074821 nwsbrf NVA dec07.pdf - Nederlandse Vereniging voor ...

For better or worseCommissie voor Anesthesieonderwijs in Derdewereldlanden (CADW)Peter M.J. Rosseel, secretarisAls Nederlandse anesthesioloog mogenwe best een beetje fier zijn op wat erwerd bereikt sinds prof. dr. B. Smalhoutin 1972 zijn ophefmakende inaugurele rede Dedood op tafel uitsprak. De patiëntveiligheid staatnu op een hoog peil. Nieuwe gebieden wordenverder ontwikkeld, zoals de perioperatievegeneeskunde en de pijnbestrijding. We krijgenerkenning voor wat we doen. Ons beroep, inclusiefde opleiding, wordt goed georganiseerd enbewaakt. We werken prettig en efficiënt samenmet anesthesiemedewerkers, intensive care-verpleegkundigen,pijnverpleegkundigen, etc. Ookfinancieel zijn we goed af, en we mogen nietmopperen over gebrek aan vrije tijd. Het kanuiteraard altijd beter en daarom doen we volopaan verbetering van kwaliteit en effectiviteit,we sleutelen aan risicobeheersing en doen aanresearch. Mopperen doen we ook, maar dat zitin de aard van het beestje.Toch is er genoeg reden tot zorg we als we kijkennaar de toestand van de anesthesiologie inde ontwikkelingslanden, die we tegenwoordiguit een soort schaamtegevoel Derde Wereld ofZuiden noemen. Laten we het hier verder maarbij het Zuiden houden, dan kunnen we het nogassociëren met het Zonnige Zuiden. Binnen deNVA zijn er nogal wat anesthesiologen die inhet Zuiden ervaring hebben opgedaan als tropenartsof als anesthesioloog. Zij hebben zelfondervonden hoe anders het is voor de patiëntals anesthesiologie niets of nauwelijks iets voorstelt.In een land als Tsjaad met 9 miljoen inwoners,is er welgeteld één anesthesioloog, dr. Kaboro,in het Centrale Ziekenhuis in de hoofdstadN’Djaména; ik ken en beklaag hem. Anesthesieverpleegkundigenzijn er niet in elk ziekenhuisaanwezig en hebben in de regel geen of nauwelijksopleiding gekregen, laat staan bijscholing.Zuurstof is niet in elk ziekenhuis aanwezig enook essentiële geneesmiddelen en anestheticaals ketamine en opiaten zijn niet altijd verzekerd.Disposables en basisanesthesiemateriaal als bv.laryngoscoop zijn niet aanwezig of defect, laatstaan apparatuur als monitoren, anesthesiemachinese.d. 1 Anesthesie komt er neer op ‘pushingketamine’ zonder veel notie wat er gebeurt, laatstaan wat te doen in geval van bv. ademhalingsproblemenof zelfs maar apneu. Dit alles terwijler legio indicaties zijn voor levensreddende chirurgieals sectio, ingeklemde liesbreuken, acutebuiken om nog te zwijgen van een groeiend aantalverkeerslachtoffers, die vaak met meerderentegelijk worden binnen gebracht.Dr. Kaboro in Tsjaad staat niet alleen; in veellanden is de situatie nauwelijks beter. 2-4 Anesthesie-relatedmortality wordt dan uitgedrukt inpercenten. En daarbovenop komt nog de sterftevan patiënten die niet geopereerd werden omdater eenvoudig weg geen anesthesie beschikbaaris. Er is een rechtstreeks verband tussen hetgebrek aan anesthesiekwaliteit en maternale enperinatale sterfte. 5 Er zijn overigens landen waarer meer anesthesiologen zijn; zo is er bv. in Haïtieen dertigtal anesthesiologen voor 8 à 9 miljoeninwoners. Maar zoals vaak: die werken die nietin de moeilijk bereikbare perifere ziekenhuizen.Naast dramatische voorbeelden van anesthesiezoals bv. in Tsjaad, Guinée, Angola, Somalië, Haïtie.a. zijn er nog een heleboel landen en gebiedenwaar de anesthesie er misschien beter aan toeis, maar toch zelfs nog ver verwijderd is van desituatie zoals door prof. Smalhout beschreven inzijn inaugurele rede: landen als Ivoorkust, Benin,Zimbabwe, Nigerië, Ethiopië, Malawi, Indonesië,Suriname, om er maar een paar te noemen.Daarbij moeten we ook goed beseffen dat in aldeze landen de gezondheidszorg en zeker ookchirurgie en anesthesie vaak niet betaalbaar zijnvoor het gros van de bevolking.Anesthesie in het Zuiden kan niet gezien wordenbuiten de algemene context van die landen.18 de anesthesioloog 6 • 2007