Hoe werkt Femara - Chirurg en operatie
Hoe werkt Femara - Chirurg en operatie
Hoe werkt Femara - Chirurg en operatie
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Wat is <strong>Femara</strong> ® ?<strong>Femara</strong> ® , oftewel letrozol, is e<strong>en</strong> stof die deel uitmaakt van e<strong>en</strong> groep van stoff<strong>en</strong> diearomataseremmers word<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd. Het g<strong>en</strong>eesmiddel <strong>Femara</strong> ® betreft e<strong>en</strong> tablet van2,5 mg, dat gebruikt wordt bij de behandeling van hormoongevoelige borstkanker bijvrouw<strong>en</strong> die de overgang al gepasseerd zijn (postm<strong>en</strong>opauzaal).6
Vrag<strong>en</strong> rondom debehandeling met <strong>Femara</strong> ®<strong>Hoe</strong> moet ik <strong>Femara</strong> ® innem<strong>en</strong>?Het medicijn <strong>Femara</strong> ® is e<strong>en</strong> tablet van 2,5 mg dat u één keer per dag moet innem<strong>en</strong>. Doe datmet wat water of iets anders vloeibaars. Het maakt niet uit of u dat vóór of na e<strong>en</strong> maaltijddoet of op e<strong>en</strong> ander tijdstip. Kies het liefst wel e<strong>en</strong> vast tijdstip van de dag voor de inname,zodat u het medicijn niet gauw vergeet in te nem<strong>en</strong>.Wat moet ik do<strong>en</strong> als ik <strong>Femara</strong> ® vergeet in te nem<strong>en</strong>?Mocht u e<strong>en</strong> keer verget<strong>en</strong> zijn <strong>Femara</strong> ® in te nem<strong>en</strong>, maakt u zich dan ge<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong>, <strong>en</strong> neemde verget<strong>en</strong> dosis alsnog in. Wanneer het echter al bijna tijd is voor de volg<strong>en</strong>de dosis, slaat udan de gemiste dosis over <strong>en</strong> ga door met de volg<strong>en</strong>de dosis op het gebruikelijke tijdstip.<strong>Hoe</strong> lang moet ik <strong>Femara</strong> ® blijv<strong>en</strong> nem<strong>en</strong>?Uw arts zal u <strong>Femara</strong> ® lat<strong>en</strong> innem<strong>en</strong> zolang u er baat bij hebt.Heeft e<strong>en</strong> behandeling met <strong>Femara</strong> ® invloed op mijn normale lev<strong>en</strong>?Wie wordt behandeld met <strong>Femara</strong> ® , zou haar normale dagelijkse activiteit<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong>voortzett<strong>en</strong>.Welke bijwerking<strong>en</strong> kan ik verwacht<strong>en</strong>?In het algeme<strong>en</strong> wordt <strong>Femara</strong> ® goed verdrag<strong>en</strong>. Echter zoals alle g<strong>en</strong>eesmiddel<strong>en</strong>, kan<strong>Femara</strong> ® bijwerking<strong>en</strong> gev<strong>en</strong>. Veel van de bijwerking<strong>en</strong> zijn licht tot matig van aard <strong>en</strong> zeld<strong>en</strong>zo ernstig dat de behandeling gestaakt di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong>. Ook is het zo dat e<strong>en</strong> aantal bij -werking<strong>en</strong> lijkt op overgangsklacht<strong>en</strong> die veroorzaakt word<strong>en</strong> doordat de hormoonproductiein uw lichaam is stilgelegd.E<strong>en</strong> volledige lijst van bijwerking<strong>en</strong> staat vermeld in de bijsluiter. De meest voorkom<strong>en</strong>debijwerking<strong>en</strong> zijn: hoofdpijn; vermoeidheid; duizeligheid; misselijkheid; overgev<strong>en</strong>; maag- <strong>en</strong>darmstoorniss<strong>en</strong>; to<strong>en</strong>ame