Herk-de-stad - lokaal sociaal beleidsplan 2008-2014 (PDF, 3 MB)

InleidingWelzijn is een gedeelde verantwoordelijkheid van de federale, Vlaamse en lokale overheid.Het thema dekt een heel ruime lading. In Vlaanderen werd het sociaal beleid in een kadergegoten via een decreet Lokaal Sociaal Beleid. De hoofdlijnen van dit decreet zijn:1. het bevorderen van de samenwerking en afstemming tussen de gemeente en hetOCMW door het introduceren van één lokaal sociaal beleidsplan2. het verankeren van de coördinerende rol van de lokale besturen3. de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de sociale dienstverlening van gemeente enOCMW verder uitbouwen via een ‘Sociaal Huis’4. samenwerken met andere (privé-) partners uit het welzijnsdomeinHet decreet, dat van kracht werd op 22 mei 2004, voorziet een totaal nieuwe manier vanlokaal sociaal beleid. Gemeente en OCMW moeten aan één kar trekken.De basis voor het decreet Lokaal Sociaal Beleid zijn een aantal grondrechten die iederemens in staat moeten stellen om een menswaardig leven te leiden. Volgende rechten krijgenextra aandacht:1. recht op arbeid2. recht op sociale zekerheid, bescherming van gezondheid en sociale, geneeskundigeen juridische bijstand3. recht op behoorlijke huisvesting4. recht op bescherming van een gezond leefmilieu5. recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing en sociale, culturele en sportieveparticipatie6. recht op onderwijsHerk-de-Stad maakte in 2005 een eerste ‘mini’-lokaal sociaal beleidsplan. Dit plan wasgeldig voor twee jaren: 2006 en 2007. Intussen zijn de nieuwe bestuursploegen geïnstalleerden werd er volop gewerkt aan de opmaak van een tweede lokaal sociaal beleidsplanvoor de periode 2008-2013. Het resultaat van deze inspanningen heeft u voor zich liggen.Eén van de hoofdlijnen van het Lokaal Sociaal Beleid is de uitbouw van een Sociaal Huis.Onder Sociaal Huis verstaat men een concept dat acties omvat die tot doel hebben de toegankelijkheidvan de sociale dienstverlening te verhogen voor elke burger en voor de beoogdedoelgroep.Drie functies maken deel uit van een Sociaal Huis:1. een informatiefunctie: de vraag naar informatie moet zo ruim mogelijk kunnen beantwoordworden.2. een loketfunctie: het Sociaal Huis moet via één loket toergang kunnen verschaffen totde juiste dienst in de gemeente, de regio of andere diensten3. een doorverwijsfunctie: een burger moet onmiddellijk verder geholpen worden enindien nodig doorverwezen naar de juiste dienst.De burger moet in elk geval zo snel mogelijk een correct antwoord op zijn vraag krijgen.Het Sociaal Huis is meer dan een gebouw; het is een concept, een manier van denken. Inhet Sociaal Huis kan iedereen terecht voor de sociale dienstverlening.2

Op 23 oktober 2003 sloten de Raad voor Maatschappelijk Welzijn van het OCMW vanHerk-de-Stad en het College van Burgemeester en Schepenen een overeenkomst met hetMinisterie van de Vlaamse Gemeenschap om in de volgende maanden een Sociaal Huisuit te bouwen. Deze overeenkomst hield in dat het OCMW bevoegd zou worden voor alwat het sociale welzijn betreft in de gemeente. Het OCMW verkreeg zijn erkenning op 8december 2003 en de toenmalige minister Adelheid Byttebier, overhandigde de officiëleoorkonde op 23 januari 2004.Dit document is het sociale plan voor Herk-de-Stad voor de periode 2008 - 2013. Het omvatde doelstellingen en concrete actiepunten op het gebied van sociaal beleid in Herk-de-Stad voor de volgende 6 jaren.We starten dit beleidsplan met een kwantitatieve en kwalitatieve analyse van onze gemeente.Deze analyse werd door onze administratieve diensten opgemaakt en biedt u eenzicht op het sociale veld in onze gemeente.Op basis van deze omgevingsanalyse stellen we u een aantal strategische doelstellingenvoor die we voor u vertalen naar concrete acties. Dingen die we de volgende 6 jaar op sociaalvlak voor u willen realiseren. Realisaties waarvan we overtuigd zijn dat ze de inwonersvan onze gemeente ten goede komen.Natuurlijk willen we het niet bij acties houden, we omschrijven in dit lokaal sociaal beleidsplanook de verschillende stappen die we gaan ondernemen om tot de realisatie van dedoelstellingen te komen.Namens het OCMWJo BrierssecretarisVictor VanleeuwvoorzitterNamens de gemeenteNathalie CretensecretarisPaul Buekersburgemeester3

Kwantitatieve analyse van Herk-de-Stad1. Herk-de-Stad: algemene beschrijving1.1. Geografische situeringDe stad Herk-de-Stad ligt in het westen van de Provincie Limburg in het arrondisementHasselt. Herk-de-Stad grenst aan de gemeenten Halen, Hasselt, Lummen en Nieuwerkerkenen aan de gemeente Geetbets, gelegen in de provincie Vlaams-Brabant.Herk-de-Stad heeft een oppervlakte van 4283 hectare en heeft op 1 januari 2005 een bevolkingsdichtheidvan 272 inwoners per km². In vergelijking met Vlaanderen, waar de gemiddeldebevolkingsdichtheid 446 inwoners per km² bedraagt, heeft Herk-de-Stad een lagebevolkingsdichtheid,waaruit afgeleid kan worden dat onze gemeente een landelijk karakterheeft.5

1.2. Socio-demografische situering1.2.1. Bevolking algemeenOp 1 januari 2007 telde Herk-de-Stad 11 874 inwoners. In de loop van 2005 werden in onzegemeente 110 kinderen geboren en stierven er 92 inwoners. Dit resulteert in een natuurlijkeaangroei van 18 inwoners. 546 inwoners vonden tegen einde 2005 de weg naarHerk-de-Stad, 436 mensen verkozen andere regionen in de loop van 2005.Uit onderstaande grafiek kan je afleiden dat Herk-de-Stad een sterkere bevolkingstoenameheeft dan Limburg (+ 5,73) en Vlaanderen (+5,71) 1 . Dit is voornamelijk te wijten aan hetgroter aantal inwijkelingen per 1000 inwoners en het kleiner aantal uitwijkelingen per 1000inwoners. In Herk-de-Stad is het dus goed vertoeven. Steeds meer mensen willen in onzegemeente komen wonen en steeds minder mensen vertrekken uit Herk-de-Stad.Totale aangroei in Herk-de-Stad in 2005 per 1000 inwoners121086420Herk-de-Stad Limburg Vlaams Gewestnatuurlijke aangroei 1,54 2,11 1,16migratiesaldo 9,43 2,66 3,16totale aangroei 11,32 5,59 5,61Het aantal gezinnen binnen de totale bevolking is de voorbije jaren steeds toegenomen.Vanaf 2005 treedt er echter voor het eerst zowel in onze gemeente, als in de provincie enhet gewest een vermindering op. Het aantal gezinnen in verhouding tot de totale bevolkinglijkt dus af te nemen. Op het moment van de opmaak van deze omgevingsanalyse warende cijfers voor 2006 nog niet bekend, zodat we geen voorspellingen voor de toekomst kunnendoen.1 De totale aangroei zou normaal gelijk moeten zijn aan de natuurlijke aangroei plus het migratiesaldo. Er kunnen hierechter afwijkingen in zijn afhankelijk van het aantal van ambtshalve geschrapten.6

Verhouding aantal huishoudens binnen de totale bevolking42,0041,0040,0039,0038,0037,0036,00Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2002 38,35 37,96 40,762003 39,06 38,28 40,992004 39,40 38,59 41,232005 39,02 37,75 38,84Toch stellen we vast dat ook het aantal alleenstaanden toeneemt. Deze cijfers kunnen weook best opsplitsen in geslacht omdat er zich toch nog een duidelijk verschil aftekent tussenmannen en vrouwen.Verhouding alleenstaande mannen ten opzichte van de gehelemannelijke bevolking121086420Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2002 7,65 7,99 8,242003 7,99 8,11 10,712004 8,24 8,37 10,982005 8,38 8,55 11,167

Verhouding alleenstaande vrouwen ten opzichte van de gehelevrouwelijke bevolking14121086420Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2002 8,57 9,12 12,382003 8,99 9,38 12,552004 9,26 9,6 12,732005 9,36 9,81 12,86Het aantal alleenstaande vrouwen ligt hoger dan het aantal alleenstaande mannen.Hoeveel van deze alleenstaande hebben ook kinderen? Is er ook hier een verschil tussenmannen en vrouwen?Volgende tabel geeft het aantal alleenstaande vaders weer in absolute cijfers.Aantal alleenstaande vaders 2002 2003 2004Herk-de-Stad 58 60 64Limburg 4017 4152 4392Vlaanderen 30204 30523 31704Indien we deze absolute cijfers in verhouding plaatsen tot het totaal aantal alleenstaandemannen verkrijgen we volgende grafische voorstelling.8

Verhouding alleenstaandevaders ten opzichte van de alleenstaandemannen14,0012,0010,008,006,004,002,000,00Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2002 13,00 12,81 9,832003 12,96 12,77 9,642004 13,42 13,05 9,73We kunnen hierbij opmerken dat er zowel in Herk-de-Stad als in Limburg meer alleenstaandevaders zijn dan in Vlaanderen.Volgende tabel geeft het absoluut aantal alleenstaande moeders weer.Aantal alleenstaande moeders 2002 2003 2004Herk-de-Stad 267 277 283Limburg 17795 18419 19087Vlaanderen 139236 143102 147148Ook deze cijfers brengen meer duidelijkheid wanneer we ze in verhouding plaatsen tot hettotaal aantal alleenstaande vrouwen.9

Verhouding alleenstaande moeders ten opzichte van de alleenstaandevrouwen60,0050,0040,0030,0020,0010,000,00Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2002 53,72 48,82 37,132003 52,96 48,86 37,512004 52,60 49,28 37,90Indien het aandeel alleenstaande vaders vergeleken wordt met het aandeel alleenstaandemoeders kan je niet anders dan vaststellen dat er aanzienlijk meer alleenstaande moedersdan vaders zijn. In Herk-de-Stad is meer dan de helft van de alleenstaande vrouwen eenalleenstaande moeder. Dit cijfer ligt trouwens veel hoger dan het Vlaamse cijfer. Ook decijfers voor de provincie liggen iets lager dan de Herkse cijfers, maar toch nog boven hetVlaamse aandeel.We geven het grote verschil tussen de alleenstaande vaders en alleenstaande moeders inHerk-de-Stad nog even grafisch weer in volgende grafiek.10

Alleenstaande vaders ten opzichte van alleenstaande moeders60,0050,0040,0030,0020,0010,000,002002 2003 2004Alleenstaande vaders 13,00 12,96 13,42Alleenstaande moeders 53,72 52,96 52,601.2.2. Bevolking volgens leeftijdHerk-de-Stad kent een relatief oudere bevolking. In 2006 waren 6 166 inwoners ouder dan40 jaar. Uit volgende grafiek kan je echter afleiden dat dit ook in de provincie het geval is,evenals op Vlaams en zelfs federaal niveau.Leeftijdsopbouw van de inwoners in 200640,030,020,010,00,0Herk-de-Stad Limburg Vlaams Gewest0-19 jaar 21,7 22,1 22,220-39 jaar 26,0 26,7 25,840-59 jaar 31,2 30,4 29,060 en ouder 21,1 20,8 23,011

Indien we deze cijfers in een tijdsevolutie zetten, dan merken we dat in Herk-de-Stad hetaantal 20 tot 39-jarigen afneemt en dat voornamelijk de groep 60-plussers toeneemt. Denoodzaak aan voorzieningen voor ouderen wordt hierdoor groter en een belangrijke taakvoor de lokale overheid in Herk-de-Stad.Evolutie van het aandeel van de leeftijdsgroepen in 1981, 1991 en 2005in Herk-de-Stad403020100-20 jarigen 20 tot 39 jaar 40 tot 59 jaar 60 plussers 80 plussers01-03-81 31,6 32 23 13,4 1,801-03-91 25,3 33,5 24,5 16,7 2,601-01-05 21,6 26,7 31 20,7 3,2Laten we even de doorstromingscoëfficient 2 bekijken. Dit geeft ons een zicht op de evolutievan de bevolking en de verhoudingen tussen jong en oud. Uit onderstaande grafiek kan jeafleiden dat het aantal jongeren vermindert in verhouding tot het aantal ouderen.2 doorstromingscoëfficient: geeft de verhouding weer tussen het aantal jongeren (10 tot 24 jaar) en het aantal ouderen(50-64 jaar).12

Doorstromingscoëfficient1009590852002 2003 2004 2005 2006doorstromingscoëfficient 98,8 96,7 95,6 93 89,8Als we een prognose maken voor de toekomst, kunnen we alleen maar vaststellen dat dezetoenemende vergrijzing nog even zal doorgaan. In 2015 zal zowel het aandeel 60-plussers als het aandeel 80-plussers in onze gemeente blijven toenemen.Prognose vergrijzing van de bevolking2005 2015 %60-plussers 20,6 26,2 + 5,6 %80-plussers 3,2’ 5,1 + 1,9 %Prognose vergrijzing in 2015 in Herk-de-Stad200520150 5 10 15 20 25 3060-plussers80-plussers13

Maar welke bevolkingsgroepen worden steeds ouder? Zijn het vrouwen die langer leven ofzijn het de mannen? Wordt het aandeel 65-plussers groter of komen er steeds meer hoogbejaardenbij?Laten we beginnen met de 65-plussers. In absolute cijfers telden onze gemeente, de provincieen het Vlaams Gewest in 2002, 2003, 2004, 2005 en 2006 volgende aantallen 65-plussers:Aantal 65-plussers 2003 2004 2005 2006Herk-de-Stad 1719 1758 1804 1849Limburg 119153 122317 125750 128461Vlaanderen 1040554 1056974 1073880 1084246Een leeftijdsgroep die een lichte groei kent. Al is het wel opvallend dat in Herk-de-Stad dezegroep inwoners in 2003 een daling kende, om de daaropvolgende jaren opnieuw te stijgen.Zijn het de mannen of de vrouwen die het gros uitmaken van deze 65-plussers?Uit volgende tabel kan de evolutie van de mannelijke 65-plussers afgelezen worden:Aantal mannelijke65-plussers2003 2004 2005 2006Herk-de-Stad 761 788 814 834Limburg 52314 53956 55658 56961Vlaanderen 442673 451426 459923 465458De evolutie in de vrouwelijke 65-plussers vertaalt zich als volgt:Aantal vrouwelijke65-plussers2003 2004 2005 2006Herk-de-Stad 958 970 990 1015Limburg 66839 68361 70092 71500Vlaanderen 597881 605548 613957 618788Indien we deze cijfers plaatsen ten opzichte van de totale mannelijke en vrouwelijke bevolkingkrijgen we volgende grafische voorstellingen:14

Verhouding aantal mannelijke 65-plussers ten opzichte van de totalemannelijke bevolking161514131211Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2003 13,14 13,05 14,972004 13,61 13,41 15,222005 13,99 13,76 15,432006 14,17 14,01 15,53We stellen dus vast dat het aandeel mannen boven de 65 jaar de laatste jaren toeneemt inhet totale aantal mannen. Ten opzichte van in 2003 is in 2006 in onze gemeente op elke100 mannen 14,17 een 65-plusser. Een stijging van 1.03.Verhouding aantal vrouwelijke 65-plussers ten opzichte van de totalevrouwelijke bevolking2520151050Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2003 16,47 16,64 19,672004 16,7 16,94 19,862005 16,94 17,28 20,042006 17,17 17,52 20,0815

Bij de vrouwelijke bevolking kunnen we dezelfde vaststelling doen: het aandeel vrouwenboven de 65 jaar neemt de laatste jaren toe in het totale aantal mannen. Ten opzichte vanin 2003 is in 2006 in onze gemeente op elke 100 vrouwen 17,17 een 65-plusser. Een stijgingvan 0,70. We merken al dat het aandeel vrouwen boven de 65 jaar hoger ligt dan hetaandeel mannen boven de 65 jaar.Indien we de evolutie van het aantal 75-plussers bekijken, merken we dat ook deze groepsteeds toeneemt.Aantal 75-plussers 2003 2004 2005 2006Herk-de-Stad 704 735 770 806Limburg 46752 48610 50856 53457Vlaanderen 454230 465994 480498 498140In verhouding tot de totale bevolking geeft dit volgend aandeel:Verhouding aantal 75-plussers ten opzichte van de totale bevolking10,008,006,004,002,000,00Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2003 6,06 5,83 7,582004 6,34 6,03 7,752005 6,60 6,28 7,952006 6,83 6,56 8,19Uit deze grafiek kunnen we afleiden dat de verhouding 75-plussers ten opzichte van detotale bevolking in onze gemeente hoger ligt dan het gemiddelde in de provincie (gemiddeld+0,28).Wat betreft de verdeling tussen mannen en vrouwen kunnen we volgende tabellen weergeven:16

Aantal mannelijke75-plussers2003 2004 2005 2006Herk-de-Stad 264 289 309 327Limburg 17746 18659 19681 20917Vlaanderen 169699 175312 181903 190039Aantal vrouwelijke75-plussers2003 2004 2005 2006Herk-de-Stad 440 446 461 479Limburg 29006 29951 31175 32540Vlaanderen 284531 290682 298595 308101Als we dit in verhouding plaatsen tot respectievelijk het aantal mannelijke en vrouwelijkeinwoners, kunnen we dit grafisch als volgt voorstellen:Verhouding aantal mannelijke 75-plussers ten opzichte van de mannelijketotale bevolking7,006,005,004,003,002,001,000,00Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2003 4,56 4,43 5,742004 4,99 4,64 5,912005 5,31 4,87 6,102006 5,56 5,15 6,34We stellen dus vast dat het aandeel mannen boven de 75 jaar de laatste jaren toeneemt inhet totale aantal mannen. Ten opzichte van in 2003 is in 2006 in onze gemeente op elke100 mannen 5,56 een 75-plusser. Een stijging van 1.17

Verhouding aantal vrouwelijke 75-plussers ten opzichte van devrouwelijke bevolking10,008,006,004,002,000,00Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2003 7,56 7,22 9,362004 7,67 7,42 9,532005 7,89 7,69 9,752006 8,10 7,97 10,00Uit het bovenstaande kunnen we dus al afleiden dat de groep 75-plussers zowel bij demannen als de vrouwen in stijgende lijn zit.Zet deze tendens zich ook af bij de hoogbejaarden of merken we hier een verschil? Wenemen even de groep van de 85-plussers onder de loep.Aantal 75-plussers 2003 2004 2005 2006Herk-de-Stad 129 128 134 149Limburg 8683 8398 8641 9345Vlaanderen 96933 92123 94520 102300In verhouding tot de volledige bevolking geeft dit volgend aandeel:18

Verhouding aantal 85-plussers ten opzichte van de totale bevolking2,001,501,000,500,00Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2003 1,11 1,08 1,622004 1,10 1,04 1,532005 1,15 1,07 1,562006 1,26 1,15 1,68Ook hier bekijken we even de verdeling tussen mannen en vrouwen:Aantal mannelijke75-plussers2003 2004 2005 2006Herk-de-Stad 35 34 33 39Limburg 2264 2194 2317 2615Vlaanderen 26561 25329 26556 29559Aantal vrouwelijke75-plussers2003 2004 2005 2006Herk-de-Stad 94 94 101 110Limburg 6419 6204 6324 6730Vlaanderen 70372 66794 67964 72741We merken al meteen dat er meer vrouwelijke 85-plussers zijn dan mannelijke. Dit kanverklaard worden door de langere levensduur van vrouwen.Ook deze cijfers plaatsen we even tegenover de respectieve mannelijke en vrouwelijkeinwoners.19

Verhouding aantal mannelijke 85-plussers ten opzichte van de totalemannelijke bevolking1,000,800,600,400,200,00Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2003 0,60 0,56 0,902004 0,59 0,55 0,852005 0,57 0,57 0,892006 0,66 0,64 0,99Verhouding aantal vrouwelijke 85-plussers ten opzichte van de totalevrouwelijke bevolking2,502,001,501,000,500,00Herk-de-Stad Limburg Vlaanderen2003 1,62 1,60 2,322004 1,62 1,54 2,192005 1,73 1,56 2,222006 1,86 1,65 2,36Herk-de-Stad kent lichtjes meer 85-plussers ten opzichte van de totale bevolking dan deprovincie Limburg ( gemiddeld + 0,07). We merken wel dat we voornamelijk meer vrouwelijke85-plussers hebben in de totale bevolking dan in de rest van de provincie. De Vlaamse20

cijfers liggen nog ruim boven onze Herkse cijfers.Toch kunnen we concluderen dat de groep van de 65 tot 85-plussers eigenlijk het sterkst inaantal toeneemt. Deze groep zal dus de groep zijn waarop het seniorenbeleid in de toekomstmoet afgestemd worden, zonder de oudere senior (85-plusser) uit het oog te verliezen.1.2.3. Bevolking volgens nationaliteitHerk-de-Stad telde op 1 januari 2006 229 niet-Belgische inwoners. Deze inwoners zijn vanverschillende afkomst zoals blijkt uit volgende grafiek.Verdeling niet-belgische inwoners op 1 januari 200680706050403020100Nederland India Polen Duitsland Italië overigeHerk-de-Stad 70 47 15 12 12 7321

Aandeel niet-Belgen op 1 januari 20069876543210Herk-de-Stad Limburg Vlaams GewestAandeel niet-Belgen 1,9 8,2 5,2Indien je het aantal niet-Belgische inwoners van Herk-de-Stad vergelijkt met het aantalmensen van vreemde nationaliteit in de provincie en het Vlaams Gewest, dan merk je datHerk-de-Stad aanzienlijk minder vreemdelingen telt dan het Limburgs en/of Vlaams gemiddeld.Opvallend is wel dat er in Limburg toch een grote concentratie van mensen met eenandere nationaliteit is ten opzichte van het gemiddelde in Vlaanderen. Een verklaring kanje vinden in het groot aantal gastarbeiders dat zich omstreeks 1950 in Limburg vestigde.22

2. Herk-de-Stad per cluster2.1. Werkgelegenheid2.1.1. Bedrijvigheid in Herk-de-StadIn dit hoofdstuk werpen we een blik op de tewerkstelling binnen de diverse sectoren inHerk-de-Stad en de ons omliggende gemeenten. Op die manier willen we achterhalen of ersectoren zijn die duidelijk over- of ondervertegenwoordigd zijn in onze gemeente en of ersectoren zijn die de laatste jaren een sterke groei of groot verlies aan arbeidsplaatsen kenden.We delen hiervoor de arbeidsmarkt op in volgende sectoren: primaire sector 3 secundaire sector 4 tertiaire sector 5 quartaire sector 6We plaatsen de cijfers per sector in een tabel. Deze cijfers geven de loontrekkende werkgelegenheid7 weer.Herk-de-Stad Halen Hasselt Lummen Nieuwerkerken2003 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005 2003 2004 2005PrimairesectorSecundairesectorTertiairesectorQuartairesector124 101 125 73 357 97 123 94 191 70 61 59 186 186 224499 456 452 848 924 833 6700 6778 6737 1931 1945 2005 194 194 219598 624 645 432 431 432 17161 18344 18651 1158 1197 1558 177 189 1971019 753 853 389 457 509 19546 20615 19497 1088 1132 1092 227 222 231Deze cijfers geven slechts een indicatie over de tewerkstelling. Conclusies trekken uit dezecijfers is vaak gevaarlijk omdat schommelingen simpelweg te maken kunnen hebben meteen omschakeling van een bedrijf van de ene sector naar een andere door een gewijzigdeNACE-code. Ook kan het gebeuren dat de maatschappelijk zetel van een bepaalde werkgevernaar een andere plaats verhuisd, terwijl de effectieve arbeid binnen Herk-de-Staduitgevoerd wordt.3 Primaire sector omvat land- en tuinbouw en visserij4 Secundaire sector omvat winning van delfstoffen, vervoer van dranken, voeding en tabak, textiel- en kledingindustrie,meubel- en houtindustrie, grafische nijverheid, chemische nijverheid, rubber- en kunststofnijverheid, vervoer van glas,bakstenen, cement en andere bouwmaterialen, metallurgie en metaalindustrie, overige industrie, elektriciteit, gas,stoom en water en de bouwnijverheid5 Tertiaire sector omvat groot- en kleinhandel, garage en verhuur, horeca, vervoer en vervoersondersteuning, post entelecommunicatie, financiële diensten, informatica, ondernemingsdiensten, overige diensten aan personen6 Quartaire sector omvat openbare diensten, onderwijs, ziekenhuizen en overige gezondheidszorg, recreatie, cultuur ensport, speur- en ontwikkelingswerk, afvalwater- en afvalverzameling, straatreiniging, belangenvertegenwoordiging7 Loontrekkende werkgelegenheid: som van de jobs in loondienst zoals gekend bij RSZ en RSZPPO23

Toch zetten we de cijfers van onze gemeente nog even in een grafiek om zo een duidelijkbeeld te krijgen van de evolutie binnen de verschillende sectoren.Evolutie in de verschillende sectoren van tewerkstelling in Herk-de-Stad120010008006004002000Primaire sectorSecundairesectorTertiaire sectorQuartairesector2003 124 499 598 10192004 101 456 624 7532005 125 452 645 853Uit deze grafiek kunnen we afleiden dat er binnen de meeste sectoren een constant aantalloontrekkenden tewerkgesteld is. Enkel de quartaire sector kent een daling van het aantalloontrekkenden.In vergelijking met de cijfers uit de ons omliggende gemeenten valt ook op dat we toch eenaanzienlijke groep tewerkgestelden in de primaire sector kennen. Dit kan verklaard wordendoor het landelijk karakter van onze gemeente en de aanwezigheid van heel wat landbouw(voornamelijk fruitteelt). Belangrijk is wel om te vermelden dat een deel van deze arbeidsplaatsenseizoensgebonden zijn.24

Tewerstelling in de primaire sector in 2005250200150100500Herk-de-Stad Halen Hasselt Lummen Nieuwerkerkenprimaire sector 125 97 191 59 224Uit bovenstaande afbeelding uit het gewestplan is bovendien de grote aanwezigheid vanlandbouwgronden terug te vinden. Alle gele gebieden op deze kaart zijn landbouwzones.Bovendien zal het ruimtelijk structuurplan nog meer de nadruk leggen op landbouw alskernactiviteit van de Herkse economie.2.1.2. WerkgelegenheidHerk-de-Stad kunnen we omschrijven met de volgende gegevens (cijfers 2005):25

Beroepsbevolking 8:7592 inwonersAantal werkenden 9 :5167 inwonersTotale werkgelegenheid: 3091 inwonersNiet werkende werkzoekenden: 408 inwonersAls we vervolgens de arbeidsindicatoren van de ons omliggende gemeenten vergelijkenstellen we het volgende vast: (Tabel 1) de werkzaamheidsgraad verschilt bijna niet ten opzichte van de ons omliggende gemeenten de werkgelegenheidsgraad is vrij laag, met andere woorden er zijn weinig jobs in Herkde-Stadten opzichte van het aantal inwoners op beroepsactieve leeftijd. Hasselt springthier uit, maar is in vergelijking met Herk-de-Stad niet representatief gezien de sterke verstedelijkingen industrialisering van deze stad. de werkloosheidsgraad is in Herk-de-Stad ook vergelijkbaar met de omliggende gemeentenen ligt opvallend lager dan in Limburg en het Vlaams Gewest.Tabel 1: arbeidsindicatoren voor Herk-de-Stad en omliggende Limburgse gemeentenHerk-de-Stad Halen Hasselt Lummen Nieuwerkerken Limburg VlaamsGewestWerkzaamheidsgraad 10 68,1 68,0 67,3 67,2 67,8 62,8 67,7Werkgelegenheidsgraad 11 40,7 44,1 105,4 56,1 28,6 57,2 63,6Werkloosheidsgraad 12 7,3 7,6 10,0 7,6 7,2 10,0 8,08 Het aantal personen dat gelet op de leeftijd zou kunnen werken9 Het aantal personen dat effectief werkt10Werkzaamheidsgraad: het aandeel werkende personen in de bevolking tussen 18 en 64 jaar11 Werkgelegenheidsgraad: de verhouding tussen het aantal jobs en het aantal inwoners op arbeidsleeftijd12 Werkloosheidsgraad: het aandeel werklozen in de beroepsbevolking26

Arbeidsindicatoren120100806040200Herk-de-Stad Halen Hasselt Lummen Nieuwerkerken Limburg Vlaams GewestWerkzaamheidsgraad Werkgelegenheidsgraad Werkloosheidsgraad2.1.3. WerkloosheidsgraadUit de voorgaande tabel kan afgeleid worden dat de werkloosheidsgraad in Herk-de-Stadgeen grote verschillen kent met die van onze buurgemeenten. Wel ligt deze werkloosheidsgraadbeduidend lager dan in de rest van de provincie.In maart 2007 tekenden we zelfs het laagste werkloosheidscijfer uit de provincie op. Op datmoment kenden we een werkloosheidscijfer van slechts 4,87 %.Toch gaan we even dieper in op deze werkloosheidsgraad om na te gaan welke groepenbijzondere aandacht verdienen.2.1.3.1. Categorieën werklozenBinnen de groep werklozen kunnen we volgende categorieën onderscheiden: werkzoekenden met uitkeringsaanvraag (WZUA) schoolverlaters vrij ingeschrevenen andere.We merken in 2005 een daling in de cijfers, hoewel deze in 2004 sterk stegen ten opzichtevan 2003. De daling houdt ook in 2006 stand waardoor steeds meer mensen in onze gemeenteaan het werk zijn.27

Indeling werkloosheid volgens categorieën350300250200150100500WZUASchoolverlatersVrijingeschrevenenAndere2006 290 37 17 132005 336 37 30 202004 346 47 43 232003 282 42 42 212.1.3.2. Indeling van de werklozen volgens geslachtMet deze cijfers kunnen we nagaan of er nog steeds een groot verschil is in werkloosheidtussen mannen en vrouwen.Indeling werkloosheid volgens geslacht3002502001501005002003 2004 2005 2006mannen 167 191 175 158vrouwen 220 269 248 198De werkloosheid daalt in beide bevolkingsgroepen. Het verschil tussen de mannelijke envrouwelijke werkloosheid wordt kleiner.28

