diezonder twijfel sterk opvalt: twee handen, die naarelkaar toekomen en als tekst daarop: „Werkers reiktelkaar de hand". Een pïaat, die duidelijk van strekking isen gemakkelijk leesbaar en die, naar ons gevoelen, eensterker werking heeft dan menig biljet met een langVerhaal er op. Tegen de zwarte achtergrond steken deforse handen scherp af en de witte letters van het woord„de werlcers" kan men reeds op een grote afstand lezen,terwijl het N.V.V.-embleem sprekend op de plaat uitkomt.Vooral nu de laatste maanden meer en meer arbeiderselkander in het N.V.V. vinden, die voorheen over concurrerendeorganisaties verdeeld waren, heeft de tekstvan deze plaat de uitstekende eigenschap, dat er defeitelijke toestand door wordt aangegeven. Het is reedszo, dat arbeiders van zeer uiteenlopende wereldbeschouwingelkander in het N.V.V. de hand reiken en de algemeneervaring van dé leden der voormalige confessionelevakbonden is, dat hun eerst thans blijkt, hoeveel krachtigereen eenheidsorganisatie is dan een verzameling vansectarische organisaties en dat er toch eigenlijk geennoodzaak voor het bestaan van de confessionele bondenaanwezig was. Het godsdienstige leven ondervindt van hettot stand brengen van de eenheid op het gebied van deVakbeweging niet de minste hinder, niemand wordt inzijn persoonlijke gevoelens gekrenkt, terwijl de strijd omhet bestaan door de vereniging van alle arbeiders in hetN.V.V. beter gevoerd kan worden.Het N.V.V. groeit, maar het kan altijd nog sneller inledental toenemen. Opwekkende platen als dit nieuweaanplakbiljet zijn dan ook steeds nodig. Er moeten nogveel meer arbeiders lid van het N.V.V. worden en vooralIs propaganda nodig onder de honderdduizenden, die nogHooit lid van een vakbond zijn geweest.Zij, die reeds vroeger vakbondslid waren en bedankthebben, hetzij uit balorigheid, hetzij op advies van degeestelijkheid, kennen de waarde van vakorganisatie. Dezeleden zijn terug te winnen, wanneer blijkt, dat de vakbewegingeen belangrijker taak dan ooit heeft en dathet N.V.V. geen bijwagen van een politieke partij is enBeen geweld doet aan de overtuiging van ieder lid afzonderlijk.Van geestelijke druk is in het N.V.V. geensprake. Op oud ijs vriest het licht en daardoor komenflegenen, die vroeger reeds georganiseerd waren, betrekkelijkgemakkelijk terug.Meer is er echter nodig om de „van-huis-uit" ongeorga-es Sinterklaasfeest in CarréSinterklaas in Carré Er wasalléén maar vreugde bij de vele duizendenkinderen, die enige ochtendenen middagen de grote Carré-zaalbevolkten om er het Sinterklaasfeest,dat het N.V.V. z'n jeugd aanbood, tevieren.In den heer L Reelcer, den districtsdienstleidervan „Vreugde en Arbsid"had het Amsterdamse feest tenpracht van een conferencier-omroepergetroffen: vlot en gemakkelijk legdehij de jongens en meisjes zijn wil open hij hield - wat bij zulk eenmassa-kinderïeestviering onontbeerlijkis — de teugels ongemerkt maarstrak in handen.De jeugd heeft gezongen — en hoe!De zaal daverde!Ds jongens en meisjes hebben Sinterklaas• die Zaterdagmiddag zelfsmet zes zwarte Pieten verscheen —vrolijk wuivend met rum tekstblaad-(Foto: A.P.-Oortiiuys) i es begroet.(.Foto: A.P.-Zwaanevsldt)niseerden tot de vakbeweging te brengen. Laten zij, diewel georganiseerd zijn, de taak van de propaganda vergemakkelijkendoor hun ongeorganiseerde makkers in debedrijven aan te sporen N.V.V.-lid te worden Hoe meerarbeiders in het N.V.V. zijn verenigd, met des te groterkans op succes kan de vakorganisatie optreeden. Daarom:„Werkers reikt elkaar de hand" in het N.V.V.!Voortreffelijk was alles geënsceneerd:de stoute jongen, die in de zakmoest, maar ten slotte toch weer konontsnappen — de kleintjes kwamener diep van onder de indruk.En dan het toneelstuk: Tijl Uilenspiegel,dat door „De Narren" werdopgevoerd. Hoe leefde de jeugd mee!„Juist juist!" De jongensschreeuwden het uit, als Tijl doorden gendarme door den gierigen herbergierof door den inhaligen bakkerwerd .bedreigd. Welk een plezier,telkens weer, als Tijl z'n belagers teslim af was.„De Narren" hebben een bijzonderverzorgde voorstelling gegeven. Ookde decors — in het bijzonder die vande troonzaal — maakten op de kinderen,die geheel in het spel opgingen,geweldige indruk.De burgemeester van Amsterdam, deheer E. J. Voüte, heeft de voorstellingvan Vrijdagmiddag bezocht enSinterklaas plechtig in Carré en teAmsterdam het welkom toegeroepen.Ook de commissaris van het N.V.V.,de heer H. J Woudenberg, sprakenkele woorden en wenste de jeugdeen prettig feest. Zijn wens is volkomenin vervulling gegaan.Een orkest onder leiding van GerardLebon verleende z'n medewerking.Vier voorstellingen zijn in Carré gegevenwaarmede zeker zeven,\cï'^ie>«ikinderen een prachtig Sinterklaasfeestis bereid.Ook in andere plaatsen werden door'Vreugde en Arbeid dergelijke feestengeorganiseerd. Te wensen is, dat zijalle zulk een succes hadden als diete Amsterdam. Bij de woorden vandank, die de heer Reeker hier tenslotte sprak aan het adres dergenen,die zich op enigerlei wijze moeitehebben gegeven om die feestvieringenmogelijk te maken, sluiten wü onsgaarne aan.i Kerstnummer vanin„Arbeid"Het volgend nummer vanons weekblad zal dikker enmooier zijn dan gewoonlijkter gelegenheid van Kerstmis.Het nummer komt op19 December uit en kan dusvóór Kerstmis bij al onzehonderdduizenden lezers zijn.Met het oog op de expeditiemoeilijkhedenverschijnt inde Kerstweek geen nummervan ,,Arbeid". De eerste verschijningna het Kerstnummeris dus die van 2 Januari,de eerste van de tweede jaargang.CASTEN VAN HET N.V.V.Toen enige weken geleden bij heteenjarig bestaan van „Vreugde enArbeid" een opvoering werd gegevenVan „Madame Butterfly" in Carré teAmsterdam, was daaraan nog eentweede feestelijkheid verbonden, dievoor de meesten bezoekers verborgenbleef, maar waarover thans nog welenkele woorden mogen worden ge-Bezegd. Het bestuur van het N.V.V. hadHamelijk uit verschillende delen vanhet land enkele N.V.V.-leden met hunVrouwen laten uitnodigen om de voorstellingte komen bijwonen. Daarvoorwerden zoveel mogelijk mensen genotoen;voor wie het bezoek van een dergelijkeopera-opvoering iets ongekendsWas, omdat men tenslotte ook hen, diebuiten Amsterdam wonen, eens wilöelaten zien, wat er in de hoofdstadöoor de vakbeweging wordt georganiseerd.ÏWt plan heeft een volledig succes gehaden voor ons liggen thans enkelebrieven, waarin de gasten uit de nrohundank betuigen voor alles.wat zij genoten hebben. Het spreektvanzelf, dat alle kosten voor rekeningvan het N.V.V. waren en om deband tussen de bezoekers te versterken,is bovendien een gemeenschappelijkemaaltijd gehoudenZo schrijft een landarbeider uitKrabbendijke, dat hij reeds verlangtnaar een volgende keer, want zo ietsals dit had hij van zijn leven nog nietmeegemaakt! Zowel de ontvangst alsdé opera blijven in zijn herinneringals een hoogtepunt van feestelijkheid.Belangrijker echter dan de feestelijkesfeer is de versterking van de geestvan kameraadschap tussen de verschillendeN.V.V.-leden, die over hetgehele land moet heersen en diejuist bij gelegenheden als deze naarvoren komt. Laten wij hopen, dat inde toekomst het bezoek uit de verschillendedelen van het land bij feestelijkegebeurtenissen in het N.V.V.nog belangrijk groter kan worden, opdatniet alleen plaatselijk, maar ooklandelijk de geest van eenhpid in devakbeweging kon worden verstevigd.(Persjotóbureau:H.E.N.O.)

itl LEDIGE UREIn dit artikel willen we nu behandeleneen aantal „Kerstversieringen"en Kerstgeschenkjes,waarvan er ook meerdere gemakkelijkvervaardigd kunnen wordendoor de kinderen van onze leden,want ook hen moeten we aan dearbeid zien te krijgen. „Jong gewend,oud gekend", luidt het goed-Hollandse spreekwoord.En als vader en moeder hun kintierendan ook nog wat willen helpen,als er zich moeilijkhedenvoordoen, dan krijgen we het geheiehuisgezin aan het werk enjuist dat is ons doel.We beginnen met de Kerstkaargroottevan een briefkaart (ongeveer9x14 c.m.). Je kunt ook eenbriefkaart (maar zonder postzegel!)gebruiken, dan ben je ineens klaar. De vormen van kaarsof kerstboom, van hulstblaadjesof sparretakjes worden uit sitspapiergeknipt. Je kunt aan dewitte achter-zijde van het papiereerst de vorm tekenen en die na-,knippen. Moet je een blad of kerstklokof takje met dennenaaldeneen zuivere lijn. Zijn alle delen uitgeknipt,dan moeten deze worden opgeplakt.Hierbij gaan we als volgtte werk. We smeren een stuk oudpapier, een schriftkait b.v., met deeen of andere kleefstof, in (stijfsel,gom, dextrine, gluton, caseïne).Ieder stukje, dat moet wordenopgeplakt en waarvan we evenmet een potlood de juiste plaatshebbén aangegeven, leggen we opde kleefstof, drukken het zachtaan, halen het er weer v^orzichtigaf, e.v.t. met een schaar- ofmespunt en 'leggen het nu op debriefkaart. Er zit op deze wijzajuist genoeg plaksel aan. We drukkenhet met een schoon doekjeeen weinig aan en het blijft goedvast zitten.De stukjes worden dus nietaan de achterzijde ingesmeerd,want dan komt erte veel plaksel aan en datveroorzaakt vlekken en vieswerk.De rondjes en sterretjes behoefje niet te knippen,maar kan je dadelijk uit het voorraaddoosjeopzoeken en opplakken.Is de kaart geplakt,, dan kan jemet. een kleurpotlood of eenbeetje plakkaatverf hier en daarnog een kleurtje of streepje wit(sneeuw!) aanbrengen en daardoorwordt de kaart nog levendiger.Met verf of inkt kan ie er opschilderen of schrijven: Kerstmis1941, Gelukkig Kerstfeest of i.d.Als ondergrond kan je alle kleurenpapier of karton gebruiken. Wil jede kaart versturen, dan kan jehaar het beste in een enveloppedoen.Het is natuurlijk niet de bedoeling,tïat je de gegeven voorbeeldenmaar klakkeloos namaakt; weren, die velen van u met de kerst- -dagen naar familie of goede kennissensturen, een gewoonte, dieook in ons land steeds mper inburgert.Men kan deze kaarten te kust ente keur kopen in de boekwinkels,soms zyn het heel banale en werkeiijklelijke dingen, maar er zijner ook bij, die heel fraai Eijn vanontwerp en uitvoering, doch .. diezijn verbazend duur. Maar... waaromzouden we ze niet zelf maken!'t Is een alleraardigst werkje,dankbaar, goedkoop en 't resultaatis vaak oneindig veel beter,dan wat we voor 't zelfde bedragin een winkel bekomen.Enkele voorbeelden van zulkekaarten zijn hierbij afgedrukt endergelijke kaarten kunnen zekeróók vervaardigd worden door onzejongens, en meisjes. Voor het merendeelzijn ze geplakt met sitspapier,dat mooie, glimmende papier,dat je s aan velletjes in allerlei-kleuren in een boekwinkel kuntkopen. Plankrandjes in verschillendegrootte, sterretjes, vierkantjesenz. kan je daarbij kant enklaar in een zakje voor enkelscenten krijgen.We nemen nu een stukje stevigpapier, tekenpapier b.v., of dunbarton, of een oud schriftkaft ter6BB lM.;?.lüknippen, dan vouw je eenstukje papier dubbel; je be- pihoeft dan maar de helft tetekenen en knipt het dubbelepapier uit. De beide helftenzijn nu precies gelijk. Gebruik Jgeen grove schaar, maar b.v.een nagelschaartje met fijnepunten, dat moeder je wel willenen. Denk er om, dat je de" .'hand, waarmee je knipt, zoveel tmogelijk stil houdt en hetstukje papier, dat uitgeknipt \wordt, draait. Velen doen datjuist andersom, zij houden hetpapier in de linkerhand stil endraaien de rechterhand, waarinze de schaar hebben, naar links ennaar rechts. Dan krijgt men nooit(Foto's: A.P.