of verlies van eetlust; verstopping; diarree; zwelling ofopgeblaz<strong>en</strong>heid door ophoping van vocht; opvliegers; haaruitval; verhoogde zweetproductie;huid uitslag; spierpijn; pijn aan de be<strong>en</strong>der<strong>en</strong> (bijvoorbeeld. arm<strong>en</strong>, b<strong>en</strong><strong>en</strong>, rug); ziek voel<strong>en</strong>(malaise).Wanneer bijwerking<strong>en</strong> optred<strong>en</strong> kan het nodig zijn dat deze behandeld moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.Neem daarom ook altijd contact op met uw behandel<strong>en</strong>d arts als de bijwerking niet over gaatof wanneer de bijwerking u hindert. Als u d<strong>en</strong>kt e<strong>en</strong> bijwerking te hebb<strong>en</strong> die hier nietvermeld wordt, overleg dan ook met uw arts <strong>en</strong>/of apotheker.8
Waar kan ik zelf op lett<strong>en</strong>?Om de behandeling zo goed mogelijk te verdrag<strong>en</strong> is het aan te rad<strong>en</strong> om zo gezond mogelijkte lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> in conditie te blijv<strong>en</strong>.● drink weinig alcohol● eet veel gro<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> fruit● eet vezelrijk● drink minimaal 1,5 tot 2 liter water per dag● neem veel lichaamsbewegingOverige w<strong>en</strong>k<strong>en</strong>● Het is belangrijk dat u de hele bijsluiter van <strong>Femara</strong> ® aandachtig doorleest voordat u<strong>Femara</strong> ® inneemt, ook als u <strong>Femara</strong> ® al langer gebruikt omdat deze nieuwe gegev<strong>en</strong>s kanbevatt<strong>en</strong>.● Volg zorgvuldig alle instructies die uw arts, verpleegkundige of apotheker u geeft op.● Als u bijwerking<strong>en</strong> constateert die niet in de bijsluiter word<strong>en</strong> vermeld, licht dan uw arts<strong>en</strong>/of apotheker in.● Vertel uw arts over andere g<strong>en</strong>eesmiddel<strong>en</strong> die u neemt of onlangs g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> hebt, ook diewelke u hebt gekocht zonder medisch voorschrift.● Bewaar <strong>Femara</strong> ® in de verpakking waarin de apotheker het u heeft afgeleverd. Bewaar hetbuit<strong>en</strong> het bereik van kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> bij kamertemperatuur (b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> 30º Celsius).● Gebruik <strong>Femara</strong> ® niet na de op de verpakking vermelde uiterste gebruiksdatum.9
Woord<strong>en</strong>lijstAndroge<strong>en</strong>één van de groep<strong>en</strong> hormon<strong>en</strong> die m<strong>en</strong> zowel bij de man als bij de vrouw vindtAromatasee<strong>en</strong> <strong>en</strong>zym dat in het lichaam verantwoordelijk is voor de omzetting van bepaalde stoff<strong>en</strong> inoestrog<strong>en</strong><strong>en</strong>Aromataseremmere<strong>en</strong> stof die de werking van aromatase verhindertBijniere<strong>en</strong> bov<strong>en</strong> de nier geleg<strong>en</strong> kleine klierEierstokde vrouwelijke geslachtsklierEnzyme<strong>en</strong> stof in het lichaam die de omzetting van de <strong>en</strong>e stof in e<strong>en</strong> andere vergemakkelijkt zodathet lichaam de nodige chemische reacties kan uitvoer<strong>en</strong>Hormoone<strong>en</strong> in het lichaam geproduceerde stof met e<strong>en</strong> specifieke werking op één of meer organ<strong>en</strong>Hormoongevoeligcell<strong>en</strong> die de werking van