2.1.3.3. Indeling van de werklozen volgens leeftijdAlvorens een uitspraak te doen over de relatie tussen leeftijd en werkloosheid is het belangrijkom de groene druk 13 nader te bekijken. Dit geeft de verhouding weer tussen deactuele beroepsbevolking en de toekomstige beroepsbevolking, dus tussen de mensen dienu werken en de bevolking die zich binnen een aantal jaren op de arbeidsmarkt begeeft.Uit onderstaande grafiek kan je aflezen dat er een lichte daling is van het aantal jongerendat zich op de arbeidsmarkt gaat begeven.Groene druk38,037,837,637,437,237,036,836,62003 2004 2005 2006groene druk 37,4 37,1 37,4 37,9Er wordt in de media veel gesproken over jongerenwerkloosheid. Hoe zit het met deze cijfersin Herk-de-Stad? Zijn onze -25-jarigen inderdaad ondervertegenwoordigd op de arbeidsmarkt?13 groene druk: verhouding tussen het aantal 0 tot 19-jarigen en het aantal 20 tot 59 jarigen29

Indeling werklozen volgens leeftijd2001501005002006 2005 2004 2003< 25 jaar 74 87 107 10625 tot 40 jaar 120 145 186 155>= 40 jaar 162 190 166 127Indien we deze cijfers procentueel bekijken dan merken we dat Herk-de-Stad (20,5 %) procentueelgezien niet alleen onder het gemiddelde van de buurgemeenten ligt, maar ookonder het Limburgs (24,5 %) en zelfs Vlaams gemiddelde (23,9 %) wat de jongerenwerkloosheidbetreft.De grootste groep werkzoekenden in Herk-de-Stad bevindt zich in de categorie van 40-plussers.2.1.3.4. Indeling werklozen volgens studieniveauDoor dit nader te onderzoeken, kunnen we het belang van een diploma op de arbeidsmarktaantonen.Deze cijfers bevestigen dus nog maar eens het belang van het onderwijs. In Herk-de-Stadvervullen wij een centrumfunctie op het vlak van onderwijs.2.1.3.5. Indeling werklozen volgens werkloosheidsduurEr wordt vaak gezegd: “eens op de dop, altijd op de dop.” Is dit zo? Is het voor langdurigwerklozen inderdaad moeilijker om terug in te stappen in de arbeidsmarkt?30

Indeling werklozen volgens werkloosheidsduur3002502001501005002003 2004 2005 2006< 1 jaar 257 291 243 1911 tot 2 jaar 73 91 85 65>= 2 jaar 57 78 95 101Uit deze cijfers kunnen we afleiden dat in onze gemeente de grootste groep werklozenmensen zijn die nog geen jaar op zoek zijn naar een job. Deze cijfers zijn gemiddelden. Ermoet hier rekening gehouden worden met de jaarlijkse stijging van het aantal werkzoekendenin de maanden juli, augustus en september als de schoolverlaters zich aanbieden opde arbeidsmarkt.Opvallend is wel dat de groep langdurig werklozen niet afneemt. Zij vertegenwoordigenweliswaar niet de grootste groep werklozen, maar zijn blijkbaar wel de groep die steedseen stijging kennen.2.1.3.6. Omvang potentiële doelgroepen tewerkstellingsmaatregelenOok in onze gemeente zijn er een aantal werklozen die voor tewerkstellingsmaatregelen inaanmerking komen. In onderstaande grafiek vind je de evolutie van het aantal werklozendie in aanmerking komen voor een tewerkstellingsmaatregel. We vergelijken de cijfers van2002 met deze van 2005.31

2002 2005Alternerende opleiding in opleidingsvorm 3 14 12 14Activaplan +45 15 44 106Activaplan -45 16 84 100Activa plus -45 17 0 0Activa-plus +45 18 0 0Artikel 60 § 7 19 12 8Beroepservaringspremie 20 46 74CAO 26 – rendementssubsidie 21 14 13Vlaamse Inschakelingspremie 22 14 13Invoegwerknemer 23 128 195Invoeginterim 24 12 8Sociale Inschakelingsinitiatieven (SINE) 25 55 109Sociale werkplaatsen 26 17 14Startbanen 27 106 72Wep-plus 28 43 83Gesco Wep-plus 29 56 100Wep-plus met verhoogde omkaderinspremie 30 36 62Uit bovenstaande tabel kan je afleiden dat het aantal mensen dat in aanmerking komt vooreen of andere vorm van een tewerkstellingsmaatregel voor bepaalde categorieën toeneemt,waar andere categorieën aan terrein verliezen.14 niet werkende werkzoekenden met studieniveau Buitengewoon Secundair Onderwijs15 niet werkende werkzoekenden van 45 jaar en ouder die minimum 6 maanden werkloos zijn16 niet werkende werkzoekenden die minimum 1 jaar werkloos zijn17 laaggeschoolden en werkzoekenden die minimum 1 jaar werkloos zijn en wonen in een gemeente met een hogerewerkloosheidsgraad18 minimum 6 maanden werkloos en wonen in een gemeente met een hogere werkloosheidsgraad19 leefloners20 niet werkende werkzoekenden die meer dan 36 maanden werkloos zijn21 niet werkende werkzoekenden met een Vlaams Fondsnummer22 niet werkende werkzoekenden met een Vlaams Fondsnummer23 niet werkende werkzoekenden jonger dan 50 jaar die minimum 1 jaar werkloos zijn en maximaal een diploma hogersecundair onderwijs hebben OF ouder zijn dan 50 jaar en minimum 6 maanden werkloos zijn OF niet werkende werkzoekendendie minimum 6 maanden leefloongerechtigd zijn en maximum een diploma lager secundair onderwijs hebbenOF deeltijds werkzoekende leerlingen van het deeltijds beroepssecundair onderwijs24 leefloners25 personen jonger dan 45 jaar die maximum een diploma lager secundair onderwijs hebben en minstens 1 jaar uitkeringsgerechtigdwerkloos zijn OF personen ouder dan 45 jaar die maximum een diploma lager secundair onderwijs hebbenen minstens 6 maanden uitkeringsgerechtigd werkloos zijn26 niet werkende werkzoekenden die minimum 5 jaar werkloos zijn en laaggeschoold27 niet werkende werkzoekenden die ingeschreven zijn bij de VDAB en jonger zijn dan 26 jaar28 personen die minstens 2 jaar uitkeringsgerechtigd werkloos zijn29 personen die minstens 2 jaar niet werkend werkzoekend zijn30 personen die minstens 3 jaar uitkeringsgerechtigd werkloos zijn32

2.1.4. InkomenZijn Herkenaren rijke burgers of zijn het eerder bescheiden gezinnen die in Herk-de-Stadleven?Indien we het gemiddeld netto belastbaar inkomen 31 per inwoner bekijken, kunnen wevaststellen dat Herk-de-Stad hier iets boven het Limburgs gemiddelde, maar toch wel onderhet Vlaams gemiddelde blijft. Hasselt steekt er boven uit, maar ook hier kunnen weHasselt moeilijk vergelijken met Herk-de-Stad gezien de sterke verstedelijking.Gemiddeld netto belastbaar inkomen per inwoner in euro145001400013500130001250012000115001100010500Herk-de-Stad Halen Hasselt Lummen Nieuwerkerken Limburg Vlaanderennetto belastbaar inkomen 12905 12594 14138 12747 12307 11933 13002De vorige grafiek geeft ons een idee van de gemiddelden. In de volgende grafiek geven wemediaaninkomens 32 van alle inkomensaangiften weer. Op die manier kunnen we zien watde waarde van het middelste inkomen van alle inkomensaangiften is.31 Gemiddeld netto belastbaar inkomen: alle inkomsten min de aftrekbare uitgaven32 Mediaaninkomen: dit is de waarde van het middelste inkomen van alle inkomensaangiften33

Mediaaninkomen van alle inkomensaangiften in euro200001950019000185001800017500170001650016000Herk-de-StadHalen Hasselt LummenNieuwerkerkenLimburgVlaanderenmediaaninkomen 18613 18783 17902 18685 17379 18882 19764Opvallend is dat we hier beter scoren dan Hasselt. Dat wil dus zeggen dat de persoon methet inkomen dat net in midden ligt van alle inkomens in onze gemeente, meer verdient danin Hasselt. De verklaring ligt in het feit dat bij de berekening van een mediaaninkomen, integenstelling tot de berekening van het gemiddelde inkomen, de hoge en lage cijfers minderdoorwegen.Uit de grafiek kan wel afgeleid worden dat we met dit mediaaninkomen toch ruim onder hetgemiddelde Vlaamse mediaaninkomen liggen. Het mediaaninkomen voor de provincie ligtiets hoger dan dat van de gemeente.We weten nu al dat we op vlak van inkomen niet slecht scoren. Maar zijn het nu de weinigehoge inkomens die onze cijfers de hoogte in jagen of hebben we vele gemiddelden diemaken dat we het niet slecht doen?Om dit na te gaan bekijken we de verdeling van de verschillende inkomens in schijven. Webaseren ons hierbij op de belastingsaangiftes. De hiernavolgende cijfers, zijn cijfers 2003(aanslagjaar 2002). Recentere cijfers zijn nog niet beschikbaar34

Aangiftenkleiner dan10 000 EURAangiftentussen10 001 EURen20 000 EURAangiftentussen20 001 EURen30 000 EURAangiftentussen30 001 EURen40 000 EURAangiftentussen40 001 EURen50 000 EURAangiftengroter dan50 000 EURHerk-de-Stad Halen Hasselt Lummen Nieuwerkerken Limburg Vlaanderen1290 829 8400 1421 668 73747 5708302142 1793 13391 2592 1345 152423 10987721309 974 8581 1600 775 94260 686329655 458 4205 785 351 45302 341227447 308 2590 505 226 26265 210725599 378 3975 634 282 32102 310626Deze cijfers geven ons meer duidelijkheid wanneer we ze plaatsen tegenover het totaalaantal aangiften. Dan krijgen we een duidelijk zicht op het aandeel van bepaalde inkomensgroepen.Aangiftenkleiner dan10 000 EURAangiftentussen10 001 EURen20 000 EURAangiftentussen20 001 EURen30 000 EURAangiftentussen30 001 EURen40 000 EURAangiftentussenHerk-de-Stad Halen Hasselt Lummen Nieuwerkerken Limburg Vlaanderen20,02 17,49 20,42 18,85 18,32 17,39 17,7433,25 37,83 32,55 34,39 36,88 35,94 34,1420,32 20,55 20,86 21,23 21,25 22,22 21,3210,17 9,66 10,22 10,42 9,62 10,68 10,606,94 6,50 6,30 6,70 6,20 6,19 6,5535

40 001 EURen50 000 EURAangiftengroter dan50 000 EUR9,30 7,97 9,66 8,41 7,73 7,57 9,65Aangiftes per inkomensschijf4035302520151050Herk-de-StadHalen Hasselt LummenNieuwerkerkenLimburgVlaanderenAangiften kleiner dan 10 000 EUR 20,02 17,49 20,42 18,85 18,32 17,39 17,74Aangiften tussen 10 001 EUR en 20 000 EUR 33,25 37,83 32,55 34,39 36,88 35,94 34,14Aangiften tussen 20 001 EUR en 30 000 EUR 20,32 20,55 20,86 21,23 21,25 22,22 21,32Aangiften tussen 30 001 EUR en 40 000 EUR 10,17 9,66 10,22 10,42 9,62 10,68 10,6Aangiften tussen 40 001 EUR en 50 000 EUR 6,94 6,5 6,3 6,7 6,2 6,19 6,55Aangiften groter dan 50 000 EUR 9,3 7,97 9,66 8,41 7,73 7,57 9,65Net als in de ons omringende gemeenten en de provincie en Vlaanderen kent de inkomensgroeptussen 10 001,00 EUR en 20 000,00 EUR het grootst aantal aangiftes. Tochzijn er in onze gemeente ook heel wat aangiftes in de schijf onder de 10 000,00 EUR. Decijfers voor Herk-de-Stad liggen hier hoger dan elders.In onze gemeente zijn er ook bestaansonzekeren: mensen die leven van een uitkering vanhet OCMW en die vaak leven onder de armoedegrens.In Herk-de-Stad krijgt 0,20 % van de bevolking een leefloon. Dat is natuurlijk vrij weinig endit percentage ligt ook onder het Limburgs en Vlaams percentage. In concreto ging het inde loop van 2006 om 24 personen die vanuit het OCMW een leefloon krijgen.Op basis van hetgeen hoger vermeld is, zou je kunnen stellen dat we het in Herk-de-Stadniet slecht doen op het vlak van inkomen. Dit wordt ook nog bevestigd als we kijken dat er36

steeds minder mensen in kansarmoede 33 geboren worden in onze gemeente. In 2005 werdenin onze gemeente slechts 6 kinderen geboren in een kansarm gezin.2.1.5. Geregistreerde diensten inzake tewerkstellingIn onze gemeente zijn 2 spelers actief of het terrein van trajectbegeleiding, de ATB en deeigen dienst trajectbegeleiding van het OCMW van Herk-de-Stad dat sinds 2007 ook clusterpromotoris in een clusterplan voor de OCMW’s van Halen, Herk-de-Stad en Lummeninzake tewerkstelling.Over de verschillende vormen van begeleiding en het aantal gebruikers van de dienstverleningvan ATB hebben wij geen gegevens.Het OCMW van Herk-de-Stad heeft echter ook een eigen dienst trajectbegeleiding. In 2005behandelde deze dienst 79 dossiers. 31 cliënten vonden een job.Het succes van de dienst trajectbegeleiding ging in 2006 verder. 141 cliënten vonden deweg naar de dienst trajectbegeleiding. 34,8 % van deze cliënten vond een job met bemiddelingvan de dienst trajectbegeleiding.Uit de totaliteit van cliënten kunnen volgende vaststellingen gedaan worden:Er maakten iets meer vrouwen gebruik maken van de dienst trajectbegeleiding van hetOCMW van Herk-de-Stad. Van de 141 dossiers betrof het 69 dossiers van mannen en 72van vrouwen.Indien we kijken welke achtergrond de cliënten van trajectbegeleiding hebben, komen wetot volgende vaststelling:ScholingsgraadAantal cliënten2005 2006Buitengewoon lager onderwijs 2 2Lager onderwijs 33 51Lager secundair onderwijs 16 30Leercontract 0 4Buitengewoon secundair onderwijs10 8Beroepssecundair onderwijs 13 28Technisch secundair onderwijs 2 833 Criteria kansarmoede volgens Kind en Gezin: beschikbaar maandinkomen lager dan 595 euro opleiding van één v/d ouders lager of gelijk aan basisonderwijs, beroepsonderwijs, buitengewoon onderwijs ofanalfabeet de ontwikkeling v/d kinderen in het gezin is laag de arbeidssituatie v/d ouders is precair, werkloosheid of in een beschutte werkplaats de huisvesting is onaangepast de gezondheid is zwak, gehandicapt, oneigenlijk gebruik v/d gezondheidszorg37

Algemeen secundair onderwijs 1 1Hoger onderwijs 2 9Grafisch kunnen we dit als volgt weergeven:Scholingsgraad clienteel trajectbegeleiding6050403020100BLO LO LSO Leercontract BuSO BSO TSO ASO HO2005 2 33 16 0 10 13 2 1 22006 2 51 30 4 8 28 8 1 92.2. Gezondheid2.2.1. DefinitieIn de Belgische Grondwet staat onder artikel 23:Artikel 23. Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden.Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel, rekening houdendmet de overeenkomstige plichten, de economische, sociale en culturele rechten,waarvan ze de voorwaarden voor de uitoefening bepalen.Die rechten omvatten inzonderheid:1° het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een algemeenwerkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is op het waarborgen van een zohoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaardenen een billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen;2° het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundigeen juridische bijstand;3° het recht op een behoorlijke huisvesting;4° het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu;5° het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing.In deze omgevingsanalyse gaat gezondheid verder. We onderzoeken gezondheid als hetlichamelijk, psychisch en sociaal welvoelen.38

Gezondheid is een situatie van lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden. Deze componentenzijn onderling sterk met elkaar verweven. Gezondheid heeft veel te maken methet sociale en zelfs met het financiële welvoelen. Geldproblemen of huisvestingsproblemenbrengen heel vaak ook gezondheidsproblemen met zich mee.Bij het inventariseren van de nodige gezondheidsinformatie bleek al snel dat er weinig gegevensbestaan op gemeentelijk niveau. Dit is misschien een hiaat dat in de toekomst vanuitde Vlaamse en provinciale overheden zou kunnen opgevuld worden.Toch kunnen we onder de cluster gezondheid een beeld scheppen van het aantal inwonersvan onze gemeente dat bijvoorbeeld andersvalide is en dat hiervoor een tegemoetkomingkrijgt of dat een beroep heeft gedaan op de zorgverzekering.Uit onderstaande grafiek kan je aflezen dat het aantal personen met een tegemoetkomingvoor andersvaliden toeneemt.Percentage inwoners met een tegemoetkoming voor personen met eenhandicap3,002,001,000,00Herk-de-Stad2003 1,902004 2,152005 2,622006 2,73Ook het aantal personen dat een beroep doet op een tussenkomst vanuit de zorgverzekeringstijgt. Bij opmaak van dit document waren er geen recentere cijfers inzake de zorgverzekeringvoorhanden.39

Percentage inwoners met een tegemoetkoming vanuit de zorgverzekering2,402,302,202,102,001,901,80Herk-de-Stad2003 2,012004 2,33Uit voorgaande grafiek blijkt dat er dus inderdaad een toenemend aantal inwoners is dateen zeker vorm van zorgen nodig heeft. Of deze trend zich in de toekomst verder zet, ismoeilijk te voorspellen. Toch lijkt het ons aangewezen om binnen het toekomstig beleidrekening te houden met voorzieningen voor inwoners met een (grote) zorgbehoevendheid.Alle aspecten inzake ouderenzorg en de voorzieningen voor ouderen op het vlak van gezondheidzorgkomen later in deze omgevingsanalyse terug in de cluster senioren.2.3. HuisvestingDe huisvestingsmarkt kan opgesplitst worden in verschillende clusters:1. Sociale Huisvesting: Vlaamse overheid (= huisvestingsmaatschappijen) OCMW2. Private huisvestingAlvorens een opsplitsing te maken tussen de verschillende clusters werpen we eerst eenglobaal beeld op de woningmarkt in Herk-de-Stad.2.3.1. Aanbod van woonvoorzieningenOm een woning te kunnen bouwen heb je bouwgrond nodig. Is er in Herk-de-Stad nogbouwgrond en wat is de gemiddelde prijs van deze grond?Uit tabel kan je aflezen hoeveel percelen grond onze gemeente telden in 1991, 2001 en40

2005.1991 2001 2005Bebouwd Onbebouwd Totaal Bebouwd Onbebouwd Totaal Bebouwd Onbebouwd Totaal4448 7590 12038 5312 6397 11709 5485 6402 11887We kunnen vooral opmerken dat aantal bebouwde percelen sinds 1991 toeneemt, wat wilzeggen dat meer mensen in Herk-de-Stad bouwen.Hoe zit het met het aantal, de waarde, de prijs en de oppervlakte van de bouwgronden?We vergelijken even de cijfers van 2000 met deze van 2004.aantalTotalewaarde(x1000 EUR)2000 2004Gemiddeldeprijs(per m²)Oppervlakteper perceel(in are)aantalTotalewaarde(x1000 EUR)Gemiddeldeprijs(per m²)Oppervlakteper perceel(in are)45 1982 28,33 15,54 31 1977 69,21 9,22Indien we deze cijfers nader bekijken, merken we niet alleen dat het aantal bouwgrondenafneemt. Opvallend is vooral de stijging van de gemiddelde prijs. Op slechts 4 jaar tijd is degemiddelde prijs per m² voor de bouwgrond meer dan verdubbelt. Grond wordt bovendienniet alleen duurder de percelen die er nog zijn, zijn ook kleiner dan in het verleden.Het is dus niet voor iedereen weggelegd om te bouwen in onze gemeente. Een tendensdie zich trouwens niet alleen in Herk-de-Stad aftekent, maar ook in de rest van de provincieen zelfs nationaal merken we deze stijging in prijzen.Toch moeten we deze gegevens nuanceren. In een artikel uit Trends konden we lezen dathet in Herk-de-Stad eigenlijk nog relatief goedkoop om wonen is. Ten opzichte van onzebuurgemeenten ligt de prijs van een woning in onze gemeente gemiddelde 50 000,00 EURlager. Dit durven we te wijten aan de gezonde mix in onze gemeente van enerzijds de privatewoonmarkt en anderzijds de sociale woningbouw.Zijn er misschien dan meer mogelijkheden om een huis of appartement te kopen in Herkde-Stad?2000 2004AantalTotalewaarde(x1000EUR)GemiddeldeprijsAantalTotalewaarde(x1000EUR)GemiddeldeprijsWoningen 4 852 212988 12 3506 292131appartementen 10 887 88718 10 874 87435Er werden in 2004 meer huizen verkocht dan in 2000, maar ook hier merk je dat de waardevan deze woningen aanzienlijk stijgt en dat de woningen ook duurder worden. Dus ook hier41

kunnen we ons de vraag stellen of het kopen van een woning voor iedereen is weggelegd.Het aantal verkochte appartementen bleef gelijk.Intussen raakte recentelijk bekend dat de vastgoedmarkt blijkbaar stagneert en dat deenorme prijsstijgingen die we de voorbije jaren gekend hebben stilaan stabiliseren. Indiendeze trend zich aanhoudt, ziet het er voor de komende jaren dus rooskleuriger uit voormensen die op de privémarkt op zoek moeten naar een stukje grond, een woning of eenappartement.2.3.2. Sociale huisvesting.Indien we opmerken dat het niet meer zo evident is om woningen te bouwen of te kopen inde gemeente, nemen we best de sociale huisvesting even onder de loep.In Herk-de-Stad is 2,78 % van de woningmarkt momenteel ingenomen door sociale huurwoningenen huurappartementen. 3,3 % van de inwoners komt in aanmerking voor socialehuisvesting.In onze gemeente zijn volgende soorten van sociale huisvesting: sociale huurappartementen met 1,2, 3 of meer slaapkamers sociale huurwoningen met 1 of 2 slaapkamers, 3 slaapkamers, 4 of meer slaapkamers sociale koopwoningen van de Vlaamse huisvestingsmaatschappij ‘De kleine landeigendom’Laat ons even de aantallen bekijken.In Herk-de-Stad waren er in 2006 104 sociale huurhuizen en 16 sociale huurappartementen.Deze sociale woningen worden beheerd door de Kantonnale Bouwmaatschappij vanBeringen voor Huisvesting CV en liggen verspreid over het grondgebied van Herk-de-Stad.Ook de Kantonnale Bouwmaatschappij van beringen voor Huisvesting CV plant nog bijkomendesociale woonvoorzieningen in Herk-de-Stad. Momenteel zijn er plannen voor een16-tal woningen op de nieuwe verkaveling Daelersveld en een 6-tal woningen op de wijkEndepoel.Naast dit aanbod van sociale huurwoningen heeft ook het OCMW een eigen dienst huisvestingdie een patrimonium woningen voor sociaal zwakkeren beheerd.Het OCMW van Herk-de-Stad beschikt in 2006 in totaal over 65 woningen: 16 bejaardenwoningen 18 sociale appartementen (IKB 34 ) 18 doorgangswoningen 1 woning ingericht als lokaal opvanginitiatief (LOI) met 4 opvangplaatsen voor toegewezenasielzoekers 5 SVK-woningen 3534 Inbreidingsgerichte kansarme buurt42

7 sociale woningen, gelegen te 3540 Herk-de-Stad, Servaes Vaesplein, overgenomenvan de Kantonnale Bouwmaatschappij van Beringen voor Huisvesting CV.In onze gemeente is er ook een sociale huisvestingsmaatschappij actief die sociale woningenbouwt en verkoopt. De kleine landeigendom is actief op het grondgebied van onzegemeente sinds 1951. In volgende tabel vindt u een overzicht van het aantal woningen dater in onze gemeente door deze huisvestingsmaatschappij gebouwd en verkocht werd.HERK-DE-STAD aantal bouwjaarHerk-de-Stad Halbeek 8 195112 1959Herk-de-Stad Terbermen – Schakkebroek 10 197010 197315 197615 197821 1979Herk-de-Stad “Lindenboom” - Schakkebroek 16 198515 199610 200311 2008Herk-de-Stad Donk - Ganzenhoek 14 199010 200012 200530 2010Herk-de-Stad - Daelersveld 7 2009TOTAAL 216Indien we deze cijfers analyseren merken we dat er toch nog voortdurend bijkomende socialewoningen gebouwd worden in Herk-de-Stad. Ook de toekomst heeft nog een aantalprojecten in het vooruitzicht. Zowel in Schakkebroek, Donk als in Herk-centrum bezit deKleine Landeigendom nog een aantal gronden waarop zij sociale woningen wensen tebouwen.Vermits de kloof tussen het aantal sociale woningen in onze gemeente en het aantal mensendat hiervoor in aanmerking komt relatief klein is, kan deze uitbreiding van de voorzieningeninzake sociale koopwoningen en de toekomstige projecten inzake sociale huurwoningenmisschien de kloof dichten.We vermeldden al dat in Herk-de-Stad 2,78 % van de woningmarkt momenteel is ingenomendoor sociale huurwoningen en huurappartementen. 3,3 % van de inwoners van onzegemeente komt in aanmerking voor sociale huisvesting.Hoe evolueert dit aandeel over de tijd?35 Sociaal Verhuurkantoor43

Aandeel sociale huurwoningen en appartementen op het totale aantalwoningen3,02,92,82,72001 2002 2003 2004 2005 2006Aandeel 3,0 3,0 2,9 2,8 2,8 2,8Opvallend is dat het aandeel van sociale woningen afneemt. Dit heeft echter een logischeverklaring. Met de start van een nieuwe woonzone op het Daelersveld is een toename vanhet aantal woonvoorzieningen in Herk-de-Stad. Een groot aantal van deze woonvoorzieningenworden voorzien voor private woningbouw. Een ander deel is voorzien voor socialewoningbouw. Het aandeel sociale woningbouw is echter kleiner dan het aandeel privatewoningbouw.2.3.3. Private huisvestingHerk-de-Stad heeft de voorbije legislatuur werk gemaakt van een uitbreiding van de mogelijkheidom te wonen in Herk-de-Stad. Met de goedkeuring van het BPA Daelersveld werdde weg vrijgemaakt voor de bouw van een 150-tal bijkomende woningen in Herk-de-Stad.2.4. SeniorenbeleidUit de analyse van de socio-demografische gegevens konden we al afleiden dat de oudereneen steeds belangrijke plaats innemen in de samenleving. Mensen worden steeds ouderen hebben op een bepaald moment nood aan aangepaste voorzieningen.Toch zijn er een aantal indicatoren die we nog niet bekeken hebben en die zeker ook stoftot nadenken bieden.Zo is er vooreerst de grijze druk 36 . Uit onderstaande tabel kan je aflezen dat deze druksteeds toeneemt. Mensen worden ouder en er zijn steeds minder mensen op beroepsactieveleeftijd die kunnen instaan voor de zorg van deze ouderen.36 grijze druk: verhouding tussen het aantal 60-plussers en het aantal 20- tot 59-jarigen.44

Grijze druk3635,53534,53433,53332,5322002 2003 2004 2005grijze druk 33,4 34,1 34,6 35,9We hebben kunnen ook nog even de afhankelijkheidsratio 37 bekijken. Want hoe we het ookdraaien of keren, het is de beroepsactieve bevolking die voor een groot stuk de kostenvoor de enerzijds de jongeren (0-19 jaar) en anderzijds de ouderen (60-plussers) moet financieren.Uit onderstaande grafiek blijkt dat ook deze afhankelijkheidsratio toeneemt. Ditwil dus zeggen dat de beroepsactieve bevolking steeds meer onder druk komt te staan.37 afhankelijkheidsratio: verhouding tussen het aantal 0- tot 19-jarigen plus het aantal 60-plussres en de actieve bevolking.45

Afhankelijkheidsratio73,57372,57271,57170,5702002 2003 2004 2005afhankelijkheidsratio 71,4 71,6 71,6 73,3Naast de grijze druk en de afhankelijkheidsratio is er ook nog sprake van een interne vergrijzing38 . Uit onderstaande grafiek kunnen we eveneens afleiden dat ook deze internevergrijzing toeneemt en dat de groep hoogbejaarden steeds groeit.Interne vergrijzing15,415,21514,814,614,414,21413,82002 2003 2004 2005interne vergrijzing 14,4 14,6 15,0 15,338 interne vergrijzing: het aantal 80-plussers ten opzichte van het aantal 60-plussers. De interne vergrijzing geeft weerhoeveel hoogbejaarden er zijn in de groep van de senioren.46

