De Bechsteins vleermuis en de franjestaart op en rond het landgoed ...

More documents

Recommendations

Info

$H:\AB-Zm\Telganger\Definitieve versies\1998-1999 ... - Zoogdierwinkel$

Bechsteins vleermuizen en franjestaarten op en rond landgoed EerdeHet aantonen van een populatie Bechsteins vleermuizen is vervolgens geen sinecure,vooral vanwege de verborgen levenswijze van deze soort. Het landgoed Eerde wordtsinds 1998 met de batdetector geïnventariseerd door Theo Douma en anderen (zieDouma, 1998 - 2003). Het feit dat Bechsteins vleermuizen niet zijn waargenomentijdens deze eerdere inventarisaties zegt daarbij niet veel. De echolocatiepulsen vandeze soort zijn zeer zacht, zodat ze niet eenvoudig met de batdetector wordenopgemerkt. In het geval dat er maar een kleine populatie zit en de dieren verspreid inhet veld jagen wordt een waarneming van een jagend dier des te moeilijker. Hetvinden van de bijbehorende kraamkolonie Bechsteins vleermuizen is zo mogelijk nogmoeilijker.De oplossing hiervoor is het toepassen van andere technieken. De eenvoudigste is hetvangen van vleermuizen met mistnetten in de (voor)zomer: de reproductieve statusvan gevangen vrouwelijke dieren geeft direct informatie over voortplanting in hetgebied. Echter, vangst met mistnetten levert maar heel beperkt informatie op overbelangrijke habitats, en geen informatie over verblijfplaatsen. De beste methode omdaar meer informatie over te krijgen is het toepassen van telemetrie, waarbij eenvleermuis van een zender wordt voorzien. De locatie van de zender is vervolgens totop anderhalve kilometer afstand te traceren door radiopulsjes die gedurende eentiental dagen worden uitgezonden. Een kolonie kan vervolgens eenvoudig wordenopgespoord aan de hand van de locatie waar de zender zich overdag bevindt. ’sNachts kan het gezenderde dier worden gevolgd om de jachthabitat in kaart tebrengen.1.2. Alternatief projectHet volgen van een Bechsteins vleermuis met behulp van telemetrie is afhankelijk vande vangst van een geschikt exemplaar in de juiste tijd van het jaar. De kans dat ditinderdaad zou lukken werd vooraf niet groot geacht. Omdat van een andere soortvleermuis, de franjestaart (Myotis nattereri), tot op heden nog geen betrouwbareinformatie is over de biotoopkeuze en het jachtgedrag in Nederland (zie ooksoortbeschrijving franjestaart), werd besloten om deze soort mee te nemen in ditonderzoek en dieren van deze soort van een zender te voorzien in het geval er geenBechsteins vleermuis werd gevangen. Het gebrek aan goede gegevens over het gedragvan franjestaarten is direct gerelateerd aan het feit dat deze soort zeer moeilijk meteen vleermuisdetector is te onderscheiden van andere soorten van het geslacht Myotis.Bovendien is de franjestaart, net als de Bechsteins vleermuis, zeer moeilijk teontvangen op de vleermuisdetector wanneer deze aan het jagen is. In veel gevallen ishet noodzakelijk om de aanwezigheid van franjestaarten door middel van een vangstte bevestigen. Hierdoor zijn er in Nederland maar weinig betrouwbare waarnemingen,en daardoor is er vrijwel geen informatie over het habitatgebruik van deze soort. Deopzet van het onderzoek naar jachtgedrag en habitatkeuze van franjestaarten is verdervolledig vergelijkbaar met het onderzoek naar de Bechsteins vleermuis.2
Bechsteins vleermuizen en franjestaarten op en rond landgoed Eerde2. Soortbeschrijving Bechsteins vleermuis2.1. AlgemeenBechsteins vleermuizen zijn goed te herkennen aan de zeer lange oren. De rugvacht isgrijsbruin, de buikvacht is wit. De snuit is roze en vrij lang en breed. Bechsteinsvleermuizen onderscheiden zich van de gelijkende bruine grootoorvleermuizen doorde kleinere neusgaten en de oren die elkaar niet raken boven op de kop. Met eenonderarmlengte van 39-47 mm, een spanwijdte van 250-286 mm en een gewicht van7-13,6 g (Schober en Grimmberger, 1998) behoort de Bechsteins vleermuis tot demiddelgrote vleermuissoorten van Nederland.2.2. Voedsel en jachtgedragBechsteins vleermuizen jagen hetliefst in dicht loofbos (Fitzsimons etal., 2002). De prooidieren diegevonden zijn in de uitwerpselen vanBechsteins vleermuizen bestaan vooreen groot gedeelte uit insecten die ’snachts rusten op bladeren. Dit toontaan dat Bechsteins vleermuizenprooidieren van de bladeren kunnenafpakken (Wolz, 1993).Net als grootoorvleermuizen kunnenBechsteins vleermuizen prooienBechsteins vleermuis (Myotis bechsteinii)vangen door naar het geluid van deprooi zelf te luisteren. Daarmee hebben ze toegang tot andere prooidieren danfranjestaarten. Dat blijkt ook uit een vergelijking tussen de aangetroffen prooidierenin de feces van Bechsteins vleermuizen en franjestaarten die in hetzelfde gebied jagen(Siemers en Swift, 2006). Telemetrieonderzoek naar Bechsteins vleermuizen van eenkolonie nabij Würzburg liet zien dat Bechsteins vleermuizen ook daar uitsluitend indicht bos jagen. De homerange die gemeten is bij jagende Bechsteins vleermuizenvarieert van 0,32 tot 37,5 ha; de gemiddelde omvang bij Würzburg bedroeg ongeveer21,0 ha. De vrouwtjes jagen niet ver van de kolonieplaats, de afstanden die moetenworden afgelegd tot het jachtgebied variëren van 700 meter tot 1,4 km. Er is relatiefweinig overlap tussen de jachtgebieden van verschillende vrouwtjes. Het jachtgebiedvan eenjarige dochters is daarbij een uitzondering: dat overlapt bijna geheel met datvan de moeder. De mogelijkheid bestaat dat dochters (delen van) het jachtgebied vande moeder krijgen. Verder is er een positieve relatie tussen de mate van overlap injachtgebied en de mate van verwantschap.Zowel vrouwtjes als mannetjes Bechsteins vleermuizen hechten verder zeer aan vastejachtgebieden; er werd duidelijk waargenomen dat individuen in opvolgende jarendezelfde jachtgebieden in gebruik hadden. Omdat Bechsteins vleermuizenmorfologisch sterk lijken op grootoorvleermuizen met hun brede vleugels, is het bijhen waarschijnlijk ook zo dat ze vanwege hoge vliegkosten afhankelijk zijn vandichtbijgelegen jachtgebieden. De hoge trouw aan jachtgebieden door de jaren heen3
Page 4 and 5: Nederlandse samenvattingIn de afgel
Page 7 and 8: INHOUD1. Inleiding ................
Page 9: Bechsteins vleermuizen en franjesta
Page 13 and 14: Bechsteins vleermuizen en franjesta
Page 23 and 24: :v v v v v v v v v h h h v:v v v v
Page 25 and 26: :o b b l l l l l b b b o o o b o o

De Bechsteins vleermuis en de franjestaart op en rond het landgoed ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?