<strong>ECHTSCHEID<strong>IN</strong>G</strong> <strong>EN</strong> <strong>SOCIAAL</strong> <strong>KAPITAAL</strong> <strong>IN</strong> VLAANDER<strong>EN</strong>gescheiden individuen van vooral deze laatste. Verder denken we ook een verschillend effectte vinden naargelang het al dan niet samenwonen met een partner: alleenstaanden zullen naarverwachting actiever zijn dan gehuwden in meer individueel georiënteerde organisaties, zoals(<strong>be</strong>paalde) sportverenigingen.Gebaseerd op het <strong>be</strong>perkte onderzoek over echtscheiding en vertrouwen, verwachten we datgescheiden respondenten over het algemeen minder vertrouwen zullen heb<strong>be</strong>n in andere mensen.Bovendien verwachten we sterkere effecten voor vrouwen dan voor mannen. Verder zoumen kunnen aannemen dat het vinden van een nieuwe partner na een echtscheiding het vertrouwenin ‘de mensheid’ terug helpt te herstellen. We verwachten dan ook sterkere negatieveeffecten te vinden voor gescheiden alleenstaanden dan voor gescheiden respondenten diesamenwonen met een partner.4.3. Eerste <strong>be</strong>schrijvende resultatenIn een eerste stap verkennen we onze data aan de hand van enkele <strong>be</strong>schrijvende analyses.Achtereenvolgens <strong>be</strong>spreken we contact met buren, vrienden en familie, deelname aan hetverenigingsleven en sociaal en maatschappelijk vertrouwen.4.3.1. Contactfrequentie met buren, vrienden en familieAan de respondenten werd gevraagd aan te geven hoe vaak ze met de buren praten en nietinwonendevrienden of familie ontmoeten. Grafiek 1 geeft telkens de proportie respondentenweer die minstens één keer per week contact heb<strong>be</strong>n met de mensen in hun netwerk, afzonderlijkvoor mannen en vrouwen en opgesplitst naar partnerstatus.Grafiek 1. Minstens 1 keer per week contact met buren, vrienden en familie naar geslacht enpartnerstatus90%80%70%60%50%40%30%20%10%0%Man Vrouw Man Vrouw Man VrouwPraten met buren Contact met vrienden Contact met familieGehuwdNooit gehuwd, samenwonendGescheiden, ongehuwd samenwonendNooit gehuwd, alleenstaandeGescheiden, momenteel alleenstaande311
BELiNDA WiJCKMANS • MAAiKE JAPP<strong>EN</strong>S • JAN VAN BAVELHet praten met de buren is voor mannen duidelijk verbonden aan een partnerrelatie. Terwijlruim 70% van de mannen die samenwonen met een partner, gehuwd of niet, minstens één keerper week met de buren praat, is dit voor alleenstaande mannen in nog geen 60% het geval.Bij de vrouwelijke respondenten valt op dat 67,5% van de gescheiden alleenstaanden minstenswekelijks met de buren praat. Dit is een grotere proportie dan de gescheidenen die ongehuwdsamenwonen (63,9%) en een bijna even grote proportie als de nooit gehuwde samenwoners(68,6%). Alleenstaande vrouwen die nog nooit gehuwd zijn, praten <strong>be</strong>duidend minder met deburen: ‘slechts’ 56,4% doet dit minstens wekelijks.Wekelijks vrienden ontmoeten is duidelijk meer iets voor nooit gehuwde alleenstaanden ofsamenwoners. Mogelijk speelt hier een leeftijdseffect. Ongeveer 75% van de nooit gehuwde alleenstaandenen 65% van de nooit gehuwde samenwoners ontmoet zijn of haar vrienden minstenséén keer per week. Dit geldt zowel voor mannen als vrouwen. Van de gescheiden mannendie ongehuwd samenwonen ontmoet ruim 60% zijn vrienden wekelijks tegenover 55,7% van degescheiden alleenstaanden. Bij de gescheiden vrouwen zien we net het omgekeerde: nog nietde helft van degenen die ongehuwd samenwonen met een nieuwe partner ontmoet wekelijkseen vriend(in) tegenover 58,3% van de gescheiden alleenstaande vrouwen.Voor het contact met niet-inwonende familieleden ten slotte stellen we bij de mannen opnieuwvast dat dit een koppel-ge<strong>be</strong>uren is. Minder dan de helft van de gescheiden alleenstaandemannen en ongeveer 55% van de nooit gehuwde alleenstaande mannen heeft een wekelijkseontmoeting met familieleden, tegenover meer dan 60% van de mannen die (gehuwd)samenwonen met een partner. Bij de vrouwen ontmoeten ook nooit gehuwde alleenstaandenhun familie minder vaak. Kijken we echter naar de gescheiden vrouwen, dan stellen we vast datslechts de helft van degenen die opnieuw ongehuwd samenwonen met een partner wekelijkseontmoetingen heeft met familieleden. Bij de alleenstaande gescheiden vrouwen is dit 67,8%.4.3.2. Deelname aan het verenigingslevenVan alle respondenten weten we of ze (actief of passief) lid zijn van een 20-tal verenigingen.Alle verenigingen apart opnemen in de analyses zou ons te veel in detail leiden. Louter kijkennaar het aantal verenigingen waarvan men lid is, is een vrij ruwe maatstaf en vanuit het perspectiefvan sociaal kapitaal ook minder interessant. Op basis van een combinatie van exploratievefactoranalyse, eerder onderzoek (Elchardus e.a., 2001, Hooghe & Quintelier, 2007) eninhoudelijke criteria onderscheiden we volgende 3 groepen van verenigingen:• De nieuwe sociale <strong>be</strong>weging en vrouwenverenigingen: milieu- of natuurvereniging, verenigingvoor internationale vrede en derde wereld, een vereniging die gehandicapten,<strong>be</strong>jaarden, kansarmen,… helpt, vrouwen<strong>be</strong>weging, hobbyclub, Rode Kruis of anderehulpdiensten.312