Hoe zit het dan met de familiale zorgindex 39 ? Dit cijfer geeft aan hoeveel hoogbejaarden erzijn in verhouding tot de bevolking die er normaliter de zorg moeten voor nemen. Uit onderstaandegrafiek kan je afleiden dat ook deze zorgindex toeneemt en dat er dus steedsmeer hoogbejaarden zijn waarvoor zorg gedragen moet worden.Familiale zorgindex23,52322,52221,52120,52002 2003 2004 2005familiale zorgindex 21,5 21,9 22,1 23,1In deze cluster bekijken we ook de bestaande voorzieningen voor ouderen. Wat is er? Zijndeze voorzieningen voldoende?2.4.1. ThuiszorgdienstenIn Herk-de-Stad zijn volgende actoren actief op het vlak van de thuiszorgdiensten: OCMW van Herk-de-Stad PWA / DiCo de thuiszorgdiensten van de ziekenfondsen familiehulp solidariteit voor het gezin landelijke thuiszorg ISIS vzwHet is niet mogelijk om voor al deze diensten een beschrijving te geven van het aantalmensen dat zij bereiken. Wij beschikken niet over een analyse van de verschillende betrokkenenop het vlak van de thuiszorgdiensten.Een aantal diensten vragen jaarlijks een tussenkomst van het OCMW in hun werkingskos-39 familiale zorgindex: aantal 80-plussers ten opzichte van de bevolking van 50- tot 59-jarigen.47

ten. Van deze diensten beschikken wij wel over een aantal cijfergegevens.Zo presteerde de vereniging Landelijke Thuiszorg in 2005 196 uren bejaardenhulp en 156uren gezinshulp.Het OCMW van Herk-de-Stad beschikt over volgende thuiszorgdiensten: poetsdienst en strijk- en retouche dienst met dienstencheques gezins- en bejaardenhulp maaltijdbedeling klusjesdienst.Laat ons eens een kijkje nemen naar de evolutie van deze diensten in de tijd inzake aantalgebruikers en aantal uren dienstverlening.Allereerst bekijken we het aantal gepresteerde uren:2004 2005 2006Dienstencheques 6727 21113 35310Gezins- en bejaardenhulp 2368 4007 7456Klusjesdienst 2632 5314 8368Laten we nu even het aantal gebruikers onder de loep nemen:2004 2005 2006Dienstencheques 188 194 399Gezins- en bejaardenhulp 24 20 40Klusjesdienst 375 562 815We merken dus dat deze diensten de laatste jaren steeds belangrijker worden en dat meeren meer mensen er een beroep op doen.Ook onze dienst maaltijdbedeling houdt stand, maar de groei inzake aantal gebruikers isdaar minder uitgesproken als voor de andere diensten. Dit durven we te wijten aan het feitdat er enerzijds meerdere spelers zijn die maaltijden aanbieden en anderzijds dat heel wathulpbehoevenden een beroep kunnen doen op mantelzorgers voor het bereiden van hunmaaltijd.De thuiszorgdiensten van het OCMW van Herk-de-Stad bieden niet alleen steeds meerdiensten aan aan de inwoners van de gemeente. Zij spelen ook een belangrijke rol in hettewerkstellingsbeleid van het OCMW. Het merendeel van het OCMW-personeel is immerstewerkgesteld binnen de thuiszorgdiensten. Reden hiervoor is dat het OCMW niet wenst tewerken met een wachtlijst en dat hulpbehoevenden dus vrijwel onmiddellijk na hun aanvraagde gevraagde hulp aan huis aangeboden krijgen.In de dienst dienstencheques werkten in 2004 20 personen. In 2005 steeg dit aantal tot 37en in 2006 werkten er 46 personen in de dienst dienstencheques. Deze stijging is enerzijdste wijten aan de toenemende vraag en anderzijds aan de omschakeling van de klassieke48

poetsdienst in 2006 naar een poetsdienst via dienstencheques.In de klusjesdienst werkten in 2005 14 personen. Dit aantal steeg in 2006 tot 18 personen.De verschillende organisaties op het vlak van de thuiszorgdiensten zijn vertegenwoordigdin het SIT 40 . De SIT-vergaderingen van onze zorgregio worden bijgewoond door: een aantalhuisartsen, een aantal thuisverpleegsters, vertegenwoordigers van de verschillende organisatiesvoor gezinszorg, maatschappelijk werkers van het ziekenfonds en het OCMW,een apotheker, een aantal kinesitherapeuten, een psycholoog, het OCMW, een vrijwilligersorganisatie,zorgbemiddelaars en vertegenwoordigers van de rusthuis.Nu we weten hoeveel uren er gepresteerd worden is het tijd om de door de overheid geprogrammeerdeuren er naast te leggen.We kijken even naar de vergelijking tussen de programmacijfers voor gezinszorg en hetaantal gepresteerde uren. Het programmacijfer voor 2006 bedroeg 28 679 uren. Het aantaleffectieve uren die in 2006 gepresteerd werden is nog niet geregistreerd zodat we dit nietopgenomen hebben in onderstaande grafiek.Aantal uren gezinszorg30000,025000,020000,015000,010000,05000,00,02002 2003 2004 2005programmacijfers 26038,0 26726,0 27209,0 27853,0aantal gepresteerde uren 20996,1 21481,9 20527,8 23381,0Uit bovenstaande grafiek kan je afleiden dat de programmacijfers voor het aantal uren gezinszorgtoch nog hoger ligger dan de effectief gepresteerde uren gezinszorg in onze gemeente.40 SIT: Samenwerkingsinitiatief in de thuiszorg49

2.4.2. Intramurale voorzieningenOnder intramurale voorzieningen voor senioren verstaan we de rusthuizen, de serviceflats,de centra voor kortverblijf en de dagverzorgingscentra.We beginnen met de rusthuizen. Op het grondgebied van Herk-de-Stad zijn sinds 2007 2rusthuizen: het rusthuis De Bleuk en de campus Herk-de-Stad van het RVT Sint-Anna, eenrust- en verzorgingstehuis van de Groep MSI.Laten we even kijken naar het programmacijfer voor de rusthuizen en de effectieve capaciteiter langs leggen.Er zijn geen cijfers inzake capaciteit beschikbaar. Na telefonisch contact met het rusthuisDe Bleuk hebben wij vernomen dat zij momenteel over een capaciteit van 48 bewonersbeschikken en in oktober 2006 starten met een uitbreiding, zodat er 20 bijkomende beddenvoorzien kunnen worden.Het RVT Sint Anna start in Herk-de-Stad met 40 bedden, maar wenst dit op termijn in eersteinstantie uit te breiden tot 60 bedden, maar hebben intussen de goedkeuring om overte stappen naar een capaciteit van 90 bedden.Er zijn wel programmacijfers voor de rusthuizen voorhanden. Deze zijn de volgende:Programmacijfers capaciteit rusthuizen125120115110105100952001 2002 2003 2004 2005 2006capaciteit 108 106 111 115 119 125De huidige capaciteit van beide rusthuizen is dus lager dan de geprogrammeerde capaciteit.Indien beide rusthuizen inderdaad in een uitbreiding van het aantal bedden voorzien,wordt de kloof tussen de effectieve bedden en de capaciteit op termijn kleiner. En lijkt heter zelfs op dat er in Herk-de-Stad meer bedden gaan zijn dan door de overheid geprogrammeerd.50

De overheid heeft ook een programmacijfer voor serviceflats. Momenteel zijn er in Herkde-Stadgeen serviceflats. Het OCMW van Herk-de-Stad is bezig met de voorbereidingenom zo snel mogelijk een aantal serviceflats in te planten in onze gemeente. De nodige vergunningenhiervoor werden reeds verkregen.De programmacijfers voor serviceflats zijn de volgende:Programmacijfers capaciteit serviceflats5654525048462001 2002 2003 2004 2005 2006capaciteit 50 51 52 53 54 56Herk-de-Stad heeft dus eigenlijk nog heel wat noden inzake intramurale voorzieningenvoor senioren.Dat blijkt ook als we de volgende vormen van opvang bekijken, zijnde de Centra voor kortverblijfen de Dagverzorgingscentra. Voor beide vormen van opvang worden programmacijfersopgelegd door de overheid. Momenteel zijn echter geen van beide woonvormenaanwezig in Herk-de-Stad. We beschikken wel over de programmacijfers van 2005. Voorbeide intramurale voorzieningen worden vanuit de overheid voor Herk-de-Stad 4 plaatsengeprogrammeerd.2.5. Kinderen en jeugdEen belangrijk deel van het sociale beleid in onze gemeente is niet alleen afgestemd opvolwassenen. Ook de kinderen en jongeren van Herk-de-Stad verdienen onze aandacht.In Herk-de-Stad waren er op 1 januari 2006 2 559 jongeren onder de 19 jaar. Ten opzichtvan de totale bevolking op dat moment (11 795) betekent dit dat de jongeren 21,7 % vande totale bevolking van Herk-de-Stad uitmaken.In 2006 werden in Herk-de-Stad 121 geboortes geregistreerd.51

Als we even een blik durven te werpen op de toekomst stellen we vast dat prognoses zowelvoor de totale bevolking als het aantal jongeren een daling aankondigen. Verwachtwordt dat het aantal jongeren in 2016 gedaald zal zijn tot 2 346. De totale bevolking vanonze gemeente wordt verwacht in 2016 te dalen tot 11 702. Hieruit kunnen we afleiden datvermits beide cijfers dalen, het aandeel jongeren in de totale bevolking relatief constantblijft. In 2016 zou immers 20,05 % van de bevolking jonger zijn dan 19 jaar.De nood aan een degelijk sociaal beleid voor kinderen en jongeren neemt dus in de toekomstalvast niet af.2.5.1. Leeftijdsopbouw kinderen en jongerenBij de opmaak van een beleid voor kinderen en jongeren is het van groot belang om te diversifiëren.Een kind van 2 jaar heeft immers heel wat andere behoeften dan een tiener.Vandaar dat we in deze omgevingsanalyse de verschillende leeftijdsgroepen even onderde loep nemen.Herk-de-Stad telt 353 kinderen op voorschoolse leeftijd (0 – 2 jaar). Er wonen in onze gemeente358 kleutertjes (3 – 5 jaar). 721 kinderen in onze gemeente gaan naar de lagereschool (6 – 11 jaar). 855 tieners (12 – 17 jaar) bezoeken het middelbaar onderwijs en erwonen in Herk-de-Stad 949 jongvolwassenen (18 – 24 jaar).We plaatsen dit even in een grafiek.Leeftijdsopbouw kinderen en jongeren Herk-de-Stad10009008007006005004003002001000kinderen 0-2 jaar kinderen 3-5 jaar kinderen 6-11 jaar tieners 12-17 jaar jongvolw assenen 18-24jaar52

2.5.2. Maatschappelijk kwetsbare jongerenBelangrijk bij de uitbouw van een sociaal jongerenbeleid is dat we ook oog hebben voormaatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren.In Herk-de-Stad wonen 17 jongeren die niet afkomstig zijn uit de groep van de rijkste landenter wereld.14 Herkse jongeren zijn onder toezicht van de Bijzondere Jeugdbijstand.52 jonge Herkenaren zijn werkzoekend en leven van een uitkering. 19 van deze jongewerkzoekenden hebben geen diploma hoger secundair onderwijs.In onze gemeente werden in 2006 5 kinderen geboren in een kansarm gezin en 4 jongerenkregen zelfs een leefloon of groeien op in een gezin dat afhankelijk is van een leefloon.In Herk-de-Stad zijn er 302 éénoudergezinnen met minderjarige kinderen.Ook onderwijs is bepalend en belangrijk. Onze gemeente kan zich terecht profileren alsonderwijsstad met een brede waaier aan onderwijsmogelijkheden. Toch zijn er ook in onzegemeente kinderen en jongeren met moeilijkheden op het vlak van onderwijs. 59 Herksekinderen volgen les in het buitengewoon onderwijs en 4 jongeren volgen deeltijds beroepsonderwijs.Deze cijfers tonen aan dat de overgrote meerderheid van de Herkse jongeren modaaljongerenzijn. Dit wil echter niet zeggen dat we de bij de uitbouw van een kinderen- en jongerenbeleidgeen oog moeten durven hebben voor de maatschappelijk kwetsbare jongeren.Vooral de grote groep éénoudergezinnen verdient de nodige ondersteuning door bijvoorbeeldde uitbouw van voldoende opvangmogelijkheden voor de kinderen.2.5.3. Jeugdwerkaanbod en –participatie486 Herkse kinderen en jongeren zijn lid van een jeugdbeweging. De werking van dezejeugdbewegingen worden in goede banen geleid door 111 leiders.De verhouding tussen het aantal jeugdwerkinitiatieven (17) en het aantal kinderen en jongerenbedraagt in onze gemeente 4,6 %.Als we ze even op een rijtje zetten, beschikken we in Herk-de-Stad over volgende jeugdverenigingenof socio-culturele verenigingen die zich richten tot kinderen en jongeren:53

NaamGemeentelijke JeugdraadKindergemeenteraadKinder-OCMW-raadJeugdkoor In Dulci JubiloKinderkoor De JubilootjesJeugdzangkoor DonkJeugdkoor BerbroekGemeentelijke Speelpleinwerking KameleonChiro ‘Arika’ Herk-de-StadChiro-jongens Sint-Joris SchulenChiro-meisjes Sint-Amandina SchulenHejoke Herk-de-StadHerkse Jeugdlokalen vzwJeeLoBeeJeugdhengelclub VVSMJeugdhuis XLKAJ DonkKSJ BerbroekScouting Donk VZWScouts en Gidsen DonkTheater SIJNNVolkskunstgroep Harlekijn SchulenSoort verenigingadviesraad voor jongerenadviesraad over gemeentelijk beleid voorlagere schoolkinderenadviesraad over OCMW-beleid voor lagereschoolkinderensocio-culturele verenigingsocio-culturele verenigingsocio-culturele verenigingsocio-culturele verenigingjeugdverenigingjeugdverenigingjeugdverenigingjeugdverenigingjeugdverenigingjeugdverenigingjeugdverenigingjeugdverenigingjeugdhuisjeugdverenigingjeugdverenigingjeugdverenigingjeugdverenigingsocio-culturele verenigingsocio-culturele verenigingNaast deze verenigingen met een specifiek aanbod voor jongeren zijn er natuurlijk ook nogde diverse sportclubs die eveneens een jongerenafdeling hebben.2.6. Cultuur en bibliotheekHet verenigingsleven doet het in Herk-de-Stad nog goed. Al ontsnappen heel wat verenigingenniet aan de problemen van een afnemende belangstelling en een vergrijzing vanhet bestuur. Niettemin telt de officiële lijst met socio-culturele verenigingen toch 64 organisaties.De meeste hiervan zijn aangesloten bij de stedelijke cultuurraad. In die lijst bevindenzich zowel een aantal amateurkunstenverenigingen (koren, harmonie, drumband, toneelverenigingen,…) als de klassieke socio-culturele verenigingen (KAV, KWB, Davidsfonds,KVLV, OKRA,…). Pittig detail is dat de ‘cultuurvereniging’ die onze gemeente hetmeeste uitstraling bezorgt, Rock Herk, niet op deze lijst voorkomt.In elke deelgemeente is er een parochiezaal. Deze zalen zijn eigendom van de vzw parochialewerken (of de kerkfabriek), maar worden beheerd en uitgebaat door vrijwilligers. Dezalen staan ter beschikking van de lokale verenigingen/ inwoners. Begin 2007 werden deeerste stappen genomen om, in overleg met het stadsbestuur, deze zalen aan te passen54

(brandveiligheid, gebruiksgemak, toegankelijkheid,…).Tijdens de vorige beleidsperiode werd een Erfgoedraad opgericht. In eerste instantie houdtdeze raad zich bezig met de organisatie van enkele publieksgerichte activiteiten rond erfgoed.Op termijn is het echter de bedoeling ook initiatieven te nemen in verband met bewaringen beheer van erfgoed.Herk-de-Stad beschikt over een modern gemeenschapscentrum. ‘De Markthallen’ datreeds sinds 1994 erkend wordt als cultuurcentrum in de basiscategorie (decreet 1991). Hetcentrum beschikt over een ruime en technisch goed uitgeruste polyvalente zaal, een mooietentoonstellingsruimte en 5 vergaderlokalen. Het huurreglement voorziet niet alleen datHerkse verenigingen de laagste prijzen betalen, maar ook dat zij voorrang krijgen op anderehuurders. Op dezelfde manier kunnen de verenigingen beschikken over de uitgebreidematerialen van de uitleendienst die in het centrum gehuisvest is. Een grote meerderheidvan de verenigingen en gebruikers is tevreden over de werking van het gemeenschapscentrum.Er is de blijvende bekommernis om een gezond evenwicht te bewaren tussen hetverenigingsaanbod en de eigen programmatie van het centrum.Geïntegreerd in het gemeenschapscentrum, dat pal in Herk centrum ligt, bevindt zich dehoofdbibliotheek. Omwille van plaatsgebrek beperkt het aanbod van de bibliotheek zich,buiten een beperkte collectie cd-roms en dvd’s, hoofdzakelijk tot ‘papieren’ informatiedragers.De nood aan een ruimere locatie voor de hoofdbibliotheek werd reeds vastgelegdtijdens de vorige legislatuur. Uit een vergelijking met andere gemeenten met een ongeveergelijk aantal inwoners blijkt dat Herk-de-Stad over het minste aantal m 2 beschikt voor haarhoofdbibliotheek. Nochtans beschikt Herk-de-Stad over een grote scholengemeenschap,een revalidatiecentrum, twee rusthuizen en een nieuwe woonwijk in aanbouw. Jaarlijksstijgt het aantal leners en uitleningen. Daarom is de huidige ruimte absoluut te klein om tevoldoen aan de nieuwe behoeften van haar hedendaagse gebruikers. De bibliotheek beschiktover twee uitleenposten in de deelgemeenten Schulen en Schakkebroek en overtwee bedieningsposten voor de scholen in Donk en Berbroek.Tijdens de vorige legislatuur ontwikkelden zowel het diensten- en ontmoetingscentrum DeCirkel als Jeugdhuis XL een uitgebreide werking naar respectievelijk senioren en jongeren.De buitenschoolse kinderopvang De Speeldoos beschikt over opvangmogelijkheden in elkedeelgemeente en pakt vooral in vakantieperiodes uit met extra activiteiten. Tijdens dezomermaanden is ook de vzw Speelpleinwerking actief. Uiteraard beschikt de stad ookover een jeugd- en sportdienst. Tot slot is er nog de vzw VVV(dienst toerisme). Alhoewelde VVV geen ‘zuivere’ gemeentelijke dienst is, wordt de werking ervan toch sterk gemeentelijkgestuurd. Kortom Herk-de-Stad beschikt over een heel reeks vrijetijdsdiensten, alleenontbreekt het aan voldoende intern overleg en afstemming. Meteen een belangrijk aandachtspuntvoor de komende jaren.2.7. SportOm het huidige sportbeleid van de gemeente te analyseren, is het van belang dat we eenblik werpen op de bestaande voorzieningen.55

Alvorens een blik te werpen op het sportaanbod in onze gemeente is het van belang omeen aantal tendenzen aan te halen die een toekomstig sportbeleid vast en zeker gaan beinvloeden. Democratisering van de sportWat vroeger als elitair beschouwd werd, is voor meer en meer mensen tegenwoordigbereikbaar geworden.Zeilen, surfen, tennis, enzovoort. Ten bewijze hiervan het stijgende ledenaantal van detennisclub en het succes van de surfkampen. Grote verscheidenheid in het sportaanbodDe grote diversiteit in het sportaanbod resulteert ondermeer in een versnippering vanhet aantal leden. De jongeren willen alles proberen en springen gemakkelijk van de enesportbeleving naar de andere. Er is minder engagement van de sporter met de club. Erontstaat een sportief tijdverdrijf zonder betrokkenheid: bijvoorbeeld skaten op toestellen.Kort op de bal spelende verenigingen creëren zelf een gedifferentieerd aanbod, meestalmet succes: de tennis- en badmintonclub en de voetbalclubs die zowel competitieve alsrecreatieve activiteiten aanbieden. Beginleeftijden van de jeugdDe aansluitingsleeftijd van de jeugd bij de verschillende clubs wordt steeds lager.Kleuterturnen vanaf 3 jaar, debutantjes in het voetbal vanaf 4 à 5 jaar, tennisopleidingvanaf 5 jaar.Hierbij moeten we onderzoeken of deze trend niet mede verantwoordelijke is voor hetafhaken op vroege leeftijd (drop out). Demografische gegevens geven duidelijk aan dat onze bevolking vergrijst en ontgroentOnze clubs zullen er rekening moeten mee houden dat ze minder en minder kinderenzullen aantrekken. Dit zal leiden tot fusioneren van verschillende (jeugdwerkingen vande) sportclubs.Tevens moet men op promotioneel vlak rekening houden met de seniorengroep die optermijn een groot deel van de bevolking zal uitmaken. Binnen een 10-tal jaren zal demediorengroep, 45 – 65 jarigen, de grootste groep uitmaken van onze bevolking.Het is duidelijk dat deze groep is opgegroeid met een zekere ‘sportcultus’ en haar vrijetijd ook verder in die richting zal blijven invullen. De clubs en overheden dienen hier voldoendeaandacht aan te schenken. Ecologisch bewustzijnClubs met eigen accommodatie zullen hoe langer hoe meer ondervinden dat het uitbatenvan een accommodatie duurder en duurder wordt. Dit zal voor de clubs op termijneen financiële aderlating vormen die op één of andere manier zal moeten gecompenseerdworden.De verenigingen komen stilaan tot inzicht dat er zuiniger moet worden omgesprongenmet de water- en energiehuishouding. Bijvoorbeeld hergebruik van hemelwater voor toiletten.Zij proberen duurzaamheid te integreren in hun werking om zo hun factuur van denutsvoorzieningen te verlagen56

Duurder lidmaatschapDe hogere kosten voor de uitbating van accommodatie maar ook andere factoren zoals(duurdere) gediplomeerde trainers en de kosten verbonden aan de verhoogde kwaliteitvan het aanbod zullen ertoe bijdragen dat de lidgelden verhogen. We moeten er op toezien dat sport toegankelijk blijft ook voor de minder bedeelden.Het ter kennisbrengen van bestaande regelgeving en reglementen (Sociale, Cultureleen Sportieve Participatie) kan hier soelaas bieden. Dalend vrijwilligersaantalDe vrijwilliger van vandaag is niet meer de vrijwilliger van 10 à 15 jaar geleden. De tijddat een clubwerking op enkele mensen draaide, is definitief voorbij.Indien clubs nog nieuwe vrijwilligers willen aantrekken, zullen ze bij het besturen eenmanagementstijl moeten aannemen. Dit houdt ondermeer in: het opmaken van een organogram.Een duidelijke en transparante structuur in de club zal leiden naar een beterecommunicatie waardoor er een efficiëntere werking onder de bestuursleden en naar deleden toe ontstaat. De opmaak van een duidelijke taakomschrijving in tijd en omvangkan de potentiële vrijwilliger over de streep trekken.Met deze tendenzen in het achterhoofd kunnen we gaan kijken naar de sportbeleving inHerk-de-Stad.Herk-de-Stad beschikt over een Stedelijke Sportdienst. Deze dienst is verantwoordelijkvoor: Beheer accommodaties:- Sporthal Schulen – onderhoud (klein en groot)- Naschoolse afhuring schoolsportzalen Sint-Martinusscholen: Campus Ursula (klein)en Campus Amandina (klein)- Finse Piste ’t Venne in Donk, Hurbroekstraat z/n Financieel beheer:- Verhuur sporthallen sporthal Schulen (sportcentrum), sporthallen Sint Martinusscholen:campus Ursula en Campus Amandina- Facturatie gebruiksuren sporthallen Personeelsbeheer:- Planning werking, ziekte, verlof. Inventarisatie gebruik accommodatie Dienstverlening met als doelstelling: sportverbreiding bij de bevolking Organisatie sportkampen, schoolsportdagen, interscholenontmoetingen, sportoverdagcursussen,activiteiten op wekelijkse basis, eenmalige evenementen, initiatiereeksen,… Uitvoeren en adviseren sportbeleid Verschaffen van alle inlichtingen en informatie betreffende sportaangelegenheden Secretariaat sportraad:- Alle administratie- Planning & uitvoering57

Ondersteuning sportverenigingsleven:- Logistiek bij sportorganisaties- Structureel via subsidiëring, ontwerp reglementen en opvolgen subsidiëringdossiers.In bovenstaand overzicht werd al melding gemaakt van de verschillende activiteiten dievanuit de stedelijke sportdienst georganiseerd worden. We zetten ze hier nog even op eenrijtje:Eendaagse activiteitenAardGordel rond Brussel, busuitstap met vervoer van fietsenMountainbiketocht richting Ardennen, busuitstap voor MTBliefhebbersKantonnale scholensportdag aan het Schulens MeerHerk Bruisende StadRecreatieve jogging en kidsrunRegelmatigheidscriteriumDoelgroepAllen8-80 jaarScholenAllenWTC-clubsMeerdaagse activiteitenAardKrokuskleutersportkampKriebelkronkelkraakweek, ism met speeldoosZomercombikampVoetbalkampHerfstkleutersportkampSurfstageIn-line skateweekDoelgroepKleuters1 ste – 6 de leerjaar3 de – 6 de leerjaarDuivels – scholierenKleuters+12-jarigen1 ste – 6 de leerjaarWekelijks aanbodAardZwemcursus watergewenningKleuterzwemmenKinderzwemmenVrij zwemmen HerkenarenSport overdag/onderhoudsgymnastiekSport overdag/vonetbalCurve-BowlingSportacademie ‘Moving Mix’Sessies volleyball, turnen, bowling, dans, badminton, judo,tennis, badminton, taekwondo, tafeltennisDoelgroep5 tot 12 jarigenAllenAllenAllenSenioren8-14 jaar58

Andere activiteitenAardHerks FietstreffenBegeleide fietstochten voor verschillende doelgroepenElke dag van de week andere doelgroepLimburg Senior SportiefSporten voor senioren onder begeleiding. Gevarieerd programmaProgramma uitgewerkt in samenwerking met het dienstenen ontmoetingscentrum ‘de Cirkel’DoelgroepDamesMTBAllenVisueel gehandicaptenGeoefende fietsersWTC-clubsSeniorenSeniorenFietstochtWandelingVolkssportenSeniorensportdagPetanquetornooiSchoolsportactiviteiten/act. derden waaraan de sportdienst participeertAard Doelgroep (*) opmerkingen(in samenwerkingmet, …)Interscholen trefbaltornooiScholen, 3 de – 4 de leerjaar S.V.S.Interscholen voetbaltornooiScholen, 5 de – 6 de leerjaarInterscholen netbaltornooiScholen, 5 de – 6 de leerjaar S.V.S.Unihoc interscholentornooiScholen 5 de – 6 de leerjaar S.V.S.Veldloop voor scholen Scholen 1 ste – 6 de leerjaar S.V.S.Ronde van de Getevallei AllenDe MarathonfietsersMountainbike toertocht Allen MountainbikeclubPalmzondagRolstoelbasketbaltornooi SpecifiekBGL On WheelsSponsorloop Allen Gewos-11.11.11-actie59

Joggingreeks start2run 5 AllenVIVAen 10 kmFiets4daagse Allen De DauwtrappersVoetbalbeker Groot-Herk 1 ste ploegenVoetbalclubs H-d-SSeniorobics 10 lessen Senioren De CirkelZweminitiatie senioren SeniorenDe Cirkel10 lessenFietstocht ten voordelevan MucoviscidoseAllenDe MarathonfietsersWil u een overzicht van de infrastructuur die Herk-de-Stad kan bieden voor sportbeleving,dan verwijzen we u door naar het sportbeleidsplan. Daarin vindt u een heel uitgebreide lijstmet alle infrastructuur in onze gemeente.Naast de stedelijke sportdienst beschikt onze gemeente ook over een Sportraad. De Sportraadis samengesteld uit sportverenigingen, organisaties en instellingen, zowel private alspublieke, die werken met vrijwilligers of professionele krachten en die een werking ontplooienop het grondgebied van de gemeente en aangevuld met deskundigen inzake sport,woonachtig in de gemeente.Natuurlijk zijn er ook een groot aantal sportclubs werkzaam in Herk-de-Stad. Voor een volledigelijst verwijzen we ook hier weer naar het sportbeleidsplan.In de SWOT-analyse die volgt gaan we verder in op het sporthoofdstuk waarin we vooralonze aandacht richten op de toegankelijkheid van het sportgebeuren in Herk-de-Stad.3. Conclusie omgevingsanalyseJe hebt al heel wat cijfers over Herk-de-Stad kunnen bekijken in deze bundel. We hebbengetracht zo volledig mogelijk de belangrijkste domeinen in het kader van het Lokaal SociaalBeleid te analyseren op basis van de verschillende cijfers die voorhanden zijn.Deze omgevingsanalyse biedt echter nog geen analyse van de noden en aandachtspuntenvoor de toekomst. In de volgende hoofdstukken gaan we hier verder op in, wanneer weeen SWOT 41 -analyse maken van onze gemeente.41 SWOT : Strenghts, Weakness, Opportunities, Threats = Sterkte / Zwakte analyse60

Kwalitatieve analyse van Herk-de-Stad1. InleidingCijfers kunnen vaak al heel veel zeggen over het sociale landschap in onze omgeving.Toch willen we in dit Lokaal Sociaal Beleidsplan een stapje verder gaan en willen we nietalleen het Lokaal Sociaal Beleid kwantitatief analyseren, maar ook kwalitatief.Voor deze kwalitatieve analyse maken we gebruik van de volgende onderzoeksmethode:een SWOT-analyse. We gaan op verschillende beleidsdomeinen na waar onze sterke enzwakke punten liggen. We kijken welke bedreigingen ons in de toekomst boven het hoofdkunnen hangen en welke kansen er nog voor ons liggen.2. SWOT-analyseWanneer we in Wikipedia een definitie opzoeken van SWOT-analyse krijgen we het volgenderesultaat:‘Bij een SWOT-analyse (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) worden de belangrijkstesterke en zwakke punten van een organisatie of een (nieuw) product in een markt benoemd, samenmet de belangrijkste kansen en bedreigingen.’Een SWOT-analyse is een populair middel om de situatie van een organisatie in kaart tebrengen en wordt toegepast bij strategisch management. De SWOT-analyse kan gebruiktworden om beleidsopties te ontwikkelen.Zo een analyse kan opgedeeld worden in volgende elementen:• De sterke punten (Strengths) betreffen de kenmerken van de organisatie• De zwakke punten (Weaknesses) betreffen eveneens de kenmerken van de organisatie• De kansen (Opportunities) betreffen ontwikkelingen, gebeurtenissen en invloedenwaaraan de organisatie, product of markt onderhevig is• De bedreigingen (Threats) betreffen eveneens ontwikkelingen, gebeurtenissen en invloedenwaaraan de organisatie, product of markt onderhevig is.De sterke en zwakke punten zijn altijd van toepassing op factoren binnen een onderneming.De sterktes en zwaktes komen naar voren door een interne analyse (organisatie,marketing, logistiek en financieel).Kansen en bedreigingen zijn daarentegen van toepassing op de externe omgeving. Hierbijvalt te denken aan kansen en bedreigingen bij afnemers, concurrentie en distributie of inde bedrijfstak. Kansen die naar voren komen, moeten worden benut. Bedreigingen moetenworden geëlimineerd of het bedrijf trekt zich zelf terug.Het voorgaande lijkt allemaal zeer technisch en voornamelijk van toepassing in een markt-62

economische situatie en minder in de openbare sector. Toch kan een sterkte / zwakte analyseook voor een lokale overheid een meerwaarde bieden.In dit beleidsplan kiezen we ervoor om de clusters die we in de omgevingsanalyse hebbenaangehaald verder uit te diepen door op deze clusters een sterkte / zwakte analyse uit tevoeren.Met de resultaten van de analyse trekken we terug naar de stuurgroep en de werkgroependie opgericht werden in het kader van dit Lokaal Sociaal Beleidsplan. Met deze groepenwillen we de resultaten aftoetsen en indien nodig verder verdiepen.3.1. WerkgelegenheidSterkten Herk-de-Stad heeft een Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap dat eveneens eendienstenchequesonderneming is. Het OCMW van Herk-de-Stad heeft een eigen dienst trajectbegeleiding.Zwakten Er werd in het verleden in Herk-de-Stad geen werkgelegenheidsplan opgemaakt.Kansen Het gemiddeld netto belastbaar inkomen in Herk-de-Stad ligt gelijk met het Vlaamsegemiddelde. Herk-de-Stad kent een hogere werkzaamheidsgraad 42 dan de Provincie Limburg en hetVlaams Gewest. Bovendien ligt ook de activiteitsgraad 43 hoger in Herk-de-Stad. Herk-de-Stad kent momenteel de laagste werkloosheidsgraad van de Provincie Limburg. Herk-de-Stad kent een grote groep tewerkstelling in de quartaire sector 44 . Herk-de-Stad kent minder jongerenwerkloosheid dan de Provincie Limburg en hetVlaams Gewest. Herk-de-Stad heeft relatief weinig langdurig werklozen.Bedreigingen Herk-de-Stad heeft een lagere werkgelegenheidsgraad dan de Provincie Limburg en hetVlaams Gewest. Herk-de-Stad kent een relatief grote groep werklozen ouder dan 40 jaar. Deze groepkent bovendien een stijgende werkloosheid in tegenstelling tot de dalende tendens bijde groep van de < 25 jarigen en de 25 tot 40 jarigen.424344Het aandeel werkende personen in de bevolking tussen 18 en 64 jaarDe beroepsbevolking ten opzichte van de totale bevolking op beroepsactieve leeftijd (18 - 64 jaar)De quartaire sector omvat openbare diensten, onderwijs, ziekenhuizen en overige gezondheidszorg, recreatie, cultuuren sport, speur- en ontwikkelingswerk, afvalwater- en afvalverzameling, straatreiniging, belangenvertegenwoordiging.63

