Puur - Weller

Heb jij deGOUDENWIKKEL?W W W W WW W W08 / 09

augustus 2009 / Wellermagazine1PUURPuurheid is volgens mij niets anders dan een zoektocht naar de waarheid,de oorsprong, onschuld en schoonheid van dingen: de moederschoot, geluk,onze prachtige natuur, vriendschap, passie, jezelf zijn, eerlijkheid, een echtemaaltijd die met liefde is bereid… In deze hectische maatschappij hebben wete weinig oog voor al deze dingen. Er ontstaat ruis! We genieten niet van hetmoment en laten ons afleiden. Even stilstaan is de eerste stap naar puurheid.Niet worden meegezogen in de maalstroom van gedachten en verwachtingen.ColumnNiet worden geleefd, maar zelf leven!

2augustus 2009 / Wellermagazine3PUURSinds een tijdje probeer ik in het hier en nute leven. Maar mijn grootste valkuil is altijdlater, meer en alles tegelijk. Het gaat voormij om puurheid. Met aandacht dingendoen en er ook echt van genieten. Je nietschuldig voelen als je dingen niet afkrijgten jezelf geen onredelijke normen opleggen.Puur genieten is voor mij bijvoorbeeldlekker eten….Ik zit met mijn buurvrouw (buuv) en de leukebuurmeneer van de 4e verdieping in eenkookclubje. Niet dat er veel samen gekooktwordt….. Je zou kunnen zeggen dat weonze naam ‘bubbels’ eer aan doen. Meestalkookt er eentje en zakt de rest achterovermet een drankje. Wat overigens de kwaliteitvan onze gesprekken niet beïnvloedt. Diezijn heel puur, net als het eten. ‘Buuv’ is eengrote voorstander van biologisch eten enzelf kan ik dat buitengewoon waarderen.“Een van de kernpuntenligt toch ookin het eerlijk zijn. Needurven zeggen!”Samen bespreken we vaak de zoektochtnaar een puurder bestaan.Eén van de kernpunten ligt toch ook in heteerlijk zijn. Nee durven zeggen! Hoewel wealledrie sterke karakters hebben, vinden wehet toch vervelend om vrienden en familieteleur te stellen. Geen zin in een etentje?Dan gaan we toch! Want je kunt het nietmaken om niet te gaan. Waarom eigenlijkniet? Vinden mensen het niet veel fijner alsje jezelf bent. Dat je alleen komt als je echtzin hebt? Natuurlijk, soms horen dingen ergewoon bij. Maar heel vaak kun je hetplichtsbesef best achterwege laten. Zeggenwat je wilt en authentiek zijn, draagt bijaan de puurheid van een vriendschap. Eengoede vriend zal dit altijd waarderen. En zoniet? Dan wordt het misschien tijd voor‘pure verwijdering’….Ik kan er nog hele verhalen over schrijven,maar echte puurheid moet je gewoonervaren. Ik zou zeggen: beleef het in ditthemanummer!KristaUitgeverij De FonteinHeeft u deGOUDENWIKKEL?W W W W WW W WNog even over pure nostalgie gesproken:heeft iemand het boek gelezen of de filmgezien van Sjakie en de chocoladefabriek?Droomde je over Oempa Loempa’s?Fantaseerde je – net als ik – over het winnenvan die gouden wikkel? Dan is dit je kans!In tien magazines heeft Weller een goudenwikkel verstopt. De eigenaar van de goudenwikkel wint een geweldig chocoladepakketvan Visser Chocolade…. Kijk dus snel of jijkunt gaan smikkelen en smullen!

4augustus 2009 / Wellermagazine5PUURBLACK BEAUTYPuur genietenDat pure chocolade niet alleen lekker, maar ook gezond is, is niet helemaal nieuw. De donkere variant zit dankzij hethoge cacaopercentage vol beschermende stoffen. Maar dat is geen vrijbrief voor het ongelimiteerd verorberen ervan.Daarom een paar do’s and don’ts om verstandig te genieten van het zwarte tongstrelende goedje dat meer doet danalleen hart en bloedvaten beschermen…

augustus 2009 / WellermagazinePUUR67Eerst de feiten. Want wat maakt nu precies dat pure chocolade een stukgezonder is dan andere chocoladesoorten? Het geheim zit ‘m in de krachtigemix van beschermende stofjes in de cacao. Voor een gunstig effect op degezondheid is een stukje van 20 gram per dag al voldoende. Zo verminderthet eten van pure chocolade de kans op hart- en vaatziekten omdat het deaders wijder maakt. Bij een recente Britse studie waarbij proefpersonen elkedag 45 gram witte of pure chocolade kregen, bleek dat de bloedvaten vande mensen die donkere chocolade aten, met tien procent verwijd waren.Bij de andere groep gebeurde juist het tegenovergestelde: daar waren devaten licht vernauwd.GeluksstofjesMaar pure chocolade doet meer: het verlaagtde bloeddruk, werkt celbeschermend,ontstekingsremmend, wordt geassocieerdmet een verlaagde kans op kanker, eenafname van het slechte LDL-cholesterol énouderdomsziekten. Het verbetert bovendiende werking van insuline bij diabetespatiënten.De goede bestanddelen zitten ook in rodewijn, fruit, groene thee en uien, maar purechocolade overtreft qua hoeveelheid alleandere voedingsmiddelen. In cacao zittenverder bepaalde neurotransmitters diestresswerend werken en antidepressieveeigenschappen bevatten. Het zijn dezogenoemde geluksstofjes die aangemaaktworden als we happy, euforisch of verliefdzijn. Het tegengestelde geldt trouwens ook:er is een duidelijk wetenschappelijk verbandaangetoond tussen een gebrek aan dezeneurotransmitters en depressie.Nieuwe puurvariantVoor de liefhebbers van witte en melkchocoladegeldt het positieve effect helaasniet. Daar zorgen de aanwezige melkproteïnenvoor die verhinderen dat de goede stofjesworden opgenomen in het bloed. Inmiddelshebben een aantal chocoladeproducentenhun blik verruimd qua gezondheidsimpact.Zo brengt het Belgische Callebaut en Newtreeextra gezonde donkere chocolades op demarkt. Onder de naam Acticoa is er nu eendiepdonkere chocolade met extra veelgezonde elementen. De Schotse QueenMargaret Universiteit in Edinburgh kwam naonderzoek tot de conclusie dat de nieuwechocolade na een paar weken consumptievan 17 gram per dag, hoge bloeddruk deeddalen met vijf procent.LustopwekkerNaast de nodige gezondheidsvoordelen,zijn chocoladefans ervan overtuigd dat dedonkere variant een hoog afrodisiacumgehalteheeft. Bewijzen voor de lustopwekkendeeigenschappen zijn er(nog) niet. Wel is het zo dat chocoladeopwekkende stofjes bevat die zorgenvoor een kleine toename van serotonineen dopamine in het bloed. Er zit zelfseen stofje in dat verwant is aanmarihuana. Alleen moet je al snel zo’n15 kilo chocolade eten wil je daar ietsvan merken.Onweerstaanbare browniesEen klassieker onder dechocoladerecepten: brownies!Ingrediënten voor 16 stuks: 350 gram bitterechocola (tenminste 60% cacao), 250 gramongezouten roomboter, 3 grote eieren, 250gram bruine basterdsuiker, 50 gram bloem en1 flinke theelepel bakpoeder. Giet de massa ineen goed ingevet vierkant bakblik (ongeveer25 x 25 cm) en bak 35 minuten. Test degaarheid met een satéprikker. Er moetennog wat vochtige kruimeltjes aan de prikkerplakken. Laat 30 minuten afkoelen, keer hetblik om en snij er vierkante stukken van.