-Zwaaneveldt).wilden alleen maar laten zien„hoe-het-w.el-kan". Probeer zelfeens een andere kaart te verzinnen!Teken of schets eerst eenswat op een stukje papier en ga datknippen en plakken; je zultzien, het valt wel mee. Wij gavenmet opzet alle voorbeelden met„kaarsjes", maar nu gaan jullie z&eens ontwerpen met „kerstklokken"of „sterren" of misschienwel met het Kerstmannetie!Voor de oudere jongens en meisjesstaat er nog een andere kaartbij de voorbeelden. Dat zijn eigenlijktwee kaarten, die op elkaafzi.ln geplakt. Vooraf is in de bovenstekaart een deurtje gesneden.(3 kanten lossnijden en lkan-t ritsen of half insnijden!)De raampjes zijn geheel uiteesrieden;aan de achterzijde is roodcellophaan geplakt. Rond het deurtjekan een tekening worden gemaakt,betrekking hebbend opKerstmis of op de winter. Vervolgensworden de kaarten op elkaargeplakt, maar 't deurtje blijft loS-Op de onderste kaart wordt ach*ter het deurtje de Kerstwens ge*zet. Je ziet, er zijn allerlei varia*ties te bedenken en... je behoeft l emet je plak- en tekenwerk ooKniet te beperken tot kerstkaarteO-Met Kerstmis wordt er — zelfs Wdistributietijd! — nog wel eens eX*trawerk gemaakt van het middag*maal Daarvoor kan je nu °Pdezelfdewijze bedenken een men u*kaart. Als je een kerstboom heb*en er komt een cadeautje bijmoeder of vader, dan kan jepakje versieren ,met een„knipsel", of je maakt er een vers *je bij, dat je ook al weer tot ie* 8bijzonders kunt maken. Je ziet-*ideetjes zijn er genoeg; altijdJe we) wat aardig "je zelf kan vervaarüi^e

«Wanneer de natuurkrachten eensin volle woede losbarsten, danWordt de mens gewaar, dat hij met alzijn technische vooruitgang daartegenniets heeft in té brengen. Wel heelsterk komt dat besef tot ons, wanneerde aarde, die men gewoon is alsde meest vaste, meest onwrikbareöiaterie te beschouwen, begin te gol-Ven en te schudden, als afgrondenzich openen, heele steden in enkeleogenblikken tot brandende puinhopenworden en soms tienduizenden mensenlevensin enkele minuten onder debrokstukken en in de vlammen tenonder gaan. Een hevige aardbevingis wel de meest verwoestende van allenatuurrampen.t>e oorsprong der aardbevingen^ moetenwe zoeken in het inwendige deraarde, of juister in de aardschors.Tot goed begrip van die verschijnselenmoeten we dus dat inwendige deraarde, speciaal die aardschors, evennader leren kennen.Uit direct onderzoek komen we nietv eel te weten. Onze diepste boorputtenzijn nog geen vijf km. en als weWeten, dat de afstand naar het middelpuntder aarde meer dan 6000 km.is, dan begrijpen we, dat zo'n boorputnog niet eens bij "een speldeprikis te vergelijken. De natuuronderzoekershebben echter meer pijlen ophun boog (de voortplanting der aardbevingsgolvendoor de aarde bijv.) en2 e zijn tot de conclusie gekomen, dat°nze aarde uit vier zeer verschillendedelen bestaat. Binnenin de kern, die°P ongeveer 3000 km. diepte ligt en diebestaat uit de zware metalen, inhoofdzaak ijzer, met een temperatuurv an 5 a 10.000 graden. P- eromheen2 o tussen 1000 en 3000 km. aiep is eenovergangslaag van lager temperatuur,bestaande uit metalen en silicaten(steensoorten). Hoe hoger men komt,ft oe minder metalen men aantreft,^aar, de kiezelverbindingen nemento e en dan komt een laag van onge-Ve er 1000 km. dik, de aardschors, vanw eer lager temperatuur en die haastSeheel uit silicaten bestaat. Daarbovenligt de betrekkelijk dunne, buitensteaardkorst, die de lichtste gesteentenbevat. Die is maar 50 tot00 km. dik en aan de oppervlakteScheel afgekoeld. Deze laag is de^Senlijke zetel der aardbevingen.J?' 6 buitenste aardkorst nu, is door' e afkoeling geheel gehard, maar nietais een aaneengesloten geheel. HijiiimmmiimEERSTEDEEL:Aardbevingenbestaat uit de steenmassa's, die bij devorming der aarde boven zrjn-gekomen,allerlei schollen en afgebrokenlagen, die als een reusachtig mozaïekschots en scheef door elkaar liggen.Nu is er op aarde steeds neiging totbergvorming, die ontstaat door verticaledruk uit het inwendige of horizontaledruk in de korst. Onder dekorst zijn de hete stoffen nog plastisch,de druk veroorzaakt daarslechts plooiing en vouwing der stoffen,maar in die verharde huid kunnende stoffen zich niet plooien, daaris het buigen of barsten. De lagen enschollen worden door de spanning( opgeheven, zijdelings verschoven, af-' gebroken, in elkaar gedrukt, geweldigemassa's verplaatsen zich naarboven, naar beneden of zijwaarts. Datgeschiedt met schokken en stoten, diedoor het enorm gewicht der massa'sook schokken in de aardkorst veroorzaken;die planten zich voort naar deoppervlakte, brengen ook die in golvendeen stotende beweging en danspreekt men van een aardbeving.De lezer ziet hieruit, dat in strijd meteen algemeen verspreide mening,aardbevingen en vulkanische verschijnselenniets met elkaar te makenhebben. Beide verschijnselen hebbengeheel verschillende oorzaken.Het verwoestende ener aardbevingligt niet zozeer aan de grootte derverplaatsing dan wel aan" de enorme'massa's die in beweging komen en deontzettende kracht en snelheid vandie bewegingen. Als we bedenken, datde haard der beving, het hypocentrum,dat is dus de plaats 'diep onderons, waar de verschuiving der lagenplaats heeft, dat, die soms meer dan50 km. diep ligt, dat dus een massavan die dikte aan het schudden wordtgebracht, dan begrijpt men welkeontzettende krachten daar tot uitingkomen en hoe vernietigend de daardoorontstane golvingen en stoten opde oppervlakte moeten werken. Deaardbeving is uiteraard het hevigstin het gebied, dat recht boven dehaard ligt; dit gebied noemt men hetepicentrum, het- centrale punt derbeving aan de oppervlakte.De eerste stoot is meestal de hevigsteen heeft gewoonlijk een golvende beweging.Dan worden gebouwen entorens heen en weer geslingerd, demuren scheuren en vallen gedeeltelijkin. Die er vlug bij zijn, kunnen zichdoor een overhaaste vlucht wellichtnog redden, maar een tweede stootdoet de reeds gehavende gebouwengeheel instorten en zij die bleven,worden onder het neerkomende puinbegraven. Zo werd in 1908 Messina inenkele ogenblikken bijna totaal verwoesten 83.000 van de 138.000 inworners gedood. Tevens deelde toen degolving van de bodem zich aan dezee mede en ontzettende vloedgolvensleepten mede wat nog gespaard was.In 1906 werd San Francisco, de mooiehoofdstad van Californië, grotendeelsvernield. Hier bleek een verschuivingte hebben plaats gehadvan twee gedeeltenvan Californiëten opzichte vanelkaar. De grootsteverschuiving van SanFrancisco zelf wasnog geen 7 meter,maar het gevolg was,dat de gaspijpenbraken, waardoorbranden ontstonden,die niet konden wordengeblust, daar ookde waterleidingbuizenwaren gebroken.Zulke branden, diehaast altijd bij eenaardbeving voorkomen, zijn soms nogverwoestender dan de beving zelf.In 1923 had de grote aardbeving inJapan plaats, waarbij Tokio en YOkohamaals het ware met de grond gelijkgemaakt werden en bijna 250.000mensen gedood of gewond werden. Enmensen gedood ofgewond werden. Enzulke rampen volgenelkaar maar steedsop.Een der gevaarlijkstezijden der aardbevingenis altijd netabsoluut onverwachte.En toch moetener voortekenen bestaan,al heeft demens geen zintuigom die te kunnenwaarnemen. Maar dein vele opzichten zoveelfijner voelendedieren hebben datblijkbaar wel. Hondentrachten bil v.soms uren vóór eenhevige beving dehuizen te verlaten.In West-Indië letmen veel op de gedragingenvan sommigeslangen, die ingaten van murenzitten, waar ze v-*ióreen aardbeving uit-B/J DE FOTO'S:Linksboven: Aardbeving van 1906in Californië. De huizen van dezestraat in San Francisco werdendoor de bewegende aarde meegesleurden omvergegooid.Midden: Werktekening van de verticaleseismograaf van Galitzin metelectro-magnetische registrering.Onder: Nogmaals een straatbeelduit San Francisco, na de aardbevingin 1906. Hopen losse stenen en verbogenrails was alles, wat er t>an degoede verkeersweg overbleef. ('Reproductiesnaar illustraties in:„Kleine Erdbebenkunde", door K.Jung).kruipen. Men is al jaren bezig metzoeken naar zulke voortekenen, vooralin Japan, dat meer dan enig anderland van aardbevingen te lijden heeften enige aanwijzing meent men tehebben gevonden. Een instrument,waarmede men een aardbeving, al isze nog zo ver verwijderd, kan waarnemen,reeds enkele minuten na haarontstaan, heeft men al lang: de Seismograaf.Die tekent de trillingen op,die zich door en langs de'aarde voortplanten,geeft daarvan de kracht ende richting aan en laat zo de afstandberekenen.''OIn ons land blijven we van ernstigeaardbevingen gelukkig verschoond.Ze zijn aan bepaalde plaatsen gebonden,wat ook heel begrijpelijk is, alswe aan de oorzaken denken. Daarwaar door vroegere opheffingen enInzinkingen de aar diagen het meestverbroken en verwrongen zijn, vooralwaar de gebergtevorming nog niet geheelvoltooid is, waar het evenwichtdus nog het meest wankelbaar is,daar zullen de aardlagen ook ~hetmeest en gemakkelijkst verschuiven.Dat zijn de hoge en steile bergketenen.De hele westkust van Amerikabijv. Wel zijn de bergen er niet zo erghoog boven de zeespiegel, maar ze dalensteil en diep in zee af, die op 100meter van de kust dikwijls 3 a 4000meter diep is. ZóMs het ook in Japan,waar de aardbevingen haast niet vande lucht zijn, zodat" men de huizen erspeciaal op is gaan bouwen. In zulkestreken is de hele aardschors ééncomplex van verbroken en verwrongenlagen, die door plotseling vrij gekomenspanningen in beweging komen.F. G. GEERLING.

