13.07.2015 Views

DR. SM Goorhuis-Brouwer Geprotocolleerde diagnostiek bij ... - Fenac

DR. SM Goorhuis-Brouwer Geprotocolleerde diagnostiek bij ... - Fenac

DR. SM Goorhuis-Brouwer Geprotocolleerde diagnostiek bij ... - Fenac

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

GEPROTOCOLLEERDE DIAGNOSTIEK BIJ DE INDICATIESTELING SH/ E<strong>SM</strong> ONDERWIJStrum, vanuit de verwachting dat zeminder goed horen. Door hetomvangrijke aanbod van kinderenmet een onvoldoende spraak- en taalontwikkelingontstond toenemendinzicht in de diversiteit van spraakentaalontwikkelingsproblemen alsmedede beïnvloedende factoren opde spraak- en taalontwikkeling.Neurologische problemen, een zwakkeof onvoldoende intelligentie enontoereikende omgevingsfactorenblijken, naast het gehoor, eveneenseen belangrijke rol te spelen. Ook zijner kinderen die een spraak- en taalprobleemhebben zonder dat daar eenduidelijke oorzaak voor is aan te wijzen;de kinderen met een specifieketaalstoornis of dysfatische ontwikkeling(Njiokiktjien 1987, <strong>Goorhuis</strong> &Schaerlaekens 1994). Naast een gehooronderzoekdienen dus ook andereaspecten van het kind onderzochtte worden.Het bovengenoemde illustreert datkinderen met communicatieve stoornissenals één diagnostische entiteitdienen te worden beschouwd, geziende nauwe relatie tussen stoornissenvan de gehoorfunctie en de spraakentaalontwikkeling. Dit is ook precieswat gebeurt binnen het SH/Ë<strong>SM</strong>onderwijs. Kinderen worden op descholen toegelaten vanwege eengehoorprobleem of vanwege eenspraak-taalprobleem, wanneer dit inhet reguliere onderwijs problemengeeft.De criteria voor het omschrijven vaneen gehoorprobleem blijken mindermoeilijk dan het omschrijven van decriteria van een spraak- en taalprobleem.Een gehoorprobleem is indecibellen uit te drukken. Hoe moeteen spraaktaal-probleem uitgedruktworden? In de literatuur blijkt hiergeen consensus over te bestaan. Erbestaat fundamentele onenigheidover de terminologie en classificatie(Lahey 1990, Dunn e.a. 1996, Enderbye.a. 1996). Ten gevolge hiervan is menhet ook niet eens over de incidentievan spraak- en taalstoornissen: schattingenlopen uiteen van 1% -19%.Ook is men het oneens over therapeutischeimplicaties voor specifieke, danwel niet-specifieke taalstoornissenBovendien wordt er vaak een onvoldoendedifferentiatie aangebrachttussen specifieke en niet-specifieketaalstoornissen, waardoor teveelkinderen onterecht als specifiektaalgestoorde kinderen doorgaan(McCauley e.a. 1990, Ziegler e.a. 1990,Schonweiier 1992, <strong>Goorhuis</strong>-<strong>Brouwer</strong>e.a. 1995). Het is dan ook niet vreemddat het bureau Smets en Hover metbetrekking tot spraak- en taalproblemeneen aantal criteria uit de luchtheeft gegrepen, waar moesten ze zeanders vandaan halen? Dat deze criteriaaangescherpt moeten wordenspreekt vanzelf. Hier<strong>bij</strong> lijken mijtwee zaken essentieel:Ten eerste wordt er gesteld dat eenspraak-taalstoornis vastgesteld kanworden door een audiologisch enlogopedisch onderzoek: dit is beslistonvoldoende. Te veel kinderen metmedische en/of cognitieve problemenblijven dan onopgemerkt.In de tweede plaats wordt gesteld datde spraak-taalachterstand beoordeeldmoet worden t.o.v. het gemiddelde<strong>bij</strong> de kalenderleeftijd: ook ditis onjuist, een spraak-taalachterstandmoet beoordeeld worden t.o.v. hetgemiddelde <strong>bij</strong> deniet-verbale cognitieveontwik­Onderzoekerskelingsleeftijd!.(vast te stellen door<strong>Goorhuis</strong>-<strong>Brouwer</strong>,een kinderpycho-1988; n=46logisch/orthope-dagogisch onderzoek)Wanneerdit niet gebeurtzal onvoldoendeonderscheid gemaaktkunnen wordentussen spraaktaalgestoordekinderenen kinderenmet leerbeperkingen(MLK/ZMLK).Ziegler e.a., 1990n=100Schonweiler 1992n= 1305Aram e.a. 1992n=256<strong>Goorhuis</strong>-<strong>Brouwer</strong>e.a. 1995, n = 319<strong>Goorhuis</strong>-<strong>Brouwer</strong> ie.a. 1997, n = 209Alle kinderen meteen verdenking op een spraak- entaalproblematiek dienen multidisciplinaironderzocht te worden door eenKNO-arts, een audioloog, een orthopedagoog/ontwikkelingspsycholoogen een logopedist (zie ookBOSK/FOSS nota's 1990, 1991, 1993).Multidisciplinaire <strong>diagnostiek</strong> opdeze manier uitgevoerd kan eenscherper onderscheid maken tussenspecifiek en niet-specifiek taalgestoordekinderen, hetgeen van grootbelang is voor te volgen therapie.In de loop van de tijd werd de multidisciplinaire<strong>diagnostiek</strong> steeds aangescherpten verfijnd (<strong>Goorhuis</strong>-<strong>Brouwer</strong> 1988, <strong>Goorhuis</strong>-<strong>Brouwer</strong> e.a.1995,1997). Opvallend is dat <strong>bij</strong> ogenschijnlijkspecifiek spraak- en taalgestoordekinderen in het Groningseonderzoek (aangeboden door medischspecialisten, waaronder in 50%van de gevallen de huisarts) steedsslechts ongeveer 25-30% van de kinderenspecifiek spraak- en taaigestoordblijkt te zijn.Dit komt overeen met bevindingenvanuit ander multidisciplinair uitgevoerdonderzoek (Ziegler e.a 1990,Schonweiler 1992, Aram 1992), waarin,eveneens <strong>bij</strong> veronderstelde specifiekspraak- en taalgestoorde kinderen,slechts ongeveer 40% van de kinderenvan deze diagnose kon wordenvoorzien, (zie tabel 1.)In een groot aantal gevallen wordengehoorproblemen geconstateerd diemet behulp van medisch ingrijpenverholpen kunnen worden (30-40%)of ernstige cognitieve problemenwaarvoor algehele ontwikkelingsstimulatieis geïndiceerd (20-30%)leeftijdenSpecifiek2-3 jaar4-8 jaar2-8 jaar2-6 jaar2-6 jaar2-6 jaarspraak-en taaigestoord24%39%37%40%25%28%Tabel 1.Analyse van verondersteldespecifieke spraak- entaalproblemen met behulp vanmultidisciplinaire <strong>diagnostiek</strong>.Het vermogen om met behulp vanmultidisciplinaire <strong>diagnostiek</strong> onderscheidte kunnen maken tussen specifieken niet-specifiek spraak- en taalgestoordekinderen is van grootbelang voor het te kiezen revalidatieprogramma.Specifiek spraak- en taalgestoordekinderen zijn meestal gebaat <strong>bij</strong>VHZ • jaargang 39 nummer 2 • juni 1998

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!