8augustus 2009 / Wellermagazine9PUURPUREGEZELLIGHEIDNieuwe vriendschappenWeller wil graag weten of u prettig bij ons woont. Puur uit interesse. Daarom zoeken wij zoveel mogelijk contact met onze huurders. De ene keer organiseren we daarvoor een gezelligeworkshop, een andere keer gaan we samen op stap. Oud en jong: alle meningen tellen mee.Om de wooninteresses te peilen onder bewoners van onze gezinswoningen, trok op zaterdag20 juni een groep huurders vanuit hartje Brunssum via Heerlen richting Duitse Eifel. Niet metde auto, maar op de motor.Zaterdag 20 juni, klokslag 10.00 uur start voor deWellerij in Brunssum de eerste motor, klaar vooreen toertocht van 252 kilometer. Enkele minutenlater vult het oorverdovende lawaai van 22 bikes, de ene nog zwaarder, groteren met meer glimmend staal dan de andere, het Koutenveld om via Heerlen enhet Heuvelland naar de Ruhrsee in de Duitse Eifel te toeren. Over bochtige wegen,door prachtige natuur en langs indrukwekkende vergezichten. Om 18.00 uur ishet gezelschap van 37 motorliefhebbers weer terug in Heerlen, waar bij deCaumerbron op de Heerlerbaan allerhartelijkst afscheid wordt genomen. Metde belofte: ‘Dit doen we nog een keer.’

augustus 2009 / WellermagazinePUUR“Wij willen ook van huurders met opgroeiendekinderen weten of er iets moet veranderen inhun buurt.”1011MotortoerenDe keuze om een toertocht per motor teorganiseren komt niet zomaar uit de luchtvallen. Kim Stroucken: “We waren al een tijdjeop zoek naar een mogelijkheid om huurderste bereiken die wij in de Wellerij en tijdensandere activiteiten van Weller niet zo gauwtegenkomen. Bijvoorbeeld gezinnen metopgroeiende kinderen, waarvan de oudersoverdag werken. Mensen met vaak een drukleven. Toch willen wij ook van deze huurdersgraag weten wat wij volgens hen kunnenverbeteren aan onze dienstverlening en ofer misschien iets moet veranderen in hunbuurt.” Alle Wellerteams werkten dan ookmee aan de organisatie van de motortour.Een aantal medewerkers reed zelfs mee: KimStroucken en Hetty Crott vertegenwoordigdenhet Wellerteam in Brunssum en Ivo Spaubeekhet team van de Heerlerbaan. Kim:“Tijdens de motortochthebben wij eenaantal bewoners veelbeter leren kennen.De lunch en een aantal pauzes onderweg,boden daar volop gelegenheid toe. En watnog leuker is: de motorrijders uit Heerlenen Brunssum hebben elkaar ook lerenkennen. Ik ben ervan overtuigd dat er dezedag mooie, nieuwe vriendschappen zijnontstaan.”Vrij gevoelEn dan komt er een stukje dat waarschijnlijkalleen motorliefhebbers zullen begrijpen. Wantwat is dat gevoel toch dat hen aan elkaaren aan hun tweewieler bindt? De behoefteom weer en wind te trotseren voor een ritje.Niet veilig en comfortabel weggedoken ineen luxe auto voorzien van verwarming danwel airco, maar in een warm pak en blootgesteldaan de grillen van de natuur. Al warende 20ste juni de weersomstandigheden nietoptimaal. “De lucht, de ruimte, de natuur enhet samenzijn met collega motorrijders,”zo vat Koos van Rijn uit Heerlen het ultieme‘motorgevoel’ samen. Hij was met zijn 73jaar de oudste deelnemer aan de tocht enzoekt de bochtjes van de Eifel regelmatigop. Als hij al niet op zijn motor in de Alpente vinden is.Verse lucht“Tijdens het rijden krijgje heel veel verse luchtbinnen en dat voeltheerlijk. Datzelfde geldt voor het één zijnmet de omgeving. In een auto is het uitzichtook mooi, maar je maakt er geen deel vanuit. Op de motor proef en voel je de natuurhaast, je zit er midden in. Dat geeft een heelvrij gevoel. Rijden over en in bergen vereistdaarnaast techniek, vanwege het bochtenwerken de hellingen. Ik vind dat prachtig.Weller heeft wat mijbetreft dan ook eenfantastische toertochtuitgezet, die bovendienprima verzorgd was. Je leert elkaarkennen in een heel ontspannen sfeer. Ik kijkdan ook terug op een puike dag, waarvanniet alleen ik maar álle deelnemers hebbengenoten. Ondanks die ene regenbui!”