Het is een ietwat zonderlinge beweringin deze tijd van distributieom te zeggen, dat de strijd tegen dehonger eens en voor goed gewonnen is.En toch is het zo, als we ons tenminstelos kunnen maken van de tijdelijke enkunstmatige schaarste, die door deoorlog is veroorzaakt. In het vorigeartikel hebben we verteld hoe in deloop van de vorige eeuw de productieop een fantastische manier toenam,maar dat desondanks de armoede alsmaatschappelijk verschijnsel bleef bestaan./"DIn de grond van de zaak draait eenzeer groot deel van de menselijke be^moeiénissen om de strijd tegen dehonger. Een mens werkt, spaart, studeert,alles, met de bedoeling om dehonger uit het huis te houden en, alshet enigszins kan, tussen de honger enhet gezin een zo stevig mogelijke damop te werpen. Zo'n dam kan bestaanuit bezit van geld en goederen, maarook uit bepaalde rechten, b.v. "enlevensverzekering, een pensioenregeling,wachtgeld-aanspraken, aansluitingbij een werklozenkas, enz. Iedereenstreeft err-aar te zorgen, dat hij enzijn gezin niet aan de ruwheid van hetmaatschappelijk leven komt bloot teanisatie vangiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiniiiiiiiiiiniiiiliiiiiiiiiiiuiiiiiiiHENSmiiiiiiiiiiuiuuniiiiiiini iiiiiiiiiiiuiiiiiituiiiiiiHgI EN If MAATSCHAPPIJ)IIIIIIIIIIIIIIIIIM in iiiiiiuiiiiiiiiiiniiiiiiiiuiiiiiiiiiiii imiiii SLOT niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiniiiiitiiiiiniiiiiuiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiide koopkracht alleen waarde heeft,wanneer iedere arbeider in staat iseen zo groot mogelijk aandeel in hetverbruik te nemen en wanneer marktordeningprijzen en productie metelkaar in evenwicht houdt.Daarbij hebben wij echter tegelijk dekiem van een nieuw en zeer belangrijkprobleem en wel de aanwending vande arbeidskrachten, die daarbij overtolligworden. ledere ordening geeftri.l. een besparing aan arbeidskrachten.Als er op het ogenblik in éénstraat vijf f.f zes bakkers komen enevenveel m°ikslijters en kruideniers.dan kan dat aantal door een indelingin wijken, die ieder door één leveranciervan dien aard worden bediend,belangrijk worden verminderd. Dekosten van de kleinhandel kunnendaardoor laser worden en daardoorEen groep landverhuizers oy aankomst in het nieuwe land. Ongeorganiseerdeemigratie betekent echter ook een gevaar voor het moederland.(Foto A.P.-archief)staan wanneei zijn arbeidskrachten Kan de koopkracht van het loon wordenvergroot.eens mochten falen om het dagelijksbrood te verdienen.Maar tegelijk houden wrj dan een dantalbakkers er, kruideniers over. WatDat dagelijkse brood echter wordtsteeds gemakkelijker en in steeds groterhoeveelheden gewonnen. In bet datzelfde geldt voor de arbeiders inmoet nu met hen gebeuren? Preciesbegin van de vorige eeuw vreesde nog fabrieken, wanneer arbeidbesparendede Engelse econoom Malthus, dat de machines worden ingevoerd, en voorbevolking van de wereld sneller zou arbeiders in Ae landbouw, wanneergroeien dan de oogsten konden toenemen.De eeuw, die op hem gevolgd vinden, die een geringere aanwendingook daar arbeidsmethoden ingangis, heeft echter bewezen, dat ongekendevergroting van de voedsel-produc-Al deze mensen moeten toch óók be-van arbeid mogelijk maken.tie mogelijk was, vooral door de' ontdekkingvan kunstmeststoffen, door de ning houden met de steeds groeiendestaan. Tegelijkertijd moeten we reke-ontginning van nieuw land en door de bevolking. Vooral brj een gezond volk. ontplooiing van de industrieals het Nederlandse, dat ieder i aarHongersnoden behoeven thans niet met zoiets als een honderdduizendzielen toeneemt, is dat een probleemvan de eerste grootte.meer voor te komen, zodat men inonze jaren meer zorg heeft over hetteveel dan over het tekort, zoals wij inhet vorige artikel hebben beschreven.De vraag doemt thans op: hoe moetenwij die overvloed organiseren en welkeeisen worden daarbij gesteld aan desamenleving. Voor de naaste toekomsthebben wij twee grote taken aangeduid.Deze taken zijn de ordening vandt: wereldeconomie (en dus in het bijzondervan de Europese economie) enin de tweede plaats de evenredige enevenwichtige verdeling van de welvaart.Hoe belangrijk dat laatste puntis hebben wij toegelicht in onze andereartikelen-serie, waarin wij sprakenover „De welvaart op de wip" vanvraag en aanbod en over de „Economischeestafette". Daaruit bleek, dat8Dit vraagstuk kan alleen wordenopgelost door toeneming van dearbeidsgelegenheid. Vatten wij nu nogeven de vragen samen, waarop in denaaste toekomst een antwoord gegevenmoet worden, dan zijn zij dedrie volgende:'v1. Hoe regelen wrj productie en goederenruilzo economisch mogelijk in hetbijzonder voor de landen van hetEuropese vasteland?2. Hoe regelen wij de verdeling vanüt welvaart op een zodanige wijze, aatoiedere arbeider zijn rechtmatig aandeelIn die welvaart heeft?3.. Hoe zorgen wrj ervoor, dat er voorieder, die arbeiden kan, arbeid beschikbaaris overeenkomstig zijn prestatievermogen?De eerste vraag is een aangelegenheidvan zowel staatkundige, als economischeherordening, waarop wij wel-. licht later in dit blad nog eens uitvoerigkunnen terugkomen.Het antwoord op vraag twee is eenzaak van socialistische maatschappij -inrichting, waarbij dé sociale rechtvaardigheiduitdrukking vindt in dewaardering van en de zorg voor dearbeid en den arbeider.Vraag drie eist een antwoord, waaropwij thans tot slot van deze serie naderin zullen gaan. Het is de vraag, die detoekomst van millioenen beheerst 'endie tegelijkertijd een beslissende invloedheeft op de ontplooiing van desamenleving.Men kan b.v. zeggen, dat het bevolkingsoverschotmaar moet emigreren,dat wil dus zeggen, dat de mensen, diehier geen bestaan kunnen vinden,moeten verhuizen naar andere streken.Dat is echter geen oplossing vande moeilijkheid. Daarmee krijgen wewel een verschuiving en ook wel eentijdelijke verlichting, maar een verlichting,die vaak ook weer als eenboemerang terugkomt en dan veelmeer schade doet dan oorspronkelijkaan „opluchting" was bereikt. Zo ietsis er in de vorige eeuw gebeurd. Ooktoen hadden we te maken met denoodzaak om naar andere landen tetrekken, aangezien het oude Europa tegeringe bestaanskansen bood. Diemensen trokken naar Noord-Amerika,ze legden daar wegen aan, ploegdenprairies om, bouwden steden, havensen spoorlijnen en toen ze goed en welaan de gang waren ...... overstroomdenze Europa met het goedkope graan, dathun arbeid had opgeleverd. Gevolg:de grote crisis van 1880 — 1894, die ookin ons land de landbouw zulk eenenorme schade heeft bezorgd..De veiligheidsklep van landverhuizingis dus niet zonder gevaar en het staatdan ook wei-vast, dat men de moeilijkhedenniet oplost door het bevolkingsoverschoteenvoudig naar anderedelen van de aarde te verwijzen.Anderzijds blijkt het ook onmogelijk omde ontwikkeling van de techniek, diezo vaak aanleiding geeft tot het uitstotenvan arbeiders, te stuiten. Deheftige drang naar een behoorlijklevenspeil van het arbeidende volkbrengt met zich mee, dat de industrievoortdurend zoekt naar middelen omde productie tegalijkertijd groter .engoedkoper te maken. Door lagere prijzenwordt de vraag vergroot en doorgrotere vraag kan de productie wor-'den opgevoerd, hetgeen opnieuw v eenverlaging van de productiekosten metzich meebrengt. De drang naar welvaartveroorzaakt daardoor zelf hetzoeken naar goedkopere oroductiemethodenen een der bijkomstige verschijnselendaarvan is het uitstotenvan arbeiders In sommige gevallenkan men deze „rationalisatie" van dearbeid enigermate remmen, zoals inons land b.v. is geschied in de sigarenindustrie.Daarbij is aan het handwerkeen zekere bescherming gegeven.Doch iedereen weet, dat dergelijkemiddelen machteloos zijn om het algemeneverschijnsel van de bedrrjfsrationalisatietegen te gaan.\A/at dan wel, indien emigratie nietVX afdoende is en rationalisatie onvermijdelijkblijkt? Dan moet arbeidworden gezocht ter voorziening in behoeften,die tot nu toe voor de overgrotemeerderheid van de bevolkingniet aan de orde kwamen. Dit is opzichzelf niets nieuws. Tegelijkertijdmet het begin van de industriële bloeizien we, dat de vrij-komende étrbeidersworden opgenomen door bedrijven,die voorheen niet bestonden. WUherinneren nogmaals aan de ontwikkelingvan het verkeer, de moderneverlichting, waterleiding, woninginrichting,vermaak, enz. enz. Zondertwijfel zal in de toekomst nog veelmeer aan dergelijke bedrijven uitbreidingworden gegeven waarbij men dewoorden „weelde" en „overbodigeluxe" leert beschouwen als uitdrukkingenvan zeer betrekkelijke waarde.Om hier nog eens een wel afgezaagdmaar toch typerend voorbeeld aan tehalen:25 jaar geleden was een badkamer ineen arbeiderswoning (en zelfs in eenmiddenstandswoning) nog een „overdrevenluxe" en op het ogenblik beschouwtmen geen woning meer voldoende,wanneer er geen redelijkebadgelegenheid bestaai. Electrischlicht was eveneens een kwart eeuw geledennog iets, dat als luxe werd beschouwd,terwijl men op het ogenblikbijna geen andere verlichting meerkent. En zo kunnen we series voorbeeldenaanhalen. Wat vandaag alsweelde wordt beschouwd is morgen denatuurlijkste zaak van de wereld. Enhoe groter onze veroveringen op technischgebied worden, des te hoger zalhet welvaartspeil worden, waarop debevolking in haar totaal leven kan.Sommige mensen menen, dat een dergelijketechnische ontplooiing dewereld topzwaar moet maken. Zij zeggen:„we moeten terug naar de natuur"en daarmede bedoelen ze danDe landbouw mag geen stiefkindook niet in de leus „Terug naar h et

JDe sigarenmaker, die het oude handwerk tracht te handhaven, tegen deconcurrentie der machines in. (Foto A.P.-archief)g van hei bevolkingsvraagstuk ligt(Foto A.P.-archief)dat een groter deel van de bevolkingzal moeten bestaan van de landbouw.Ze beschouwen de groei van de stedenals een gevaar en zelfs als een ziekelijkverschijnsel en zij hebben zo'nvaag idee, rtat er een evenwicht moetontstaan tussen landbouw en industrie.Evenwicht moet er natuurlijk bestaantussen landbouw en industrie, maardat evenwicht betekent niet. dat eenstaat alleen gezond kan zijn, wanneereen zeer groot deel van zijn bevolkingeen bestaan vindt in de landbouw.Evenwicht is er, wanneer de landbouween voldoende beloning ontvangt omhet evenredig aandeel in het welvaartspeilte kunnen hebben. Economischen sociaal evenwicht ts eenkoopkracht-kwestie, de aard en deomvang van de productie worden bepaalddoor de behoeften van de staat.De koopkracht echter wordt hoofd-2akelrjk beheerst" door de productiviteitvan de arbeid. Het is uitsluitenddit laatste, dat in eerste instantie beslistover de beloning, die voor hetwerk wordt gegeven. In de landbouwwordt heel vaak dit verband over hethoofd gezien, maar het zou ons te vervoeren om daar in dit artikel verderop in te gaan; wij moeten slechts ditiu het oog houden: een mens kan nietmeer eten dan tot aan het vunt vanzijn verzadiging. Hij kan bij groterinkomen overgaan van goedkoperenaar fijnere en duurdere levensmiddelen,maar het is een algemeen encok zeer goed verklaarbaar verschijnsel,dat men bij toenemend inkomennaar verhouding minder gaat uitgevenaan Voeding en meer aan kleding,ontspanning e.d. uitgaven. De statistiekenbewijzen, dat van een arbeidersinkomenvan laten we zeggen•1 1500 per jaar omstreeks 50 pet. wordtbesteed aan voeding, terwijl van eeninkomen van ƒ 5000 nog maar 25 pet.wordt besteed voor levensmiddelen.Daaruit blijkt, dat wanneer de