Door een daling van het aantal arbeidsplaatsen in de secundaire sector 45 zijn er in Herkde-Stadminder arbeidsplaatsen voor laaggeschoolden. Herk-de-Stad kent een grote groep inwoners met een inkomen van minder dan20 000,00 EUR op jaarbasis.3.2. GezondheidSterkten Herk-de-Stad heeft een sterk uitgebouwd Sociaal Huis waar mensen terecht kunnenvoor informatie over allerhande aspecten van welzijn en gezondheid. Het OCMW van Herk-de-Stad is lid van LOGO West-Limburg, de Limburgse PreventieveGezondheidsraad. Herk-de-Stad heeft een Preventieve Gemeentelijke Gezondheidsraad waarin zowel hetOCMW als de gemeente vertegenwoordigd zijn. Herk-de-Stad heeft een Gehandicaptenadviesraad. Herk-de-Stad heeft een uitgebreid netwerk aan medische en paramedische dienstverlening.Zwakten In de deelgemeente Schakkebroek is er geen huisdokter.Kansen Herk-de-Stad wil het label ‘gezonde stad’ uitdragen. Het OCMW wil een project uitwerken dat gezonde voeding bij sociaal zwakkere groepenstimuleert.Bedreigingen Het aandeel WIGW’s 46 stijgt in Herk-de-Stad in tegenstelling tot in Limburg en hetVlaams Gewest. Herk-de-Stad kent een groeiend aantal inwoners dat een tegemoetkoming voor andersvalidenontvangt. Steeds meer inwoners uit onze gemeente ontvangen een tegemoetkoming vanuit dezorgverzekering.3.3. HuisvestingSterkten Het OCMW van Herk-de-Stad heeft een dienst huisvesting met een opvangcapaciteit4546De secundaire sector omvat winning van delfstoffen, vervoer van dranken, voeding en tabak, textiel- en kledingindustrie,meubel- en houtindustrie, grafische nijverheid, chemische nijverheid, rubber- en kunststofnijverheid, vervoervan glas, bakstenen, cement en andere bouwmaterialen, metallurgie, overige industrie, elektriciteit, gas, stoom enwater en de bouwnijverheid.WIGW’s: Weduwen, Invaliden, Gepensioneerden en Wezen64

van in totaal 65 woningen. Het OCMW heeft een Steunpunt Wonen Senioren waar oudere mensen terecht kunnenvoor informatie rond allerhande premies in verband met aanpassingswerken, zodat zijlanger in de eigen woning kunnen blijven.Zwakten Herk-de-Stad heeft geen woonbeleidsplan. Er zijn weinig specifieke woongelegenheden voor senioren en andersvaliden in Herk-de-Stad.Kansen De prijzen van appartementen liggen in Herk-de-Stad aanzienlijk lager dan het provinciaalen Vlaams gemiddelde. In Herk-de-Stad kan nog bouwgrond gekocht worden aan een prijs onder het Vlaamsgemiddelde. De Herkse woningen scoren goed inzake gerieflijkheid.Bedreigingen Het aantal beschikbare bouwgronden en de grootte van deze bouwgronden neemt af. Door de hogere prijzen van bouwgronden en woningen treedt sociale verdringing op. Herk-de-Stad heeft een beperkt aanbod aan sociale huisvesting.3.4. SeniorenSterkten Het OCMW beschikt over een uitgebreid pakket aan dienstverlening voor senioren: gezins-en bejaardenhulp, poetsdienst met dienstencheques, klusjesdienst, dienst maaltijdbedeling,strijk- en retouchedienst. De gemeente beschikt over een Diensten- en ontmoetingscentrum De Cirkel met eenuitgebreid aanbod dienstverlening voor senioren. Op het grondgebied van Herk-de-Stad is er een privé-rusthuis met 40 bedden en wordtgestart met de bouw van een bijkomend rusthuis door de Groep MSI / RVT Sint-Annavzw. Er worden door de gemeente en het OCMW computerlessen georganiseerd voor senioren.De lessen kennen een groot succes. Herk-de-Stad beschikt over een Seniorenraad. Herk-de-Stad kent een rijk verenigingsleven waaronder heel wat verenigingen die zichrichten tot senioren.Zwakten Er zijn weinig aangepaste woningen voor senioren.65

Er is te weinig doorstroming van informatie tussen de verschillende diensten en voorzieningendie dienstverlening aan senioren aanbieden.Kansen Het OCMW van Herk-de-Stad, het gemeentebestuur en de Groep MSI / RVT Sint-Annahebben een convenant tot samenwerking afgesloten voor de uitbouw van een zorgcampusmet volgende voorzieningen:- door de Groep MSI / RVT Sint-Anna vzw:- de bouw van een rustoord met 90 rustoordbedden en 4 bedden voor kortverblijf.- door het OCMW van Herk-de-Stad:- 54 serviceflats met dagopvang- 15 bejaardenwoningen- een administratief gebouw voor de thuiszorgdiensten- een dienstencentrum- door het gemeentebestuur van Herk-de-Stad:- een buitenschoolse kinderopvang- door het gemeentebestuur van Herk-de-Stad in samenwerking met het OCMW:- vergader- en opleidingslokalen De grijze druk 47 ligt in Herk-de-Stad lager dan in het Vlaams Gewest maar lichtjes hogerdan het provinciaal gemiddelde. De familiale zorgindex 48 ligt in Herk-de-Stad lager dan in het Vlaams Gewest maar lichtjeshoger dan het provinciaal gemiddelde.Bedreigingen Herk-de-Stad kent een stijgend cijfer inzake interne vergrijzing 49 . Het aantal 60-plussers in onze gemeente neemt toe. Bevolkingsprognoses spreken van een toenemende vergrijzing in onze gemeente. De zorgnood stijgt jaarlijks. Het aanbod is te laag in verhouding met de hulpvraag, ondankshet uitgebreide aanbod.3.5. Kinderen en jeugdSterkten Het gemeentebestuur beschikt over een groot aantal aparte diensten, waar iedereengebruik van kan maken (informatie, vormgeving, ICT, jeugd, toerisme, …). De jeugddienst heeft een eigen stek in hetzelfde gebouw als het gemeentelijk jeugdhuis.De drempel om er binnen te komen is dus heel laag voor de jongeren. De jeugddienst is bemand met 1 voltijdse werknemer.474849Verhouding tussen het aantal 60-plussers en het aantal 20- tot 59-jarigen.Aantal 80-plussers ten opzichte van de bevolking van 50- tot 59-jarigen.Het aantal 80-plussers ten opzichte van het aantal 60-plussers. De interne vergrijzing geeft weer hoeveel hoogbejaardener zijn in de groep van de senioren.66

Tijdens de volgende jaren zullen alle vrijetijdsdiensten regelmatig en structureel overleggen. Het subsidiesysteem is zeer geschikt tot grote tevredenheid van de verenigingen.Zwakten De tienerjeugd (14-16 jaar) is nog niet echt vertrouwd met de werking van de jeugddienst.We merkten uit een bevraging (bij de oudste groepen van jeugdverenigingen) dater een aantal kinderen zijn die geen notie hebben van wie, wat of waar de jeugddienstis. Het gemeentebestuur beschikt niet over veel jeugdige medewerkers. De eigenzinnigheid en wispelturigheid die kinderen en jongeren soms kenmerkt, botst aleens met een rigide ambtelijke benadering.Kansen Herk-de-Stad kent een enorm bloeiend (jeugd)verenigingsleven. De traditionele jeugdbewegingenkennen voortdurend een stijging van hun ledenaantal. Er zijn heel veel enthousiaste en geëngageerde jongeren actief in het jeugdwerk. Ze zijnvoortdurend bereid tot inspraak en staan open voor veel initiatieven. Dit enthousiasme leidt ertoe dat er vaak wat te doen is voor de jeugd in Herk-de-Stad.De Herkse jeugd komt vaak buiten, fuift graag. Ook de onderlinge verstandhouding tussen de verenigingen is beter dan ooit tevoren.De voortrekkers van elke vereniging kennen mekaar goed, zitten vaak samen rond detafel en steunen mekaar waar nodig. Ze werken ook heel vaak samen en kunnen daarbijberoep doen op elkaar. Herk-de-Stad heeft een centrumfunctie in de regio op het vlak van onderwijs.Bedreigingen De bloei van de traditionele verenigingen maakt de werking van de Stedelijke Jeugdraadniet altijd gemakkelijker. We hebben vaak de indruk dat elke jongere die zich wil engagerenvoor het jeugdwerk, dat reeds doet. Dit heeft tot gevolg dat de StedelijkeJeugdraad niet veel onafhankelijke leden telt. Chiro Arika kampt met een groot infrastructuurprobleem.3.6. Cultuur en bibliotheekSterkten De dienst cultuur en de bibliotheek zijn administratief goed uitgerust. Het gemeenschapscentrum/bibliotheek is een mooi, modern en goed uitgerust gebouw.Het is centraal gelegen. Het heraangelegde marktplein en de vernieuwde signalisatieverbeteren bovendien de bereikbaarheid.67

De raad van bestuur, en zeker het dagelijks bestuur, toont een grote betrokkenheid bijde werking van het gemeenschapscentrum. Men kijkt en discussieert met een open blik!Dat geldt op eenzelfde manier voor de raad van bestuur van de bibliotheek. De bibliotheek is klantvriendelijk door haar openingsuren (elke dag open). De bibliotheek is klantvriendelijk door haar aansluiting op het provinciaal bibliotheeksysteemwaardoor lezers met één pasje in de aangesloten bibliotheken kunnen ontlenen,van thuis uit kunnen reserveren en verlengen. Het streekgericht bibliotheekbeleid versterkt de bovenlokale werking. De bibliotheek beschikt over een gemotiveerd team. De bibliotheek beschikt over een actuele en uitgebreide collectie waardoor ze bezochtwordt door verschillende types van gebruikers. De bibliotheek neemt haar educatieve functie ernstig en levert aanzienlijke inspanningennaar leerlingen en leerkrachten in het kader van formele vorming. De eigen programmatie van het gemeenschapscentrum kende de voorbije jaren veelsucces. Regelmatig zijn er voorstellingen uitverkocht. De reacties van het publiek zijngoed. Bij het gebruik van de grote zaal van het gemeenschapscentrum wordt rekening gehoudenmet de jaarlijks weerkerende activiteiten van een aantal vaste gebruikers . Er bestaateen gezond evenwicht tussen receptieve activiteiten en eigen programmatie. Een aantal jaarlijks terugkerende grotere manifestaties (zoals Rock Herk, Dag van hetPark, Erfgoeddag, Sint-Maarten, …) geven niet alleen een positieve uitstraling aan degemeente, maar worden ook door een meerderheid van de bevolking gewaardeerd. De circa 60 socio-culturele verenigingen zorgen voor een rijk en gevarieerd vrijetijdsaanbodvan concerten, theatervoorstellingen, lezingen, cursussen allerhande, uitstappen,… Kinderen en jongeren kunnen in de eigen gemeente naar het kunst- en muziekonderwijs.Zwaktes De hoofdbibliotheek is te klein om in te spelen op de hedendaagse behoeften van dehuidige bibliotheekgebruiker zoals de uitbouw van een degelijke audiovisuele collectie,voldoende zitplaatsen voor bezoekers, leescafé, jongerenhoekje, voorleeshoekje, … Het gebouw is slechts gedeeltelijk vlot toegankelijk voor andersvaliden, senioren, … Datgeldt minder voor de bibliotheek. De hoofdingang van het gemeenschapscentrum sluit onvoldoende aan op de markt. Hetgebouw ligt letterlijk ‘verborgen’. Het centrum heeft geen duidelijk imago; geen duidelijk gezicht. Het gemeenschapscentrum wordt niet gezien als een locatie waar men vorming kanvolgen.68

Uit het gebruikersonderzoek blijkt dat de communicatie van het centrum voor verbeteringvatbaar is. De organisatie van grotere evenementen verloopt ongecoördineerd. De ombouw van de Cultuurraad van een enge verenigingsraad tot een dynamische adviesraadverloopt langzaam en moeizaam. Bij heel wat inwoners in de deelgemeenten bestaat (minstens) de perceptie dat demeeste zaken zich afspelen in Herk centrum en dat de deelgemeenten wat aan hun lotworden overgelaten.Kansen De dienst cultuur en de bibliotheek beschikken beide over een breed netwerk aan contactenin hun sector. Er is letterlijk ruimte (ondermeer in de inkomhal) om de sociale ontmoetingsfunctie vande bibliotheek en het gemeenschapscentrum actiever uit te bouwen. In samenwerking met het OCMW kunnen gemeenschapscentrum en de bibliotheek actiefzoeken naar mogelijkheden om ook sociaal zwakkere groepen aan het cultuurbeleidte laten deelnemen. Het nieuwe participatiedecreet biedt hier zeker mogelijkheden. Hetproject Klinkende Letters van de bibliotheek in samenwerking met andere partners biedtkansen aan mindermobielen om met het cultuuraanbod in contact te komen. Uit het gebruikersonderzoek blijkt dat de bibliotheek en het gemeenschapscentrum voortweederde andere bezoekers (niet-Herkenaren) trekken. Het samenwerkingsverband tussen het gemeenschapscentrum, de Sint-Martinusscholen en het revalidatiecentrum Sint-Ursula sluit sterk aan op de doelstellingenvan de ‘Brede School’. Per project wordt bekeken of ook andere partners structureelkunnen betrokken worden. Scholen hechten veel belang aan bibliotheekbezoek. Leerlingen moeten meer en meer leren zelfstandig werken. Voor deze opdrachten kunnenze steeds in de bibliotheek terecht voor bijvoorbeeld het aanbieden van Mediargus. Het beleid staat achter een goede bibliotheekwerking met de aandacht voor de gepasteinfrastructuur. Het gemeentebestuur beschikt met de jeugddienst, Jeugdhuis XL, de sportdienst, hetgemeenschapscentrum, het diensten- en ontmoetingscentrum De Cirkel (senioren), debuitenschoolse kinderopvang en de bibliotheek over een goed uitgebouwde vrijetijdssector. De keuze van het beleid om de gemeentelijke vrijetijdsdiensten beter op elkaar af testemmen, zorgt op termijn voor een win-win situatie voor iedereen. Een gezamenlijkaanbod naar kinderen en jongeren in de vakanties is hiervan een goed voorbeeld. Er wordt actief gezocht naar (nieuwe) vrijwilligers (die liefst geen binding hebben metbestaande structuren) die op allerlei manieren hun steentje kunnen bijdragen aan hetculturele leven in de gemeente: Cultuurraad, organisatiecomité evenementen, losse69

medewerker aan een bepaalde activiteit, … Dit kan de start betekenen van een daadwerkelijkevrijwilligerswerking. Een goed evenwicht bewaren tussen ‘laten betijen’ en‘doen gedijen’ is daarbij de boodschap. Binnen het kanton (dat gevormd wordt door Herk-de-Stad, Lummen en Halen) beschiktHerk-de-Stad over de sterkste culturele troeven. Dit vormt een goede uitgangspositie omeen intergemeentelijke samenwerking op te starten.Bedreigingen• Na circa 13 jaar intensief gebruik nemen de onderhoudskosten voor het gemeenschapscentrumtoe. De jaarlijkse stijging van een aantal ‘vaste’ kosten zoals uitkoopsommen (die soms nietmeer in verhouding staan tot de populariteit van de artiest!), SABAM, de billijke vergoeding,… Het nijpende plaatsgebrek in de hoofdbibliotheek zet een sterke rem op het verder uitbouwenvan een audio-visuele collectie en de uitbouw van een volwaardige ‘digitale bibliotheek’. De algemene vergrijzing van het zogenaamde middenveld. Een verschijnsel waaraanook de cultuurraad niet ontsnapt! De ligging van Herk-de-Stad op een kruispunt tussen Midden-Limburg, Haspengouw enBrabant zorgt er voor dat een echte eigen identiteit grotendeels ontbreekt. Vooral de invloedssfeervan Hasselt is steeds duidelijker voelbaar, maar ook Sint-Truiden en Diest‘trekken’ aan Herk-de-Stad. Daarnaast ontwikkelen enkele deelgemeenten zich meer enmeer tot ‘slaapgemeenten’. Nieuwe inwoners komen er enkel nog slapen maar hun beroeps-en vrijetijdsleven speelt zich grotendeels elders af.3.7. SportSterktes Meerdere semi-professioneel gestructureerde verenigingen met veel leden en met specialeaandacht voor jeugdopleiding en gediplomeerde lesgevers. Voetbalclubs werken samen met betrekking tot jeugdopleiding. Verschillende clubs werken samen met scholen met betrekking tot rekrutering. Sommige clubs organiseren initiaties in de scholen. Degelijke werking van het merendeel van clubs. Sportjeugdwerking wordt voor 75 % gesubsidieerd door gemeente met betrekking tothuur sporthal. Samenwerking met buurtgemeentes in verband met vorming bestuurskader, sportorganisaties,… Clubs staan positief tegenover het organiseren van regelmatige intervisies.70

Zwaktes In de Sportraad zijn nooit sectievergaderingen geweest (verenigingen met gelijkaardigeproblematieken die samen zitten). Merendeel van de clubs met eigen accommodaties hebben financiële problemen. Wielertoeristenclubs hebben moeite om jeugd aan te trekken. Schoolsportaccommodaties voldoen niet aan huidige normen. Geen enkele sporthal heeft reglementaire zaalvoetbalafmetingen. Clubs kennen te weinig bestaande subsidiemogelijkheden. Niet-clubgebonden recreatievoetballers hebben onvoldoende spelmogelijkheden.Kansen Clubs zien nut van samenwerking in. Clubs staan positief tegenover ervaringsuitwisselingen onderling. Er is een nieuwe rolstoelbasketbalclub die erkenningsaanvraag heeft ingediend. Reglementen aanpassen zodat alle clubs evenveel huur betalen (ook in schoolsportaccommodaties). Via subsidiereglement promotievoering naar medioren stimuleren. Revalidatiecentrum geeft mogelijkheden voor G-sport en sport voor personen met beperkingen.Bedreigingen Sportdienst heeft te weinig personeel en tijd om actieve sporttechnische ondersteuningvan de clubs te verzorgen (zie turnkring). Deelname aan activiteiten van de gemeente is voor sommige clubs een verplichting enextra belasting.71

1. InleidingDe plannen voor een sociaal Herk-de-StadNu we onze gemeente zowel kwantitatief als kwalitatief onder de loep genomen hebben,hebben we een beeld op de uitdagingen waar we als gemeente voor staan.We kunnen op onze lauweren blijven rusten en langzaam voortkabbelen zoals we bezigzijn, want we doen het toch niet zo slecht.Maar we kunnen deze gelegenheid ook met beide handen aangrijpen om de sociale kaartvan Herk-de-Stad nog meer kleur te geven.Ieder van ons weet dat we als gemeente heel wat beleidsplannen opmaken. Dit LokaalSociaal Beleidsplan wil niet enkel en alleen een samenraapsel van al deze plannen zijn.Natuurlijk komen een aantal dingen terug. Maar in dit Lokaal Sociaal Beleidsplan focussenwe ons op het sociale. Niet dat de andere domeinen niet belangrijk zijn, maar we leggenhier de aandacht op de ‘zachtere’ materies, op het ‘wel’-zijn van de Herkenaren.2. Strategische en operationele doelstellingenIn dit deel gaan we per cluster na wat de belangrijkste doelstellingen zijn voor de komendejaren. We vertrekken vanuit de strategische doelstellingen, de algemene lijnen, om zo perdoelstelling verder te verfijnen tot operationele doelstellingen die heel concreet onze plannenomschrijven. In het volgende hoofdstuk komt u dus te weten waar we naar toe willen.De verdere hoofdstukken duiden hoe we dat willen doen.2.1. Strategische doelstellingen2.1.1. Cluster werkgelegenheidLaat ons hier maar beginnen met een eeuwenoud cliché: ‘werk is het beste medicijn tegenarmoede’. Nochtans houdt dit vandaag nog steeds stand. Mensen aan het werk helpenmoet dus ook voor een openbaar bestuur een belangrijke opdracht zijn.Deze opdracht houdt niet in dat we elke werkloze zelf moeten tewerkstellen. Dat is onmogelijk.Maar we moeten wel een stimulerend tewerkstellingsbeleid voeren.In de cluster tewerkstelling hebben we dus één belangrijke strategische doelstelling:hetvoeren van een actief tewerkstellingsbeleid.2.1.2. Cluster gezondheidHerk-de-Stad draagt al enkele jaren het label ‘Herk-de-Stad – Gezonde stad’. Dit keurmerkwillen we ook de komende jaren bewaren.We formuleren hiervoor volgende doelstellingen: het uitstippelen preventief gezondheidsbeleid werken aan een beleid op maat van mindervaliden.2.1.3. Cluster huisvestingIn de omgevingsanalyse werd al duidelijk dat de huisvestingstaak een belangrijke taak van73

de toekomst is. De woningmarkt wordt krapper en steeds meer mensen vinden moeilijkeen betaalbare en/of aangepaste woning.Strategisch moeten we ons op het vlak van huisvesting dus richten op: betaalbare huisvesting mogelijk maken aangepaste huisvesting garanderen.2.1.4. Cluster seniorenWe worden met zijn allen alsmaar ouder. We kunnen deze toenemende vergrijzing als eenbedreiging beschouwen. In Herk-de-Stad kiezen we er echter voor om de veroudering vanonze bevolking als uitdaging te zien. We moeten nu zorgen voor later.Op het vlak van senioren durven we dan ook volgende strategische doelstellingen te formuleren: aanbieden van een aangepast dienstverleningsaanbod voor senioren terugdringen van de vereenzaming van senioren een antwoord bieden op de woonnoden van senioren.2.1.5. Cluster kinderen en jeugdKinderen en jongeren zijn de toekomst van morgen. Ook hun welzijn is van immens belangvoor het algemeen welzijn van een gemeente.Elke gemeente is verplicht om bij de aanvang van een nieuwe legislatuur een jeugdwerkbeleidsplanop te maken. De grootste uitdagingen en doelstellingen voor de komende jarenvoor de kinderen en jongeren vind je daar in terug.Toch willen we hier de ‘sociale’ doelstellingen even overnemen en verder bespreken.Strategisch plannen de lokale besturen: bevorderen van de sociale samenhang tussen niet-georganiseerde en georganiseerdejongeren inspanningen doen om het aanbod van jeugdwerk zo divers en toegankelijk mogelijk temaken acties ontwikkelen voor maatschappelijk kwetsbare jongeren kinderen- en jongerenbeleid ontkoppelen in functie van een verhoogde differentiatie.2.1.6. Cluster cultuur en bibliotheekDeze cluster lijkt niet meteen sociale materie. Toch wil Herk-de-Stad ook binnen deze vrijetijdsdomeineneen sociaal beleid voeren.Herk-de-Stad richt volgende strategische pijl op het cultuur- en bibliotheekbeleid: meer inwoners van Herk-de-Stad moeten participeren aan één of andere vorm van cultuur.74

2.1.7. Cluster sportOok de cluster sport wordt niet meteen gezien als een cluster die van belang is binnen hetLokaal Sociaal Beleid. Herk-de-Stad kiest echter voor een inclusief beleid waarin alle domeinende volgende jaren aandacht zullen hebben voor sociale thema’s. Ook de sportdienstenhebben dus een strategische doelstelling in het kader van het Lokaal Sociaal Beleid.Zij hebben 5 strategische doelstellingen geformuleerd: Herk-de-Stad wil sport en beweging promoten bij haar inwoners in samenwerking met de buurgemeentes moeten bestaande organisaties, structuren enmogelijkheden voor gehandicaptensport in kaart gebracht worden sportaanbod creëren voor mensen met beperkingen bevorderen van de integratie van mensen met beperkingen in de reguliere sportclubs creatie van een aangepast bewegingsaanbod voor senioren.2.2. Operationele doelstellingen2.2.1. Cluster werkgelegenheidDe grote doelstelling in dit domein is het voeren van een actief tewerkstellingsbeleid. Herkde-Stadwil deze doelstelling bereiken via volgende 4 stappen:Strategische doelstelling 1: het voeren van een actief tewerkstellingsbeleid1. Behoud / uitbouw van de dienst trajectbegeleiding van het OCMWHet OCMW van Herk-de-Stad beschikt vandaag over een voltijds trajectbegeleidster. Zijstaat in voor de begeleiding van een groot aantal mensen die op zoek zijn naar een jobof opleiding.Het OCMW wil deze dienst in de komende jaren verder ondersteunen en haar positieverstevigen door samen te werken met de OCMW’s van Halen en Lummen.De dienst trajectbegeleiding moet bovendien niet enkel ten dienste staan van de mensenop zoek naar werk, maar moet ook de plaatselijke werkgevers stimuleren om mensendie elders moeilijker werk vinden toch een job aan te bieden. Het is de taak van dedienst trajectbegeleiding om de werkgevers te sensibiliseren met betrekking tot de verschillendesubsidies die door de hogere overheden kunnen toegekend worden bij deaanwerving van bepaalde kansengroepen.2. Begeleiding van tewerkstelling via sociale-economie-projectenHeel wat mensen vinden geen job. Niet omdat ze niet zoeken, maar omdat enerzijds dearbeidsplaatsen in onze gemeente vrij schaars zijn en anderzijds de werkgevers verwachtendat mensen over een diploma beschikken. Toch zijn er ook in Herk-de-Stadeen grote groep laaggeschoolden. Mensen die niet konden verder studeren om diverseredenen. Deze mensen zitten vaak al jaren in een cirkel van werkloosheid. Om deze cirkelte doorbreken, willen we in de gemeente enkele kleinschalige sociale-economieprojectenlanceren. Projecten die laaggeschoolden en andersvaliden de kans geven omervaring op te doen en zich nuttig te maken. Op die manier wordt de stap naar regulieretewerkstelling kleiner en krijgen de mensen een volwaardig inkomen. Deze sociale-75

economie-projecten kunnen zich op verschillende vlakken situeren. Hoe we ze concreetgaan invullen en over welk soort arbeid het gaat, moet nog verder ingevuld worden.Maar de noodzaak bestaat en daar willen we de komende jaren een oplossing voor zoekenen voor bieden.3. Creatie van arbeidsplaatsen voor mindervalidenDe wet van april 1963 bepaalt dat 1 op 55 vacante betrekkingen in provincies, gemeentenen OCMW's moet worden ingevuld door een mindervalide persoon.Op 19 maart 1997 heeft het Vlaams Parlement een resolutie betreffende het optimaalinschakelen van personen met een handicap in het arbeidsproces aangenomen. In dezeresolutie wordt aan de lokale en regionale besturen aanbevolen te streven naar eenaanwerving van personen met een handicap ten belopen van een quotum van minstens2,5 %, berekend op de vaste personeelsformatie. Deze aanbeveling werkt versterkendten opzichte van het koninklijk besluit van 23 december 1977 tot vaststelling van hetaantal andersvaliden die door de provincies, de gemeenten, de verenigingen van degemeenten en agglomeraties van gemeenten moeten worden tewerkgesteld.Vandaag zijn we nog steeds niet zo ver. In onze openbare besturen werken nauwelijksandersvaliden. Daar moeten we de komende jaren verandering in brengen door bewustarbeidsplaatsen te creëren voor mensen met beperkingen. Doelstelling voor Herk-de-Stad moet zijn om minstens per 50 arbeidsplaatsen 1 arbeidsplaats te voorzien voor eenandersvalide.4. Oprichting van een gemeentelijke adviesraad tewerkstellingIn Herk-de-Stad hebben we een VDAB-kantoor, een dienstencheque-onderneming(= DiCO), een Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap (= PWA) en het OCMW meteen eigen dienst trajectbegeleiding. Momenteel is er tussen al deze diensten geen ofslechts een beperkte samenwerking.Nochtans hebben ze allemaal dezelfde doelstelling, namelijk mensen die op zoek zijnnaar werk helpen bij die zoektocht. De aanpak van elke dienst is allicht verschillend enook de doelgroep verschilt hier en daar wel eens. Maar hun bestaansreden is wel identiek.Vandaar dat we de komende jaren moeten starten met de oprichting van een gemeentelijkeadviesraad tewerkstelling. Een werkgelegenheidscel die alle afzonderlijke dienstensamenbrengt en een gezamenlijk plan uitschrijft voor het te volgen traject inzake tewerkstellingin onze gemeente.2.2.2. Cluster gezondheidTerugblikkend op het vorige hoofdstuk werden de volgende strategische doelstellingen geformuleerdvoor de cluster gezondheid: het uitstippelen van een preventief gezondheidsbeleid werken aan een beleid op maat van mindervaliden.76