hormon<strong>en</strong> nodig hebb<strong>en</strong> om te kunn<strong>en</strong> groei<strong>en</strong>Lymfehet weefselvocht in de lymfeklier<strong>en</strong> <strong>en</strong> lymfevat<strong>en</strong>Lymfekliere<strong>en</strong> boonvormig orgaantje dat lymfevat<strong>en</strong> met elkaar verbindt <strong>en</strong> waarin het lymfevocht zichophooptM<strong>en</strong>opauzede ‘overgang’, de periode die het einde van de m<strong>en</strong>struatiecyclus inluidtMetastaseuitzaaiing, e<strong>en</strong> dochtergezwel ontstaan uit deeltjes van de primaire (eerste) tumor, die doorhet bloed of lymfe meegevoerd zijn <strong>en</strong> erg<strong>en</strong>s in het lichaam zijn blijv<strong>en</strong> stek<strong>en</strong> waar ze hungroei <strong>en</strong> woekering voortzett<strong>en</strong>10
Oestroge<strong>en</strong>vrouwelijk geslachtshormoonOestroge<strong>en</strong>receptore<strong>en</strong> eiwit binn<strong>en</strong> bepaalde cell<strong>en</strong> dat zich bindt met oestroge<strong>en</strong>Postm<strong>en</strong>opauzaalverwijst naar de periode na de overgangPrem<strong>en</strong>opauzaalverwijst naar de periode vóór de overgangReceptore<strong>en</strong> soort ‘ontvanger’ op e<strong>en</strong> cel die prikkels opvangt <strong>en</strong> weer doorgeeftTumore<strong>en</strong> gezwel, e<strong>en</strong> groep kankercell<strong>en</strong>11
Meer informatieVoor meer informatie over borstkanker, de behandeling van borstkanker, e<strong>en</strong> patiënt<strong>en</strong> -ver<strong>en</strong>iging <strong>en</strong>/of andere informatie gerelateerd aan kanker, kunt u onder andere contactopnem<strong>en</strong> met één van de onderstaande organisaties.Borstkanker Ver<strong>en</strong>iging Nederland (BVN)In alle activiteit<strong>en</strong> van deze ver<strong>en</strong>iging staat het bevorder<strong>en</strong> van het welzijn van borstkankerpatiënt<strong>en</strong>in de meest ruime zin c<strong>en</strong>traal. Daarbij heeft zij als doel h<strong>en</strong> bij te staan in hetkrijg<strong>en</strong> van kwaliteitszorg op medisch <strong>en</strong> psychosociaal gebied. Dit doet zij met behulp vanhet aanbod van drie kerndi<strong>en</strong>st<strong>en</strong>: lotg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong>contact, voorlichting <strong>en</strong> belang<strong>en</strong>behartiging.Adres: Postbus 8065, 3503 RB UtrechtTelefoon: 030 - 291 72 22E-mail: info@borstkankerver<strong>en</strong>iging.nlWebsite: www.kankerpati<strong>en</strong>t.nl/BVN/KWF KankerbestrijdingOok kunt u voor meer informatie terecht bij de KWF Kankerbestrijding.Voor informatie over kanker <strong>en</strong> o.a. de behandeling ervan, kunt u bell<strong>en</strong> met de gratisHulp- <strong>en</strong> Informatielijn (0800 - 022 66 22), bereikbaar tijd<strong>en</strong>s werkdag<strong>en</strong> van10.00 – 12.30 uur <strong>en</strong> van 13.30 – 16.00 uur.Adres: Postbus 75508, 1070 AM AmsterdamWebsite: www.kwfkankerbestrijding.nlIntegrale kankerc<strong>en</strong>traIntegrale kankerc<strong>en</strong>tra zijn regionale netwerkorganisaties die de medische <strong>en</strong> verpleegkundigeberoepsgroep<strong>en</strong> ondersteun<strong>en</strong> in de diagnosticering, behandeling, nazorg <strong>en</strong> verzorging vankankerpatiënt<strong>en</strong>.Website: www.ikc.nlNovartis Pharma B.V.Postbus 2416800 LZ ArnhemTel. 026 – 37 82 100www.novartis.nlwww.novartisoncology.nl1005FEM410