welvaarttoeneemt meer en meer geldwordt besteed aan behoeften, die geenrechtstreeks verband houden met delandbouwproductie.Het is dus volkomen logisch, wanneerbij toenemende welvaart ook een toenemendaantal mensen buiten delandbouw zijn bestaan vindt Als hetandersom was zouden wij spoedig meteen overproductie van landtaouwvoortbrengselenzitten, die zelfs niet op teeten zou zijn, ook al kon iedereen zoveel.eten als hij maar bij mensenmogelijkheidzou kunnen doen. uitdeze feiten volgt, dat het gedeelte vande bevolking, dat niet van de landbouwleeft, sneller moet toenemen, danhet agrarische deel en dat dus deregelmatige groei van de steden eenvolkomen normaal verschijnsel is.Wij willen daarmee niet zeggen, datdeze onvermijdelijke groei altijd evenmooi en gezond is geweest. Er is heelwat evenwichtiger ontplooiing van heteconomische en sociale leven denkbaar,dan wij in de achter ons iiggendehonderd jaar hebben gezien.Maar dat juist zal de taak van de toekomst,zijn om daarin verbetering tebrengen. Wij zullen de toeneming -vande arbeidskansen niet moeten zoeKenin een onevenredige vergroting van delandbouwproductie, noch in bestrijdingvan de rationalisatie en In landverhuizingslechts in zoverre als deproducten, die door de kolonisatie gewonnenworden, door het eigen economischbestel kunnen worden opgenomen.Daarentegen ligt de grote verruimingvan arbeidsgelegenheid naherstel van de oorlogsschade in verhogingvan het welvaartspeil, langereleertijd van de jeugd, vervroegde pensionneringvan de ouderdom en beterevoorziening van alle maatschappelijkeen sociale diensten. Met andere woorcen:onze toekomst wordt beheerstdoor de mate, waarin wij er in slagende overvloed, die in onze handen ligt,te organiseren tot nut van het algemeen,Na de storm langs het strandZeker zullen wij ook weer in ditnajaar een paar fikse herststormenbeleven. November is de traditionelemaand van de Noordwester,die soms plotseling los kan breken enop de kust kan stormlopen, „dat 'etmeer as present is", zoals die vanScheveningen zeggen.Voor den zeeman moge eert stormniet bepaald een hapje zijn, voor dennatuurvrieifa is hij dat wel, en zekerzullen ook deze herfst weer vele natuurliefhebberseen d-ag nadat destorm is gaan liggen, het strand af-* stropen. Wanneer dan de wind naarhet Oosten is gelopen en niet al teveel afgenomen is, kan de wandelaarzich wel van heel aardige vondstenen waarnemingen bij voorbaat overtuigdhouden, want volgens aloudeoverlevering der buitensporters (engelukkig voor de geestelijke en lichamelijkegezondheid van ons volk zijner duizenden van deze lieden in Nederland)is die combinatie van Noord-' westerstorm en Oostenwind de bestevoor strandvondsten. Het is te begrijpen!Immers, de storm heeft eerst dekustzee in rep en roer gebracht, debodem omgewoeld, dieren en plantenvan hun plaats gerukt en meegevoerd,en het Oostenwindje zorgt ervoor, dat de bovenstroom van land afwordt geblazen, wat tot gevolg heeft,dat de onderstroom, die juist al dielosgeslagen zeewezens meevoert, naarland is gericht en het hele zaakje dusprachtig op de kust deponeert, zodatde wandelaar het maar voor het uitzoekenheeft.Krabbetjes.(Foto A.P.-ArchieJ.)Na een stormnacht zorgen we dusreeds vroeg aan de kust te zijn! Degrauwe wolkenflarden jagen dan nogover de duinen en vroonlanden, somsveegt wellicht de grijze mist van eenregenbui over het verlaten landschap,doch op dergelijke gebeurlijkhedenkan men zich kleden. Reeds van verreis het geraas van de zee te horen enwanneer men de laatste duinenrij isoyergeklauterd, nog nahijgend vandie geduchte klim tegen de mullezandhelling op, ziet men een derschoonste vergezichten die ons vaderlandkan bieden. Een grauwe, nogheel roerige zee', tot aan de horizonbedekt met de witte kammen der brekers,die soms op de strandhoofdenmet luid geraas uiteenspatten en hetwitte schuim metershoog de lucht inwerpen.Een dikke wolkenlucht daarboven,een troep krijsende, blankemeeuwen, jagend boven de golven,en.... mensen.Want hoe vroeg de strandwandelaarook is, altijd zijn de strandjutters vanprofessie, de vissers, die met dit weerniets om handen hebben, hem tochvoor. Met een zak over de schouderen een stok in de hand slenteren zijvlak langs de golven en spieden rondnaar de buit, die de zee hun i>racht.Je moet er een paar heel aparte ogenvoor hebben, heeft een oude jutterons eens verteld en het is inderdaadmerkwaardig, wat deze mannen allemaalvinden. Cokes en hout voor huisbrand,geld, scharen, messen, kortomalles wat de badgasten deze zomerverloren en zee en wind nu teruggeven.Maar de natuurvriend is uit op anderebuit. Allereerst de vogels. Destorm jaagt n.l. vaak vogels naar dekust, die eigenlijk op het open waterthuishoren, zoals de aardige drieteenmeeuwtjesmet hun blanke, rondekoppen en heirode poten; die meeuwtjeshangen nu overal tussen deschreeuwende kokmeeuwen boven degolven. Over de zeereep zeilen statigde algemene zilvermeeuwen en de watminder gewone grote mantelmeeuwenmet hun diepzwarte vleugels. Maarook hiertussen zwerven gasten van deopen zee, namelijk de stormmeeuwen,ook al met helderwitte koppen, -iochte herkennen aan de groene poten.We willen de zeldzaamheden buitenbeschouwing laten, want dan kunnenwe wel een waslijst van namen geven,maar wel dient de aandacht te wordengevraagd voor een parasiet onderde meeuwen, voor den jager. Velenhebben hem nog nimmer gezien entoch is deze donkerbruine, gedrongenvogel zo zeldzaam niet, vooral niet nastormen. Maar hij valt niet erg op.Soms ziet men die bruine vogel alseen razende achter de kokmeeuwenaanjagen. Of de meeuw daalt tot aande toppen der golven, of hij in eenrazende vlucht bijna steil omhooggaat,de jager blijft vlak achter hemhangen en stoot zo nu en dan eenschor gekrijs uit. De meeuw kan zijnachtervolger maar niet kwijtraken,deze valt hem echter ook geen enkelemaal aan en tenslotte begint hetvoedsel, wat de achtervolgde in zijnkrop heeft, hem bij het vliegen tehinderen en hij braakt het uit. Kijk!dat is het nu juist waar de jager opheeft gewacht. Zonder de meeuw nogmaar een vleugelslag waardig te keuren,zwenkt hij, duikt, en nog voorhet zilver-glinsterend pakketje halfverteerdvoedsel de golven heeft bereikt,heeft de jager het opgevangenen verorberd. Een zuivere parasiet,deze vogel, want op andere wijze kanhij zich niet voeden.Er zijn nog veel meer vogels langshet strand te zien! Destrandlopertjes,net ronde propjes veer, rennen oprazendsnelle pootjes langs de golven,eenden trekken een eind uit de kustnaar het Zuiden en troepen bontekraaien zijn langs de vloedlijn aanhet tafelschuimen. Maar de natuurvriendmoet op. zo'n strandwandelingna de storm zijn aandacht verdelentussen hemel en aarde, want nuvraagt het aanspoelsel uit zee zijnvolle attentie.Prachtige wieren hebben de golvenaan land gedragen, soms met helebossen tegelijk. Van welke verre kustenzullen die meegesleept zijn?Bruinwieren met bladeren zo grootals een mannenband, met forse luchtbellen,die zo heerlijk „knap" zeggenals je er in knijpt, groenwieren inlange draden (de darmwieren) of metenorme, lichtgroene blaren (zeesla),prachtig vertakte en gevorkte roodwieren,ja, wat niet al. En op diewieren groeien vaak allerlei koloniesvan poliepen of eencelligen, waaraanreeds met een heel eenvoudige loupezoveel belangwekkends en schoons tezien is, soms zitten er zeldzame schelpentussen en onder het wier, somskruipen er vreemd gevormde kreeftachtigenuit. Ja, aan die wierbossen isheel wat te zien.Maar er is meer! Zo hier en daar ligteen zeester, een wonderlijk dier metvijf armen, een dier waarvan allerleivreemde en interessante gewoontenen eigenschappen bekend zijn; krabbenbevinden zich tussen de grotebanken van aangespoeld rolhout enschelpen; stukken veen van anderegedeelten der zeekust zijn aangespoelden wanneer men die openbreektzitten er de wonderlijke,prachtig gevormde schelpen van deboormossels in. Zo nu en dan vjadtde wandelaar een dode vis langs netstrand, wat dan een schelvisje vantwintig centimeter, maar ook eenhaai of een dolfijn van twee tot driemeter lang kan zijn. Maar de meesteaangespoelde vissen van behoorlijkformaat zijn toch de bruinvissen, diegewoonlijk één a twee meter lang zijn.Dat is een kleine, heei kleine bloemlezinguif het vele schone en interessantedat de natuurliefhebber, die nade • storm langs het strand wandelt,kan vinden. En die vondsten, samenmet de heerlijke wandeling langs deprachtige, woeste zee maken eenstrandtocht thans wel tot een bijzondergenoegen.

Wij ontvingen..„Nieuw Arbeidsrecht", door mr. W.C. L. van der Grinten, uitgave N.Samsom N.V., Alphen a. d. Rijn; f 1.80.Dit ooekje is een onmisbaar bezit vooriedereen, die met arbeidsvraagstukken temaken heeft. Het behandelt de maatregelen,die sinds Mei 1940 genomen zijn ende beslissingen, die rechtscolleges opbasis daarvan genomen hebben. De elfhoofdstukken van dat boekje van 130bladzijden dragen de titels: I. Stopzettingwerk en inkorting van werktijd; II. Hetontslag verbod; III. Het verbod tot loonsverlaging;IV. Het verbod tot loons-. verhoging; V. Arbeidsvoorwaarden voornieuwe arbeiders; VI. De verbindendverklaringvan collectieve arbeidsovereenkomsten;VII. Vaststelling van lonen enandere arbeidsvoorwaarden; VIII. Stakingen uitsluiting; J.X. Tewerkstelling enverandering van dienstbetrekking.Het werkje" zal voor vakbondsbestuurdersvan bijzondere waarde zijn.•„De Glorie van het Ambacht", doorJ. B. Th. Spaan. Uitg. Em. Querido'sU.M. Amsterdam, f 3.65.In zijn inleiding tot dit boek zegt ir. J.van der Waerden, als voorzitter van deVereniging tot Veredeling van het Ambacht:„De glorie van het ambacht heeftde Vereniging tot Veredeling van hetAmbacht reeds meer dan veertig jarennagestreefd. En ondanks betrekkelijk geringresultaat ten opzichte van een zogroot aantal arbeidenden in Nederland,hebben wij niet versaagd".Een waardige ondersteuning van dit werkheeft de heer Spaan in zijn boek gegeven.Het bevat een aantal enthousiaste beschrijvingenvan het handwerk, zoals hetop het ogenblik nog door de beste handwerkerswordt beoefend. Vooral nu er delaatste tijd een steeds sterker wordendstreven is op te merken "om het echtevakmanschap weer in ere te brengen enom de arbeidsvreugde te herstellen, zaleen boek als dit zeker worden gewaardeerd.De schrijver heeft er slag vanom zijn onderwerpen, op een prettigemanier voor te dragen en ons enige bezwaaris, dat een bundel als deze te veel. een verzameling varianten wordt op eenzelfdethema. De 32 illustraties dragen erbelangrijk toe bij om het boek tot eenaantrekkelijk bezit te maken.,Jiilversu'in riep de Reiger", doorA. D. Hildebrand en A. Viruly, uitgaveN.V. De Arbeiderspers, Amsterd.Prijs f2.