augustus 2009 / Wellermagazine13PUUR12’ne EchteAaveule was te haszörg leed of sjpasoane wöäd of gebareblink dróp kinne varenoeëts valsj ummer echbetrouwbaar en óprechdoava han ich inne hoeëge dunkwant zoeë… is inne vrunk!De taal van de mam wordt geschreven in onze moedertaal: het dialect. We spreken over ”taal”omdat het Limburgs een echte en erkende taal is, die in niets onderdoet voor het Nederlands.Ten opzichte van onze standaard taal – het Nederlands – is het Limburgs een dialect, zoals hetNederlands een dialect is in relatie tot het handels-en diplomatiek Engels.De taal van de mamGer Prickaerts, HeëlesjZeuke noa ’t echte, ’t pureOf heë zich neëve mich moch zette, vrooginne ouwere miensj mich óp ’t caféterras.”Alles is bezat” veróntsjuldigde heë zich,”dier zeet d’r insige…” ”Mè meneer” zaanich ”geer, num plaatsj, ich ving ’t mieë wiegood, da bin ich óch neet alling.”Inne groeëte man, flinke grieze baat, grieëmelendmet sjpreëkende oge. ”Ich bin Sjarel,sinds mieng vrouw gesjtorve is, kóm ich hei aldaag de gezet leëze, drink mich ing tas koffieen ’ne borrel en da goan ich wer noa heem,”zoeë sjtelde heë zich vruntelik vuur.D’r ober bringt de gezet en ing tas koffie. Ofd’r borrel noaderhank kump? Meneer Sjarelsjleet de gezet oape en begint get koppe helópvuur te leëze. Aaf en tow sjuddelt ’e mit d’rkop, ziene ege kop dus.Zie kommentaar verroant dat dit inne dinkeris…. Ich ving ’m wie langer wie interessanterweëde.Inne krietesje leëzer deë zich neet gauw óp’t verkieëde bee lieët zette. Politiek enkommersjeel getinte berichte sjleet ’e uëver.Heë zeukt noa ’t ierlike, ’t zuvere, ’t pure….Heë lekt de gezet neer, kiekt mich aa en zeët:”Wat ing maatsjappij, as klant tels te nauweliksnog mit. Landelike winkelformules zóngerservice en de groeëte firma’s hant ’callcenters’um zich hin georganiseerd um de klante vanzich aaf te haote. Wat vingt dier doava”?”’t Is wie d’r zaat: d’r moderne tied,” bringich noa vure.”Zieëker, allewiel hant v’r technische meugelighededie óngekind zint, mè ’t persuënlikeis weg en ’Kuëning Klant’ besjteet al gaarneet mieë. Óprechheed vings te nog marhoofzakelik bei kinger.”Zie ganse gezich sjtroalt noe en zieng ogetwinkele ónduëgend….Heë vertelt van zie kleekink dat lets bei hemlogeerde en dat ’s-mörges rónk haofzes reupt:Opa ich bin kloar mit sjloape.Wie inne collectant ’s-middigs an de duurkoam vroog deë klinge: Meneer woevuurzeet dier ’nt sjpare?Glunderend zeët ’e wat zie anger kleekink and’r telefoon zag: De mam num ich mammaen d’r pap Willem…”Kiek” zeët ’e dat is noe ech en óprech endat kumt umdat die klinge nog neet geprogrammeerdzint, nog neet bedorve, nogóngekunsteld en puur.” Ich woar ’t gansmit ’m eens.”En de natuur neet te vergeëte, verpletterendzuver en puur” zag ’e tusje 2 sjlüksjkes …Heë sjprik van ee gedich dat heë gemak hat:Geweun boete is boetegeweun!Ich woar ónger d’r indruk, treffender kan mede echheed en ’t pure in de natuur kaom zage.Wat inne interessante man deë mich datallemoal vertelt….Vier zint óngertusje wal an ’t veerde dröpke env’r lache same get aaf uëver ’t ee en anger.Heë sjtik wer ee sigeerke óp en terwiel ’ed’r zjwaam oetblieës, zeët ’e mit ee oetgesjtrieëkegezich:”Ech en ónech ligke deks kót beiee. ’t Is wieinne zenger deë mit zieng keël zingt in plaatsjvan mit zie hat.” De ing wiesheed noa deanger krieg ich te hure.Meneer Sjarel sjtaart get vuur zich oet enprevelt: ”Ich weet ’t natuurlik óch neet, hanneet de wiesheed in pach.”Noe richt ’e zich óp en reupt fosj en dudelik:”Ich probeer alling zoevöäl meugelik kafvan koare te sjeie en gef 100 moal applausvuur d’r arties deë ’n haove toeën d’r neëvezit en neet ing kier vuur die dames en hereplaybackers”!Nieks is absoluut woar en zelfs dat neet…woare zieng letste wöäd vúúr v’r aafsjeednome. Ich volt mich heem bei deë biezóngeremiensj óp ’t caféterras….Get wagkelend van de dröpkes goan ich ópzeuk noa ’t echte… heem.

14augustus 2009 / Wellermagazine15PUURRuim 700 gasten waren zaterdag 11 juli getuige van een groot feestvoor Heerlerheide: na een lange periode van plannen maken enbouwen kan Heerlerheide gaan oogsten. En dat mag gevierd worden.De feestelijke officiële opening van Gen Coel werd verricht door FransTimmermans, de staatssecretaris van Europese Zaken. Hij noemde GenCoel een gebouw om trots op te zijn. Met een spectaculair concert vanGuido’s Orchestra dat momenteel de wereld verovert met zijn uniekecross-overs tussen klassieke muziek en pop werd er gezorgd voor eenonvergetelijke openingsavond. Muziek, literatuur, lekker eten, verenigingen,EEN ICOON VOORHEERLERHEIDEPuur cultuurarchitectuur: in al zijn facetten ademt Gen Coel puur cultuur.Guido Dieteren en zijn geliefde sopraan, Wendy Kokkelkoren van Guido’s Orchestra voegde dedaad bij het woord tijdens een schitterend concert.

