DR. SM Goorhuis-Brouwer Geprotocolleerde diagnostiek bij ... - Fenac

J. SCHRURS"Een handleiding voor jezelf 1Naar een communicatieve benadering voorkinderen met autisme.J. Schrurs.SamenvattingKinderen met een stoornis in het autistische spectrum ontbreekt hetaan inzicht en vaardigheden in de sociale context. Ze zijn rigide enmissen flexibiliteit. Dit geeft aanleiding tot een groot aantal misverstandenen leidt tot probleemgedrag in de dagelijkse werkelijkheid.Kinderen met autisme beschermen zichzelf vaak tegen een teveel aanprikkels of tegen nieuwe situaties waarop ze geen greep hebben. Voorde begeleiding in de dagelijkse praktijk zijn een aantal elementenonmisbaar.In eerste instantie is het van belang een algemeen veilig kader te biedenvoor kinderen met autisme. Via specifieke begeleiding middelstrainingen op het gebied van communicatie, sociale vaardigheden,spel en arbeid kunnen kinderen met autisme vaardiger worden in huneigen omgeving. Centraal in de totale begeleiding is de eigenheid ende individualiteit van het kind. Door middel van het maken van "eenhandleiding voor jezelf" wordt gepoogd een integratie tot stand tebrengen middels "scripts", waarin de dagelijkse praktijk visueel en opeen cognitieve, directieve wijze worden beschreven. Door de uitwisselingtussen het denken van het kind en de begeleider wordt de werkelijkheidvan het kind communicatief besproken, in betekenis verhelderden vastgelegd. Deze werkwijze wordt gebruikt in de individuele begeleidingvan kinderen met autisme in het kader van ambulante begeleidingdoor de Centrumschool autisme Mgr.Eindhoven.1. Inleiding.Autisme is een ontwikkelingsstoornis,die in elke leeftijdsfase van hetkind aanwezig is. Uit onderzoekscijfersblijkt dat er 4 a 5 autisten per10.000 kinderen per jaar geboren worden(Wing, 1979). In de dagelijksepraktijk lijkt het alsof er een ware epidemievan autisme is losgebarsten.Dit wordt mogelijk veroorzaakt doorbetere diagnostiek, waardoor autismeBekkersschool teeerder herkend wordt. Ook is er eeninhaalslag onder de (jong) volwassenenwaarbij alsnog de diagnosewordt gesteld. Recente onderzoekscijfersgeven een voorzichtige indicatiedat er bij 1 op de 1000 kinderen sprakeis van een stoornis in het autistischspectrum (Bryson, 1996).Ook op scholen voor kinderen metgehoor-, taal- en/of spraakmoeilijkhedenkomen veel kinderen voor diequa gedragskenmerken sterk lijkenop kinderen met autisme. Om tot eenjuiste diagnose te komen zijn metname de aspecten sociale responsiviteiten sociale wederkerigheid demeest gevoelige kenmerken (Lorde.a., 1997). Ook de mate waarin "jointattention"(gedeelde aandacht) voorkomtis een onderscheidend criteriumbij differentiaal-diagnostiek tussenautisme en taalontwikkelingsstoornissen(McArthur, 1996).Autisme, een spectrumstoornis.Autisme is een psychiatrische stoornis,waarbij gekeken wordt naar degedragskenmerken van een kind omde diagnose te stellen. Deze kenmerkenzijn genoemd in het classificatiesysteemDSM IV (APA, 1994). Hierinwordt autisme omschreven als eenPervasieve ontwikkelingsstoornis(PDD). Tevens wordt er een onderscheidgemaakt tussen autisme inengere zin ("Autistic Disorder, PDD-AD) en de aan autisme verwantestoornissen ("Not Otherwise Specified,PDD-NOS"). De kenmerkenvan autisme zijn in drie hoofdgroepenonderverdeeld. Bovendien wordtaangegeven dat deze kenmerkenreeds aanwezig moeten zijn voor hetderde levensjaar van het kind.Allereerst gaat het om een kwalitatievebeperking van de wederkerigesociale interactie.Kinderen met autisme hebben moeitemet het gebruiken en het begrijpenvan lichaamstaal en non-verbale communicatie.Ze begrijpen gebaren vaakniet of moeilijk. Het oogcontact isafwijkend. Ook hebben ze moeite methet aangaan van relaties of vriendschappen.Kinderen met autisme hebbenmoeite met het delen van plezierof wederzijdse interesses. Ze hebbeneen ernstig gebrek aan wederkerigheidin emotionele en sociale interacties.Rob praat veel met de stagiaires dieop school zijn. Hij staat dan altijd teVHZ • jaargang 39 nummer 2 - juni 1998