—.Een bijzonder aardig boek voor jongensboven de 10 jaar. Viruly en Hildebrandweven samen om de tocht van de „Reiger"naar Zuid-Afrika een detectivegeschiedenis,die er de spanning wel inhoudt.Het is de verdwijning van de kostbarediamant „Ster van Transvaal", diedeze reis beheerst en de twee geroutineerdeschrijvers hebben waarheid en fantasiemet elkaar weten te verbinden toteen waarlijk spannend verhaal. Behalvemet uitstekende tekeningen van Uschi ishet boek verlucht niet een paar foto's, diehet geheel nog meer het stempel van„echtheid" gevenDam-rubriekIn de October-wedstrijd zijn de prijzengewonnen door de volgende inzenders:KLASSE A.P. Meijers, Sluiskade 3, Vlissingen.G. v. d. Waals, Noorderhavenkade 64c,Rotterdam.A. C. v. Aart, Weverstraat 27, Eindhoven.J. H. L. Bode, Driehuizerweg 30, Nijmegen.KLASSE B. »Ids. R. Braaksma, H 11 MOTTO, Gem.O.D. (Fr.).A. Schenk, IJmuiderstraat 134, IJmuiden.J. A. Wittenberg, Langepad 39, Zaandijk.F. J. Smitte, Markenschestraat 157, Scheveningen.' De prijswinnaars ontvangen een lijstje,waaruit zij een boekwerk kunnen kiezen.De volgende inzenders hadden eveneensalle oplossingen juist:KLASSE A.N. Dekker, te Zaandam; J. Tinholt, teSneek; E. Miske, te Middelstum; H. M.Roos, te Eindhoven^ P. A. Berkemeier, teHaarlem; J. v. Maanen, P. C. J. v. ZonneveldJr. en H. C. Burghart, te DenHaag; J. H. v. Bokhorst en L. Lamers,te Amsterdam; P. Tj. de Jong, te Middenmeer;J. Tillema, te Musselkanaal; J. v. d.Doe en C. J. v. Eijsden, te Rotterdam; J.Bijlstra, te --Ba/Zoo; A. Corslanje, te G-oes;Roelof Braaksma, te Morra; J. Miedema,te Jelsum; D. S. Habing, te Kantens; R.v. Eek, te Veendam; B. Harting, te Rijswijk;L. L. v. d. Velden, te Dordrecht.KLASSE B.Klaas Post, te Urk; J. v. d. Horst, teZaandijk: W. H. H. v. d. Velden, te Dordrecht;L. J. Dieleman, te Hoek; C. v. d.Wal, te Middelstum; L. Sap, te Hilversum.In enkele vraagstukken kon ook op anderewijze worden gewonnen dan door deauteursoplossing. In dat geval geldt dezeafwikkeling eveneens voor een goede oplossing.Verschillende inzenders makenveel studie van de problemen en* dit brachtop het denkbeeld om in het vervolg vooreen winnende bij-oplossing een extra punttoe te kennen. Het aantal punten, d'at ineen wedstrijd behaald kan worden, is danvergroot en dit geeft voor allen aantrekkelijkekansen. Vooral bij ingewikkeldestanden. Hiermede wordt begonnen metde Januari-weüstrijd.Vraagstuk no. 5 in klasse B. maakte eenaantal slachtoffers, ook al doordat in decijfernotatie een foutje was geslopen, n.l.een zwarte schijf op 13 in plaats van op18. De diagramstelling was echter juist.KLASSE ANo. 3.L. Larocque.Zwart«JE;f Ingezonden mededeling.)SUPRALINONTSMETTEND DOOR GËHAITÉ AAN ..5UP€HOl~.TUBEN 35 EN 60 CENT. .NEDERL.Wie bekend wil blijven adverteert!Ambtenaren en vast particulier personeeltot maandinkomen ZONDER BORGWettelijk tarief Vlug en discreet.I Inlicht, en afwiklc. mondel. ot scnriitelRotterilam-C.: Maiirilsueff 45;, .4iuster

T HET BEGINSolideof het einde der studiejaren van Uw kind? Een tikje weemoedklinkt in meesters stem als hij zijn klas bij het afecheid vande lagere school nog een laatste wijze raad meegeeft O. hijkent zijn pappenheimers en weet precies in welke van dieguiten „iets zit - Doorleeren — heeft hij de ouders met aandranggeraden, doorleeren — want de wereld heeft meer danooit behoefte aan goed geschoolde jonge menschen, die dehanden uit de mouwen willen steken. Maar doorleeren kost geld.Daarom te het gelukkig dat „De Centrale", de maatschappijvoor Werkend Nederland, U daarbij op zoo eenvoudigewijze kan helpen. Geef Uw kind zijn kans In het leven.Vraag om een gesprek met «en onzer agenten, die U daneens rustig uiteen komt zetten wat In Uw geval het beste is.OP TIJD VOORKOMT SPIJT.NTRALr— Coulant —VERZEKERT WERKEND NEDERLANDDE CENTRALE ARBEIDERS-LEVENSVERZEKERING RIJNSTRAAT 28 DEN HAAGSmit

VOO£ DE VROUWf Goed wassen JEEN KOUSENPRAATJEHoe voeren we de levensduur vankousen en sokken tot het hoogsteop? Hier enige wenken.Draag uw kousen niet te vuil. Wanneerbij het wassen een borstel tepas moet komen, dan is het mis.Begin dan allereerst met elke avondvoeten te wassen, zodat er steedsschone onderdanen in de kousen gestokenworden en zie meteen de inlegzooJtjesvan uw schoenen na, ofdeze ook afgeven. Zo ja, leg dandunne kartonnen of andere zooitjeserin. De kleurstof, die deze zooitjessoms loslaten, is zeer moeilijk te verwijderen.Nu de schoenen toch in handen zijn,' controleer dan of geen oneffenheden(kopjes van spijkertjes) door de binnenzoolheen komen en plak - eenstukje fluweel daar, waar de hiel hetbovenleer raakt. Dit stukje fluweel ende zeer gladde binnenzool. voorkomenveel kouseiistoppen.Over dit shoppen het volgende: gebruikde Amerikaanse stopmethode,omdat deze. mits op de goede wijzetoegepast veel sterker is. Neem daarbijhet volgende in acht:Kies materiaal, dat iets dunner iadan dat. waaruit de kousen, vervaardigdzijn Trek de draad niet vast,doch luchtig aan, de stop mag niet„plankerig" worden.Knip niets van het gaatje weg.Vier de draad, die van rechts naarlinks gespannen wordt, een weinig(de draad is nieuw en krimpt metwassen en zou het gewezen gaatje intrekken)Stop dunne gedeelten op dezelfdewijze, ook de dunne gedeelten omhet gaatje meestoppen.Houd voor gewoonte, de laatstedraad, die voor de stop gebruiktwordt, op te stoppen. De dunne gedeeltenworden steviger en gaanminder gauw stuk.Stop de kousen steeds op de verkeerde,dus averechtse kant.Stop de kousen, ook de wollen, bijvoorkeur met splijtgaren, dat issterker dan wol. 'Maak geen gelijke zijkanten, maakde ene toer een steek ol wat langer,de andere korter, zodat de kous nietvlak naast het gestopte gaatje opnieuwstuk gaat.Herstel de z.g. torntjes met eenfestonsteek, eveneens aan de verkeerdekant.Voor hen. die de Amerikaanse stopniet kennen, het volgende: •Span minstens een halve centimeterboven de versleten plek een draadvan rechts naar links; maak nufestonneersteekjes, door in de kous testeken en de spandraad mee op tenemen. Nu bent u na de Ie toer weerrechts uitgekomen, span weer dedraad naar links, iets verder dan deIe toer en festonneer weer rlaar •rechts. Bij deze toer steekt u elkesteek in het lusje van de bovenligsteek,enz. Daar waar nog weefselonder de spandraad zit, neemt u ditmee op.Voordelen van deze methode:a. de gestopte kousen gaan veelminder gauw kapot.b. het gestopte deel komt mindergoed te zien. omdat aan de verkeerdekant gewerkt is.Ladders kunnen met 2 rijen festonneerstekenaan de verkeerde kantzonder of mét spandraad gerepareerdworden; let echter goed op. dat beginen eind van de gevallen steek vastgezetworden.Nieuwe kousenKoop bij aanschaffing enkele kaartjessplijtgaren in dezelfde kleur Zie vóórhet kopen de Kousen secuur na Erzijn vele £• i;'°n"-k

eenVoor het gratis te maken jurkje waren de aanvragen zeer talrijk. Zózelfs, dat, wanneer aan al deze aanvragen voldaan had kunnen worden,we zeker een ]aar lang voor enige naaisters werk hadden gehad! Hetging hier echter maar om één jurk, zodat we maar één van de vele gegadigdengelukkig konden maken.Jammer was dat wel, want uit al die brieven bleek zonneklaar, dat heelwat moeders of niet financieel krachtig genoeg zijn om een jurk vooreen van haar kinderen te laten maken, of niet handig genoeg zijn(soms ook niet erg durven) om zelf iets te vervaardigen. Ook bleek onsuit de brieven, hoe noodzakelijk het is, dat een vrouw behalve van dehuishouding, ook verstand van naaien dient te hebben. Deze kenniskomt haar juist in een tijd, waarin wij nu leven, goed van pas.Misschien zijn er onder onze lezeressen nog meisjes of vrouwen, dieover de nodige handigheid en vrije tijd beschikken om één dezer huismoederste helpen. Op die manier vindt het mooie voorbeeld van onze17-jarige lezeres dan toch nog navolging.Voor het verstrekken der adressen zullen wij gaarne onze bemiddelingverlenen.De lezeressen, die de vorige keer niet in aanmerking kwamen, delen wijmede, dat wij haar adressen hebben genoteerd, evenals van haar, dieons stof hadden gestuurd. Deze stof krijgen zij natuurlijk weer retour.Wil de moeder, die ons een lap zwarte katoenen gebloemde stof deedtoekomen, nog even haar adres opgeven? De lap zullen we haar danomgaand terugzenden.^Iütalnl-.'Apprêteren van hoedenVoor het apprêteren van hoeden heeftmen een grondstof nodig, die Juist onderde huidige omstandigheden zeer moeilijkIs te krijgen, zo verzekerde men ons vandeskundige zijde en onze zegsman voegdehieraan toe, dat zijn bedrijf er dringendbehoefte aan heeft. Wat die grondstofeigenlijk is, hebben we toen maarniet verder geïnformeerd. Wél weten we,dat zij met chemicaliën wordt verdunden dat er ook lijm in wordt verwerkt.De behandeling der hoeden hangt af vande soort vilt, waaruit ze zijn vervaardigd.De hoed wordt in de vloeistof gedompelden daarna onder stoom giedroogden gelijktijdig onder een „hoedenleest"gemodelleerd. Heeft men daarvoorniet de nodige instrumenten, dan zalhet resultaat van het opnieuw apprêterenweinig succesvol zijn. Soms kan mennog wel iets bereiken door de hoed flinkte stomen (b.v. boven een ketel water).De rand zou men desnoods noe met eenstrijkijzer kunnen oppersen, maar metde bol, die goed gespannen inoet wordengehouden, gaat dit niet zo eenvoudig. Bovendienbeloopt men de kans, dat de„moeten" van het strijkijzer op de hoedachterblijven. Na het stomen en persenvan de hoed zal deze tijdelijk wel watharder blijven, maar zonder het gebruikvan de nodige apprêtuur zal men vanzijn moeite weinig voldoening hebben.Welke ervaring hebben onze lezeressenten deze,, opgedaan, of, welke methodehebben zij toegepast om een slap gewordenhoed weer in een toonbaar modelte krijgen? Wij zullen haar antwoordengaarne in .Arbeid" publiceren, opdat anderener lering uit kunnen trekken.o-M Ev * r " v-«« nog rHeemn AKKEKTJEDé Nederigndsche PijnstillerWij maken een rijbroek voor onze jongensDit patroon van een rijbroek zaleen uitkomst voor vele huismoederszijn.Onze robbedoezen ontzien zich nogniets. Het maakt voor hen geenverschil of hun klerenWet of zonderpunten worden gekocht. Moederweet echter niet hoe zij aan nieuwmoet komen. Voor haar zijn hetzelfs niet alleen dj punten: de financiëlekant brengt dikwijls nogde grootste bezwaren voor haarmee.Wij denken dan ook, dat nietalleen de lezeressen die een patroonvan dit kledingstuk aanvroegendaarmede gebaat zullen zijn,maar dat ook vele andere moeders,bijv. uit een oude pantalon vanvader of van een der grotere broers,deze rijbroek voor haar jongerenzoon zullen maken.Vooral voor de winter is een rijbroekeen uitkomst. De korte broekis veel te koud voor de bengels eneen plus-four kost te veel stof. Bovendienhalen de jongens In zo'nwijde broek, veel gauwer een winkelhaak.*• Dit patroon is berekend voor eenjongen van ong. 8 jaar.Benodigde stof is 90 cm. van 140cm. breed.De maten zijn als volgt: bandwijdte70 cm.; heupwijdte 84 cm.;lengte tot de knie 56 cm.; lengteonder de knie 18 cm.Het schetsje laat zien, hoe deverschillende delen van het patroonop de stof moeten worden gelegd.Hierbij Is overal l cm. naadberekend. Fig. l voorkant. De 4 c.m.bij het voorstuk zijn voor omslag enworden naar binnen geregen; opkniehoogte een naadje af stikken.Fig. 2 Is de achterkant; fig. 3kniestuk van achteren, waar 6 cm.is aangeknipt voor de sluiting.Fig. 4 en 5 zijn stukjes voor de voorsluiting.Aan de taille is met een stippellijnde aangeknipte band aangegeven.Deze wordt met voering afgewerkt.DRAAG GEENBREUKBANDINa vceljarlge ondervinding Is eenBreukver band-Apparaat gemaakt, lic t ge Mialle Breukbezwaren wegneemt.10 DAGEN OP PROEF IWanneer U bij Uw breuklijden bijna «lietronder succes hebt geprobeerd, aarzel dan nielvan dit aanbod gebruik te maken. Waar alleuidere behandelingen hebben gefaald, hebbenwij de beste resultaten met het Brooks Luchtkussen-Apparaatkunnen bereiken. Dit Apparaatbrengt onmiddellijke verlichting. U kunt zichweer bewegen en arbeiden als voorheen»Foto C E. BrooksHet Apparaat wordt nauwkeurig volgen* Uwmaat gemaakt — er wordt dus met het Individueelekarakter van Uw breuk rekening gehouden.Vandaar de bijzonder gunstige resultaten.Wij zenden het U met den absoiuten waarborg.dat het U zat voldoen of wij zenden U het gelterug. Daar het U op lp dagen proef wordttoegezonden, hebt U ruimschoots de gelegenheidte beoordeelen of onze belofte waarheidbevat. Schrijf dus nog heden en stuur onderstaandecoupon in, waarop onze geïllustreerdebrochure U gratis wordt toegezonden. WanneerU die gelezen zult hebben, zult U de overtuiginghebben in Uw eigen belang deze proefnemingte moeten doen. Vul dus onderstaand*coupon In en poet die nog heden.— Gratis Informatie-Coupon —Brooks Breukapparaten BedrijfSingel 25 ( 176 A) AmsterdamGelieve mij te renden, franco per post.In onbedrukte enveloppe; zonder ecnigekosten of verplichtingen mijnerzijds, Uwgeïllustreerd boek betreffende Uw Breuk*verband -Apparaat, en Uw 10 dagengratis proef.Naam t ~Adres tPatronen van dezerijbroek kunnentegen ƒ 0.40 aanpostzegels wordenbesteld bij de redacti»van „Arbeid"Postbus 500Amsterdam (C.)In de linkerbovenhoekvan deenveloppe vermeldenpatroonrijbroek.CORRESPONDENTIEG. J. H. te H. Dat de toepassing van dedistributievoorschriften door vele kleinhandelaarsniet altijd onberispelijk wordtverricht, is ons bekend. De controletracht de aflevering meer en meer te beheersen,maar een ieder kan begrijpen,dat bet onmogelijk is alle lekken te stoppenOverigens doen de dagbladen van DeArbeiderspers al het mogelijke om deautoriteiten op de hoogte te stellen vande zwakke plekken in het distributiesysteem.Ook het N.V V zelt is in dezeaangelegenheden actief maar men houdewel rekening met de pnorme moeilijkheden,die op dit terrein liggen.U