16augustus 2009 / Wellermagazine17PUURGen Coel maakt deel uit van een grootschaligherstructureringsproject waarbij het helecentrum van Heerlerheide een facelift krijgt.Langzaam maar zeker worden de contourenvan het nieuwe winkelhart zichtbaar. Deopening is dan ook een mijlpaal voorHeerlerheide.Vier jaar geleden meldde de jonge architectTom Wauben zich met zijn bijzondereontwerp bij Weller die voor de uitvoeringvan het cultuurcluster een prijsvraag haduitgeschreven. De lat voor de nieuwbouw laghoog – Weller wilde niet zomaar een gebouwrealiseren. Het resultaat mag er zijn! Als eentrots icoon schittert de transparante koeltorennaast de Corneliuskerk. “De mijnen hebbenaltijd een grote rol in Heerlerheide gespeeld.De wijk dankt zelfs haar bestaan aan deON III”, legt Tom Wauben in een toelichtingop zijn ontwerp uit. “Groot was dan ook hetverlies bij menig oud-koempel toen na desluiting van de mijnen alle sporen van hunwerk zo rigoureus werden verwijderd.Bovenop de schacht is Nieuw-Rennemiggebouwd. Dit verlies proefden wij bij degesprekken die wij voerden voor ons ontwerpnog steeds. Met Gen Coel wilden wij de wijkeen monument teruggeven. Een tastbareherinnering aan het verleden, maar dan welmet een eigentijdse uitstraling.”Leven in de brouwerijDe koeltoren is gebouwd volgens de origineleontwerpen van Van Itterson, de mijningenieurdie het wereldwijd beproefde concept inHeerlen heeft bedacht. Het grote verschil zit‘m in de materialen, glas en staal in plaats vanbeton, en in de toepassing van het gebouw.Tom Wauben: “Het glas geeft het gebouween open en toegankelijk karakter. Vanwegede culturele functie en de waarde die GenCoel vervult binnen de gemeenschap vanHeerlerheide, vinden wij het belangrijk dat jevan buitenaf kunt zien wat er binnen gebeurt.Dat er een lezing of een presentatie is in debibliotheek, een groot feest in het Corneliushuisof dat het gezellig toeven is in het grandcafé. Deze plek in hartje Heerlerheide zorgtop die manier voor leven in de brouwerij.”Een ruimte“Ongeveer een kwart van het gebouwbestaat uit een centraal atrium dat over alleverdiepingen doorloopt. Open ruimte dus,”vervolgt Tom Wauben. “Want, niet in dichtekamers maar juist in een open sfeer ontstaande mooiste ideeën. In Gen Coel maken deverschillende gebruikers van het gebouw infeite gebruik van dezelfde ruimte. Hierinkunnen zij elkaar gemakkelijk vinden, hunactiviteiten aan elkaar koppelen en samenwerkenaan nieuwe waardevolle initiatievenvoor Heerlerheide. Daarnaast heeft deopenheid ook een energetisch effect. Hetgebouw wordt verwarmd en gekoeld metinnovatieve duurzame energiesystemen: demijnwatercentrale onttrekt warmte en koudeaan het mijnwater en in het centrale atriumwordt warmte van de zon opgevangen. Deopenheid in het gebouw zorgt voor eennatuurlijke trek. Daarmee bespaar je kostbareenergie, terwijl de meedraaiende zonwerkingoververhitting voorkomt en voor extrakoeling zorgt.”TrotsMet het ontsteken van de led-verlichtingaan de zonwering van Gen Coel, zorgde dearchitect na het optreden van Guido’sOrchestra op 11 juli voor de ‘finishing touch’.De spectaculaire lichteffecten symboliserende kleuren en het bijzondere energieconceptvan Gen Coel. Een gebouw om trots op tezijn. Of zoals de staatssecretaris FransTimmermans het zei: “Gen Coel is eenaanwinst voor Heerlerheide, voor Heerlen enzelfs voor Parkstad. Dit gebouw staat vooreen heel nieuw bouwconcept, ook op hetgebied van duurzame energie, dat in Heerlenbedacht en ontwikkeld is. Daar mag Heerlenzeker trots op zijn.”De concertreeks van Guido’s Orchestrain Heerlerheide is mogelijk gemaaktdankzij bijdragen van AannemersbedrijfJongen, gemeente Heerlen, URBAN,Plus Meijers, de OndernemersverenigingHeerlerheide en Weller.Komend najaar wordt in Gen Coel hetMijnwaterinfocentrum geopend. Rode enblauwe buizen voeren langs interactieveinstallaties waarbij alle onderdelen vanhet gebruik van mijnwater als energiebronaan bod komen. Daarnaast kanhet mijnwater gezien, gevoeld en zelfsgedronken worden!

18augustus 2009 / Wellermagazine19PUURTer gelegenheid van de opening van hetmajestueuze cultuurcluster Gen Coel, werder zaterdag 18 juli een kunstwerk onthuldvan kunstenares Désirée Tonnaer. Hetprachtige beeld, dat duidelijke gelijkenisvertoont met een bloem, heeft de naam‘Energie’ gekregen.Deze titel verwijst naar de wens om hetbeeld als versterking te laten dienen van dewarme woonomgeving, die de mensen vanHeerlerheide hier tot bloei brengen.

20augustus 2009 / Wellermagazine21PUURPUUR HEERLENSZILVERZANDVroegerDoor Roelof Braad, stadshistoricus bij Rijckheyt,centrum voor regionale geschiedenis in Heerlen.Foto’s: Rijckheyt, HeerlenOp 11 mei 1950 maakte het Limburgs Dagbladmelding van een belangrijke nieuwe industrie:de zilverzandwinning in Schrieversheide. DeAmsterdamse NV Conifex kocht een terreinvan twee hectare van de gemeente voor17.000 gulden en mocht uit de Heerlensebodem het felbegeerde ‘zilver in de grond’gaan winnen. Rond diezelfde tijd krijgen ookde Oranje-Nassaumijnen een vergunning omkwartszand te gaan delven op een terreinmet een oppervlakte van wel honderdhectare in de buurt van hun steenkolenmijnde Oranje Nassau IV. In de onmiddellijkeomgeving zouden zilverzandverwerkendeindustrieën moeten komen. De Oranje-Nassaugroep bouwde een fabriek om hetzand te veredelen, ondergebracht in de NVLinks – Bij de ON IV begon de zilverzandwinning in1951. Rechts – Volop aan het werk in de groeve vanBeaujean, ca. 1950.Sigrano. In die fabriek zouden tachtig mijnwerkersworden geplaatst. Zij waren echterniet de eersten die het pure ‘zilver uit degrond’ gingen exploiteren.ZuiverSinds mensenheugenis is het zilverzand uitde bodem van Heerlerheide en omgeving albekend om zijn zuiverheid. Je hoeft er bij wijzevan spreken maar een schop in de grond tedoen en je stuit op het pure, heldere wittegoedje dat in schril contrast staat met de delfstofdie de eerste 75 jaar van de twintigsteeeuw een stuk dieper uit de ondergrondwerd gehaald. Het zilverzand was al eeuwenin gebruik als schuurmiddel voor de pannenof als vulling voor de kwispedoor, eenouderwets potje om in te spugen. Het zandbewees verder zijn nut voor de reiniging vande meestal houten vloeren in de woningenof voor het drogen van de inkt op het papier