Strategische doelstelling 1: uitstippelen van een preventief gezondheidsbeleid1. Vaccinatie van kwetsbare vrouwen tegen baarmoederhalskankerHeel wat vrouwen krijgen vroeg of laat te kampen met baarmoederhalskanker. Een ziektedie kan voorkomen worden door tijdige vaccinatie. Volgens de laatste cijfers kan 80 %tot 90 % van de baarmoederhalskanker uitgeroeid worden indien er tijdig gevaccineerdwordt. Heel wat ziekenfondsen betalen deze vaccins al gedeeltelijk terug voor bepaaldeleeftijdsgroepen.We willen echter nog een stapje verder gaan. Herk-de-Stad moet het initiatief durvennemen en gratis vaccins aanbieden aan alle kwetsbare vrouwen in de gemeente. Op diemanier worden we misschien wel de eerste gemeente waarin heel wat gezinnen gespaardblijven van de doffe ellende die met een ziekte als baarmoederhalskanker gepaardgaat. Er kan overwogen of nagegaan worden in hoeverre er concreet met LOGOWest-Limburg of met een andere organisatie of instelling kan samengewerkt worden omin de kortst mogelijke termijn met de inentingscampagne te starten.2. Ondersteuning Kind en Gezin bij het uitvoeren van haar gezondheidsopdracht(= consultatiebureau)Momenteel zijn de consultatieburelen van Kind en Gezin gehuisvest in de gebouwenvan het Herkse Centrum voor Leerlingenbegeleiding (= CLB). Dit is echter geen idealelocatie.Vermits we deze legislatuur starten met de uitbouw van een zorgcampus met een groteresem aan sociale voorzieningen zal onderzocht worden in elke mate het mogelijk is omeen lokaal te voorzien dat door de gemeente ter beschikking gesteld zou kunnen wordenaan Kind en Gezin. Tenslotte speelt Kind en Gezin een belangrijke rol bij de opgroeivan kleine kinderen en kan er dankzij de veelvuldige consultaties op tijd gereageerdworden op eventuele problemen bij jonge kinderen.Strategische doelstelling 2: beleid voeren op maat van mindervalidenAls we strategisch vooropstellen dat we een beleid willen voeren op maat van mindervalidenhebben we volgende acties voor ogen:1. Toegankelijkheid onderzoeken van de bestaande infrastructuurHeel wat gemeentelijke gebouwen zijn toegankelijk voor het publiek. Bij de bouw of renovatievan deze gebouwen worden de minder mobiele Herkenaren al eens uit het oogverloren.De gemeentelijke Gehandicaptenadviesraad (= GeHAR) wil in samenwerking met expertsen de gemeente de komende jaren de bestaande gebouwen onderwerpen aaneen grondig toegankelijkheidsonderzoek en adviezen formuleren om de gemeentelijkegebouwen werkelijk toegankelijk te maken voor ALLE Herkenaren.2. Nieuwe infrastructuur onderwerpen aan een toegankelijkheidsonderzoekUit de beleidsplannen voor de verschillende domeinen is af te leiden dat er de komendejaren in Herk-de-Stad nog heel wat gebouwd zal worden: een sociale campus met dienstencentrumen serviceflats, een nieuwe bibliotheek, een sporthal, een Huis van het77

Kind, bejaardenwoningen, …Belangrijk is dat we als gemeente bij de start van de bouwwerken rekening houden metde toegankelijkheid voor mensen met beperkingen.Herk-de-Stad wil bij elk toekomstig project toegankelijkheid als een belangrijke voorwaardeopleggen.3. Creatie van een rolstoelwandelrouteOnder impuls van de Gehandicaptenadviesraad is het de bedoeling om in Herk-de-Stadeen rolstoelwandelroute uit te stippelen. Deze route omhelst een parcours dat voormensen met een verminderde mobiliteit de ruimte biedt om te genieten van de aangenameplekjes in onze gemeente. Bovendien kan dit parcours ook gebruikt worden doorjonge gezinnen met kinderwagens. Het park Olmenhof en domein Harlaz worden in dezenieuwe wandelroute optimaal geïntegreerd. Om alle plekjes toegankelijk te maken,zijn er echter wel nog wat aanpassingen noodzakelijk.De plannen zijn al vrij concreet uitgewerkt maar volgende knelpunten moeten in dezelegislatuur nog aangepakt worden: afwezigheid van voetpaden in de Kleine Hoolstraat tussen het kruispunt aan de Pikkeleerstraaten de ingang van het park Olmenhof de verhoogde borduur aan de ingang van het park Olmenhof in de Kleine Hoolstraat de greppel langs de weg aan de uitgang van het park Olmenhof ter hoogte van de rotonde de kasseistrook aan de ingang en uitgang van het domein Harlaz de aangelegde paden in het domein Harlaz (ongeveer 800 meter aan te verbeterenpaden) de fietssluizen aan de ingang van zowel het park Olmenhof als van het domein Harlaz.Al deze knelpunten kunnen mits kleine en financieel beperkte inspanningen verholpenworden zodat zowel de mensen met een lichamelijke beperking als de nieuwe jongeHerkse gezinnen kunnen genieten van het mooie stukje groen dat onze gemeente kanbieden.2.2.3. Cluster huisvestingDe grote uitdagingen op het vlak van huisvesting de komende jaren waren: betaalbare huisvesting mogelijk maken aangepaste huisvesting garanderen.Strategische doelstelling 1: betaalbare huisvesting mogelijk makenHet is al snel gezegd dat we er voor willen zorgen dat mensen een betaalbare woning kunnenaankopen. Jammer genoeg zijn er op de huisvestingsmarkt factoren die we als openbaarbestuur niet in de hand hebben. Toch kunnen we proberen om mensen verder te helpenin hun zoektocht door de volgende doelstellingen de komende jaren waar te maken.78

1. Behoud / uitbouw dienst huisvesting OCMW Herk-de-StadHet OCMW van Herk-de-Stad heeft een dienst huisvesting die bemand wordt door 2 voltijdsadministratief medewerkers. Deze dienst is enerzijds verantwoordelijk voor het beheervan de woningen die het OCMW ter beschikking stelt aan de inwoners van onzegemeente maar wil anderzijds ook een eerstelijnsservice aanbieden aan alle Herkenarenvoor hun vragen met betrekking tot huisvesting.Het OCMW wil deze dienst in de toekomst behouden en wil zeker die eerstelijnsfunctievan de dienst verder in de kijker zetten.Bovendien wil het OCMW de komende jaren het bestaande woningpatrimonium waaroverzij beschikken onder de loep nemen. Verouderde woningen dienen vervangen teworden door woningen voorzien van het nodige comfort zodat mensen die via hetOCMW een woning huren over een woning beschikken die voldoet aan de nodige eiseninzake comfort.2. Ondersteuning initiatieven voor sociale woningbouwBij de opmaak van de omgevingsanalyse werd al aangehaald dat het aandeel socialewoningen in Herk-de-Stad daalt. Anderzijds werd aangetoond dat de sociale huisvestingsmaatschappijen,actief op het grondgebied van Herk-de-Stad, toch nog wat plannenhebben in onze gemeente.Als gemeente moeten we deze sociale huisvestingsmaatschappijen ondersteunen bij deuitvoering van hun taken zonder echter bepaalde wijken te creëren waar een sociale mixzo goed als onbestaande is.Strategische doelstelling 2: aangepaste huisvesting garanderenOok de nood aan aangepaste huisvesting wordt alsmaar groter. Ouderen hebben anderebehoeften dan jonge gezinnen en ook mindervaliden zijn vaak op zoek naar een eigenplekje dat voldoet aan hun woonnood. Volgende doelstelling moet bijdragen tot meer enbetere aangepaste huisvesting in onze gemeente.1. Steunpunt Wonen Senioren integreren in OCMW-werkingIn 2006 kreeg het OCMW van Herk-de-Stad subsidies van de Provincie Limburg voor deuitbouw van een Steunpunt Wonen Senioren. Een informatiepunt voor Herkenaren overalles wat met wonen en aangepast wonen te maken heeft.Het OCMW wil dit Steunpunt in de toekomst integreren in de werking van de diensthuisvesting. Mensen die vragen hebben over woningaanpassingen en subsidieregelsvoor deze aanpassingen moeten blijvend op het OCMW terecht kunnen met hun vragenen de medewerkers van de dienst huisvesting staan in voor de hulp bij de aanvraag enafhandeling van de betreffende subsidies.In de volgende cluster ‘senioren’ ga je ook nog een deel huisvestingsplannen terugvinden.Daar focussen we ons echter op huisvesting aangepast aan de noden van de ouder wordendeHerkenaar.79

2.2.4. Cluster seniorenBij de analyse van deze cluster werd al snel duidelijk dat in het seniorenbeleid een aantalbelangrijke uitdagingen voor de toekomst liggen. Herk-de-Stad stelt volgende strategischedoelstellingen voorop: aanbieden van een aangepast dienstverleningsaanbod voor senioren terugdringen van de vereenzaming van senioren een antwoord bieden op de woonnoden van senioren.Strategische doelstelling 1: aanbieden van een aangepast dienstverleningsaanbodvoor seniorenVermits mensen alsmaar ouder worden, blijven ze ook steeds langer actief. Op je 65 ste benje vandaag vaak nog in de fleur van je leven en wil je nog tal van dingen ondernemen.Herk-de-Stad wil hierop inspelen door de volgende jaren te werken aan volgende operationeledoelstellingen:1. Nieuw dienstencentrum ‘Huis van de Senior’Momenteel is het Diensten- en ontmoetingscentrum De Cirkel gehuisvest aan de Diestersteenwegin Herk-de-Stad. Het toenemend aantal senioren en de groeiende interessevoor het aanbod van het Diensten- en ontmoetingscentrum De Cirkel maken dat dezehuisvesting binnen afzienbare tijd niet meer voldoet aan de noden.Herk-de-Stad plant de volgende jaren de bouw van een sociale campus. Op deze socialecampus (of zorgcampus) is ook plaats voorzien voor een nieuw diensten- en ontmoetingscentrum.Deze nieuwe locatie moet niet alleen een ontmoetingsruimte bieden maar ook een aangenameplaats zijn waar senioren zich thuis voelen en er aan voor hen betaalbare prijzeneen tas koffie of een pintje kunnen komen drinken, maar het dient ook de nodigevergader- en opleidingslokalen omhelzen, waar onder andere de Herkse seniorenverenigingen,zoals de Seniorenraad, maar ook GeHAR een vaste stek hebben.Het dienstverleningsaanbod van het Diensten- en ontmoetingscentrum De Cirkel moetde volgende jaren gehandhaafd worden en waar nodig kunnen er nog uitbreidingenvoorzien worden. Belangrijk bij de uitstippeling van dit aanbod is de ruggespraak met desenioren. We moeten als ontmoetingscentrum bieden waar de senioren nood aan hebben.Op geregelde tijdstippen onze bezoekers bevragen is en blijft een must.2. Ondersteuning bieden aan mantelzorgersOp het vlak van aangepaste huisvesting voor senioren hebben we nog een inhaalbewegingin te zetten. Zolang we hiermee bezig zijn, moeten we natuurlijk alles in het werkzetten om de senior te ondersteunen in de eigen woning. Naast de professionele zorgverlenerszijn er ook de familieleden, vrienden en buren. Mensen die vaak belangeloosinspringen om het hun dierbare zo aangenaam mogelijk te maken. Ook op deze mantelzorgersmoeten we onze pijlers richten en hen ten gepaste tijden in de bloemetjes zetten.Zij maken het de oudere Herkenaren elke dag wat makkelijker en zorgen er voor dat80

zij in hun eigen woning en hun vertrouwde omgeving kunnen blijven en dat verdient gemeentelijkeondersteuning en zo nu en dan een dikke pluim.Gemeente en OCMW moeten hier nauw samenwerken. Het OCMW verkreeg immers in2007 subsidie voor een project ‘Steunpunt Mantelzorger’. In het kader van dit projectwerden de mantelzorgers bevraagd en wordt er in 2008 een ‘Dag van de Mantelzorger’georganiseerd in Herk-de-Stad. Belangrijk is echter dat het niet bij die ene dag blijft endat er nadien constructief verder gewerkt wordt door gemeente en OCMW om de mantelzorgerszo nu en dan een hart onder de riem te steken.3. Uitbouw van de thuiszorgdiensten in Herk-de-StadHerk-de-Stad kent een aantal spelers actief op het vlak van de thuiszorgdiensten. Naasteen beperkt aantal privé-initiatieven heeft de PWA van Herk-de-Stad een dienstencheque-ondernemingDiCO en ook het OCMW heeft een eigen dienst dienstencheques.Toch mogen we niet al onze aandacht richten op de poetshulp met dienstencheques. Ditkan in vele gevallen al de nodige zorgen uit handen nemen maar de gezins- en bejaardenzorgis evenzeer van groot belang.Het OCMW van Herk-de-Stad beschikt over een erkende dienst gezinszorg en wil dezeerkenning handhaven. Het OCMW wil mensen die een aanvraag gezinszorg indienenbinnen de kortst mogelijke tijd verder helpen en investeert daarom de komende jaren inde uitbouw van deze dienst naar de noden van de bevolking.Strategische doelstelling 2: terugdringen van de vereenzaming van de senioren1. Optimalisatie van het vrijetijdsaanbod voor seniorenHoewel de senioren steeds actiever worden is er ook een toenemende vereenzamingonder deze groep. De kinderen wonen niet altijd vlakbij en hebben vaak zelf nog eendagtaak en heel wat senioren zitten overdag alleen in hun woning.Nochtans kent Herk-de-Stad een vrij rijk verenigingsleven en ook de gemeente en hetOCMW doen heel wat inspanningen om allerhande activiteiten voor senioren te organiseren.In de toekomst is het de bedoeling dat al deze activiteiten gestructureerd gecommuniceerdworden naar de Herkse senioren. Geen enkele senior in onze gemeente mag inde toekomst ‘dat wist ik niet’ als excuus kunnen gebruiken om niet aan voor hen georganiseerdeactiviteiten deel te nemen.Bovendien moet er nauw samengewerkt worden met de Anders Mobiele Centrale zodatook het vervoersprobleem van een aantal senioren weggewerkt kan worden en als hetware aan iedereen de mogelijkheid geboden wordt om deel te nemen aan activiteiten opmaat van de senior.Strategische doelstelling 3: een antwoord bieden op de woonnoden van de senioren1. Bouw van een sociale campus met serviceflatsHerk-de-Stad heeft vandaag geen serviceflats. Nochtans is zowel het gemeente- als hetOCMW-bestuur er zich van bewust dat deze woonvorm een must is voor een gemeentemet een toenemende vergrijzing. Deze legislatuur staat dan ook voor een groot stuk in81

het teken van de op te richten zorgcampus. Een ambitieus project met sociale voorzieningenvoor senioren.De zorgcampus is gepland op de terreinen van de Religieuze Zusters Ursulinen. In samenwerkingmet de Groep MSI plannen de gemeente en het OCMW de bouw van denodige voorzieningen zowel jong als oud.Het OCMW neemt de bouw van de serviceflats voor haar rekening in nauw overleg metde gemeente.Op deze sociale campus worden verder nog voorzien:- door de Groep MSI / RVT Sint-Anna vzw:- de bouw van een rustoord met 90 rustoordbedden en 4 bedden voor kortverblijf- door het OCMW van Herk-de-Stad:- 54 serviceflats met dagopvang- 15 bejaardenwoningen- een centrale keuken- een administratief gebouw voor de thuiszorgdiensten- door het gemeentebestuur van Herk-de-Stad:- een dienstencentrum (Huis van de Senior)- een nieuwe locatie voor de buitenschoolse kinderopvang (Huis van het Kind)- een nieuwe bibliotheek- door het gemeentebestuur van Herk-de-Stad in samenwerking met het OCMW:- vergader- en opleidingslokalen2. Bejaardenwoningen in elke deelgemeenteMomenteel heeft het OCMW van Herk-de-Stad 15 bejaardenwoningen in de deelgemeenteSchulen. Dit is veel te weinig. Heel wat senioren zijn echter honkvast en doen eralles aan om hun oude dag in hun eigen vertrouwde omgeving door te brengen. Aangepastehuisvesting dringt zich dus in alle andere deelgemeentes op. De gemeente moet,samen met het OCMW, op zoek naar middelen om op korte en middellange termijn inelke deelgemeente te voorzien in een aantal woningen, aangepast aan de noden vansenioren en andersvaliden. Oude gebouwen kunnen hiervoor in een nieuw kleedje gestokenworden of nieuwe voorzieningen moeten gebouwd worden met de nodige subsidies.2.2.5. Cluster kinderen en jeugdNaast de senioren zijn ook de kinderen en jongeren belangrijk in onze gemeente. Ook zijverdienen de nodige aandacht bij de opmaak van dit Lokaal Sociaal Beleidsplan en bij debepaling van de verschillende strategische en operationele doelstellingen.In het vorige hoofdstuk kon je al lezen dat het OCMW koos voor: bevorderen van de sociale samenhang tussen niet-georganiseerde en georganiseerdejongeren inspanningen doen om het aanbod van jeugdwerk zo divers en toegankelijk mogelijk temaken acties ontwikkelen voor maatschappelijk kwetsbare jongeren kinderen- en jongerenbeleid ontkoppelen in functie van een verhoogde differentiatie.82

Strategische doelstelling 1: bevorderen van de sociale samenhang tussen nietgeorganiseerdeen georganiseerde jongeren1. Acties ondernemen om het aantal onafhankelijke leden van de StedelijkeJeugdraad op te krikkenHoewel heel wat Herkse jongeren lid zijn van een jeugdvereniging zijn er toch nog altijdeen aantal die niet bij een vereniging zijn aangesloten en zich daardoor minder gehoordvoelen binnen onze gemeente. De Stedelijke Jeugdraad bestaat immers voornamelijk uitgeëngageerde jongeren die lid zijn van één of andere jeugdvereniging en zich daarnaastook nog willen inzetten voor het algemeen jeugdbelang. We willen in de toekomst ookmensen aantrekken die geen lid zijn van een vereniging maar wel zich wel willen inzettenvoor de Herkse jeugd via de Stedelijke Jeugdraad.2. Organisatie van een kantonnaal ‘Spel zonder grenzen’ voor ALLE Herkse jongerenTijdens de zomer zal er in samenwerking met het gemeentebestuur van Halen en Lummeneen spel zonder grenzen worden georganiseerd waarbij groepjes jongeren het tegenelkaar opnemen in een aantal leuke, uitdagende en attractieve spelen. Jaarlijks iseen andere gemeente gastgemeente. Het is de bedoeling om hier niet alleen te teren ophet publiek van de jeugdverenigingen maar op alle Herkse jongeren.3. Organisatie van een Dag van de Herkse JeugdIn het jaar 2009 zal er opnieuw een activiteit georganiseerd worden voor en door deHerkse jeugd. Hierbij zal er een plaats in Herk-de-Stad helemaal worden omgetoverd toteen jongerenparadijs door middel van het aanbieden van workshops, activiteiten, leukespelen, optredens, computergames, …4. Organisatie van een autoloze dagIn de zomer van 2010 organiseren we een dag waarop Herk-de-Stad volledig autovrij is.Deze dag zal ieder kind op straat mogen spelen, waar en wanneer hij/zij dat wil.Op die dag zullen ook tal van activiteiten georganiseerd worden op verschillende marktpleinenvoor de kinderen en de jongeren.Voor het kindgevoel bij de ouderen organiseren we ook een grote Vlaamse Kermis, metspelen van vroeger, aan prijzen van vroeger. Voor de ouders en grootouders een momentvan nostalgie, voor de kinderen plezier alom.Strategische doelstelling 2: inspanningen doen om het aanbod van jeugdwerk zodivers en toegankelijk mogelijk te maken1. Uitbouw van een toelagesysteem ter bevordering van de zelfontplooiing van kinderenuit grote gezinnenIn de vorige beleidsperiode werd dit ook opgenomen als doelstelling. We hadden eentoelagesysteem uitgeschreven maar dat werd doorkruist door een min of meer gelijklopendinitiatief van één van de ziekenfondsen. Ten behoeve van méér en gelijke kansenvoor onze kinderen en gezinnen moeten we tijdens de volgende jeugdbeleidsperiodeeen aanvullend systeem uitwerken en operationaliseren.2. Samenwerkingsakkoorden afsluiten tussen Speelpleinwerking en hulpverleners83

Hulpverleners (bijvoorbeeld comité bijzondere jeugdzorg, OCMW, …) kunnen ten allentijde fungeren als tussenpersoon bij moeilijkheden rond betalen van lidgelden om zo gerichtte zoeken naar een oplossing.Strategische doelstelling 3: acties voor maatschappelijk kwetsbare jeugd1. Fuiven toegankelijk maken voor mindervalidenDe laatste jaren wordt vaak de aandacht gewezen op een fuifbeleid waar rekening wordtgehouden met een mindervalide fuifbezoeker.In de loop van het jaar 2008 zal er op het fuifloket een infobrochure verschijnen voor fuiforganisatorenwaar de nodige uitleg staat om een fuif te organiseren voor een zeer diverspubliek. Deze brochure krijgt iedere fuiforganisator toegestuurd na aanvraag vanhun fuif.2. Jeugddienst profileren en verder uitbouwen als aanspreekpunt voor jongeren metproblemenIn de loop van de komende jaren willen we jongeren duidelijk maken dat ze met allesoorten vragen / problemen terecht kunnen op de jeugddienst. De stap naar een jeugddienst(met in hetzelfde gebouw een jeugdhuis) is veel kleiner voor jongeren dan de stapnaar bijvoorbeeld een OCMW-gebouw.In eerste instantie zullen er onderhandelende gesprekken plaatsvinden tussen dejeugddienst en allerlei dienstverleners zodat we weten hoe we jongeren kunnen helpenen doorverwijzen.Strategische doelstelling 4: kinderen- en jongerenbeleid ontkoppelen in functie vaneen verhoogde differentiatie1. creatie van een Huis van het KindDe nieuwbouw van de buitenschoolse kinderopvang moet ruimte bieden aan diverse opkinderen gerichte diensten. Een éénloketsysteem moet alle vragen en antwoorden vanen voor kinderen, (groot)ouders en opvoeders centraliseren. In dit ‘Huis van het Kind’kan in de toekomst het kinderbeleid vanuit een rijk gestoffeerde voedingsbodem vormkrijgen.2.2.6. Cluster cultuur en bibliotheekStrategische doelstelling 1: meer inwoners van Herk-de-Stad moeten participerenaan één of andere vorm van cultuur1. Acties ondernemen om moeilijker bereikbare doelgroepen aan één of andere vormvan cultuur te laten deelnemenMensen in een sociaal zwakkere situatie vinden cultuur nog al vaak een belerend woordwaarin zij zich niet herkennen en waarvan zij denken dat het niet aan hen besteed is.Herk-de-Stad wil niet alleen cultuur brengen met de grote ‘C’, maar wil alle Herkenaren,ook zij die het om eender welke reden wat moeilijker hebben, laten participeren aan deverschillende cultuurvormen die in onze gemeente aangeboden worden.Deze doelstelling willen ze bewerkstelligen door regelmatig overleg en verregaande sa-84

menwerking met het OCMW en de verenigingen waar kansarmen het woord nemen. Opdie manier kunnen er manieren gezocht worden om deze mensen actief te laten deelnemenzonder eventuele stigmatisatie .Om de senioren en minder mobiele mensen ook aan te zetten tot meer cultuurparticipatiedenkt de bibliotheek aan de start van een boekendienst aan huis. Op die maniermoeten de mensen zich niet verplaatsen maar kunnen zij toch op geregelde tijdstippenmet hun neus in de boeken duiken.2. Creatie van een aangepast vormingsaanbod voor kansarmenHerk-de-Stad kent momenteel een brede waaier aan opleidingen die levenslang lerenniet langer in de weg staan.Toch zijn er in dit aanbod nog enkele hiaten.De komende jaren willen we een inhoudelijk aangepast vormingsaanbod uitkienen voorkansarmen. Deze vormingen moeten aansluiten op bij hun bestaande interesses en behoeften.Bij het uitstippelen van vormingen moeten we bovendien oog hebben voor de diversiteitin onze samenleving om op die manier inspanningen te leveren om tot één grote lokalegemeenschap te komen.Bovendien dienen alle opleidingen laagdrempelig zijn op meerdere vlakken. De kostenvoor de deelnemers moeten beperkt gehouden worden. De lessen moeten toegankelijkzijn voor minder mobiele deelnemers. Er moet gezocht worden naar werkmethodes dieniemand afschrikken.2.2.7. Cluster sportVanuit de cluster sport werden 5 strategische doelstellingen bepaald die als volgt omschrevenworden in operationele doelstellingen:Strategische doelstelling 1: Herk-de-Stad wil sport en beweging promoten bij al haarinwoners1. Via de organisatie van sportieve evenementen wil de gemeente zoveel mogelijkinwoners stimuleren en sensibiliseren om te sportenDe stedelijke sportdienst organiseert nu reeds tal van sportieve activiteiten voor diversebevolkingsgroepen van Herk-de-Stad. De komende jaren wordt deze actieve planningvan activiteiten verder gezet. Sport is immers niet alleen leuk, het is bovendien ook noggezond voor iedereen.Strategische doelstelling 2: in samenwerking met de buurgemeentes moeten bestaandeorganisaties, structuren en mogelijkheden voor gehandicaptensport in kaartgebracht worden1. Opstart van een overleg gehandicaptensport in Herk-de-StadIn samenwerking met de gemeentelijke gehandicaptenadviesraad, de provinciale sportdienst,de rolstoelbasketbalgroep HOW en het revalidatiecentrum Sint-Ursula wil Herkde-Stadstarten met een overleg gehandicaptensport. Ook mensen met beperkingen85

hebben immers baat bij een actieve sportbeleving en kunnen op die manier betrokkenworden bij een sportief Herk-de-Stad voor iedereen.Strategische doelstelling 3: sportaanbod creëren voor mensen met beperkingen1. Opstart van een project voor bewegingsbegeleiding voor mensen met beperkingenDe sportdienst wil in samenwerking met het revalidatiecentrum Sint-Ursula en de ProvincieLimburg een project opstarten waarin mensen met beperkingen de mogelijkheidkrijgen om aan beweging te doen. Er wordt hiervoor het nodige materiaal voorzien en ditzal uiteraard gebeuren onder deskundige begeleiding.Strategische doelstelling 4: bevorderen van de integratie van mensen met beperkingenin de reguliere sportclubs1. Tegen 2009 moet er in Herk-de-Stad 1 sportclub een aanbod opstarten voor mensenmet beperkingenDe sportdienst wil niet alleen zelf een aanbod creëren (strategische doelstelling 3) maarwil ook de integratie van personen met een beperking binnen de reguliere cluwerkingbevorderen.Daarom wil de sportdienst tegen 2009 1 sportclub in de gemeente begeleiden met deopstart van een werking voor gehandicapten. De begeleiding gaat van het geven van denodige informatie tot het effectief logistiek ondersteunen van de club.Strategische doelstelling 5: creatie van een aangepast bewegingsaanbod voor senioren1. Minimaal 1 vaste bewegingsvorm per week aanbieden in samenwerking met hetDiensten- en ontmoetingscentrum De CirkelHet Diensten- en ontmoetingscentrum De Cirkel is het spilpunt inzake ouderenwerking.Het doel is om het lokale ouderenbeleid en de hulpverlening die kadert binnen ouderenzorgmaximaal op elkaar af te stemmen. Sport en bewegen hebben een beduidende invloedop de gezondheid en op het welbevinden van de senioren. De samenwerking tussende sportdienst en het diensten- en ontmoetingscentrum De Cirkel is dan ook een logischestap naar het gezamenlijk aanbieden van sportactiviteiten.86

Tijdspad en financieel plan voor een sociaal Herk-de-Stad1. InleidingRome werd niet op één dag gebouwd. Dat weten we allemaal. Ook de uitbouw van eensociaal Herk-de-Stad zal inspanningen vergen. Een aantal van de doelstellingen uit hetvorige hoofdstuk zullen niet van vandaag op morgen gerealiseerd kunnen worden. Bovendiengaan sommige plannen gepaard met aanzienlijke kosten.In het volgende hoofdstuk wordt er per cluster nagegaan wanneer de vooropgestelde doelstellingengerealiseerd kunnen worden en wat de financiële implicaties hiervan zijn (voorzover deze op dit moment reeds gekend zijn).2. Tijdspad naar de realisatie van een sociaal Herk-de-StadIn dit hoofdstuk plaatsen we de verschillende strategische en operationele doelstellingeneven op een tijdlijn.We schrijven hier immers een heel wat doelstellingen maar vraag is wanneer gaan we datallemaal doen?Doelstelling 2008 2009 2010 2011 2012Cluster werkgelegenheidStrategische doelstelling 1: voeren van een actief tewerkstellingsbeleid1. behoud / uitbouw van dedienst trajectbegeleiding2. begeleiding van tewerkstellingvia socialeeconomieprojecten3. creatie van arbeidsplaatsenvoor mindervaliden4. oprichting van een gemeentelijkeadviesraadtewerkstellingCluster gezondheidX X X X XX X X X XX X X XX X XStrategische doelstelling 1: uitstippelen van een preventief gezondheidsbeleid1. vaccinatie van kwetsbarevrouwen tegen baarmoederhalskanker2. ondersteuning Kind enGezin bij het uitvoerenvan haar gezondheidsopdrachtXStrategische doelstelling 2: beleid voeren op maat van mindervalidenXX88

1. toegankelijkheid onderzoekenvan de bestaandeinfrastructuur2. nieuwe infrastructuuronderwerpen aan eentoegankelijkheidsonderzoek3. creatie van een rolstoelwandelrouteCluster huisvestingX X X XX X X X XStrategische doelstelling 1: betaalbare huisvesting mogelijk maken1. behoud / uitbouw diensthuisvesting OCMWHerk-de-Stad2. ondersteuning initiatievenvoor sociale woningbouwX X X X XX X X X XStrategische doelstelling 2: aangepaste huisvesting garanderen1. Steunpunt Wonen Seniorenintegreren inOCMW-werkingCluster seniorenX X X X XStrategische doelstelling 1: aanbieden van een aangepast dienstverleningsaanbodvoor senioren1. nieuw dienstencentrum‘Huis van de Senior’2. ondersteuning biedenaan mantelzorgers3. uitbouw van de thuiszorgdienstenin Herk-de-StadX X X X XX X X X XStrategische doelstelling 2: terugdringen van de vereenzaming van de senioren1. optimalisatie van hetvrijetijdsaanbod voor seniorenX X X X XStrategische doelstelling 3: een antwoord bieden op de woonnoden van de senioren1. bouw van een socialecampus met ondermeerserviceflatsX X X X2. bejaardenwoningen in X X XXXXX89

elke deelgemeenteCluster kinderen en jeugdStrategische doelstelling 1: bevorderen van de sociale samenhang tussen nietgeorganiseerdeen georganiseerde jongeren1. acties ondernemen omhet aantal onafhankelijkeleden van de StedelijkeJeugdraad op te krikken2. organisatie van een kantonnaalSpel zonderGrenzen voor ALLEHerkse jongeren (+ Halenen Lummen)3. organisatie van een Dagvan de Herkse Jeugd4. organisatie van een autolozedagX X X X XXStrategische doelstelling 2: inspanningen doen om het aanbod van het jeugdwerk zodivers en toegankelijk mogelijk te maken1. uitbouw van een toelagesysteemter bevorderingvan de zelfontplooiingvan kinderen uit grotegezinnen2. samenwerkingsakkoordenafsluiten tussenspeelpleinwerking enhulpverlenersXXX X X X XX X X X XStrategische doelstelling 3: acties voor maatschappelijk kwetsbare jongeren1. fuiven toegankelijk makenvoor mindervaliden2. jeugddienst profileren enverder uitbouwen alsaanspreekpunt voor jongerenmet problemenX X X X XX X X X XStrategische doelstelling 4: kinderen- en jongerenbeleid ontkoppelen in functie vaneen verhoogde differentiatie1. creatie van het Huis vanhet KindCluster cultuur en bibliotheekXX X XStrategische doelstelling 1: meer inwoners van Herk-de-Stad moeten participeren aan90