van Oom Niek„Houdt u van paardrijden, oomNiek?" zo vroeg mij kort geleden eenvan mijn talloze nichten. Dat is zograppig met jullie: de een zou hetprachtig vinden, als ik reuze goed opeen harmonica zou kunhen spelen;een ander zou oom Niek het liefst zienals acrobaat in een circus, nummerdrie vraagt heel bescheiden of ik aanschaatsenrijden, aan voetballen ofaan boksen doe, om kort te gaan, alsm'n dierbare familieleden zelf ietshéél belangrijk of bijzonder vinden,dan vragen ze mij of ik daar óók aandoe.Toen evenwel die nicht over hetpaardrijden begon, grinnikte ik even.„Heb je een binnenpretje?" vroegtante Cor.„Ze vragen me, of ik kan paardrijden",antwoordde ik en nu moet ikdenken aan die laatste keer, dat ikop een paard heb gezeten."Ik zal het geval vertellen: We wareneens uit logeren bij een familie,VOOR DE JEUGDdie een tuin had, welke achter uitkwam op de achterkant van een manege,oftewel een school, waar demense' 1 leren paardrijden.Of eigenlijk de school zelf was hetniet: het was de stal van de school.In die stal stonden zeker wel twaalfpaarden.Nu was een van de bazen van diemanege op een Zondag in de buurtvan de stal bezig, op een der paardeneen beetje te oefenen. We konden datvan de tuin uit zien — we leundenwat over het hekje en keken ernaar,hoe die meneer het paard liet draven,in galop deed gaan, weer langzaamliet stappen, hoe hij het paard lietkeren en wenden. Nu, als je vanpaardrijden spreekt, dan verstond djemeneer de kunst.We kwamen met den ruiter in gespreken het duurde niet zo lang, ofde hele familie, die daar op bezoekwas,'kwam over het tuinhekje heenop het terrein van de manege en nakorte tijd bood de meneer aan, eenseen proefrit te maken. Dat was watvoor de visite. Oom Niek opende eenlange rij en zelfs dames, die nognooit van haar — soms lange — leven' op een paard hadden gezeten, durfdenhet aan, op dat paard een ritje temaken.Nu was er bij die dames ook eenheel dikke, laat ik maar zeggen: tante.Die tante woog misschien wel tweehonderdpond. Het kostte geweldigveel moeite, dat dikke mens op hetpaard te krijgen en je begrijpt, dathet daarbij niet aan grapjes ontbrak.Er waren er bij de toeschouwers enbij de helpers — want het spreekt vanzelf, dat die dikke dame niet zo maarop het paard kon springen — dievroegen, of het paard zulk een geweldiggewiciit wel zou kunnen verdragen,maar toen de eigenaar van, hetpaard rustig verzekerde, dat dat welzou gaan, hadden de helpers er geenbezwaar tegen, de dikke tante tepaard te hijsen. Jongens nog aan toe,dat was een karwei. Er moest eersteen stoel worden gehaald en toen debles precies naast die stoel was geleid,kreeg tante verder haar aanwijzingen.„Grijp je maar vast aan de teugels —pas op, zak er niet doorheen... geefhier je been... hu bonk!"Dat „hu bonk" zei de meneer tegenhet paard.Ik had nooit gedacht, dat het zoulukken, maar na een poosje martelen(van tante) zat ze toch eindelijk meteen benauwd' gezicht op het paard.„Maar rustig zitten blijven", zei demeneer. Nu, dat moet gezegd: tantezat heel rustig. Ze durfde zich gewoonniet verroeren.Het leek wel, dat de bles van al dierondritten door de tuin van* de manegegenoeg begon te krijgen — hetkan ook zijn, dat hij het gewicht van14onze tante toch wat al te hoog vond,hoe het zij, het paard, dat door tantehelemaal niet werd gestuurd, zette ereen sukkeldrafje in, wandelde naarde achterkant van de openstaandestal, sprong over een afsluitboom enging, met de dikke tante nog op z'nrug, rustig op zijn plaats in de halfduisterestal staan.Je kan geloven, dat de hele visite zicheen ongeluk schrok, toen zij tante metpaard en al zo de stal in zag springen.De eigenaar van het paard rendeals een hazewindhond zo snel naarhet dier toe en haalde het weer tevoorschijn. Tante op z'n rug, zagdoodsbleek van de doorgestane emotieen zonder hulp kwam ze van hetpaard af. En aan iedereen, die hethoren wilde verklaarde tante, dat zein die donkere stal tussen al die paardenduizend doden was gestorven. „Ikdacht niet anders, dan dat woestebeest zou me onder zijn hoeven verpletteren",zo eindigde tante het verhaalvan haar wederwaardigheden,waar ik — o, schande! — nog omlachen moet als ik er aan denk.Toch zijn mijn eigen ervaringen ophet gebied van paardrijden ook zolekker niet. Nu moet je niet denken,dat oom Niek een ruiter is. Hij heeftwel eens op een paard gezeten, ja.Maar... daar blijft het dan ook bij.Een van die keren was, toen ik nogeen klein jongetje was. Ik was toenbij een 'boerenfamilie — op een' regenachtigevacantiemiddag. Een groot,breed Belgisch paard, dat ik een bierpaardnoemde, omdat het net zo'nzware knol was als bij ons in de stadde bierbrouwers voor hun karren haddenlopen, stond daar op stal en ikmocht erop rijden. In een wip zat iker bovenop. Maar toen ik eenmaalboven was, schrok ik wel een beetjevan de geweldige karbonade waar ikop zat. Dat was een ware vleesberg!Een van de boerenzoons, die plezierin het geval had, nam de vos bij deteugel en liet hem stappen en draven.Ik kreeg het eerst net zo benauwd alsdie dikke tante later, maar toch wildeik me niet laten kennen door te gaanschreeuwen, dat ik genoeg van paardrijdenhad. En zo hobbelde ik maarop de brede rug van de vos mee. M'nklompjes vielen uit, maar ik keek erniet eens naar. Ik hield me maar stevigvast en klemde zo goed en zokwaad als het ging het paard tussende knieën. Gelukkig kreeg de boerenzooner eindelijk zelf genoeg van. Hijdeed de vos stilstaan en stelde mijin de gelegenheid, van het paard afte komen. Ik liet me glijden en...stapte op m'n kousevoeten precies ineen diepe plas.Begrijp je nu, waarom ik een „binnenpretje"had, toen ik de vraag vanm'n nicht over het paardrijden las?Er zijn dingen, die een mens in eengoed humeur brengen, alleen als hijer maar aan denkt. Een van die dingenis ook:Mijn dromenprijsvraagJongens en meisjes, wat een massainzendingen kreeg ik daar op. Echteen on-echte, dat wil zeggen: zelf-verzonnendromen bij de vleet. Ja, daarmeehebben jullie oom Niek in hetallerbeste humeur van de wereld gebracht— zó best, dat ik... de uitslagvan die dromenprijsvraag een weekjeuitstel, op gevaar af, dat ik nu jullieuit je humeur breng. Toch waag ikdat er op. Ik wil dat gedroom nauwkeurigbekijken en daarom neem ik- er een week extra voor.Voor het figuur-raadsel was het aantalgoede oplossingen eveneens bijzondergroot. Maar zulke raadsels zijnheel wat vlugger nagekeken. Bovendienis Ronnie grijpgraag genoeg omuit zo'n goWe-oplossingen-berg deprijswinners te halen.Het gevraagde spreekwoord was: Arbeidbaat. De ingevulde figuur moester uitzien als in de volgende kolommenbovenaan staat aangegeven.Sommige inzenders hadden met denTsaar (vraag 10) nog enige moeitegehad. Voor deze prijsvraag werdDe hoofdprijstoegekend aan Jopie Bezembinder, j.,11 jaar, Tulpstraat 3, Steenwijk.Troostprijzen kregen: Harry Groeneweg,j., 11 j., Noordertuindorplaan 47,Haarlem W.; Jan Aarnink, j., 13 j.,Dorpbuurt L 37, Winterswijk; MartinSiersema, j., 11 j., FriesestraatwegA 172, Groningen; Mientje Quist, m.,15 j., Zuiddij k 197 A, Sint Philipsland.De bollebozen in aardrijkskunde kunnenhun hart ophalen aanDe nieuwe prijsvraagdie ik van m'n neef Piet Zegerman,Nunspeetlaan 287, Den Haag en vanm'n nicht Annie van Dijk, LambertusstraatSla, Rotterdam, ontving.De opgave is heel eenvoudig: welke5 plaatsnamen worden door de tekeningop pag. 15 links boven voorgesteld?DE AVONTUREN VANEen vorige keer zijn we met een cijferraadselniet erg gelukkig geweest.Er stonden een paar fouten in endaarom geef ik nu een zelfde soortraadsel, dat ik ditmaal heel zorgvuldigheb agekeken en daarna bijzondernetjes heb geschreven. Als er nu nógfouten in staan, dan kan oom Niekhet heus niet helpen. Daar gaan we:Zet naast elkaar de cijfers van l toten met 25.7, 5, 6, 25 een getal.18, 2, 3, 20 stadje in Gelderland. ..22, 16, 17, 9 de indruk (of: vorm vanhet werkwoord moeten).I, 24, 14 niet dom, verstandig.15, 21, 17, 8 meisjesnaam.II, 10, 3., 12, 19 een serie.13,» 4 een voorzetsel.23, 6 een persoonlijk voornaamwoord.Heb je alles goed ingevuld, dan vindje een bekend spreekwoord.Oplossingen zo spoedig mogelijk, inKARELTJE KRAANKareltje speelt voor Zwarte Piet • Een grappige tekenfilm • Beeld: Jan LutzRegie en tekst N. J. P. SmithKcCreltje, haal eens even een kitKolen.Daar gaat-ie het kolenhok in.In de kolen.Een fijn balletje.Ik heli hem zo.Ik heb hem allelkOo:AmnieitUUwillan:jesDetertdacveelan;mediemeidatookhet