22augustus 2009 / Wellermagazine23PUURvan de secretaris van de schepenbank ofvan de rentmeesters van adellijke huizen.De Hedsjer – uit Heerlerheide – handelarentrokken rond in de wijde omgeving met zakjesen mandjes van dit edele goedje in hun ‘kükeskroam’of hondenkar om zo wat extra broodop de plank te hebben. Veel bracht het nietop: één merk [=2½ cent] voor ’n mandje.GrondstofMiljoenen jaren geleden, in het Mioceen,was Limburg een tropische kust, waar fijnhelder wit zand werd afgezet. Doordat ervanuit bovenliggende bruinkoollagen zuurLinks – Gelijk met het afgraven van bruinkool begonin Heerlerheide ook de zilverzandwinning. Hier eenimpressie van de groeve Carisborg midden jaren 1950.Rechts – Dhr. Jos Beaujean bij het verladen van zilverzandin een spoorwegwagon aan de Parallelweg inHeerlen in november 1959.water naar en door de zanden sijpelde,zijn deze zandlagen min of meer schoongespoeld.Het zure water loste de aanwezigeverontreinigingen op en voerde ze af. Zoontstonden de uit vrijwel puur siliciumoxide(Si0 2) opgebouwde dikke lagen zilverzand.Tussen Heerlen en Brunssum liggen dezespierwitte zandlagen vlak onder het maaiveld.Aan het begin van de twintigste eeuw wordthet zuivere witte goedje uit Heerlerheide eenmeer begeerd object. De industrialisatie wasaan het einde van de negentiende eeuwgoed op gang gekomen en glas- en gloeilampfabriekenkonden het zuivere zilverzandals grondstof gebruiken. Maar ook bij deproductie van emaille, glazuur, vuurvastematerialen, lijm, verf, lak, kunststof en rubberblijkt het pure Hedsjer zilverzand onmisbaar.Ook deed het zilverzand dienst als stukadoorzandbij de bouw van de vele woningen voorde mijnwerkers uit binnen- en buitenland.ZanddelversToen na de oprichting in 1903 de Dienst derRijksopsporing van Delfstoffen (later hetGeologisch Bureau genoemd) de ondergrondvan het zuidelijk en oostelijk deel vanNederland goed in kaart bracht, bleek datde voorraad puur zilverzand vlak onder hetmaaiveld in de bodem enorm groot was.Meteen zagen verschillende ondernemers erbrood in. Bij de eerste aanvragen ontdekkenwe bekende namen uit Heerlerheide:Beaujean, Voncken, Sijstermans, Mertens enQuaedvlieg. Deze ondernemers hadden dewind mee toen tijdens de Eerste Wereldoorlogde Philips glasfabriek in Eindhoven voor deproductie van lampenglas geen zilverzandmeer uit België kon betrekken en net hetmijnspoor naar de Oranje Nassau III wasaangelegd. Vooral de zilverzanddelver van heteerste uur, Beaujean, leverde met paard enwagen grote hoeveelheden voor transport

24augustus 2009 / Wellermagazine25PUURnaar Eindhoven bij de mijn af. In die tijdmeldden ook de Maastrichtse porseleinfabriekenzich als vaste afnemer.HandwerkVoor de Tweede Wereldoorlog werkten inde groeves voornamelijk landarbeiders. Zekwamen in de groeve voor en na de oogst omgeld te verdienen voor de winter. Alles wasnog handwerk. De paardenkar werd gevuldmet de platte schop, typisch voor deze streekmet onderaan een gebogen steel. Met elkaarschepte men zo’n tien ton per dag op depaardenkarren. Als men in z’n eigen, rustigetempo schepte, dan kon dat gerust een heledag. Pas eind jaren dertig doet de vrachtautozijn intrede.KristalglasDe grote bloeifase kwam in de jaren vijftig enzestig. Begin jaren vijftig worden behoorlijkwat nieuwe concessies afgegeven voor hetwinnen van de zilveren schat uit de Hedsjerbodem. Pas dan doen ook de baggermachineen de transportband hun intrede en laterook zuiveringsinstallaties om ook de laatsterestjes verontreiniging weg te spoelen.Het zand was in die tijd vooral gewild voor deproductie van kristalglas. Dat wordt gemaaktmet 70% zilverzand. Door de goede kwaliteitervan kreeg men een perfect eindproduct.Toen eind jaren zestig dit product voorgeslepen ornamenten en kroonluchters inde woning door het ambachtelijk blazen enslijpen te duur werd en het ook uit de moderaakte, verdween de kristalindustrie nagenoeggeheel. Maar het blijkt dat het zilverzanduit Heerlerheide zo zuiver en puur is dat hetals een belangrijke grondstof voor allerleihightech zaken, van microchips tot aanonderdelen van de ‘spaceshuttle’ toe, nietgemist kan worden.Nog drie bedrijven zijn actief met het winnenvan het pure zilverzand. Wat er met de groteontstane meren die er op dit moment nogzijn verder zal gebeuren, is onduidelijk. Eendeel zal wel opgevuld worden. Mogelijk krijgthet gebied rond het meer van de Sigranogroevede bestemming van recreatiegebiedna het beëindigen van de concessie. Maarhoe lang de Parkstedelingen nog moetenwachten voor ze kunnen vertoeven aan derand van het zandmeer is nog de vraag …Of wordt het gebied ook hier misschien tochweer ‘puur natuur’?Links – Begin zestigerjaren kregen de vrachtwagensvierwielaandrijving waardoor ze de groeves in kondenrijden om het zand te laden. Rechts – De zilverzandgroevebij Versiliënbosch in 1988. Uiterst rechts – De zandzuiveringsinstallatievan Sigrano, 2007.