één of andere vorm van cultuur1. acties ondernemen ommoeilijker bereikbaredoelgroepen aan één ofandere vorm van cultuurte laten deelnemen2. creatie van een aangepastvormingsaanbodvoor kansarmenCluster sportX X X X XX X X X XStrategische doelstelling 1: Herk-de-Stad wil sport en beweging promoten bij al haarinwoners1. via de organisatie vansportieve evenementenwil de gemeente zoveelmogelijk inwoners stimulerenen sensibiliserenom te sportenX X X X XStrategische doelstelling 2: in samenwerking met de buurgemeentes moeten bestaandeorganisaties, structuren en mogelijkheden voor gehandicaptensport in kaartgebracht worden1. opstart van een overlegGehandicaptensport inHerk-de-StadXStrategische doelstelling 3: sportaanbod creëren voor mensen met beperkingen1. opstart van een projectvoor bewegingsbegeleidingvoor mensenmet beperkingenXStrategische doelstelling 4: bevorderen van de integratie van personen met beperkingenin de reguliere sportclubs1. tegen 2009 1 sportclubeen aanbod voor personenmet beperkingen latenopstartenXStrategische doelstelling 5: creatie van een aangepast bewegingsaanbod voor senioren1. minimum 1 vaste bewegingsvormper weekaanbieden in samenwerkingmet De CirkelXX X X X X91

2. Kostenplaatje van een sociaal Herk-de-StadNet als elke andere gemeente moet Herk-de-Stad roeien met de riemen die het heeft. Hetis weinig zinvol een ontzettend ambitieus plan op tafel te kunnen leggen en er nadien nietsmee te kunnen doen omdat de cijfertjes niet kloppen.In dit hoofdstuk willen we de meerkost van de opgesomde doelstellingen even weergeven.Daar waar geen cijfers vermeld staan, wordt niet direct een meerkost voorzien en wordende doelstellingen gerealiseerd met de beschikbare middelen zoals deze in de verschillendejaarrekeningen zullen opgenomen worden.Voor sommige projecten is het vandaag nog absoluut niet duidelijk wat de effectieve meerkostgaat zijn. Onder deze projecten vermelden we ‘pro memorie’. Tijdens de verschillendefases van de uitwerking van die bepaalde doelstellingen zal duidelijker worden welke kostener aan verbonden zijn. We verwachten dan ook met de tussentijdse evaluatie van ditLokaal Sociaal Beleidsplan hieromtrent al meer duidelijkheid te hebben.Sommige projecten worden deels gefinancierd door de betrokken partners (OCMW en gemeente)en deels door middel van subsidies. Ook dat wordt in het volgende financiële planaangetoond.Doelstelling 2008 2009 2010 2011 2012Cluster werkgelegenheidStrategische doelstelling 1: voeren van een actief tewerkstellingsbeleid1. behoud / uitbouw van dedienst trajectbegeleiding2. begeleiding van tewerkstellingvia socialeeconomieprojecten3. creatie van arbeidsplaatsenvoor mindervaliden4. oprichting van een gemeentelijkeadviesraadtewerkstellingCluster gezondheid0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR30 000,00EUR +subsidiesoverheid30 000,00EUR +subsidiesoverheid40 800,00EUR30 000,00EUR +subsidiesoverheid40 800,00EUR991,57EUR30 000,00EUR +subsidiesoverheid40 800,00EUR991,57EURStrategische doelstelling 1: uitstippelen van een preventief gezondheidsbeleid1. vaccinatie van kwetsbarevrouwen tegen baarmoederhalskanker2. ondersteuning Kind enGezin bij het uitvoerenvan haar gezondheidsopdracht7 000,00EUR30 000,00EUR +subsidiesoverheid40 800,00EUR991,57EUR0,00 EUR 0,00 EUR92

Strategische doelstelling 2: beleid voeren op maat van mindervaliden1. toegankelijkheid onderzoekenvan de bestaandeinfrastructuur2. nieuwe infrastructuuronderwerpen aan eentoegankelijkheidsonderzoek3. creatie van een rolstoelwandelrouteCluster huisvesting5000,00EUR0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR500,00EUR500,00EURStrategische doelstelling 1: betaalbare huisvesting mogelijk maken1. behoud / uitbouw diensthuisvesting OCMWHerk-de-Stad2. ondersteuning initiatievenvoor sociale woningbouw0,00 EUR 0,00 EUR500,00EUR500,00EUR0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EURStrategische doelstelling 2: aangepaste huisvesting garanderen1. Steunpunt Wonen Seniorenintegreren inOCMW-werkingCluster senioren0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EURStrategische doelstelling 1: aanbieden van een aangepast dienstverleningsaanbodvoor senioren1. nieuw dienstencentrum‘Huis van de Senior’2. ondersteuning biedenaan mantelzorgers3. uitbouw van de thuiszorgdienstenin Herk-de-StadOCMW:subsidieProvincieLimburg12 500,00EUR (vooroprichtingSteunpunt)pro memoriepro memorie0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EURStrategische doelstelling 2: terugdringen van de vereenzaming van de senioren1. optimalisatie van hetvrijetijdsaanbod voor senioren0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR93

Strategische doelstelling 3: een antwoord bieden op de woonnoden van de senioren1. bouw van een socialecampus met ondermeerserviceflats2. bejaardenwoningen inelke deelgemeenteCluster kinderen en jeugdpro memoriebudgetOCMW(ondererfpacht)pro memoriebudgetOCMW(ondererfpacht)pro memoriepro memoriebudgetOCMW(ondererfpacht)pro memorieStrategische doelstelling 1: bevorderen van de sociale samenhang tussen nietgeorganiseerdeen georganiseerde jongeren1. acties ondernemen omhet aantal onafhankelijkeleden van de StedelijkeJeugdraad op te krikken2. organisatie van een kantonnaalSpel zonderGrenzen voor ALLEHerkse jongeren (+ Halenen Lummen)3. organisatie van een Dagvan de Herkse Jeugd4. organisatie van een autolozedagpro memoriebudgetOCMW(ondererfpacht)pro memorie0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR2 500,00EUR5 000,00EUR10 000,00EUR2 500,00EURStrategische doelstelling 2: inspanningen doen om het aanbod van het jeugdwerk zodivers en toegankelijk mogelijk te maken1. uitbouw van een toelagesysteemter bevorderingvan de zelfontplooiingvan kinderen uit grotegezinnen2. samenwerkingsakkoordenafsluiten tussenspeelpleinwerking enhulpverleners0,00 EUR 12 500,00EURpro memoriebudgetOCMWpro memoriebudgetOCMW12 500,00EURpro memoriebudgetOCMW12 500,00EURpro memoriebudgetOCMWStrategische doelstelling 3: acties voor maatschappelijk kwetsbare jongeren1. fuiven toegankelijk makenvoor mindervaliden2. jeugddienst profileren enverder uitbouwen alsaanspreekpunt voor jongerenmet problemen12 500,00EURpro memoriebudgetOCMW0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR94

Strategische doelstelling 4: kinderen- en jongerenbeleid ontkoppelen in functie vaneen verhoogde differentiatie1. creatie van het Huis vanhet KindCluster cultuur en bibliotheekpro memoriepro memoriepro memorieStrategische doelstelling 1: meer inwoners van Herk-de-Stad moeten participeren aanéén of andere vorm van cultuur1. acties ondernemenmoeilijker bereikbaredoelgroepen aan één ofandere vorm van cultuurte laten deelnemen2. creatie van een aangepastvormingsaanbodvoor kansarmenCluster sport1,00 EURsubsidie1,00 EURsubsidie1,00 EURsubsidie1,00 EURsubsidie1,00 EURsubsidie1,00 EURsubsidie1,00 EURsubsidie1,00 EURsubsidie1,00 EURsubsidie1,00 EURsubsidieStrategische doelstelling 1: Herk-de-Stad wil sport en beweging promoten bij al haarinwoners1. via de organisatie vansportieve evenementenwil de gemeente zoveelmogelijk inwoners stimulerenen sensibiliserenom te sporten0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EUR 0,00 EURStrategische doelstelling 2: in samenwerking met de buurgemeentes moeten bestaandeorganisaties, structuren en mogelijkheden voor gehandicaptensport in kaartgebracht worden1. opstart van een overlegGehandicaptensport inHerk-de-Stad0,00 EURStrategische doelstelling 3: sportaanbod creëren voor mensen met beperkingen1. opstart van een projectvoor bewegingsbegeleidingvoor mensenmet beperkingen5 000,00EURStrategische doelstelling 4: bevorderen van de integratie van personen met beperkingenin de reguliere sportclubs1. tegen 2009 1 sportclubeen aanbod voor personenmet beperkingen latenopstarten0,00 EUR 0,00 EURStrategische doelstelling 5: creatie van een aangepast bewegingsaanbod voor senio-95

en1. minimum 1 vaste bewegingsvormper weekaanbieden ism De Cirkel650,00EUR650,00EUR650,00EUR650,00EUR650,00EUR96

1. InleidingDit Lokaal Sociaal Beleidsplan is het resultaat van een samenwerking tussen gemeente enOCMW.Goede vrienden maken goede afspraken. Vandaar dat OCMW en gemeente reeds in 2001een samenwerkingsprotocol afsloten in het kader van de uitbouw van het welzijnsbeleid inHerk-de-Stad.Dit protocol lag aan de basis van het eerste Lokaal Sociaal Beleidsplan en is nog steedsvan belang bij de uitbouw van dit tweede plan.Alle doelstellingen die u zonet kon lezen en die we gepland hebben, kunnen maar gerealiseerdworden mits een verregaande samenwerking tussen gemeente en OCMW.Het heeft immers weinig zin om naast elkaar te trachten het welzijn van dezelfde doelgroepte verbeteren.Als bijlage aan dit Lokaal Sociaal Beleidsplan nemen we dan ook deze samenwerkingsovereenkomstop.Maar ook het nieuwe gemeentedecreet dat sinds kort van kracht is, biedt meer mogelijkhedentot samenwerking tussen gemeente en OCMW.Herk-de-Stad heeft naar aanleiding van de vorige verkiezingen gekozen om de OCMWvoorzitternog niet op te nemen in het College van Burgemeester en Schepenen. De volgendebeleidsperiode (2012-2018) is dit verplicht en worden de banden nog strakker aangehaald.Toch wil dit niet zeggen dat de samenwerking tussen OCMW en gemeente niet vlot verloopt.Sinds 1 januari 2008 hebben OCMW en gemeente de krachten gebundeld en is er eeneerste aanzet gegeven tot samensmelting van een aantal zuiver administratieve diensten.Zo hebben gemeente en OCMW sinds kort één gezamenlijke personeelsdienst en ook hetcommunicatiegebeuren van beide besturen wordt verzorgt door een gemeenschappelijkeinformatiedienst.Bedoeling is om de oefening die nu gemaakt is te evalueren en in de loop van de volgendemaanden na te gaan of er ook nog andere diensten verder kunnen gaan samenwerken.2. Taakverdeling en werkafprakenWie doet nu wat?Aan de hand van het schema waarin we ook het tijdspad en de financiële planning hebbenweergegeven, geven we hieronder weer wie welke doelstelling voor zijn rekening neemt.Indien verschillende partijen betrokken zijn, worden de verschillende partijen ook opgenomen.98

DoelstellingCluster werkgelegenheidBetrokken partnersStrategische doelstelling 1: voeren van een actief tewerkstellingsbeleid1. behoud / uitbouw van de dienst trajectbegeleiding2. begeleiding van tewerkstelling via socialeeconomieprojecten3. creatie van arbeidsplaatsen voor mindervaliden4. oprichting van een gemeentelijke adviesraadtewerkstellingCluster gezondheidOCMWGemeenteOCMWGemeenteGemeenteStrategische doelstelling 1: uitstippelen van een preventief gezondheidsbeleid1. vaccinatie van kwetsbare vrouwen tegenbaarmoederhalskanker2. ondersteuning Kind en Gezin bij het uitvoerenvan haar gezondheidsopdrachtGemeenteGemeenteKind en GezinStrategische doelstelling 2: beleid voeren op maat van mindervaliden1. toegankelijkheid onderzoeken van debestaande infrastructuur2. nieuwe infrastructuur onderwerpen aaneen toegankelijkheidsonderzoekGemeenteOCMWGemeenteOCMW3. creatie van een rolstoelwandelroute GemeenteCluster huisvestingStrategische doelstelling 1: betaalbare huisvesting mogelijk maken1. behoud / uitbouw dienst huisvestingOCMW Herk-de-Stad2. ondersteuning initiatieven voor socialewoningbouwOCMWGemeenteOCMWStrategische doelstelling 2: aangepaste huisvesting garanderen1. Steunpunt Wonen Senioren integreren inOCMW-werkingCluster seniorenOCMWStrategische doelstelling 1: aanbieden van een aangepast dienstverleningsaanbodvoor senioren1. nieuw dienstencentrum ‘Huis van de Senior’Gemeente99

2. ondersteuning bieden aan mantelzorgers GemeenteOCMW3. uitbouw van de thuiszorgdiensten in Herkde-StadGemeenteOCMWStrategische doelstelling 2: terugdringen van de vereenzaming van de senioren1. optimalisatie van het vrijetijdsaanbod voorseniorenGemeenteStrategische doelstelling 3: een antwoord bieden op de woonnoden van de senioren1. bouw van een sociale campus met ondermeerserviceflats2. bejaardenwoningen in elke deelgemeente GemeenteCluster kinderen en jeugdGemeenteOCMWGroep MSI / RVT Sint AnnaStrategische doelstelling 1: bevorderen van de sociale samenhang tussen nietgeorganiseerdeen georganiseerde jongeren1. acties ondernemen om het aantal onafhankelijkeleden van de StedelijkeJeugdraad op te krikken2. organisatie van een kantonnaal Spel zonderGrenzen voor ALLE Herkse jongeren3. organisatie van een Dag van de HerkseJeugdGemeenteGemeente Halen, Herk-de-Stad en LummenGemeente4. organisatie van een autoloze dag GemeenteStrategische doelstelling 2: inspanningen doen om het aanbod van het jeugdwerk zodivers en toegankelijk mogelijk te maken1. uitbouw van een toelagesysteem ter bevorderingvan de zelfontplooiing van kinderenuit grote gezinnen2. samenwerkingsakkoorden afsluiten tussenspeelpleinwerking en hulpverlenersGemeenteGemeenteOCMWderde hulpverlenersStrategische doelstelling 3: acties voor maatschappelijk kwetsbare jongeren1. fuiven toegankelijk maken voor mindervaliden2. jeugddienst profileren en verder uitbouwenals aanspreekpunt voor jongeren metproblemenGemeenteGemeenteOCMWderde hulpverlenersStrategische doelstelling 4: kinderen- en jongerenbeleid ontkoppelen in functie vaneen verhoogde differentiatie100

1. creatie van het Huis van het Kind GemeenteCluster cultuur en bibliotheekStrategische doelstelling 1: meer inwoners van Herk-de-Stad moeten participeren aanéén of andere vorm van cultuur1. acties ondernemen om moeilijker bereikbaredoelgroepen aan één of anderevorm van cultuur te laten deelnemen2. creatie van een aangepast vormingsaanbodvoor kansarmenCluster sportGemeenteGemeenteOCMWStrategische doelstelling 1: Herk-de-Stad wil sport en beweging promoten bij al haarinwoners1. via de organisatie van sportieve evenementenwil de gemeente zoveel mogelijkinwoners stimuleren en sensibiliseren omte sportenGemeenteStrategische doelstelling 2: in samenwerking met de buurgemeentes moeten bestaandeorganisaties, structuren en mogelijkheden voor gehandicaptensport in kaart gebrachtworden1. opstart van een overleg Gehandicaptensportin Herk-de-StadGemeenteGeHARStrategische doelstelling 3: sportaanbod creëren voor mensen met beperkingen1. opstart van een project voor bewegingsbegeleidingvoor mensen met beperkingenGemeenteRevalidatiecentrum Sint-UrsulaProvincie LimburgStrategische doelstelling 4: bevorderen van de integratie van personen met beperkingenin de reguliere sportclubs1. tegen 2009 1 sportclub een aanbod voorpersonen met beperkingen laten opstartenGemeenteSportclubsStrategische doelstelling 5: creatie van een aangepast bewegingsaanbod voor senioren1. minimum 1 vaste bewegingsvorm perweek aanbieden ism De CirkelGemeenteJe merkt het: zowel gemeente als OCMW zullen de volgende jaren heel wat bijkomendeinspanningen doen om het welzijn van de Herkenaren te bevorderen.Voor die doelstellingen die ze samen wil realiseren, zal er minimaal 4 keer per jaar eenOverleg Gemeente / OCMW plaatsvinden waarop de vorderingen en verwachtingen besprokenkunnen worden.Dit plan beoogt ook niet de sociale bijbel van Herk-de-Stad te zijn. Niemand weet immers101

wat de toekomst brengt en sommige van de doelstellingen die we vandaag formuleren blijkenhalverwege de rit misschien niet haalbaar. Vandaar dat we heel bewust een evaluatieinplannen in 2011. We maken dan gezamenlijk een oplijsting van hetgeen gedaan werd,hetgeen in uitvoeringsfase is en hetgeen we niet zullen kunnen realiseren. Op die manierkunnen we dan nog bijsturen en bepaalde prioriteiten herleggen indien nodig mocht zijn.Bovendien is het van groot belang dat we de uitvoering van dit plan regelmatig polsen bijonze inwoners.In het volgende hoofdstuk kan u lezen hoe we de burgers betrokken hebben bij de opmaakvan dit plan. We willen het hier echter niet bij laten en hen ook bij de verschillende uitvoerendefases van het plan betrekken.102

103

1. InleidingArtikel 4 van het decreet van 3 maart 2004 betreffende het Lokaal Sociaal Beleid meldt dathet lokaal bestuur één Lokaal Sociaal Beleidsplan moet opmaken dat minstens een beschrijvingomvat van de wijze waarop de bevolking en lokale actoren bij de voorbereidingvan het beleidsplan betrokken werden en bij de uitvoering en de voortgang van het beleidsplanen van het Lokaal Sociaal Beleid zullen betrokken worden.In de praktijk is participatie een permanent gegeven. Adviesraden werken permanent. Erwordt voortdurend gecommuniceerd met private actoren en met de bevolking.In dit Lokaal Sociaal Beleidsplan is dat niet anders. Bij de opmaak van het plan werd ermeer dan ooit gecommuniceerd. Geen top-down communicatie waarin het lokale bestuuraan de inwoners meedeelde wat ze van plan waren. Herk-de-Stad koos voor bottom-upinformatie. De inwoners en sociale spelers in Herk-de-Stad konden binnen diverse domeinenhun gal spuien om op die manier gezamenlijk tot ideeën voor de toekomst te komen.2. Concrete participatie in Herk-de-Stad2.1. Gemeentelijke adviesradenIn eerste instantie werd gebruik gemaakt van bestaande en gekende know-how. Herk-de-Stad heeft een groot aantal adviesraden. Adviesraden zijn er om de gemeente advies tegeven over welbepaalde thema’s.De mensen vertegenwoordigd in deze adviesraden zijn experten in hun domein. Ze moetende beleidsverantwoordelijken attent maken op aandachtspunten binnen elk domein.Herk-de-Stad steunt de werking van deze adviesraden. Ze krijgen hiervoor jaarlijks eengemeentelijke bijdrage. De gemeentelijke adviesraden vormen de schakel tussen de bevolkingen het gemeentehuis.2.2. Stuurgroep en werkgroepenNaar aanleiding van de opmaak van het eerste Lokaal Sociaal Beleidsplan en ter voorbereidingvan dit tweede en grote beleidsplan werd er op initiatief van het OCMW een stuurgroepopgericht. Deze stuurgroep bestaat uit politici en ambtenaren van zowel gemeenteals OCMW. De secretaris van het OCMW werd aangesteld als coördinator.De stuurgroep Lokaal Sociaal Beleid kwam voor het eerst samen op 19 mei 2004. Ze bepaaldentoen een aantal thema’s die doorheen het eerste Lokaal Sociaal Beleidsplan alsrode draad zouden lopen:1. huisvesting, sociale huisvesting, allochtonen, armoede en eenzamen2. senioren en mindervaliden3. tewerkstelling, sociale tewerkstelling en begeleide tewerkstelling4. kinderen, jeugd, sport, cultuur en holebi’s.Deze thema’s werden in dit lokaal sociaal beleidsplan in meer of mindere mate behoudenen opgenomen in de 7 clusters van dit plan:1. tewerkstelling104

2. gezondheid3. huisvesting4. senioren5. kinderen en jeugd6. cultuur en bibliotheek7. sportNaar aanleiding van de eerste samenkomst van de stuurgroep en de oplijsting van 4 thema’swas er ook de intentie om 4 werkgroepen samen te stellen uit de bevolking.Herk-de-Stad trok in 2005 naar de bevolking in 5 informatie-avonden om haar intenties toete lichten. Inwoners van de verschillende deelgemeentes konden zich kandidaat stellenvoor deelname aan één van de 4 werkgroepen.Jammer genoeg was het resultaat van deze informatieronde bedroevend en waren er geenof bitter weinig kandidaten vanuit de bevolking om in een werkgroep te zetelen. De vooropgesteldewerkgroepen zijn dus in praktijk nooit samengekomen.Herk-de-Stad heeft het dan over een andere boeg gegooid en is de doelgroepen binnenhet Lokaal Sociaal Beleid gaan bevragen of heeft gebruik gemaakt van bestaande bevragingenvan de doelgroepen.2.3. Bevraging doelgroepenHerk-de-Stad heeft bij de bevragingen van de verschillende doelgroepen vooropgesteld datze wilde te weten komen wat er leeft bij haar inwoners.Wij hebben naar aanleiding van de opmaak van dit Lokaal Sociaal Beleidsplan gebruikgemaakt van het feit dat ook de verschillende domeinen bezig waren met de opmaak vanhun beleidsplan. De bevragingen die zij deden, bleken ook voor de opmaak van dit LokaalSociaal Beleidsplan heel nuttig.Voor een analyse van de noden van het OCMW-cliënteel werd gebruik gemaakt van eeneerder gevoerd tevredenheidsonderzoek bij de gebruikers van de OCMW-dienstverlening.Bovendien voerde het OCMW in 2005 en 2007 een tevredenheidsonderzoek uit bij de gebruikersvan de thuiszorgdiensten om hun bestaande dienstverlening aan te passen aande nieuwe noden.Eind 2007 werd er eveneens door het OCMW een behoefte-onderzoek uitgevoerd bij demantelzorgers om ook een beter zicht te krijgen op hun noden en grieven.Ook voor de peiling naar de behoeften van de senioren hebben we gebruik gemaakt vanhet grote tevredenheidsonderzoek dat de Provincie Limburg uitvoerde bij de senioren.Bovendien stapte het OCMW in het najaar van 2006, samen met de gemeente, naar debevolking om hun interesse te peilen rond de geplande zorgcampus en de daarop voorzieneserviceflats. Het OCMW stelde tijdens deze informatiesessies een nieuwe vorm vanaankoop van serviceflats voor aan de Herkenaren en polste op die manier naar enerzijdsde interesse van de bevolking in serviceflats als woonvorm en anderzijds de interesse voor105

een eventuele andere financieringsvorm voor deze serviceflats.De kids en jeugd hebben we wel zelf bevraagd. In de loop van het voorjaar van 2007 werdeneen heel aantal acties opgestart in de hoop dat we een hele waslijst van goede, creatieve,vernieuwende en zotte ideeën zouden bekomen.Zo stapten we naar alle Herkse secundaire scholen, alle Herkse Basisscholen, de Herksejeugdverenigingen en we hebben een brainstormsessie georganiseerd met enkele jongerenuit het niet-georganiseerde milieu.Secundaire scholenIn de loop van de maand februari 2007 hebben we een afspraak gemaakt met de directiesvan de Sint-Martinusscholen en de Gemeenschapsschool. Na intern overleg kregen weoveral groen licht en konden we van start gaan… Kort daarna werden alle scholen voorzienvan enkele affiches en een geverfde olieton, die fungeerde als ideeënbox.Nadat we aan onze actie ruchtbaarheid hadden gegeven, zijn we tijdens de speeltijdennaar de scholen getrokken met bierviltjes. Deze deelden we zelf (samen met een kleinpromo-team) uit aan alle leerlingen in de hoop dat ze hun ideeën zouden opschrijven en inde olietonnen zouden deponeren. Na enkele weken zijn we de goed gevulde olietonnenterug gaan ophalen in de scholen en zijn we begonnen aan onze inventarisatie en evaluatie.Na het ophalen van alle bierkaartjes, hebben we alle ideeën opgelijst en hebben verschillendeinstanties (jeugddienst, schepen van Jeugd en de Stedelijke Jeugdraad) punten gegevenaan de beste ideeën.BasisscholenOok hier zijn we van start gegaan met een bevraging bij de verschillende directies met devraag of we een grote opstelwedstrijd mochten opstarten onder de welluidende titel ‘Kinderenaan de macht in Herk-de-Stad! En dan!?’De bedenking van de verschillende directies was dat de kleinste kinderen nog geen volzinnenkunnen schrijven en ze bijgevolg misschien beter een collage of een tekening zoudenmaken. Hiermee stemden we uiteraard in.We hebben een document ontworpen (op perkamentpapier) waarop iedereen zijn/haarwensen in opstelvorm kon neerpennen. Aangezien de leerkrachten deze schrijfoefening inhun leerplannen konden opnemen creëerden we een win-win situatie voor de scholen envoor ons.Nadat we alle opstellen ontvingen, hebben we ook weer alle ideeën opgelijst en zijn webegonnen aan een evaluatieronde. De kinderen van de kindergemeenteraad, de jeugddiensten de schepen van Jeugd mochten de beste ideeën evalueren, om alzo te komentot enkele leuke ideeën voor het jeugdbeleidsplan. De meest creatieve, grappige en meestgeschikte ideeën werden ook kort daarna onder vorm van citaten opgenomen in het kinderpoëziebos.BrainstormsessieOp het einde van de paasvakantie zijn we met een aantal jongeren (zowel van verenigin-106

gen als onafhankelijken) een avondje gaan brainstormen.Om ons hierop voor te bereiden hebben we enkele basistechnieken van brainstormen bestudeerd.In een gezellige sfeer spraken we af in de beverburcht en zijn daar ook van startgegaan.Een zomerse avond lang hebben we gezocht naar zoveel mogelijk ideeën verdeeld ondereen aantal doelgroepen: kleuters, kinderen, tieners, jeugd en adolescenten.Deze groep van jonge enthousiastelingen hebben we dan ook maar onmiddellijk gebombardeerdtot ‘werkgroep jeugdbeleidsplan’. Voor geen van hen was dit een probleem aangezienze allemaal heel nauw betrokken zijn met het jeugdgebeuren in Herk-de-Stad. Enkeleweken voor het indienen van ons definitieve plan zijn we terug rond de tafel gaan zittenen hebben we in groepjes van 2 personen heel de inhoud nog eens overlopen.In de loop van de komende 3 jaar gaan we ook 1 keer per jaar samenkomen om eens tebekijken wat we al allemaal realiseerden van onze grootse plannen.JeugdverenigingenUiteraard is het ook van heel groot belang dat we de georganiseerde jeugd bevragen naarhun noden en wensen. Zij zijn heel vaak bezig met kinderen en hebben een heel goedzicht op wat er allemaal kan, mag of moet gebeuren voor de jeugd.Ook hier kozen we voor een wedstrijdformule. We hebben elke leidingsploeg uitgedaagdom het meest creatieve idee aan te reiken. Niet de kwantiteit, maar de kwaliteit van deideeën telde. De verenigingen kregen hiervoor een maand de tijd. Na afloop hiervan hebbenwe weer alle ideeën opgelijst en deze werden beoordeeld door de andere verenigingen,de jeugddienst, de Stedelijke Jeugdraad en de schepen van Jeugd.Wat cultuur betreft werd er, met de ervaringen van vorige keer in het achterhoofd (een algemenebevraging levert niet zoveel resultaat op) en het feit dat er in het recente verledennog een aantal initiatieven werden genomen waarbij bezoekers en geïnteresseerde cultuurliefhebberswerden bevraagd, bewust gekozen voor een beperkte bevraging van debevolking. Leden van de raden van bestuur van de bibliotheek en het gemeenschapscentrumen bestuursleden van de Cultuurraad fungeerden wel als tussentijds klankbord.Herk-de-Stad participeerde aan het pilootproject ‘toekomstschets culturele vrijetijdsbesteding45+’ dat in 2005-2006 werd uitgevoerd door het onderzoeksbureau Tri-Zone op verzoekvan Cultuurlokaal. Naast Herk-de-Stad namen nog 9 andere steden en gemeentenaan dit onderzoek deel: Dendermonde, Genk, Hasselt, Herentals, Izegem, Lier, Molenbeek,Turnhout en Wevelgem. Bedoeling was om met een aantal inwoners (tussen 45 en60 jaar) vooruit te blikken naar hoe hun vrijetijdsbesteding in 2015 er zou kunnen uitzien.Op 10 december 2005 verzamelden 25 Herkenaren zich rond de tafel en gingen geanimeerdmet elkaar in dialoog. Bondig samengevat volgens de deelnemers aan dit onderzoekmoet cultuur in Herk-de-Stad vooral in het teken staan van gemeenschapsvorming.In 2005-2006 werd eveneens een gebruikersonderzoek gemeenschapscentrum uitgevoerd.Het werd uitgevoerd door het studiecentrum CMS (EHSAL) en de onderzoeksgroepTOR (VUB). In Herk-de-Stad vulden 131 bezoekers de vragenlijst in. Het definitieve rapportwas pas beschikbaar op 15 februari 2007. In dit eindrapport worden de resultaten van de107

eigen bevraging in een ruimer kader geplaatst en vergeleken met de onderzoeksresultatenvan de 32 ondervraagde cultuur- en gemeenschapscentra en enkele algemene statistischegegevens op Vlaams niveau. De belangrijkste resultaten uit dit gebruikersonderzoek werdenverwerkt in de SWOT-analyse.Naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006 organiseerde deCultuurraad in het voorjaar van 2006 een bevraging van de aangesloten verenigingen enzalen. De resultaten hiervan werden besproken tijdens twee Algemene Vergaderingen (op22 maart en 17 mei 2006) en uiteindelijk gebundeld in 6 beleidsaanbevelingen aan de diversepolitieke partijen die in Herk-de-Stad deelnamen aan de verkiezingen.In de bibliotheek kregen de gebruikers een korte vragenlijst over het collectieaanbod, detoegankelijkheid, de openingsuren, de service, de klantvriendelijkheid. Uit deze bevragingblijkt dat er een duidelijke vraag is naar een grotere ruimte voor de hoofdbibliotheek metmeer zitplaatsen en meer ruimte om te studeren. Er werd ook een oproep gedaan via hetgemeentelijk informatieblad om opmerkingen door te geven. Hierop kwam geen reactie.In het voorjaar van 2007 werd bovendien een analyse gemaakt van de eigen programmatievan de voorbije jaren en werd gekeken wat er in een straal van 30 km rond Herk-de-Stadwordt aangeboden. Deze analyse werd voorgelegd aan een werkgroep van een 15-tal personen.Op enkele uitzonderingen na allemaal mensen die ofwel pas vrij recent (door middelvan samenwerking rond een bepaald project) kennismaakten met de werking van hetcentrum ofwel er helemaal niet mee vertrouwd zijn. Een bewuste keuze om vooral met eenfrisse en open blik aan de slag te kunnen gaan. Na twee verkennende gesprekken werd ereen beroep gedaan op de heer Gerard Aerts (als professioneel deskundige) om te komentot een echte brainstorm. Na 3 bijeenkomsten onder zijn leiding liggen er een 60-tal ideeënklaar. Het is de bedoeling om een aantal van deze suggesties in de loop van het najaar uitte werken tot concrete voorstellen en projecten.Op donderdag 11 oktober was er een stellingenspel. Via de journalistenmethode interviewdende deelnemers elkaar over vier vragen/stellingen over het Herkse cultuurbeleid.1. Thema ‘gemeenschapscentrum’: Op welke manier kunnen we de drempel voor cultuurverlagen voor alle Herkenaren? Geef enkele originele ideeën.2. Thema ‘erfgoed’: Herk-de-Stad beschikt over heel wat interessant erfgoed. Hoe ontsluitje dit erfgoed op een boeiende en plezante manier ook naar jongeren en kinderen?3. Thema ‘bibliotheek’: Klant is koning in de bib?4. Thema ‘programmatie / evenementen’: Herk bruist rond ‘PASSIE’. Activiteiten? Partners?Ook voor de uitbouw van het sportbeleid werden de betrokken doelgroepen uitgebreid bevraagd.Er werden consultatierondes gehouden bij de verenigingen om hun opmerkingenduidelijk te maken. Voor de luiken senioren en jeugd werd gebruik gemaakt van de bestaandebevragingen. Voor wat het luik gehandicapten betreft werd er gebruik gemaaktvan de aanbevelingen die GeHAR begin 2007 overmaakte aan de nieuwe beleidsploegvan Herk-de-Stad.108