CORRESPONDERENEN RUILENCorresponderen willen:Corrie Bisschop, m,. 14 j., ZuiderwegB 269. Noordwolde (Fr.);Meind Dragtstra j.. 15 j., Groninserstraat168. Assen;AU Bonnet, m.. 14 j.. Orteliusstraat177 3 Amsterdam-W.;Piet van 't Hof. ].. 14 j.. Bonaventurastraat106B, Rotterdam-Z.:Mnrtha Kraster en Thea Venemamoeten haar verzoek herhalen. Zijgaven geen leeftijd op.Ruilen wil:Klaas Jellema. j., 12 j., Middenstr.102, Den Helder.Klaas heeft 50 Haustbonnen, diehij wil ruilen tegen 50 Verkadesbonnenof plaatjes „Dierenleven".Jongens en meisjes, die willencorresponderen of ruilen, kunnenzich nu rechtstreeks tot bovengenoemdeneven en nichten wenden.Wie zélf in deze rubriek wil staan— je verplicht je dan ertoe, decorrespondentievragertjes te antwoorden— schrijve aanOOM NIEK,Postbus 100.Amsterdam-C.elk geval vóór 25 December 1941 aanOom Niek, Postbus 100, Amsterdam C.De correspondentieAnnie Moltmaker te Haspel. Als hetnieuwe huis klaar is, waardeer je dit natuurlijkveel meer darï vroeger. Die totowil ik graag hebben. M'n album is noglang niet vol ofschoon ik al heel wat Kiekjesvan de neven en nichten heb.De brief die ik van Willie Winters te Rotterdamkreeg, heb ik twee keer met aandachtgelezen. Want Willie heeft neelveel meegemaakt en — jammer genoeg —lang geen prettige dingen. Toch deed netme plezier, te lezen, dat Wil de narigheid,die ze zelf heeft, zo blijmoedig draagt. Datmerk ik wel uit haar schrijven. Ik geloof,dat heel veel neven en nichten — ik zelfook — er heel wat moeite mee zoudenhebben, goed-gemutst te blijven, als wemeer dan een jaar wegens ziekte het bedzouden moeten houden. Het beste ermeeWil — óók met je vader.H. Sloothoofd te Amsterdam, schrijft meover bijnamen van leraren. Natuurlijk jö'— wij deden dat vroeger óók op de H.B.S.Daar zal ik je een bak van vertellen. Eénvan onze leraren noemden we Prutlip —nooit anders. Die leraar gaf les ui meetkunde.Nu kwam op zekere dag een moedervan een der leerlingen — tussen tweehaakjes een heel deftige dame — bij dendirecteur om over het onvoldoende cijferte praten, dat haar zoon voor meetkundehad gekregen. „Misschien mag ik zélfeens. met meneer Prutlip gaan spreken",vroeg ze den directeur.„Wie zegt u?" vroeg de baas.„Meneer Prutlip — die geeft toch meetkundeles?"Het raadsel was spoedig opgelost: Mevrouwhad van haar lieve zoontje nooitanders x dan de bijnaam van den leraar gehoord.Geloof maar gerust, dat de jongener van zijn „ma" lelijk van langs heeft gehad.Dat komt ervan, als je leraren eenbijnaam geeftKea Bouwman te Groningen heeft dezomer al weer in het hoof& Ze stuurt meG. 3. GRAALIW, Bnckh., Keizersgracht 168, A'dam (C.) Tel. 44505 - Postrek. 48605DE GROTE TRILÖSIE VAN 1941Ver is de haven....HISTORISCHE ROMAN IN DRIE DELENdoor F. VANWSJCK MASONDeel , I: „DE STEM VAN HET BLOED"Deel II: „DE STEM VAN DE ZEE"Deel III: „DE STEM VAN HET HART"PRIJS PER DEEL IN PRACHTBAND ƒ3.90BETAALBAAR MET ÉÉN GULDEN PER MAANDDe tragiek van vaderlandsliefde en gehoorzaamheid — Koopmanshuizenin opkomst en verval — Een zeeoorlog.in de oude tijd — Blokkade enblokkade-brekers — Liefde in het soldatenleven.Dit alles en nog veel meer vormt tezamen de bonte en kleurige inhoudvan dit boek, dat in Amerika bij honderdduizenden verkocht werd.Ge hoort de zeilen klapperen — ge ruikt het pek — de frisse zeebriesstrijkt door uw'haren.Een grootse zedenschildermg, een aangrijpende familieroman.Op de weegschaal der crltiek:„Er is niets gedwongens In deze pakkende, vaak adembenemende gebeurtenissen.Van W.vc'k Mason durft te schrijven".Algemeen Handelsblad.„Kleurig, boeiend en levendig. Men ziet de bonte taferelen als het ware voor zich".Haagsche Post.A. BESTELBILJETOndergetekende wenst franco te ontvangen van Boekhandel G. J. GBAAtTW, Keizersgracht163. Amsterdam-C.. Telefoon 44505, Postgiro 48605, Gem. Giro G 2021l ex. VER IS DE HAVEN 3 delen ƒ11.70, gebonden in prachtband,en wenst het bedrag te betalen In maandelijkse termijnen van ƒNaam: Volledig adres: _....,tenminste een zomerlied. Ben Jij zo vóórof ben je achter? Bedenk eens eenvers over de winter.Lambert Marissen, Hoogeveen wordt bedanktvoor z'n fijne tekening. Barteldkrijgt extra de groeten.Gerda van Woerkom, Rotterdam: Je Sin-. terklaas-verhaal kreeg ik te laat.Curry van Bruggen, Amsterdam: Je raadselszal ik nazien.Anny Hetiing te Arnhem hoeft heus niette denken, dat Oom Niek „een beetjevreemd tegenover een nieuw nichtje gaatstaan". Oom Niek is niet bepaald verlegen— lang niet. Raadsels mag je me sturenonder voorwaarde; dat je zélf verzint. Hetis een v oud kunstje, ze uit het een ofandere boekje over te schrijven Dat doenm'n neven en nichten niet.Bertus Jansen, Rotterdam-W Met plezierheb ik gelezen, dat je over je eerst opgaafhebt zitten te zweten. Nu ben ik aan debeurt om er een natte rug op te halen. Ikzal je raadsels nakijken. Voorlopig bedankt.Lenie van der Meer, Zevenhuizen, schreefme een prettige kletsbrief. Denk er aan:naam, adres, leeftijd in je brief te vermelden.In Zevenhuizen ben ik nog nooitgeweest. Ik zou het, zonder kaart, niet eensweten te vinden.Roelof Brands te Surhuisterveen: Nog gefeliciteerdmet je verjaardag.Wieka Zwcerus te Nieuwe Tonge had eenrapport met achten en negens. Zo mag ikhet zien. Geen wonder, dat vader en moedertevreden waren. Ga zo voort.Roelf Jansema, Nieuw Scheemda. Metschaatsenrijden zijn ze bij jullie altijd véélvlugger dan bij ons. Is dat broertje van jeeen hardrijder-in-de-dop?A'zco Cools, Den Haag en Cor van Wijk,Rotterdam. Jammer van je mooie tekeningIk het) er heus geen plaats voorRietje Schermer, Den Haag. Of jij datdomme nichtje was? Dat kan gewoonniet, als je vader Niek en je moeder Oorheet!Willy Adriaans, IJmuiden-Oost. Met joumaak ik een afspraak: als je mij datlange kerstverhaal spoedig zendt en hetis er geschikt voor, dan'komt het in dekrant. Zelf gemaakt is óók: zelf verzonnen.Alleen helemaal zelf verzonnen verhaaltjeskan ik gebruiken.Trijntje Mantel, Andijk. Beterschap. Bedanktvoor de tekening en het vers.Had Gerard Struik te Rotterdam het ingezondenraadsel zélf gemaakt?Hans Grevenstuk, Halfweg. Een dergelijkverhaal had ik al eens gelezen. Datkan ik niet onder Eigen Werk plaatsen.Schrijf mij nu eens, waar je die geschiedenisvan den kappersknecht, die den burgemeesterbij de neus nam. had gelezenof gehoord. Nu wacht ik met smart!Tot slot volgt weer een serie neven ennichten, die — net als alle anderen —óók mogen meedoen: Siepke van der Molen,Oldehove; Nellie Karels, Waterlandkerkje,Zeeuws-Vlaanderen; Jacob Berkhout,Rotterdam, die bedankt wordt voorz'n raadsel; Willetn Setklaar. Wfnsum;Liesje Marlens, 't Zandt; Govert Veraar.Alkmaar; Fraiteisca Booeldijk, Venhuizenen Cornelis Verwey, Waddinxveen.Sip en Grietje Hoekstra, Béetsterzwaag.Die tekeningen van konijn en trompetterwaren al prachtig. Ronnie was er reuzemee in z'n schik. „Koei!" zei hij tegen hetkonijn. Nu vervelen jullie je zeker nietmeer?Typisch dat elke tijd z'n eigen „knaruitdrukkingenheeft. Knal zeggen tegenwoordigdé meisjes en ik hoorde laatsteen jongen, 3ie het over een moord-sleehad. Hij bedoelde: een pracht van eenautomobiel.Nu ga ik als de maan jullie dromen bekijken.Tot de volgende week. Allemaal degroeten vanOOM NIEK.Postbus 100,Amsterdam-C.Uit brieven vaniezertjesAiles op zijn tijdHet is winter en vinnig koud. Op deweg ligt een dikke laag sneeuw Verscheidenejongens zijn aan het baantjeglijden. Jan van den bakker Looptook op de weg met een dikke wollenmuts óp en een jas aan. Hij wil ookmee glijden. Hij loopt net bij deslagerswinkel van Jansen Jansen zietJan aankomen. Hij komt uit de winkelen roept: „Hé Jan, kom eens hier 'jongen." Jan keert zich om en holtnaar den slager. „Zeg Jan, wil jeeven deze worst naar Teun den hoefsmidbrengen?" vraagt de slager hem.„De bonnen heeft-ie al gegeven''. „O,jawel Jansen," zegt Jan, en hij holtal met de worst weg. Maar daar ziethij dat de jongens aan het glijdenzijn. Hij vergeet zijn boodschap Daarstaat de kar van Jan van Ommen.Daar legt hij de worst in. En nu gaathij aan het glijden. Wat is dat fijn.Door het glijden vergeet hij de worst.Maar ondertussen komt Bello, dehond van den kruidenier aangelopen.En die ruikt ook wel wat Hijgaat met de voorpoten op de karstaan en snuffelt de hele kar rond.Ha, ; wat ziet hij daar? Een dikkeworst. Dat is een lekker hapje voorBello. Fluks pakt hij de worst in debeken rent er mee weg zo hard hijkan. En als Jan een poos later weerbij de kar komt, is de worst weg.O, wat schrikt hij. Hij gaat dadelijknaar huis, maar durft het niet zeggen.Het is zijn eigen schu'rt Datkomt er van.Jantje v. a Berg,meisje, 14 jaar.Lageweg 24, Bedum. (Gron.).Kabouter WipneusEr was eens een kabouter, die eer> rarelange wipneus had. Daarom noemden zijnvrienden hem „Wipneus". Omdat ze hemhier altijd maar weer mee plaagden, singhij naar den kabouterdokter en vroeg hoehij zijn lange wipneus kwijt kon. De dok- .ter zei: „Kom morgen maar eens -e rugdan zal ik hem er af halen." KabouterWipneus ging weer naar huis en zei tegenzijn vrienden dat ze hem morgen nietmeer zo-uden uitlachen. De volgende dagstapte Wipneus naai den dokter Deze nameen groot mes en.... sneed Wipneus' rareneus eraf .Au. au au!!! 7 ' zo begon dezete gülen De dokter nam een lap verbanden begon deze om de neus van aen kabouterte winden, waardoor die nu wel tweemaalzo lang leek als hij was.Wipneus kon toen weer naar huis «aan.Onderweg kwam hij allemaal vriendenvan herr tegen. Wipneus dacht, dat ze nuwel niet me^r zouden lachen. Hij hadzich echter lelijk vergist. Toen zijn vrien-.den zagen, welk een grote neus hij doorhet verband had gekregen, lachten ze nogveel meer. En voortaan noemden ze denkabouter altijd: „Dubbele Wipneus" — ooktoen het verband er al lang af was!DIRK TALSMA, j., 10 jaar,Sumatralaan 118, Apedoorn.ENSAID helpt U tijd, gelden punten besparen!speciale machtigingtao ons36 cent.En «een bon inzenden, dochvermeldt ..266"BON 265 .Naam:Dames en mets/esmaakt nu thuis zelf uw kledingZendt onderstaande bon en 30 cent postz(4 x 7i cent of 10 x 3 cents postzegels'aan Ensaid-instituut. Tolsteegsingel 54Utrecht, en wij zenden U een moo 1 boek rnet100 maten en modellen en 'n gratis apparaatom U te laten zien. hoe gemakkelijk UTHUIS ZELF alle kleding kunt maken envermaken.Doet de regels in een envelop met deze bon,of plakt ze OP een briefkaart zoals hiernaastvoorbeeld.Straatnaam: . „ (str no.)te ..15

Bont kleinkunst allerleio./.v. CarterMedewerkenden: Carlo & Beppo; Corrina,cabarettière; mr. Carter; professorM.vstico en Berto & Co.Toegangsprijs: 35 cent georg. en huisgenotenen 50 cent ongeorg. a. r. inbegr.Voorts een beperkt aantal werklozenkaartenvan 10 cent.TIELVRIJDAG 12 DEC.Spaarbankgebouw, aanvang 7.30 u. n.m.Kaartverkoop: Hoveniersweg 91 en 'savonds aan de zaal.DOESBURG ' ZATERDAG 13 DEC.Concertzaal, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Bergstr. 63 en 's avondsaan de zaal.LOCHEMZONDAG 14 DEC.Schouwburg, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Emmastraat 16 en 'savonds aan de zaal.BRIJMMENMAANDAG 13 DEC.Hotel Concordia, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Rienderen D. 67 en desavonds aan de zaal.GOORDINSDAG 1G DEC.Grote Sociëteit, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: bij de bekende adressenen 's avonds aan de zaal.HOOGEVEEN WOENSDAG 17 DEC.Hotel Mulder, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: 31e. Wijk 8 Hollandsevelden 's avonds aan de zaal.13MMENDONDERDAG 18 DEC.Concertzaal Groothuis. aanvang 7.30 u.n.m. Kaartverkoop: Kerkhof laan 7 en's avonds aan de zaal.STADSKANAAL VRIJDAG 19 DEC.Frascati, aanvang 7.30 uur n.m. Kaartverkoop: Semsstraat H. 18 en 's avondsaan de zaal.KLAZIENAVEEN ZATERDAG 20 DEC.Concertzaal van Dijk, aanvang 7.30 uurn.m. Kaartverkoop: Fanfaronweg l enaan de zaal.DE OVERIGE PLAATSEN VAN DEZETOURNEE WORDEN IN HET VOLGENDNUMMER VAN „ARBEID" BEKEND GE-MAAKT.Vrolijkheid in tempoEen revuetje van kleinkunst door hetgezelschap van HERMAN DIEDERICHS.Medewerkenden zijn: Harry Nolles, humoristischgoochelaar; Marina vanGou ds waart, met sprekende en zingendepiccolo, toppunt van buikspreken;Joanita, transformaties; De Twee Erica's,danspaar; Oerman Dlederichs, conferencier;Henk Hanepen, accordeonist.Toegangsprijs: 50 cent georg. en huisgenoten,80 cent ongeorg. a. r. inbegr. eneen beperkt aantal Werklozenkaarten van10 cent.HENGELOVRIJDAG 12 DEC.Concertgebouw, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Reitzstraat 12 en desavonds aan de zaal.NIJMEGENZONDAG 14 DEC.Kleine zaal ,,De Vereniging", aanvang7.30 uur n.m. Kaartverkoop: Berg enDalseweg 38 en 's avonds aan de zaal.VENLOMAANDAG 15 DEC.Feestzaal Nationaal, aanvang 7.30 uurn.m. Kaartverkoop: N.V.V.Huts „De Toekomst",Havenstraat en 's avonds aande zaal.ENSCHEDEDINSDAG 16 DEC.Irene, aanvang 7.30 uur n.m. Kaartverkoop: Molenstraat 46 en 's avonds aande zaal.WAALWHK WOENSDAG 17 DEC.Musis Saerum, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Grotestraat A.l Drunenen 's avonds aan de zaal.HELMOND DONDERDAG 18 DEC.Flora, aanvang 7.30 uur n.m. Kaartverkoop:Klaverhof 34 en 's avonds aan dezaal. ,BERGEN OP ZOOM VRIJDAG,19 DEC.Korenbeurs, aanvang 7 uur n.m. Kaartverkoop:Lange Parkstr. 