VROLIJKEBENDESamba do HoensbroekWie op internet inlogt op de overzichtspaginasamba.pagina.nl ziet bij defavoriete links op één de Hoensbroeksesambaband Animoso staan. Deze groepvoert ons naar Rosita Wouters, NicoleDoelen en Saskia Jansen. Swingende damesuit De Egge die met hart en ziel verbondenzijn aan zowel Animoso als Minimoso:PURE SAMBA uit Brazilië. Opzwependeritmes in tropische sferen.

28augustus 2009 / Wellermagazine29PUURWaar Animoso ook het podium betreedt, binnen enkele minuten staat de zaalop zijn kop. Zo aanstekelijk zijn de sambaritmes waarmee de groep inmiddelseen grote schare fans heeft veroverd. Met ongeveer veertig optredens per jaaren sinds vorig jaar ook de zorg over de mini-sambaband Minimoso, is dekalender goed gevuld. “Zodra de trommels klinken, valt alles van je af en wilje alleen nog maar swingen.”Vrolijk worden van de sfeeren de muziek.Kindersamba vanaf acht jaar.

30augustus 2009 / Wellermagazine31PUURSamba met aanstekelijk teamgevoel.Vrolijke bendeSaskia Jansen speelt twee jaar in Animoso,wat Portugees is voor vrolijke bende. Denaam blijkt een schot in de roos. “Ik wordaltijd zo vrolijk van de sfeer en de muziek”,vertelt zij enthousiast. “De ritmes swingenwerkelijk de pan uit en dat zorgt ervoor datzelfs de repetities niet gaan vervelen. Somsben je moe of is het druk thuis, zodra echterde eerste trommels het ritme aangeven, benik de rompslomp van alledag vergeten entelt alleen nog maar de samba. Bovendienhebben we het erg leuk samen in de club.Niet voor niets komen onze leden vanuit allewindstreken tweemaal per week naarAmecitia in Hoensbroek voor de repetities.Die zijn altijd erg gezellig.”KinderbandOok de oprichting van de kindersambabandMinimoso komt voort uit de wens om zo veelmogelijk samen muziek te maken. De jongstedeelnemer is 8 jaar. “Je gunt het de kinderenallereerst om het plezier van het spelen ineen band te ervaren. Ze leren de ritmes enmaken kennis met muziek, maar minstens zobelangrijk is dat ze samen leren spelen. Desambaband is een team en dat gevoel kun jeniet vroeg genoeg overbrengen”, vindt NicoleDoelen. “Daarnaast is de oprichting van eenkinderband ook wel heel erg praktisch”, vultSaskia Jansen aan. “Wij zijn zo vaak metAnimoso op pad, dat het best handig is alsde kinderen mee kunnen. Ze treden nogniet vaak op, maar beginnen zich het ritmelangzaam maar zeker eigen te maken enleren tegelijk om te gaan met publiek.”Puur sambaMuzikaal leider Rosita Wouters ziet haarvereniging groeien. Met trots. Overal waarAnimoso en Minimoso komen, is het feest.Steeds vaker vallen dan ook uitnodigingenvoor festivals in binnen- en buitenland in debus. Het WMC, een festival in Noord-Frankrijk,carnaval in Eschweiler, de Efteling: je doetdus toch écht wel iets goed! “Wij houden desamba puur en zijn daardoor waarschijnlijktoegankelijker voor het grote publiek”,legt Rosita uit. “Veel sambabands voegentechnische hoogstandje aan hun repertoiretoe. Bij ons overheerst het feest, het swingenmet het publiek. Nu nog spelen wij vooralin Nederland, maar graag ook een keertjetijdens het carnaval in Brazilië. Dat is onzeultieme droom, dáár leeft immers depuurste samba!”Interesse om mee te spelen? Animosorepeteert elke woensdag van 19.30 uurtot 22.00 uur en zondag van 19.00 uurtot 21.00 uur, Minimoso elke donderdagvan 18.15 uur tot 19.15 uur.

32augustus 2009 / Wellermagazine33PUURMIJNPure passiePARADIJSJEEen jaar geleden zag Graca Bastos de advertentie van haar huis op internet. Enkele dagen later stakze de sleutel in het slot. “Nooit had ik gedacht dat ik zo goed terecht zou komen. In een halfvrijstaandhuis uit de jaren ’30 met zo’n grote tuin. Het was liefde op het eerste gezicht. Maar wel een liefdewaaraan gewerkt moest worden. Elke dag ben ik aan het klussen, in huis en sinds dit voorjaar vooralook in de tuin. Het geeft niet, want zo ontstaat mijn eigen paradijsje.”

34augustus 2009 / Wellermagazine35PUUR“Langzaam maar zeker ontstaat in deachtertuin van Graca Bastos in Schinveldeen kleurenpalet als in een schilderij.Elk seizoen is een ontdekkingsreis.“Het werk, met de handen in de aarde,ervaar ik als pure ontspanning.”ThuisgevoelGraca lacht hartelijk als ze terugkijkt ophaar eerste dagen in haar nieuwe huis inSchinveld. “Foto’s van hoe het eruit zag, hebik niet nodig”, vertelt ze. “Ik zal de beeldennamelijk nooit meer vergeten. Het huis wasbest een rommeltje, de tuin totaal verwilderd.Het gras stond ‘kontjeshoog’. Ik kon het nietaanzien en ben daarom eerst buiten aan deslag gegaan met maaien en opruimen. In devoortuin heb ik meteen nieuwe kleurigeplanten geplaatst. Deze zorgden in de eersteweken al voor een welkom thuisgevoel.”Kleurenpalet“Zo licht als mijn huis is, zo veel kleur probeerik in de tuin aan te brengen”, vervolgt Graca,die Portugees van geboorte is. “Voor mijhoeft het allemaal niet zo gestructureerd,ik houd juist van een natuurlijke tuin, volbloemen, kleuren en geuren. Het zal mijn“Zo licht als mijn huis is, zoveel kleur probeer ik in detuin aan te brengen.”mediterrane karakter wel zijn, maar ik houdvan vrolijke sferen en patronen. De ene borderis dan ook blauw met geel, de andere paarsmet roze en ergens anders overheersen wit enrood. De border die ik vanuit mijn keukenraamzie, is het mooiste geworden. De fijneoranje bloemetjes lijken licht te geven als dezon schijnt. Prachtig gewoon.”OntspanningOp het gazon staat een romantisch Franstuinsetje, ernaast een bankje onder eenpaviljoen dat lijkt op een bedoeïenentent.“Ook zelfgemaakt”, lacht Graca. “Daar benik eigenlijk het meest trots op. Ik heb alleseigenhandig aangelegd en geplant, terwijl ikvoordat ik in dit huis kwam, nog totaal geenverstand van tuinieren had. Zelfs nog nooitin een tuin gewerkt had. Door heel goed opaanbiedingen bij winkels te letten, heb ikplant voor plant een plek gegeven. Zo kon ikde investering ook aan. En, dat mag ik nietvergeten, voor de écht grote klussen zoalshet aanleggen van het gazon en de bouwvan de pergola en het paviljoen, heb ik hulpvan mijn buren gehad. Zij staan altijd voormij klaar. Voor zover ik het kan, doe ik echteralles zelf. Ik noem dit huis en dan met namede tuin wel eens mijn therapie. Het werk ispure ontspanning. Lichamelijke klachtenverdwijnen naar de achtergrond. En dames,tijdens het tuinieren verbruik je erg veelcalorieën. Het is dus ook nog eens hartstikkegoed voor de lijn.”