3. ConclusieZoals je merkt heeft Herk-de-Stad op verschillende manieren getracht om de inwoners vande gemeente en de gebruikers van de dienstverlening te betrekken bij de opmaak van deverschillende beleidsplannen.Ook in de toekomst worden er nog op regelmatige basis terugkoppelingen naar de bevolkingvoorzien. Of dit al dan niet in de vorm van bevragingen, onderzoeken, … zal gebeuren,durven we vandaag nog niet te voorspellen.We rekenen in elk geval op de talrijke adviesraden om ook in de toekomst de vinger aande pols te houden bij de bevolking en het gevoerde gemeentelijk en OCMW-beleid steedsaan een kritische blik te onderwerpen.109

110

1. InleidingIn een uitvoeringsbesluit van 24 februari 2006 met betrekking tot het Lokaal Sociaal Beleidwerd gesteld dat in een apart hoofdstuk de sectorale plannen opgenomen kunnen wordenmet betrekking tot de sectoren die het lokaal bestuur wenst te integreren.Het Besluit van de Vlaamse Regering van 4 mei 2007 houdende het lokaal beleid kinderopvangstelt in artikel 3, paragraaf 1 dat het lokaal beleidsplan kinderopvang een deel isvan het lokaal sociaal beleidsplan en de visie bevat van het lokaal bestuur op het geheelvan de kinderopvang.Wij nemen in dit hoofdstuk dus het lokaal beleidsplan kinderopvang integraal op als zijndedeel uit makend van het lokaal sociaal beleidsplan.2. Lokaal beleidsplan Kinderopvang111

L O K A A LB E L E I D S P L A NK I N D E R - &G E Z I N S B E L E I D2 0 0 7 - 2 0 1 2H E R K - D E - S T A D

InhoudInhoudstafel.............................................................................................................................................. 21. Gegevens van de leden van het LOKG en de instanties die ze vertegenwoordigen ........3-42. Afwezigheden op het LOKG en reden van afwezigheid.............................................................. 53. Voorzitter van het lokale overleg kinderbeleid en graadvan consensus over zijn aanstelling................................................................................................ 54. Invulling van de secretariaatsfunctie van het LOKG.................................................................. 55. Opsplitsing van het LOKG per deelgemeente ............................................................................... 56. Beschrijving van het kwantitatieve aanbod van voorzieningen die de kinderopvangfunctievervullen ............................................................................................................................................6-97. Formulering van de kwaliteitscriteria .....................................................................................10-117.1 Pedagogische werking ................................................................................................................ 107.2 Begeleiding................................................................................................................................... 107.3 Ouderparticipatie........................................................................................................................117.4 Infrastructuur.............................................................................................................................117.5 Veiligheid en gezondheid .......................................................................................................... 128. Korte beschrijving van de verschillende initiatieven op basis vande kwaliteitscriteria................................................................................................................... 13-169. Gehanteerde methode van behoeftenanalyse....................................................................... 17-199.1 Aantal kinderen tussen 0 en 12 jaar wonende in de gemeente Herk-de-Stad ....... 17-189.2 Schoolbevolking Herk-de-Stad............................................................................................... 1910. Beleidsvisie 2007 – 2012......................................................................................................... 20-2910.1 Opvang 0 tot 3 jaar ..................................................................................................................2610.2 Buitenschoolse opvang 2,5 tot 12 jaar ......................................................................... 27-2810.3 Opvang kinderen + 12 jaar......................................................................................................2810.4 Promoten en ondersteunen van opvanginitiatieven ...........................................................2910.5 Informatie verstrekken aan ouders.....................................................................................2910.6 Lokaal overleg als erkende adviesgroep..............................................................................2911. Beschrijving van de graad van consensus over het beleidsplan .............................................30

1. Gegevens van de leden van het LOKG en de instanties die ze vertegenwoordigenDienstenNaam dienstContactpersoon E-mail AdresVoorzitter Francis Potters cisse.potters@pandora.be Beukenstraat 9 3540 HdSSecretaris Hildegarde Hermans despeeldoos@herk-de-stad.be Kerkstraat 40 3540 HdSEen afgevaardigde van het Gemeentebestuur Herk-de- Danny Pauly danny.pauly@herk-de-stad.be Keernestraat 111 3540 HdSgemeentebestuurStadEen afgevaardigde van hetOCMW-bestuurEen afgevaardigde van dekinderdagverblijven en dedienst opvanggezinnenEen afgevaardigde van dezelfstandige opvanggezinnenEen afgevaardigde van hetplaatselijk jeugdwerkEen afgevaardigde van elkinitiatief buitenschoolsekinderopvangEen afgevaardigde van degemeentelijke jeugddienst,sportdienst en dienst vrijetijdDirectie van elke basisschoolOCMW-bestuur Herk-de-StadDuimelotjeOnthaalmoedersMarie Claire Luwel LUWEL@M.C. Grote Baan 67 3540 HdSJeannine VanroelenBetty Lambrechtsduimelotje.vzw@scarlet.beopvanggezinnen@ocmw-lummen.beHouwijkerstraat 40 3540 HdSMeerlestraat 24 3540 LummenOpvanggezin Evi Cuppers evi_cuppers@hotmail.com Grotestraat 64 3540 HdSJeugdraad Els Berden elsje49@hotmail.com Herkkantstraat 42 3540 HdSDe Speeldoos Karolien Schuermans despeeldoos@herk-de-stad.be Kerkstraat 40 3540 HdSJeugddienstSportdienstVrije TijdBasisschool SchulenBasisschool GemeenschapsonderwijsAxel VanaekenRonny GemisWilfried RaemaekersGriet VereeckeEls Vandevoortjeugd@herk-de-stad.besport@herk-de-stad.becultuur@herk-de-stad.bebasisschool.schulen@scarlet.bebsgo.herckerhof@skynet.beRidderstraat 6 3540 HdSManestraat 86 3540 HdSMarkt 2 3540 HdSKerkstraat 19 3540 HdSDr. Vanweddingenlaan 10/1 3540HdSBasisschool DonkKatrien Robijnsgvb.donk@skynet.beDorpstraat 29 3540 HdSBasisschool Herk-de-StadcentrumBasisschool De OlmRohnny MichielsAnnemie Lowelbasisschool.herkdestad.centrum@scarlet.Diestsesteenweg 11 3540 HdSSt.Truidersteenweg 18 3540 HdS

Basisschool BerbroekSonja WisselsbeKapelstraat 28-35 3540 HdSBasisschool SchakkebroekGerda Bampsblo-hds@scarlet.beSchoolstraat 16 3540 HdSbasisschool.berbroek@scarlet.bevbsschak@scarlet.beDienstenNaam dienstContactpersoon E-mail AdresEen afgevaardigde van degezinsbond, de ouderradenen de oudersGezinsbondOuderraad BerbroekEvelyne De HaesNadine Claesjorlyn@skynet.beclaes.n@telenet.beGrote Hoolstraat 20 3540 HdSNachtegaalstraat 26 3540 HdSOuderraad Gemeenschapo.Kirsten HendrikxVliegstraat 41 3570 AlkenOuderraad SchulenMichèle Vanroosemichele.vanroose@scarlet.beSt.Jansstraat 5 3540 HdSOuderraad Herk-de-StadcentrumSteven Coolssteven.cools2@telenet.beDe Pierpontstraat 10 3540 HdSOuderraad De olmKarina Croeskarina.croes@telenet.beEen afgevaardigde van deplaatselijke dienst PWAEen afgevaardigde vanKind&GezinFrancis PottersOuderraad SchakkebroekBart SymonsOuderraad DonkWendy CardijnOuderGeert CatryOuderAnne-Marie BuekersOuderJo VanhoudtOudercisse.potters@pandora.bebart.symons@skynet.becardyn.w@PG.comgeert.catry@gmail.comanne.marie.buekers@telenet.bejo.vanhoudt@dexia.beBeukenstraat 9 3540 HdSBampsstraat 44 3540 HdSRode Kruisstraat 11 3540 HdSRode Kruisstraat 47 3540 HdSDonderveldstraat 19 3540 HdSMinstraat 13 3540 HDSPWA Rosa Loos pwahds@skynet.be Markt 19 3540 HdSKind&Gezin Ilse Coemans ilse.coemans@kindengezin.be H. Van Veldekesingel 150 3500 Hasselt115

2. Afwezigheden op het LOKG en reden van afwezigheidNihil3. Voorzitter van het LOKG en de graad van consensus over zijn aanstellingOp de vergadering van het LOKG van woensdag 9 januari 2008 werd Francis Potters unaniemverkozen tot voorzitter.4. Invulling van de secretariaatsfunctie van het LOKGDe secretariaatsfunctie wordt waargenomen door Hildegarde Hermans, ambtenaar van de gemeenteHerk-de-Stad5. Opsplitsing LOKG per deelgemeenteEr werd beslist om met het lokaal overleg niet te werken met een opsplitsing per deelgemeente.

6. Beschrijving van het kwantitatieve aanbod van voorzieningen die de kinderopvangfunctievervullenDienst voorKinderdagverblijvenienst Naam Leeftijdsgroep DagopvangOpvanggezinnenDagopvang bij onthaaloudersMeerlestraat 243560 Lummen013/35 17 82Zitdag: iedere eerstedinsdag v.d. maand:10u- 12uOCMW Herk-de-StadDuimelotje vzwDr. Vanweddingelaan 10/23540 Herk-de-Stad013/55 40 510 jaar totdatde kindjesnaar schoolgaan0 tot 3 jaarTot 3 jaarkunnen kinderenook voorennaschoolsen op vakantiedagenterechtin hetdagverblijfBuiten-schoolseopvangRegel-matigegebruikersOpvang-capaciteitPersoneelsbezetting123 sporadisch 123 56 14 onthaalouders in Herk-destad23 gemiddeldper dag30 23 ¾ verpleegkundige¼ maatschappelijk assistent1 voltijdse opvoedster1 voltijdse kinderverzorgster1 voltijdse kleuterleidster2 halftijdse kinderverzorgsters1 halftijdse keukenhulp1 contractueel 12u/week (onderhoud)1 contractueel 13u/week(werkman)1 namiddag per week vrijwilligerregelmatig stagiairs uit verzorgingssectorOpeningsurenvan 7u tot 18u,onthaalmoederskunnen individueelafwijken, opvangvoor 7u & na 18u ismogelijkvan maandag totvrijdag van 7u tot18.30u117

ZelfstandigMevr. Cuppers EviGrotestraat 643540 Herk-de-Stad013/ 33 44 53Dienst Naam Leeftijdsgroep0 tot 3 jaar 5 gemiddeldper dagBuitenschoolsNaschools Woensdag,schoolvrije.d.5 7 1 onthaalouder van maandag totvrijdag van 7u tot18uOpvang-OpvanggezinVoorschoolscapaciteitVakantiesenschoolvrijedagenPersoneelsbezettingOpeningsurenDe SpeeldoosOpvang Herk-de-StadGuldensporenlaan 283540 Herk-de-Stad013/55 48 612,5 tot 12 jaarcijfers 2007gemiddeldaantal24 44 48 70 (vakantieopvang)46(voor- ennaschools)50 5 halftijdse begeleidsters2 halftijdse die overal inspringenop piekmomenten bijziekte of verlofTotaal alle opvangen:20 halftijdse begeleidsters2 coördinatoren voltijdsVakantiedagen6.30u tot 18.30u6.30u tot beginvan de lessen envanaf einde van delessen tot 18.30uInitiatiefBuitenschoolse opvangOpvang SchulenKerkstraat 403540 Herk-de-Stad013/55 41 811 administratief bediendevoltijds/ 1 halftijdsberoep op PWA-ers16 38 39 45 4 halftijdse begeleidstersOpvang Donk28 36 32 26 4 halftijdse begeleidstersKasteelstraat 23540 Herk-de-Stad013/44 22 64Opvang Schakkebroek16 19 19 17 3 halftijdse begeleidstersSchoolstraat z/n3540 Herk-de-Stad013/55 00 96118

Opvang BerbroekKapelstraat z/n3540 Herk-de-Stad013/ 55 61 427 10 12 17 2 halftijdse begeleidstersDienst Naam Leeftijfdsgroep Buitenschools Vakanties OpeningsurenRegelmatigegebruikers Begeleiding LocatieSportdienstSportkampencijfers 2007Wekelijks aanbodcijfers 20073 de tot 6 de leerj. Kerstsportdagen 1 week, overdag 10 Begeleiders afhankelijkvan aantalingeschreven kinderenKleuters Kleutersportk.Krokusvakantie3 de tot 6 de leerjaarKriebel-Kronkel-Kraakweek+ 12 jarigen Surfstage1 ste tot 6 de leerjaar3 de tot 6 de leerjaarZomervakantieInline kampInlineskaten enomnisportCombisportkampSurfen enomnissport1 week, voormiddagSporthal Schulen38 3 Sporthal Schulen1 week, namiddag 41 Idem Sporhal AC, TAI,Ursula Herk Centrum1 week, overdag 17 Idem Schulens Meer1 week, overdag 45 Idem Sporthal TAI1 week, overdag 21 Idem Sporthal Schulen6 tot 14 jaar Voetbalkamp 1 week, overdag 68 Idem VoetbalterreinKleuters Kleutersportk.Herfstvakantie1 week, voormiddag8 tot 18 jaar MovingMix maandagavond17u tot 18u vanoktober tot juni,verschillendesporttakken1 ste tot 6 de leerjaarModerne dans maandagavond17u tot 19 uoktober tot juniHerk FC16 Idem Sporthal Schulen9 Wisselende locatiesorganisatieturnkringSporthal Schulen119

5 tot 12 jaar Zwemcursussen vrijdagavond van17u30 tot 19u.30Niveaugroepenvan sept. tot juni38 3 Zwembad MariaburchtDienst Naam Leeftijfdsgroep Buitenschools Vakanties OpeningsurenRegelmatigegebruikersBegeleidingSpeelplein KameleonCijfers 2007Locaties in Berbroek,Donk, Herk-centrum,Schakkebroek en Schulen.Debbers 3 – 4 jBiebels 5 – 6 jGemiddeld aantalper dag5713.30u tot17.30ujuli en augustusafwisselend opde verschillendepleinen194320073 jobstudenten in juli3 jobstudenten in augustusVrijwilligers/SpeelpleinwerkingBolkes 7 – 8 jGabbers 9 –10 jTieners 11 –12 j754483126120

7. Formulering van de kwaliteitscriteria7.1 Pedagogische werkingZoeken naar evenwicht tussen groepswerk en individuele benadering, tussen respect voorde eigenheid van specifieke leeftijdsgroepen en het bevorderen van sociale interactiedoorheen de hele groep, tussen het vrije initiatief van kinderen en het uitwerken van eengestructureerd pakket aan activiteiten.• optimale kansen bieden aan elk kind• opvang in kleinere groepen - opdeling naar leeftijd - rekening houdend met voorkeur van dekinderen• veel aandacht besteden aan betrokkenheid van de kinderen (activiteiten, inrichten ruimtes...)• aanbod van pedagogisch verantwoord en veilig speelgoed• begeleiders dienen veel aandacht te besteden aan stimuleren van de kinderen naar zelfvertrouwentoe (rekening houden met hun voorkeuren en hun attent maken op hun vaardigheden)• aandacht aan de sociale relaties van de kinderen, hoe gaan de kinderen met elkaar om, metde speciale aandacht naar verdraagzaam en geweldloos optreden van de kinderen7.2 BegeleidingNadruk leggen op vorming, selectie en continuïteit.• voldoende gekwalificeerd personeel dient aanwezig te zijn• stimuleren van personeel naar het volgen van bijscholing• bij selectie rekening houden met de vaardigheden van de kandidaten i.v.m. omgaan met kinderenen hun pedagogisch handelen• continuïteit in begeleiding zodat er een vertrouwensrelatie kan ontstaan tussen kind enbegeleid(st)er7.3 OuderparticipatieDuidelijke ouderinformatie, uitschrijven en uittekenen van een ouderbeleid i.v.m. metconcrete en daadwerkelijke participatie staat centraal.121

• mogelijkheid tot kennismaking van ouders en kinderen met begeleiders, lokalen, de wijzevan werken ...• ouders ontvangen huishoudelijk reglement bij inschrijving en tekenen voor ontvangst• via individueel inlichtingsblad wordt informatie opgevraagd over de eventuele specifiekeaanpak voor de zorg van hun kind• goede breng- en haalcontacten met ouders• toegang van de ouders tot alle lokalen van de opvang tijdens de openingsuren.• betrokkenheid van de ouders bij organisaties en activiteiten7.4 InfrastructuurDe omgeving beïnvloedt sterk het spelen van de kinderen, het werken van de begeleiding,de participatie van de ouders en de veiligheid en gezondheid.• de lokalen moeten geschikt zijn voor de opvangfunctie• de lokalen en de speelruimte worden voldoende ruim en passend ingericht, rekening houdendmet het aantal kinderen en hun leeftijd• de lokalen moeten een huiselijke sfeer uitstralen• er dient een speelruimte in openlucht voorzien te worden grenzend aan de opvanglokalen.• de ruimtes moeten ingedeeld worden in uitgeruste zones, waarbij de essentiële spel- enrustbehoeften van kinderen van verschillende leeftijden tegelijkertijd aan bod kunnen komen7.5 Veiligheid en GezondheidPreventie of voorkomen is beter dan genezen.• ononderbroken permanente aanwezigheid van begeleiding noodzakelijk• permanent toezicht op een veilige, gezonde en goed onderhouden opvangomgeving• alle verplaatsingen naar school, van school, uitstapjes gebeuren onder begeleiding• van elk opgevangen kind moet de ouder(s) of een persoon die hem vervangt bereikbaar zijn• de lokalen dienen in orde te zijn qua brandveiligheid122

8. Korte beschrijving van de verschillende initiatieven op basis van dekwaliteitscriteriaDienst voor opvanggezinnenMeerlestraat 243560 Lummen013/35 17 82Als dienst voor opvanggezinnen streven wij ernaar om kwaliteitsvolle kinderopvang aan te biedenaan ouders tijdens hun tewerkstelling, opleiding of een problematische situatie, zodat invertrouwen en met de samenwerking van de ouders, de kinderen in onze opvanggezinnen tijdensde opvangtijd, én dichtbij én veilig én verzorgd, kunnen groeien, voelen, leren en zijn.Via competente opvanggezinnen willen we een warme, geborgen en veilige dagopvang bieden aankindjes vanaf het babyzijn tot ze naar de school gaan..We streven ernaar dat de onthaalouder voldoende sensitief responsief is, individualiseert,structureert, stimuleert, zelfstandigheid bevordert, flexibel handelt, voldoende bewegingsvrijheidgeeft, geborgenheid en veiligheid biedt. Het pedagogisch klimaat wordt bepaald doorhet pedagogisch handelen van de onthaalouder.Het optimaliseren van deze vaardigheden is voor elke onthaalouder een permanente opdracht.Bijzondere aandacht gaat naar de aanwezigheid van veilige en kindvriendelijke binnen- & buitenruimten.De aanwezigheid van voldoende en aangepast speelgoed, voldoende bewegingsruimten zowelbinnen als buiten, als de begeleiding van het spel zijn onderdelen van een optimaal pedagogischklimaat.Een eigen spelotheek geeft de opvanggezinnen de kans om maandelijks nieuw speelgoed te ontlenenen extra aandacht te geven aan de speelbehoeften van elk kindWederzijdse uitwisselingen tussen ouders en opvanggezin over het welzijn en de ontwikkelingvan het kind zijn fundamenteel gedurende het ganse verloop van de opvang.De dienstverantwoordelijken geven ondersteuning en begeleiding aan alle opvanggezinnen viahuisbezoeken, vormingen en werkgroepwerking.Opvoedingsondersteuning aan ouders vertaalt zich onder de vorm van opvoedingsinformatie,gesprekken en een jaarlijks vormingsaanbod.Kinderopvang met gelukkige kinderen, tevreden ouders en opvanggezinnen is de realisatie vaninzet, inzicht en samenwerking van alle betrokkenen.123

DienstPedagogische werkingBegeleidingDe ouderparticipatieDe infrastructuurVeiligheid & GezondheidZelfstandigOpvanggezinMevr. Cuppers EviGrotestraat 643540 Herk-de-Stad013/ 33 44 530495/18 18 86• 1 leeftijdsgroepvan 0 tot 3 jaar• verschillendespelmogelijkheden,aangepastaan de leeftijdvan het kind(leesvertelhoekje,blokken, motorischspel)• verschillendespelen en materialenaange-pastaan de leeftijdvan het kind• kinderen kunnenzelf kiezen waarmeeze spelen• 1 onthaalouder• voor vormingwordt er ingepiktop het bestaandvormings-aanbod• eerste kennismaking:de verant-woordelijkegeeft een rondleidingin de opvangmet de nodigeuitleg, ouderskunnen vragenstel-len alsze die hebben• huishoudelijkregle-ment wordtvoorge-lezen enuitgelegd, deovereenkomstwordt door ouders& opvangondertekend• de ouders wordeningelicht viahet op-en afboekje• open speelruimte,living en eetkamerlopen in elkaar• buitenruimtemet grasveld enverhard gedeelte,zandbak, zwembadje,plaats voorfietsen, de buitenruimteis volledigafgeslotenmet een omheining• bijzonderhedenover aanpak engezondheid van dekinderen wordtbekomen via hetop-en af-boekje• kinderen wordendoor de onthaalouderopgevolgdDienstPedagogische werkingBegeleidingDe ouderparticipatieDe infrastructuurVeiligheid & GezondheidVzw Duimelotje• 2 semiverticale • per leeftijd- • per leeftijd- • exclusief ge- • bijzonderheden124

Dr. Vanweddingenlaan 103540 Herk-de-Stad013/ 55 40 51groepen∗ 0 - 18 maanden(baby’s)∗ 18 mnd – 3 jaar(peuters)∗ de overganggaat geleidelijk,niet altijd striktgenomen, hangt afvan ontwikkelingvan het kind• verschillendesoorten spel mogelijk,babygroep:zeer individueelgerichtpeuters: verschil-lendespeelhoeken:poppenhoek,lees- & vertelhoek,blokkenmat,motorischspel …• verschillendespel-materialenaangepast perleeftijdsgroep• zowel individueelgroep is er éénvaste begeleidsteraanwezig• de verantwoorde-lijkewaakt eroverdat degroepsgrootte inovereenstemmingis met de personeels-capaciteit,gevolg hiervan isdat er een wachtlijstis• opleidingsvereistenvolgensrichtlijnenKind&Gezin voorfuncties in erkendekinderopvang• voor vormingwordt er ingepiktop het bestaandvormings-aanbod,in team wordt erafgesproken wiewelke vorminggaat volgen, 1 sluitingsdagper jaargroep is er éénvaste begeleidsteraanwezig• de verantwoorde-lijkewaakterover dat degroeps-grootte inovereenstemmingis metde personeelscapaciteit,gevolghiervan is dat ereen wachtlijst is• opleidingsvereistenvolgensrichtlijnenKind&gezin voorfuncties in erkendekinderopvang• voor vormingwordt er ingepiktop het bestaandvormings-aanbod,in team wordt erafgespro-ken wiewelke vorminggaat volgenbruik van de opvanglokalen• 1 peuterruimteis verdeeld inhoekjes∗ leeshoekje∗ eethoekje∗ verkleedhoekje∗ matten / kussens• 1 babyruimte• buitenruimtemet grasveld entegels, zandbaken zwem-badjes,plaats voor fietsen,de buitenruimteis volledigafgesloten meteen omheiningover aanpak engezondheid van dekinderen wordtbekomen via infor-matievan deouders, via inschrijvingsfiche• voldoet aan devoorschriftenvoor brandveiligheid• kinderen wordengevolgd door verpleegkundige125

als in groep spelenis mogelijk, voorde peuters wordener geleide activiteitenaangeboden.Kinderenkunnen zelf kiezenwaarmee zespelenis 1 vormings-dagvoor alle begeleidstersDienstPedagogische werkingBegeleidingDe ouderparticipatieDe infrastructuurVeiligheid & GezondheidDe Speeldoos013/ 55 41 81Vestiging HerkGuldensporenlaan283540 Herk-de-StadVestiging DonkKasteelstraat 23540 Herk-de-StadVestiging SchulenKerkstraat 403540 Herk-de-Stad• 1 leeftijdsgroepper opvang,tijdens de vakantiewordt er in 2leeftijdsgroepenge-werkt (3 - 7jarigen, 8 - 12 jarigen)• in elke opvangis er voor deoudste kin-dereneen apart lo-kaalof hoekje voorzien• zowel individueelspel als ingroep spelen is• alle begeleidsters:verkorteopleiding begeleiderkinderopvangen alle bege-leidstersbezittenhet attestgemach-tigde opzichter• 4 begeleidstersbeschikkenover diploma opvoederA2, 2 begeleidsterbeschikkenover diplomakinderverzorgster,2 bege-• kennismakingsge-sprek(doorcoördi-nator)met een rondleiding(coördinatorof door begeleidsters)• huishoudelijkre-glement wordtover-handigd aande ouders die ditondertekenen• opendeurdagen• info en wijzigingenworden doorgegevenvianieuwsbrief, in-• Donk, Schulenen Schakkebroek: exclusief gebruikvan de lokalenen van buitenruimte• Herk : exclusiefgebruik van 3 lokalen,de buitenruimteen de lokalenvoor deoudste kinderenwor-den gedeeldmet de Chiro, dezelokalen zijnwel ingericht voorde opvang. De• contactpersoon(telefoon) isgekend voor verwittigingbij ziektevan de kinderenof in noodgevallen• medischegegevens en bijzonderhedenvankinderen gekendvia de inschrijvingsfiche• brandweervoorschrif-tenworden opgevolgd• begeleiding126

Vestiging BerbroekKapelstraat z/n3540 Herk-de-StadVestiging SchakkebroekSchoolstraat z/n3540 Herk-de-Stadmogelijk• verschillendespelmogelijkheden(moto-risch, fantasie-,crea-spel,constructie …)• spelmateriaalaange-past aanverschillendeleeftijden• vrije keuzevan spelmogelijkheden• gedeeltelijkeinspraak kinderenoa. leefregels,via kringgesprekken• geleide activiteitenwordenaangeboden opwoensdagnamiddagen op vakantiedagen,vrijekeuze mogelijkleidsters hebbenhet diploma sociaaltechnische• permanente bijscholingal naargelangde behoeftein team, regelmatigword eenEHBO-cursus georga-niseerd(omde 2 jaar)• steeds dezelfdeopvoedsters in deverschillende vesti-gingenvertrouwens-relatiekind/bege-leideris aanwezig.• Minimum 1 begeleiderper 14 aanwezigekinderenfobord, persoonlijkschrijven ofpersoonlijk contact• vrije toegangvan de ouders totde opvang- ruimtentijdens deopeningsuren.• er wordt in demate van hetmogelijk ingegaanop vragen en opmerkingenvanouderszaal op de bovenverdiepingkanbij-komend gebruiktwordentijdens de vakantiesen op schooldagen• Berbroek : exclu-sievebinnenruimte,buitenruimtewordt gedeeldmet schoolen jeugdbeweging• lokalen zijn inge-richtin verschillendespeelhoeken(poppenhoek,blokkenmat,crea-hoekje, tiener-lokaalof -hoekje …)kinderen van ennaar school doorbegeleidsters metattest gemachtigdopzichter• er wordtpermanent gewaaktover eenveilige en gezondeopvangomgeving• veiligheid opspeeltuigen : risicoanalysewerduitgevoerd127