7 en 's avondsaan de zaal»BUSSUMZATERDAG 20 DiEC.Concordia, aanvang 7.3O uur n.m.Kaartverkoop: Bijlstraat 86 en 's avondsaan. de zaal.APELDOORN ZONDAG 21 DEC.Tivoli, aanvang 7.30 uur njn. De uitgesteldevoorstelling van 9 December j.l.wordt thans op deze datum gehouden.Kaarten zijn nog verkrijgbaar bij Hoofdstraat178 en 's avonds aan de zaal.Grote variété-voorstettingenDecember-Sterren '41Medewerkenden: John Kloos, humorist;De 3 Los Magéla's, Spaans zangtrio. De2 Corelli's, antlpodisten; Dan & RutllSayton, kunstwielrijders; De 4 Powels,acrobaten: Mary, Jeff & André, komischekaskadeurs; De 2 Willards. accordeon-virtuozenen een Variété-orkest.Toegangsprijs 50 cent georg. en huisgenoten;80 cent ongeorg. a. r. inbegr.,voorts een beperkt aantal werklozenkaartenvan 10 cent.XERWINSELEN (gein. Kerkrade)VRIJDAG 12 DEC.Verenigingsgebouw „Staatsmijn Wilhelmina".aanvang 7 uur n.m. Kaartverkoop:Wülemstraat 20. Spekholzerheideen 's avonds aan de zaal.MAASTRICHT ZATERDAG 13 DEC.Stadsschouwburg, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Kesselkade 40 en 'savonds aan de zaal.DEN BOSCH ZONDAG 14 DEC.Casino, aanvang 7.30 uur n.m. Kaartverkoop:Zuidwal 46 en 's avonds aan dezaal.ARNHEMMAANDAG 15 DEC.Stadsschouwburg, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Jansbuitensingel 17 en's avonds aan de zaal.ZUTPHENDINSDAG 16 DEC.Buiten-Sociëteit, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Stationsplein 3 en desavonds aan de zaal.ASSENWOENSDAG 17 DEC.Concerthuis, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Brink 28 en 's avonds aande zaal.LEEUWARDEN DONDERDAG 18 DEC.De Harmonie, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Nieuwekadë 84 en desavonds aan de zaal. Werklozenkaartenuitsluitend Nic. Tulpstraat 3.GRONINGEN VRIJDAG 19 DEC.Concerthuis. aanvang 7.30 uur nam.Kaartverkoop: Turf singel 75 en's avondsaan de zaal.STEENWIJK ZATERDAG 20 DEC.Wapen van Steenwijk, aanvang 7.30 uurn.m. Kaartverkoop: Stationsstraat 8 en's avonds aan de zaal. vHILVERSUMZONDAG 21 DEC.Gooiland, aanvang 7.30 uur n.m. Kaartverkoop:Stationsstraat 8 en 's avondsaan de zaal.UTRECHTMAANDAG 22 DEC.N.V. Huis, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Springweg 102 en desavonds aan de zaal.KindervoorstellingenHet gezelschap van Herman Dlederichsgeeft op 2O December a.s. om 3 uur n.m.in Concordia te Bussurn een uitstekend,verzorgde kindervoorstelling.Toegangsprijs bedraagt 15 cent voorkinderen eri 25 cent voor begeleiders.Kaarten zijn o.a. verkrijgbaar bij: J. vanLeeuwen, Bijlstraat 86 en 's middags aande zaal.OSHet gezelschap van Carter geeft in hetkader van de tournee „Bont Klelnkunst-Allerlei" in de navolgende plaatsen' desmiddags een uitstekende kindervoorstelling„Jopie Slim en Dikkle Bigjnans"Toegangsprijs: 15 cent voor kinderen en25 cent voor begeleiders. Voor de kaartverkoopadressenzie men onder de tournee„Bont Kleinkunst-Allerlei o.l.v. Carter".TIELVRIJDAG 12 DEC.Spaarbankgebouw, aanvang 3 uur n.m.DOESBURG ZATERDAG 13 DEC.Concertzaal, aanvang 3.30 uur n.m. OokSint Nicolaas -zal aanwezig zijn.EMMENDONDERDAG 18 DEC.Concertzaal GroothuiSf>*ianvang 2.30 uurKLAZIENAVEEN ZATERDAG 20 DEC.Concertzaal Van Dijk, aanvang 2.30FilmvoorstellingenVertoond wordt de film „De Zoon tierWitte Bergen" met Benate Muller enLuis Trenker.Toegangsprijs: 25 cent georg-. en hun.huisgenoten; 35 cent ongeorg. en eenbeperkt aantal werklozankaarten van 1Ocent.In elke plaats wordt des middags eenkindervoorstelling .gegeven, waarvoor detoegangsprijs bedraagt 15 cent voor dekinderen en 25 cent voor begeleiders.NIEUW DUINEN MAANDAG 15 DEC.Hotel Dik, aanvang 7.30 uur n.m. Kindervoorstellingvangt aan om 4.30 uurn.m. Kaartverkoop: afdelingsbesturenFabrieks- en Landarbeidersbond en aande zaal.EMMEKCOMPASCUDMDINSDAG iq DECEMBERConcertzaal Bruinsma, aanvang 7.30uur n. m. De kindervoorstelling vangt aanom 4.30 uur n.m. Kaartverkoop: De afd.besturen en aan de zaal.NIKUW WEEUDINGEWOENSDAG 17 DECEMBERHotel Joh Scholten, aanvang 7.30 uurn.m. De kindervoorstelling vangt aan om4.30 uur n.m. Kaartverkoop: afd. besturen,en aan de zaal.VALTHERMOND DONDERDAG 18 DEC.Hotel Mulder, aanvang 7.3O uur n.m. Dekindervoorstelling vangt aan om 4.30 uurn.m. Kaartverkoop: Jans> Hoving, A.Greve en bij de afd. besturen en aande zaal.SCHOONOORD VRIJDAG 19 DEC.'Hotel „De Hoek", aanvang 7.30 uur n m.De kindervoorstelling vangt aan om 4.30uur n.m. Kaartverkoop: af d. bestureubouw- en landarbeidersbond en aan dezaal.COEVORDEN ZATERDAG 20 DEC.Concertzaal Akkerman, aanvang 7.30 uurn.m. De kindervoorstelling vangt aanom 3 uur n.m. Kaartverkoop: de bestuurdersder aangesloten vakgroepen en aande zaal.KATWIJK AAN ZEEZATERDAG 13 DEC.Zaal Gesink, aanvang 3 uur n.m. KindervariétcvoorstelHng„WilUani . komt"met zijn groot poppentheater, dansendepretmakers. goochelaar en buikspreker.Sint-Nicolaas en Zwarte Plet komeneveneens. Toegangsprijs 15 cent voorkinderen en 25 cent voor begeleiders.Voorverkoop: o.a. J. de Jong, Louwestraat16 D en 's middags aan de zaal.ZondagochiendvoorstelllngenAMSTERDAM ZONDAG 14 DEC.Astoria Theater, Mosplein, aanvang 10.30uur v.m. Filmvoorstelling met de film„Paren" — De Macht van de Kris", terwijlhet komisch muzlékkwartet „DeZwervers" voor een goed bijprogrammazorgt.Toegangsprijs: 25 cent; voor werklozenIs een beperkt aantal kaarten van 10cent verkrijgbaar.Voorverkoop o.a.: Prins Hendrikkade49-51 en Vreugde en Arbeid, Leldseplein.Werklozenkaarten uitsluitend vla devakgroepen.DEN HAAGZONDAG 14 DEC.Odeon Theater, aanvang 10.30 uur v.m.Filmvoorstelling met de film „Geheimenvan het Oerwoud", tevens optredenvan 2 zwaardrechters van het gezelschapArüjoeno. Toegangsprijs: 30 cent;voor werklozen is een beperkt aantalkaarten van 10 cent verkrijgbaar. Kaartverkoopo.a. Dr. Kuiperstraat 10 en 'amorgens aan de zaal.UTRECHT .ZONDAG 14 DEC.Scala Theater, aanvang 10.30 uur v.m,Filmvoorstelling met de film „Het Maskervalt". Declamatie van Jan Apon.Toegangsprijs: 30 cent; terwijl voorwerklozen een beperkt aantal kaartenvan 10 cent verkrijgbaar is. Kaartverkoopo.a. Springweg 102 en 's morgensaan de zaal.ROTTERDAM ZONDAG 14 DEC.Odeon Theater, aanvang 10.30 uur v.m.Filmvoorstelling met dei film „Je moetmaar boffen", met medewerking vanHarry & Willy, zangduet met Hollandseliedjes. Toegangsprijs: 30 cent; voorwerklozen is een beperkt aantal kaartenvan 10 cent verkrijgbaar. Kaartverkoopo.a. 's-Gra vendij k wal 95 -en 's morgensaan de zaal.HILVERSUM ZONDAG 14 DEC.Casino Theater, aanvang 10.30 uur v.m.Filmvoorstelling met de film „ConcertIn Tirol", met medewerking van het Hawalianorkest „"De Zuldzee-eilanders".Toegangsprijs: 30 cent, terwijl voorwerklozen een beperkt aantal kaartenvan 10 cent verkrijgbaar Is.AMSTERDAM ZONDAG 21 DEC.Bio Theater, Middenweg, aanvang 10.3Ouur v.m. Vertoond wordt de Indischefilm „Pareh, De Macht van de Kris" metals bijprogramma Harry en Willy, zangduetmet Hollandse liedjes.Toegangsprijs: 25 cent, voor werklozenIs een beperkt aantal kaarten a 10 centverkrijgbaar.Kaartverkoop: Prins Hendrikkade 49—51; Vreugde en Arbeid, Leidseplein en's morgens aan de zaal.LEIDENZONDAG 21 DEC.Trianon Theater, aanvang 10.30 uur v.m..Vertoond wordt de film „Het Maskervalt", terwijl Jan Apon met een vroli.ikVlaams programma voor een bij programmazorgt. Toegangsprijs: 30 cent perpersoon, voor werklozen is een beperktaantal kaarten a 1O cent verkrijgbaar.Kaartverkoop: Herengracht 34 en 's nior- .gens aan de zaal.Lic/i. ontwikkelingZwemmenVoor de opgave van plaatsen, waar deleden van het N.V V. en hun huisgenotentegen zeer laag tarief op bepaaldetijden in overdekte zweminriclitirjgenkunnen zwemmen, verwijzen wii naarhet Weekblad. „Arbeid" van 28 Npv. j.l.ZWEMMEN TE AMSTERDAM.Voor die leden, die niet in de gelegenheidzijn 's avonds te zwemmen is hetZuiderbad nu Dinsdagmorgens van10—11 uur open gesteld.De toegangsprijs bedraagt op vertoonvan bondstaoekje,'20 cent, zwemles Inbegrepen.ZWEMMEN TE DORDRECHT.In verband met de gewijzigde schooltijdenis het zwemmen voor kinderenniet meer op Woensdagmiddag, dochvoortaan op Zaterdagochtend van 11—12 uur.Om ook niet-leden van liet N.V.V. in degelegenheid te stellen kennis te makenmet Ivet mooie werk, dat Vreugde enArbeid door liet organiseren van goedkope* zweniavomlen verricht, bestaatvanaf l December a.s. de mogelijkheidom kennissen en vrienden op deze avondenuit te nodigen, zodat ook zij vandeze door het N.V.V., afdeling „Vreugdeen Arbeid", geboden goedkope zwem gelegenheidgebruik kunnen maken. Hier-'toe Is een beperkt aantal uitnodigiiigskaartcnvoor de N.V.V.-leden aan dekassa der zwembaden verkrijgbaar.Tumgroep te Wer/cendamEen turngroep is in voorbereiding. Erworden aparte groepen voor heren endames gevormd, welke weer gesplitstzullen worden naar leeftijd. Ook kinderenkunnen zich opgeven. Voor dezeavonden, welke in de Nutzaal wrfrdengehouden op een nader te bepalen tijd,kan men zich opgeven bij den heer H.C. de Haan, Uitbreiding 48. Werkendam.Schaatsenrijden te AmsterdamKunstijsbaan Apollohal. Voor naderegegevens verwijzen wij naar het Weekblad„Arbeid" van 28 November j.l.Gymriasüekcursussen, AmsterdamHet ligt In de bedoeling voor de ledenvan het N.V.V. en hun huisgenotengymnastiekcursussen te organiseren,welke zo eenvoudig zijn, dat leder daar-,aan kan deelnemen.De lessen zullen voor heren en damesapart worden gegeven, terwijl de deelnemers(sters-) gesplitst zullen worden intwee leeftijdsgroepen, n.l. tot en me.t30 jaar en boven 30 jaar.Het lesgeld bedraagt slechts 15 cent perw,eek. Aanmeldingen bij het N.V.V.,District Amsterdam, Prins Hendrikkade49—51 en Vreugde en Arbeid, Leidsepleln.Daar aan deze cursussen slechts eenbeperiit aantal personen kan deelnemen,dlene men zich zo spoedig mogelijkop te gevenDe cursus vangt niet op 12 December,doch in verband met de Kerstvacantieder scholen eerst op Vrijdag 9 Januaria.s. aan. De lessen beginnen om halfacht en worden gegeven in de gymnasrtiekzaalvan de school In de Vancouverstraat3, Amsterdam (W), terwijl bijvoldoende deelname ook cursussen inOost en Zuid op het programma staan.Jiu JitsuMet Ingang van Dinsdag 13 Januariwordt in de gymnastiekzaal van de H.B.S.in de Zocherstraat te Amsterdam (W)van 19.30 —21 uur een jiu jitsu cursusgegeven. Deze cursus in moderne verdedigingssportwordt gegeven door een bekendenJiu jitsu instructeur uit Amsterdamen duurt 3 maanden. Men moetzich voor de gehele cursus verbinden.Het cursusgeld bedraagt ƒ 2.50 voor degehele cursus voor georganiseerden en.ƒ 3 voor ongeorganiseerden.Aanmeldingen eveneens: Prins Hendrikkade49 en Vreugde en Arbeid, Leidsepleln.VolksontwikkelingUTRECHT. Op Vrijdag 19 December a.s.spreekt in de kleine zaal van de Schouw-' burg om 7.30 uur n.m. Jan Strijbos over„Svalbard", zwerftocht met tent en vouwbootdoor Spitsbergen, geïllustreerd rnetlichtbeelden en smalfilm naar eigen opnamen.Toegangsprijs bedraagt 30 cent voorgeorg. en huisgenoten en 40 cent voorongeorg.Kaarten o.a. verkrijgbaar bij Springweg102 en 's avonds aan de zaal.16 K. 113