36augustus 2009 / Wellermagazine37PUURGeslaagde zoektochtJarenlang woonde het gezin Ritzen naartevredenheid in de Hoensbroekse wijkMariarade. Zoals in veel huishoudens metopgroeiende kinderen werd het huis opeen gegeven moment te klein. De zoektochtnaar een fijn nieuw huis bleek lastigerdan verwacht.PUURHarry Ritzen is geboren en getogen in Hoensbroek. De beelden van het oude dorpje staan hem nog helder op het netvlies. Willeke komt oorspronkelijk uit hetTwentse Hengelo. Samen hebben zij twee kinderen, Vera van 15 en Ron van 12. “Ruim een jaar geleden zijn wij gestart met onze zoektocht naar een ruimer huisdat de kwaliteit in zich heeft ons huis te worden”, vertelt Willeke Ritzen. “We hebben zoveel verschillende huizen bezichtigd, dat we op een gegeven momentdoor de bomen het bos niet meer zagen. Toen kwamen we via Weller bij ons hoekhuis aan de Kleikoelen terecht. Het voelde meteen goed.”

38augustus 2009 / Wellermagazine39PUURGELUKeen prima keuken en toen wij hier introkken“We hebben geluk gehad”, beaamt Willeke,terwijl ze de deur naar de woonkamer opent.Gezellig ingericht, met eigenhandig gemaaktemeubels op een strakke grindvloer en stijlvollekleuren op de muren, aldus de eerste indruk.Deze wordt in elke ruimte bevestigd: dekamers zijn allemaal even smaakvol ingericht.Willeke: “Het huis is halfvrijstaand en heefteen open en wijds uitzicht. We zien demooiste luchtpartijen tot ver in Duitsland aanons terras voorbij komen, dichterbij klinkende dieren van het Schutterspark. Ik vind datprachtig. Bovendien is het huis goed onderhouden,met een nieuwe badkamer en toilet,lagen alle kamers er heel netjes bij.”Willeke: “Onze eerste indruk was dan ookpositief, maar als rasechte Hoensbroekenarenkenden wij de wijk Schuttersveld niet goed.Maar liefst vijf keer zijn we komen kijken ensfeerproeven voordat we de knoop definitiefhebben doorgehakt: met zonneschijn, regenen zelfs sneeuw, overdag en ’s avonds hebbenwe door het huis en de buurt gewandeld.Nu wonen we hier en dat zegt in principegenoeg. Natuurlijk hebben we aan onzenieuwe omgeving moeten wennen maar eenzomer verder kan ik gerust zeggen dat we hethier alle vier goed naar onze zin hebben.”Nieuwe buren“Ook met het gewenningsproces hebben wegeluk gehad”, vervolgt Willeke. “We kregende sleutel in februari. Vervolgens ben je één,twee maanden aan het klussen. Op hetmoment dat in het voorjaar iedereen naarbuiten komt, waren wij klaar om onze deurente openen. Onze kinderen zijn niet zo moeilijk,zij hadden meteen contact met anderekinderen uit de buurt. Bijna elke dag spelenzij lekker buiten. En wij maken een praatjemet iedereen die langskomt. We zijn ook lidgeworden van de buurtvereniging en hebbenmeteen al meegedaan met een aantalactiviteiten. Met de bus naar Brugge, defietstocht en natuurlijk vieren we het wijkfeestmee. Zo hebben we al veel vriendelijkeburen en buurtgenoten leren kennen. Wewonen hier zoals we het graag willen. Gezelligmet z’n vieren in een huis dat helemaal naaronze zin is in een leuke omgeving. Dat noemik pas geluk hebben.”Baasje Harry met zijn hond Whiskey.Samen internetten: moeder Willeke met dochter Vera.

40augustus 2009 / Wellermagazine41PUURKunstliefhebbersVan 27 september t/m 18 oktober vindt in d’r Brikke Oave in Brunssum dedriejaarlijkse grafiekmanifestatie van de Ilse Frankenthalstichting plaats. Jongegrafische kunstenaars uit de Euregio vinden hier een podium waarop zij zichaan het grote publiek kunnen presenteren. Ook is aan de tentoonstelling eenbelangrijke aanmoedigingsprijs, de Euregionale Grafiekprijs, en een educatiefprogramma verbonden: je kunt immers niet vroeg genoeg kennismaken met dewereld van kunst en cultuur. In nagedachtenis van Ilse Frankenthal-Hinrichsen,kunstliefhebster pur sang maar vooral ook de vrouw die beeldende kunst eenplek heeft gegeven in de Brunssumse samenleving.PURE(WILS)KRACHTVoor de Duitse Ilse Frankenthal-Hinrichsen betekende Brunssum op 28 april 1945 het begin van haar tweedeleven. Ze was 41 jaar, sprak geen woord Nederlands, zag er armzalig en ondervoed uit in haar schamelekleren en soldatenschoenen, en bezat enkel een kam en een bruine emaille beker. Ze had vijf concentratiekampenoverleefd en vroeg in Brunssum nederig om asiel. In de jaren die volgden, was zij degene die deBrunssumse samenleving liet kennismaken met beeldende kunst.Bron: Ludwig, ich lebe! Het tweede leven van Ilse Frankenthal-Hinrichsen 1904/1945-1987Ilse Frankenthal-Hinrichsen

