ECHTSCHEIDING EN SOCIAAL KAPITAAL IN ... - Vlaanderen.be

More documents

Recommendations

Info

ECHTSCHEIDING EN SOCIAAL KAPITAAL IN VLAANDEREN5. BesluitIn deze bijdrage gingen we na of er in Vlaanderen een verband bestaat tussen gescheidenzijn (al dan niet samenwonend met een nieuwe partner) en sociaal kapitaal, gedefinieerd alspotentiële hulpbron voor individuen. We onderzochten dit aan de hand van de contactfrequentiemet buren, vrienden en familieleden, de deelname aan het verenigingsleven en demate van sociaal en institutioneel vertrouwen van mensen. Door beperkingen van de datadienen we de resultaten van dit onderzoek wel met de nodige voorzichtigheid te benaderen.Ondanks de toegenomen aandacht voor en bezorgdheid over de mogelijke negatieve gevolgenvan echtscheiding, lijkt dit voor sociaal kapitaal op het eerste gezicht best mee te vallen.Een vaststelling die ook in de Verenigde Staten reeds gemaakt werd door Putnam (2000).Op enkele uitzonderingen na hebben gescheiden Vlamingen over het algemeen evenveelcontact met buren, vrienden en familie, participeren ze niet minder aan het verenigingslevenen koesteren ze evenveel vertrouwen in de instellingen als de gehuwden. Dit neemt nietweg dat de dagelijkse sociale omgeving van gescheiden Vlamingen verschilt van die vangehuwden. Net als in ander onderzoek naar de gevolgen van echtscheiding vinden we voorbepaalde subdimensies van sociaal kapitaal namelijk belangrijke verschillen tussen mannenen vrouwen, en spelen ook het hebben van een nieuwe partner of jonge kinderen inhet huishouden een rol. Zo zien we bijvoorbeeld dat het contact met buren en familieledenvooral bij gescheiden alleenstaande mannen afneemt. Gescheiden alleenstaande vrouwenen gescheiden alleenstaanden met jonge kinderen in het huishouden hebben daarentegenfrequenter contact met de buren, wellicht omdat zij ook vaker in de echtelijke woning blijvenwonen na de echtscheiding.Wat sociale participatie betreft, blijkt niet zozeer de partnerstatus maar eerder de socioeconomischepositie van de respondenten een rol te spelen. Een uitzondering zijn de sociocultureleen religieuze verenigingen, maar ook daar blijft het effect van een echtscheidingbeperkt. Alleenstaande gescheiden mannen en vrouwen lijken op het eerste zicht ondervertegenwoordigdin de sportverenigingen maar dit blijkt eerder het gevolg te zijn van het lagereopleidingsniveau en inkomen van deze groep.Een nieuwe partner wordt vaak gezien als een ‘remedie’ tegen de negatieve gevolgen vaneen echtscheiding (Coleman e.a., 2000). Voor gescheidenen die ongehuwd samenwonen meteen (nieuwe) partner, vinden we in dit onderzoek echter zo goed als geen verband met sociaalkapitaal. Wel stellen we vast dat gescheiden vrouwen die ongehuwd samenwonen meerwantrouwen koesteren ten aanzien van hun medemens in vergelijking met de gehuwden. Eenbelangrijke beperking is hier uiteraard dat we de gescheidenen die hertrouwden niet kunnenonderscheiden van de gehuwden die nooit gescheiden zijn en dat we de duur sinds de echt-327
BELiNDA WiJCKMANS • MAAiKE JAPPENS • JAN VAN BAVELscheiding niet kennen. Hierdoor wordt vergelijken tussen beide subgroepen bemoeilijkt enverzwakken of verdwijnen de verbanden die mogelijk wel aanwezig zijn.We kunnen hoe dan ook niet spreken van een algemeen negatief effect van echtscheiding opsociaal kapitaal. Maar we kunnen wel enkele potentiële ‘risicogroepen’ onderscheiden, bijvoorbeeldde gescheiden alleenstaande mannen. De minder intense contacten van deze groepmet buren en familie kunnen belangrijke gevolgen hebben voor de mate waarin zij aanspraakkunnen maken op steun uit hun directe omgeving wanneer ze daar nood aan hebben. En alsmensen minder beroep kunnen doen op informele netwerken voor zorg en (financiële) steun,wordt de druk op de welvaartsstaat als sociaal vangnet wellicht groter.BibliografieAhrons, C. R. & Bowman, M. E. (1982). Changes in family relationships following divorce ofadult child: grandmothers’ perceptions. In: Journal of Divorce, 5, 49 – 68.Albeck, S. & Kaydar, D. (2002). Divorced mothers: their networks of friends pre- and postdivorce.In: Journal of Divorce and Remarriage, 36 (3/4), 111-138.Alesina, A. & La Ferrara, E. (2002). Who trusts others? In: Journal of Public Economics, 85,207-234.Amato, P. R. (2000). The consequences of divorce for adults and children. In: Journal of Marriageand the Family, 62, 1269-1287.Bartfeld, J. (2000). Divorce and its consequences: child support and the postdivorce economicwell-being of mothers, fathers, and children. In: Demography, 37(2), 203-213.Bourdieu, P. (1989). Economisch kapitaal, cultureel kapitaal, sociaal kapitaal. In: Opstellenover smaak, habitus en het veldbegip. Amsterdam: Van Gennep, 120-141.Bracke, P. (1998). Depressiviteit en de economische gevolgen van echtscheiding voor vrouwenen mannen. In: Mens en Maatschappij, 73 (3), 239-258.Brehm, J. & Rahn, W. (1997). Individual-level evidence for the causes and consequences ofsocial capital. In: American Journal of Political Sciences, 41, 999-1023.Carton, A., Vander Molen, T., Pickery, J. & Van Geel, H. (2006). Sociaal-culturele verschuivingenin Vlaanderen 2005. Basisdocumentatie. Brussel: Vlaamse Overheid, Studiedienst van deVlaamse Regering.Coleman, J. S. (1990). Foundations of Social Theory. Cambridge, MA: Belknap Press.Coleman, M., Ganong, L. & Fine, M. (2000). Reinvestigating remarriage: another decade ofprogress. In: Journal of Marriage and the Family, 62, 1288 – 1307.Cook, K. S. (2001). Trust in society (Volume II in the Russel Sage Foundation series on trust).328
Page 1 and 2: ECHTSCHEIDING EN SOCIAAL KAPITAAL I
Page 3: BELiNDA WiJCKMANS • MAAiKE JAPPEN
Page 28: ECHTSCHEIDING EN SOCIAAL KAPITAAL I
Page 33 and 34: BELiNDA WiJCKMANS • MAAiKE JAPPEN
Page 35 and 36: BELiNDA WiJCKMANS • MAAiKE JAPPEN

ECHTSCHEIDING EN SOCIAAL KAPITAAL IN ... - Vlaanderen.be

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?