9. Gehanteerde methode van behoeftenanalyse.Op basis van cijfermateriaal de kwantitatieve noden bepalen i.v.m. kinderopvang.9.1 Aantal kinderen tussen 0 en 12 jaar wonende in de gemeente Herk-dede-StadStad Toestand 13/11/2007Leeftijdscategorie van 0 tot 2,5 jaarLeeftijd Berbroek Donk Herk-CentrumSchakkebroekSchulenM V M V M V M V M V0 – 1 12 7 7 8 17 28 14 9 16 141 – 2 9 11 8 10 16 19 12 8 8 122 - 2,5 7 3 6 9 8 16 9 2 6 2Totaal per geslachtAlgemeentotaalCijfers beleidsplan2006Cijfers beleidsplan200228 21 21 27 41 63 35 19 30 2849 48 104 54 5848 44 93 39 7236 44 102 41 68Leeftijdscategorie van 2,5 tot 12 jaarLeeftijd Berbroek Donk Herk-CentrumSchakkebroekSchulen2,5 – 3 6 6 5 33 7 9 5 5 11 63 – 4 8 11 11 7 25 16 3 9 15 164 – 5 9 10 11 10 18 16 6 7 13 14128

5 – 6 4 8 10 8 21 17 10 9 19 106 – 7 7 11 10 14 23 22 4 10 14 237 – 8 6 8 12 6 15 21 10 8 23 148 – 9 8 10 15 4 11 19 10 9 12 149 – 10 16 7 8 8 14 19 9 6 20 1310 - 11 14 6 10 6 17 22 4 8 16 1511 – 12 6 9 8 12 23 18 7 6 19 16Totaal per geslachtAlgemeentotaalCijfers beleidsplan2002Cijfers beleidsplan200684 86 100 78 174 179 68 77 162 141170 178 353 145 303168 197 379 168 309163 181 350 152 304129

9.2 Schoolbevolking scholen Herk-dede-stadstad Toestand 01/09/2007A. KLEUTERONDERWIJSBasisschoolBerbroekBasisschoolSchulenBasisschoolDonkBasisschoolSchakkebroekBasisschoolGemeensch.ond.BasisschoolHdS centrumB.L.O.De Olm2,5 jarigen 10 81 ste kleuterklas 22 36 20 20 16 22 02 de kleuterklas 17 21 22 13 14 25 03 de kleuterklas 12 25 21 15 18 18 0Totaal 51 82 73 48 48 73 0Cijfers beleidsplan 2006 46 89 82 55 62 85Cijfers beleidsplan 2002 35 78 55 37 48 93B. LAGER ONDERWIJSBasisschoolBerbroekBasisschoolSchulenBasisschoolDonkBasisschoolSchakkebroekBasisschoolGemeensch.ond.BasisschoolHdS centrumB.L.O.De Olm1 ste leerjaar 14 21 21 11 22 26 262 de leerjaar 11 27 20 15 22 27 103 de leerjaar 11 22 16 15 16 23 124 de leerjaar 19 18 14 15 16 25 95 de leerjaar 9 22 14 8 17 41 11130

6 de leerjaar 10 35 15 8 17 41 11Totaal 74 145 100 72 110 183 79Cijfers beleidsplan 2006 73 143 101 75 114 203 80Cijfers beleidsplan 2002 83 158 119 91 113 105 Ursula96134 Amandina131

10. Beleidsvisie 2007 – 2012Visie & missieOnze missie inzake kinderbeleid laat zich als volgt gebald vatten:Met het toekomstige “Huis van het Kind” als spil en speerpunt wil het gemeentebestuurkinderen een prominente plaats geven. Bij voorkeur doen we dit- op maat (van Herk-de-Stad);- met veel samenhang en samenwerking (‘integraal’);- met betrokkenheid en beleving (‘participatief’);- vanuit een fijnmazige afstemming (gedifferentieerd);- over verschillende beleidsdomeinen heen (categoriaal);- met een sterke focus op een hoogkwalitatief vrijetijdsbeleid enerzijds;- en een flankerend onderwijs- en opvoedingsbeleid anderzijds.Op maat van Herk-de-StadHerk-de-Stad is een kleine landelijke gemeente gesitueerd in het midden van de driehoek gevormddoor Hasselt, Sint-Truiden en Diest. Herk-de-Stad telt 12.000 inwoners en heeft eenrelatief jonge bevolking.Door zijn ligging is Herk-de-Stad in meerdere opzichten sterk gericht op deze drie steden.Vooral inzake tewerkstelling, bovenlokale en gespecialiseerde diensten en mobiliteit (openbaarvervoer) focust Herk-de-Stad op Hasselt, Sint-Truiden en Diest.In het binnengebied van deze driehoek is Herk-de-Stad omgeven door de kleine landelijkegemeenten Lummen, Halen, Nieuwerkerken en Geetbets. Samen met Lummen en Halen vormenwe het kanton ‘Herk-de-Stad’. Het binnengebied waarvan sprake telt net geen 50.000 inwoners.In dit binnengebied bekleedt Herk-de-Stad een duidelijke centrumfunctie; geografisch énfunctioneel. Terwijl de kantongemeenten Halen en vooral Lummen door hun rechtstreekse ontsluitingop grote verkeersaders (respectievelijk de A2 en het Klaverblad) over troeven beschikkeninzake hun economische en logistieke ontwikkeling, geldt de kantonhoofdplaats Herkde-Stadals een centrum van dienstverlening.132

Dit vertaalt zich in de aanwezigheid van voorzieningen met een bovenlokale werking en bereik:Politie, Werkwinkel, gemeenschapscentrum De Markthallen, enz. De meest uitgesproken regionalecentrumfunctie manifesteert zich evenwel op het vlak van onderwijs en revalidatie.Dagelijks vinden 3.000 leerlingen de weg naar één van de scholen in Herk-de-Stad. Het totSalvator-revalidatiecentrum gereconverteerde AZ St. Ursula heeft zijn plaats tussen Pellenbergen Hoensbroek (NL) en recruteert revaliderenden uit een veel bredere regio dat hetvoornoemde ‘binnengebied’.Het ruime en inhoudelijk rijke en gevarieerde onderwijsaanbod in Herk-de-Stad bestaathoofdzakelijk uit vrije scholen. Er is ook gemeenschapsonderwijs. Hierop wordt verdergebouwd met een sterk ontwikkeld vormingsaanbod en volwassenenonderwijs. Door deafwezigheid van gemeentelijk onderwijs focust het gemeentebestuur op een flankerendonderwijsbeleid. Enige uitzondering hierop vormt een beperkt, aanvullend vormingsaanbod eneen intergemeentelijk georganiseerde academie kunst- en muziekonderwijs.Het flankerend onderwijsbeleid uit zich structureel en projectmatig. In structureel opzichtvertaalt dit zich in aanvullende voorzieningen. De sterk uitgebouwde buitenschoolse kinderopvangDe Speeldoos strekt in dit opzicht tot voorbeeld. Projectmatig maken de vele samenwerkingsverbandendeel uit van een flankerend beleid. Het Gemeenschapscentrum De Markthallenis hierbij allicht de meest prominente partner. Deze projectmatige samenwerking reiktveel verder dan een ver doorgedreven schoolprogrammatie.De sterke toeloop van kinderen en jongeren vormt een belangrijk gegeven voor het kinder-en jeugdbeleid van Herk-de-Stad.Kinderen zijn sterk ingebed in het lokale, rijk geschakeerde verenigingsleven. In elk van zijnvijf deelgemeenten kent Herk-de-Stad een bloeiende jeugdvereniging, van Chiro over scoutstot KSJ. Vele lokale sportverenigingen, verdeeld over een wijd gamma aan sportdisciplines,kunnen terecht prat gaan op een rijk gestoffeerde jeugdwerking.Voor de niet georganiseerde kinderen en jongeren biedt het gemeentebestuur ‘open’ voorzieningenaan. Naast de Plaatselijke Openbare Bibliotheek en het gemeenschapscentrum DeMarkthallen, zijn vooral het gemeentelijk jeugdhuis XL en de locale speelpleinwerking hiervaneen treffend voorbeeld. De finse piste doorheen het geboortebos en het soccerveld ‘pannaplace’ zijn hiervan recente voorbeelden op sportief vlak.Het ontbreken van een moderne, comfortabele sporthal is een minpunt in het publieke voorzieningenaanbodin Herk-de-Stad. Hierin ligt voor het gemeentebestuur een belangrijke uitdagingtijdens de volgende jaren. Dat geldt onverminderd voor de nieuwbouw van de buitenschoolsekinderopvang in Herk-centrum. Zij het om andere redenen: het gemeentebestuurplant een nieuwbouw voor de buitenschoolse kinderopvang en een herbestemming van het hui-133

dig gebouw tot exclusieve ruimte voor de veel te krap gehuisveste chiro arika.IntegraalOp de vele domeinen die kinderen en jongeren aanbelangen, zijn er verschillende diensten enorganisaties actief. Ook diverse gemeentelijke diensten nemen maatregelen die een weerslaghebben op kinderen en jongeren.Het gemeentebestuur heeft hierbij een coördinatieopdracht. Door te ijveren voor onderlingeafstemming zoekt het gemeentebestuur pro-actief naar samenwerking en samenhang.In 2007 werd het vrijetijdsaanbod naar kinderen tijdens schoolvakanties vanuit de verschillendegemeentelijke diensten, gestroomlijnd, onderling afgestemd, aangevuld en ingevuld - engezamenlijk gecommuniceerd. Tijdens de volgende jaren moet het gemeentebestuur dit succesrijkvoorbeeld van een integrale benadering verder uitbouwen, uitbreiden (naar nietopenbareactoren) en intensiveren.‘Samen’ wordt een kernbegrip van het kinder- en jeugdbeleid tijdens de volgende jaren.ParticipatiefExemplarisch kinder- en jeugdbeleid vertrekt vanuit de vragen, wensen en behoeften van kinderenen jongeren. Niet toevallig ging aan het schrijven van het jeugdwerkbeleidsplan een uitgebreideen uitvoerige bevraging en peiling van kinderen en jongeren vooraf, naar hun ideeënen dromen, hun projecten en voorstellen.Bij voorkeur groeit kinder- en jeugdbeleid in z’n meest creatieve facetten organisch, van onderuit,vanuit de doelgroep.Niet enkel het polsen en peilen van kinderen en jongeren is hierbij cruciaal. Meer nog staatactieve deelname aan de uitwerking en uitvoering van hun ideeën en voorstellen garant voorbetrokkenheid en beleving.‘Betrokkenheid’, ‘beleving’ en ‘bezieling’ worden cruciale waardemeters voor het succes van onskinder- en jeugdbeleid tijdens de volgende jaren.134

GedifferentieerdDé jongere of hét kind bestaat niet. Veel meer nog dan in andere leeftijdsgroepen varieert deleefwereld van kinderen en jongeren onderling sterk.Dat is niet onlogisch. Kinderen zitten in een opgroeifase. Op elke leeftijd dienen zich andereen nieuwe noden en wensen aan.Een kinder- en jeugdbeleid dat gericht wil inspelen op de noden en wensen van kinderen enjongeren moet een sterk gedifferentieerd beleid voeren. Met de vinger aan de pols moetenonderscheiden acties en methoden van aanpak worden afgestemd op de verschillende leeftijdsgroepen.In onze ontwikkeling van een samenhangend vrijetijdsbeleid naar kinderen tijdens de schoolvakantiesworden activiteiten aangeboden binnen elke cel van een raster dat wordt gevormdmet enerzijds de disciplines ‘sport & spel’, ‘creatief’, ‘vormen en leren’ en ‘ontspanning enevent’, en anderzijds de leeftijdsgroepen ‘3-6 jaar’, ‘6-9 jaar’, ‘9-12 jaar’ en tieners (12-15jaar).In het kinder- en jeugdbeleid zal deze differentiatie tijdens de volgende jaren nog verderworden uitgediept. Immers, hoe fijnmaziger onderscheiden vormen van inhoud en aanpak naarde juiste subdoelgroep worden geleid, hoe efficiënter en accurator ons kinder- en jeugdbeleid.‘Fine tuning’ is een continu proces bij de tot standkoming van jeugdbeleid.De nieuwbouw van een kinderopvang in het centrum van onze gemeente opent perspectieven(cfr. Infra). Vanuit een ambitieuze benadering willen we die locatie tot een “Huis van hetKind” maken. Vanuit een eenloketfunctie kunnen we hier voorzieningen en diensten voor, naaren van kinderen (en hun (groot)ouders) groeperen en in een symbiose verenigen. Dat laat onstoe het kinder- en jeugdbeleid in de toekomst functioneel te ontdubbelen en sterker te differentiëren.CategoriaalKinder- en jeugdbeleid is een categoriaal beleidsterrein. Dat betekent dat het heel wat beleidssectorendoorkruist. Kinder- en jeugdbeleid is dus bij uitstek een beleid dat horizontaalgeoriënteerd moet zijn.Logisch, heel wat beleidsterreinen hebben een impact op de leefwereld van kinderen en jonge-135

en. Veiligheid, onderwijs, cultuur, welzijn, huisvesting en mobiliteit moeten rekening houdenmet de vaststelling dat bijna eenderde van de Herkse bevolking uit kinderen, jongeren enjongvolwassenen bestaat.Een integraal kinder- en jeugdbeleid houdt hier rekening mee. Om dat te realiseren, is de invoeringvan een kindertoets een interessant beleidsinstrument.Dit komt erop neer dat in ieder beleidsdomein kinderen/jongeren als doelgroep niet wordenvergeten door bij iedere beleidsbeslissing oog te hebben voor hun belangen. Zo zalbijvoorbeeld een kindertoets in het domein van ruimtelijke ordening wijzen op de specifiekespeelbehoeften van kinderen in een recreatief gebied. Bij mobiliteit bijvoorbeeld zullenplannen enkel de kindertoets doorstaan als ook effectief rekening gehouden wordt met deveiligheid en het comfort van fietsende kinderen en jongeren.De kindertoets laat ons toe de aandacht van alle beleidsvoerders voor kinderen en jongerendefinitief te verankeren.Een hoogkwalitatief vrijetijdsbeleidNaast een verankerde aandacht voor kinderen en jongeren door alle beleidsvoerders, geldthet vrijetijdsbeleid als bevoegdheidsdomein bij uitstek voor het rechtstreeks en gericht ontwikkelenvan initiatieven voor kinderen en jongeren.Vrije tijd wordt wel eens het derde opvoedingsmilieu genoemd. Vrije tijd is rijke tijd. Het isde context waarbinnen kinderen en jongeren sociale vaardigheden, verantwoordelijkheidszin,creativiteit en zin voor initiatiefname aanleren en aanscherpen. Kinderen leren er hoe zelfkeuzes maken, hoe met anderen en andere culturen omgaan, enz.Aanvullend op de school en de ouders draagt de vrije tijd fundamentele elementen bij in deontwikkeling van kinderen en jongeren.Een flankerend onderwijs- en opvoedingsbeleidDe uitgebreide scholengemeenschap in onze gemeente zorgt voor de aanwezigheid van veelkinderen en jongeren. Het gemeentebestuur is geen initiatiefnemer op het vlak van onderwijsmaar voert een flankerend onderwijsbeleid - in extenso een flankerend opvoedingsbeleid.Naast een hoogkwalitatief vrijetijdsbeleid is onze gemeentelijke buitenschoolse kinderopvanghiervan een belangrijk speerpunt. ‘De Speeldoos’ focust hierbij op de opvang van 2,5 tot 12-136

jarige kinderen tijdens voor- en naschoolse uren.Het aanbod inzake opvang van jongere kinderen vindt u elders in deze beleidsnota opgelijst.Het betreft geen gemeentelijk initiatief. Ook hier geldt dat de gemeentelijke overheid zicheen flankerend en versterkend beleid toedicht. De vertaling hiervan geven we hieronder weerin een zestal paragrafen die vooral focussen op het toekomstige beleid inzake kinderopvang.10.1 Opvang van 0- tot 3-jarige kinderenDe opvang van 0- tot 3-jarige kinderen situeert zich in Herk-de-Stad enerzijds bij onthaalmoedersen anderzijds bij de vzw Duimelotje. Het Lokaal Overleg Kinder- en Gezinsbeleid(LOKG) is het aangewezen forum voor detectie van noden en behoeften op dit vlak en vooronderlinge afstemming waar nodig.De consultaties voor het kind van de vzw Kind en Preventie (Kind en Gezin) vinden plaats in hetcentrum van Herk-de-Stad (Zoutbrugstraat) binnen een locatie die gedeeld wordt met hetCentrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB).Zowel de vzw Duimelotje, gevestigd langs de Dr. Vanweddingenlaan nabij het gemeenschapsonderwijs,als het consultatiebureau van de vzw Kind en Preventie kampen met locatieproblemen.Respectievelijk plaatsgebrek en onvoldoende (exclusieve) toegang en gebruiksmogelijkhedenvormen de pijnpunten voor een optimale dienstverlening van beide diensten t.b.v. het jongekind.Het gemeentebestuur moet in haar streven naar een nieuwbouw voor de buitenschoolse kinderopvang‘De Speeldoos’ de piste overwegen tot realisatie van een ‘Huis van het Kind’ waarinalle actoren met een dienstverlening naar kinderen terecht kunnen.Niet enkel zou deze optie de locatieproblemen van diverse voorzieningen het hoofd bieden.Het zou bovendien een win-win-win-situatie kunnen betekenen. In onderlinge symbiose kunnende diverse diensten mekaar aanvullen en versterken.Door expertise en ervaring ter beschikking te stellen, kunnen bovendien bijkomende, overstijgendediensten worden aangeboden. We denken in dit laatste verband vooral aan de op tilstaande centra voor opvoedingsondersteuning.Op die manier worden de verschillende (onder)delen versterkt en is het geheel sterker engroter dan de som van de delen.De grootste winnaars bij een dergelijke aanpak zijn zonder twijfel de kinderen en hun(groot)ouders. Zij vinden morgen in een eenloketsysteem alle vormen van dienstverlening in de137

meest comfortabele en burgervriendelijke vorm terug.10.2 Buitenschoolse opvang 2,5 tot 12 jaarVoor de gemeentelijke buitenschoolse kinderopvang ‘De Speeldoos’ geldt de nieuwe locatie inhet centrum van onze gemeente ook uiteraard ook als speerpunt voor de komende beleidsperiode.Niet enkel een sterk verhoogd comfort en een gefaciliteerde dienstverlening zijn hiervan hetgevolg. Er is méér: binnen het concept van het ‘Huis van het Kind’ kan de buitenschoolse kinderopvangeen ‘doorstart’ nemen en haar werking en aanpak uitbreiden door in nieuwe behoeftente voorzien en een globale coördinatierol op te nemen.Eén van de bijkomende vragen naar opvang die zich aandienen betreft de flexibele opvang. Degemeentelijke buitenschoolse kinderopvang ‘De Speeldoos’ zou in deze de rol moeten opnemenvan gemandateerde voorziening terzake voor de zorgregio Herk-de-Stad-Halen-Lummen.Onze centrumfunctie inzake dienstverlening waarvan eerder sprake en onze huidige sterk uitgebouwdeopvang maken van ‘De Speeldoos’ de aangewezen instantie hiertoe. Vanuit het ‘Huisvan het Kind’ zou deze dienstverlening vanuit een eenloketfunctie ideaal gesitueerd zijn. Hierinkaderend kan eveneens onderzocht worden of de behoefte bestaat een aanbod te creërenvoor middagslapertjes.Voor de opvang tijdens de vakanties moet ondubbelzinnig geopteerd worden voor eenmaximale dienstverlening. Dit impliceert het onverwijld afbouwen van de jaarlijksesluitingsperiode die vele ouders tijdens de zomervakantie voor problemen inzake opvang vanhun kinderen stelt.Integratie van de buitenschoolse kinderopvang en de gemeentelijke speelpleinwerking moetdeze maximale dienstverlening enerzijds vergemakkelijken en anderzijds zorgen voor eenefficiëntere inzet van mensen en middelen. We gaan ervan uit dat we hier een win-win-situatiekunnen creëren: verhoogde bereikbaarheid en inzetbaarheid van de kinderopvang enverhoogde kwaliteit voor de speelpleinwerking.Tot slot moet vanuit het ‘Huis van het Kind’ het volledige kinderbeleid worden aangestuurd.Op die manier wordt het vrijetijdsbeleid naar kinderen aangestuurd vanuit de eenloketfunctiewaar ook alle dienstverlening naar kinderen zich situeert. De ontdubbeling van kinderbeleid enjongerenbeleid laat ons toe een nog sterker gedifferentieerd beleid te ontwikkelen.138

10.3 Opvang kinderen + 12 jaarIn eerste instantie lijkt de opvang van 12-15-jarige tieners niet primordiaal gestimuleerd teworden vanuit de Hogere Overheid. Toch mogen we ook op dit vlak experimentele pogingen entry-outs verwachten gezien de relatief sterke vraag op dit vlak.Bij ontdubbeling van kinder- en jeugdbeleid lijkt een antwoord verzinnen op deze aanzwelendenoden een taak voor de gemeentelijke jeugddienst. Of en hoe hier wanneer welk antwoord opmoet geformuleerd worden, is geen eenvoudige vraag. Mogelijk kunnen oplossingen worden gezochtin het verlengde van de tienerwerking die men momenteel uitbouwt binnen de jeugddienst.Beleidsmatig situeren we deze vormen van opvang alleszins niet onmiddellijk binnen de settingvan het ‘Huis van het Kind’.10.4 Promoten en ondersteunen van opvanginitiatievenUiteraard komt het het Lokaal Overleg Kinder- en Gezinsbeleid als adviesraad en de buitenschoolsekinderopvang ‘De Speeldoos’ als coördinerende en sturende actor in het kinderbeleidtoe, alle vormen van opvanginitiatieven in kaart te brengen en te communiceren naar de inwonersvan Herk-de-Stad.‘De Speeldoos’ neemt die functie nu reeds op maar zal vanuit het ‘Huis van het Kind’ uiteraardveel performanter kunnen inspelen op de vele vragen van ouders en grootouders. Het centraliserenvan andere betrokken actoren versterkt deze functie, net daarom is een ruime invullingvan de geplande nieuwbouw wenselijk. De mogelijkheid om naast de BKO ook Duimelotje en hetconsultatiebureau van K&G hierin onder te brengen dient zeker onderzocht te worden. Daarnaastis er nood aan het ondersteunen van onthaalouders voor wie in eerste instantie een proactiefbeleid uitgewerkt wordt.10.5 Informatie verstrekken aan oudersVanuit de Vlaamse Regering lopen momenteel proefprojecten inzake centra voor opvoedingondersteuning.Met een aan de zekerheid grenzende waarschijnlijkheid worden dergelijke centragemeengoed en een kerntaak en opdracht voor het lokale bestuur.Vanuit de eenloketfunctie ‘Huis van het Kind’ kan met de aanwezige expertise en ervaring vande verschillende diensten, relatief eenvoudig vorm worden gegeven aan een centrum voor opvoedingsondersteuning.Dit moet de ultieme troef worden in gerichte en professionele infor-139

matie, educatie en sensibilisatie naar kinderen en hun (groot)ouders.10.6 Lokaal overleg als erkende adviesgroepHet Lokaal Overleg Kinderopvang wordt in hoofde van het nieuwe decreet omgevormd tot eenvolwaardige adviesraad. We hebben ervoor geopteerd die tot Lokaal Overleg Kinder- en Gezinsbeleid(LOKG) te dopen.Niet enkel om de nieuwe benaming an sich. Wel degelijk omdat de vlag hier ook de lading dekt.Het is immers de bedoeling alle facetten van het kinderbeleid en de reflecties hiervan op degezinnen waarin deze kinderen opgroeien, te laten vatten door deze per 11 december 2007officieel erkende adviesraad.11. Beschrijving van de graad van consensus over het beleidsplanEr was een algemene consensus op de vergadering van het LOKG van 9 januari 2008 om ditbeleidsplan ter goedkeuring voor te leggen aan de gemeenteraad van Herk-de-Stad.Gunstig geadviseerd door het LOKG in datum van 9 januari 2008.de secretaris van het LOKG,de voorzitter van het LOKG,Hildegarde HermansFrancis PottersGoedgekeurd door de gemeenteraad van Herk-de-Stad in datum vande stadssecretaris,de burgemeester,Nathalie CretenPaul BuekersGoedgekeurd door Kind en Gezin in datum van140

NawoordDit nawoord wil niet nogmaals de krachtlijnen van het Lokaal Sociaal Beleidsplan weergeven.We zijn in de veronderstelling dat de vorige bladzijden genoeg stof tot werken geven.In dit nawoord willen we de betrokken partijen even bedanken.Allereerst onze inwoners. Mensen van alle rang en stand die bekommerd zijn om de gemeenteen zich op één of andere manier inzetten voor een bruisend en bloeiend Herk-de-Stad. Bedankt.De leden van onze adviesraden mogen we hier ook niet vergeten. Zij zijn dagelijks betrokkenmet de uitbouw van ons Herk-de-Stad. Hun vaak kritische blik en ongezouten meninghebben ons geholpen bij de opmaak van dit plan.Maar ook het personeel van zowel gemeente als OCMW verdient naar aanleiding van deopmaak van dit Lokaal Sociaal Beleidsplan een pluim. De totstandkoming van dit plan verliepniet altijd van een leien dakje. Toch willen we iedereen bedanken voor zijn / haar inzet,zijn / haar ideeën, zijn / haar …De leden van de stuurgroep Lokaal Sociaal Beleid tenslotte. Dit plan moest opgemaaktworden in een moeilijk jaar. De eerste jaar van een nieuwe legislatuur met nieuwe mensenbinnen zowel gemeente als OCMW. Toch denken we dat we tevreden mogen zijn met hetresultaat.Dit plan belooft de toekomst van Herk-de-Stad weliswaar niet drastisch aan te passen,maar wil een stap zijn in de goede richting. We zijn al een bruisende, gezonde stad. Met ditplan willen we werken aan een bruisende, gezonde, SOCIALE stad.Namens het OCMWJo BrierssecretarisVictor VanleeuwvoorzitterNamens de gemeenteNathalie CretensecretarisPaul Buekersburgemeester141

Bijlage 1: beslissing van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn van het OCMW vanHerk-de-Stad van 25 oktober 2001 met betrekking tot de goedkeuring vanhet bestuursakkoord van het OCMW- en gemeentebestuur.Gelet op het besluit van het Vast Bureau van 10 mei 2001 met betrekking tot de besprekingvan het ontwerp van een bestuursakkoord tussen gemeente en OCMW;Gelet op het Overlegcomité van 22 oktober 2001 met betrekking tot de bespreking van hetontwerp van een bestuursakkoord tussen gemeente en OCMW;Gelet op de gunstig geadviseerde tekst van het overlegcomiteé;Gelet op de Nieuwe OCMW-boekhouding (= NOB);Gelet op de organieke OCMW-wetgeving en haar wijzigingen;Na beraadslaging en consensus omnium;BESLUIT:Artikel 1.De gemeente en het OCMW van Herk-de-Stad komen overeen om voor de legislatuur2001-2006 een lokaal geïntegreerd welzijnsbeleid te voeren. Daartoe worden volgendeafspraken gemaakt:1. Samen aan welzijn werken.Het welzijnsbeleid moet gedragen worden door OCMW én gemeentebestuur. Beide besturenengageren zich om gezamenlijk na te denken over het lokaal welzijnsbeleid en om samen,en niet naast elkaar te werken, kan overlapping worden voorkomen, afstemming gerealiseerden concurrentie tegen gegaan worden.Om de samenwerking concreet gestalte te geven zal het Overlegcomité optimaal gebruiktworden. Beide besturen zullen zich inzetten voor een zo efficiënt mogelijke werking van hetcomité. Het comité zal minstens vier maal per jaar samen komen.In het Overlegcomité wordt minstens één lid van de minderheidsfracties opgenomen.Het OCMW en het gemeentebestuur maken afspraken over de organisatie van het ambtelijkoverleg tussen het personeel van beide besturen inzake voorbereiding en uitvoeringvan het lokaal welzijnsbeleid.Het OCMW en de gemeente maken afspraken over de openbaarheid en de communicatienaar de bevolking omtrent het lokaal welzijnsbeleid. Daarbij scheppen zij een zo groot mogelijkeduidelijkheid voor de bevolking over de loketfunctie en de aanspreekbaarheid inzakewelzijnsmateries van beide besturen.Het gemeentebestuur erkent de coördinatietaak van het OCMW in het lokaal welzijnsbeleid.Het OCMW erkent dat het realiseren van een geïntegreerd lokaal welzijnsbeleid enkellukt wanneer het gemeentebestuur in de gemeentelijke beleidsdomeinen de welzijnseffectenverrekent. Het gemeentebestuur engageert zich om in alle andere gemeentelijke beleidsdomeinenrekening te houden met de welzijnsaspecten en –effecten.2. Taakverdeling.Het gemeente- en OCMW-bestuur kiezen samen voor de volgende taakverdeling:142

De gemeente en het OCMW nemen elk een aantal specifieke welzijnstaken op zich. Dezetaken zijn complementair aan elkaar. Het OCMW en het gemeentebestuur blijven gedurendede hele legislatuur overleg plegen. Op het overlegcomité wordt het globale welzijnsbeleiduitgetekend en bewaakt. Wanneer het OCMW-meerjarenplan besproken wordt opde gemeenteraad, wordt dit gekoppeld aan een bespreking van de gemeentelijke welzijnstakenen het globaal welzijnsbeleid. De schepen van sociale zaken is aanwezig op deOCMW-raad, de voorzitter van het OCMW is aanwezig op het college van burgemeesteren schepenen bij besprekingen over welzijn. Het OCMW is het eerste aanspreekpunt voorde bevolking in verband met welzijn, maar verwijst door naar de gemeentelijke dienstenvoor die domeinen die de gemeente behartigt.Indien op hetzelfde deelterrein de besturen werkzaam zijn wordt vastgelegd welk bestuurde eindverantwoordelijkheid heeft voor dat terrein, en wordt gedetailleerd omschreven wiebinnen dat terrein welke taken heeft.3. Financiën.Het gemeentebestuur garandeert voldoende middelen voor het uitvoeren van de welzijnstakenwaarvoor het OCMW verantwoordelijk is. Het OCMW ontvangt jaarlijks van de gemeentein elk geval het bedrag zoals voorzien in het meerjarenplan.Het OCMW en het gemeentebestuur maken afspraken over het beheer van het SociaalImpulsfonds (= SIF). In de SIF-stuurgroep wordt de verdeling van de middelen tussenOCMW en gemeente bepaald.Artikel 2.Afschrift van deze beslissing ter kennisgeving en uitvoering over te maken aan: de toezichthoudende overheid; de sociale dienst; de financiële dienst; de secretaris.143