42augustus 2009 / Wellermagazine43PUURNieuw leven vol kunstIlse Frankenthal werd in 1904 in Leipzig inDuitsland geboren, als vierde kind in eenwelgesteld joods gezin. Ze overleeft de oorlog,maar verliest man en kinderen. Op zoek naareen nieuwe toekomst komt zij in Brunssumterecht. “Ik ben uit de lucht komen vallenen hier geworteld”, zou ze later over dezetoevalstreffer zeggen. Hier ontpopt zij zichals ‘regeltante’ van reis en cultuur voor deVVV en opent zij de Galerij. Heel haar verdereleven, haar tweede leven, wijdt zij vervolgensaan kunst en cultuur. In het bijzonder aanhet in contact brengen van het Brunssumsepubliek met een zo groot mogelijke diversiteitaan kunstuitingen en kunstenaars. Zo heeftzij aan de bakermat gestaan van het kunstbeleidwaarmee Brunssum in 1949 isgestart. Een onvergetelijke vrouw.ErfgoedOm het gedachtegoed van Ilse Frankenthal-Hinrichsen levend te houden, is vlak na haardood de Ilse Frankenthalstichting opgericht.Deze organiseert sindsdien elke drie jaar eengrafiekmanifestatie. De komende editieopent zondag 27 september haar deurenmet werk van meer dan twintig jongegrafische kunstenaars uit Nederland, België enDuitsland. In de omlijstende ‘tentoonstelling’is daarnaast grafisch en ander tweedimensionaalwerk te zien van nog eens twintiggevestigde kunstenaars en in een specialehommage-expositie wordt werk getoond vanbekende Limburgse kunstenaars onder wieGéne Eggen, Renaud Levigne en Jos Muris.Ook zal op 27 september een internationalejury met medewerking van Stijn Huijts,directeur van SCHUNCK* Heerlen, deEuregionale Grafiekprijs uitreiken aan nieuwgrafisch talent. Ten slotte omvat de manifes-tatie een omvangrijk educatief programma:kinderen van basisscholen én leerlingenCulturele en Kunstzinnige Vorming (CKV)van het Carboon-college maken werkstukkendie deze zomer zowel in de bibliotheek alsin de etalages van een aantal winkels inBrunssum te zien zijn.De tentoonstelling in d’r Brikke Oave isgeopend woensdag t/m zondag van 13.00-17.30 uur, de tentoonstelling in de bibliotheekgedurende de normale openingstijden.De toegang is gratis.Bestuurslid Hans Deckers bezig met de voorbereidingenvan de grafiekmanifestatie.gratis kopje koffieAls sponsor van de Grafiekmanifestatie mag Weller u eengratis kopje koffie aanbieden. Knip deze bon uit, vul hem inen overhandig hem aan de balie van d’r Brikke Oave.NaamAdresWoonplaats

44augustus 2009 / Wellermagazine45PUURPUUR NATUURNaar buiten

46augustus 2009 / Wellermagazine47PUURPUUR KUNSTIvon Drummen werd in 1958 geboren op de hoek van de Keerweg en deCaumerweg op de Heerlerbaan. Een huis met een opvallende tuin, vanwege devele beelden die er stonden van de hand van haar vader, beeldhouwer en schilderSjef Drummen (1921-1996). Ivon volgde hem op het kunstenaarspad. Een vanhaar werken is te zien op de begraafplaats van de Heerlerbaan. Prominenter inbeeld is de druppel bij de Putgraaf.Aards, sterk en oprechtRealistNa haar opleiding aan de Academie voorBeeldende Kunst in Maastricht ontwikkeldeIvon Drummen, die haar werk vanwege demooie symmetrie in de letters signeert metIV∙N, een duidelijke eigen stijl. Haar beeldenstaan net zoals zijzelf met beide benen opde grond. “Zowel in mijn leven als in mijnwerk ben ik realist”, zegt zij vol overtuiging.“Ik leef in het hier en nu én ben bovendienbeeldhouwer in hart en nieren. Schildersomschrijf ik wel eens als tovenaars. Zij brengeniets op het platte vlak dat er niet is. Heel knap.Beeldhouwers zijn anders. Wij werken meten in de driedimensionale werkelijkheid.Een van mijn favoriete materialen is dan ookklei: puur en basic, het is aarde. Daarnaasthoud ik van recycling: om van materialen dieafgeschreven en dus in feite ‘niets’ meer zijn,iets te creëren. Dat creatieve proces, wanneerde puzzelstukjes tussen materiaal en idee inelkaar schuiven, geeft een enorme kick. Elkekeer opnieuw.”MonumentHet oeuvre van Ivon is groot, ondanks hetfeit dat ze een laatbloeier is. Na jaren vanlesgeven aan de vrije academie gaf zij zichpas ‘fulltime’ over aan de kunst toen haardochter het ouderlijk huis verliet. Velen vanons kennen haar werk. Zo maakte zij voorde begraafplaats op de Heerlerbaan samenmet haar zus Marlies Noordkamp eenmonument voor overleden baby’s. Haarimmens grote druppel markeert de entreenaar het centrum van Heerlen vanuit deAkerstraat. En afgelopen jaar veroverde ze depers met haar vredesleger in het Thermenmuseum:een groep geduldig zittendevrouwen gemaakt van kartonnen wikkels,die vanwege het grote aantal en hun plekop de thermen iets heldhaftigs kregen, als

augustus 2009 / WellermagazinePUUR4849waren het Romeinse krijgers. Maar dan welstil, ingetogen, zachtaardig.“De sfeer thuis was levendig, zeggerust druk, maar vooral ook creatief.Het monument vooroverleden kindjes datIvon samen met haarzus Marlies Noordkampmaakte.VrouwenlegerVoor haar leger hebben tientallen vrouwenuit Heerlen model gestaan. Een vervolg vanmeer duurzaam materiaal, zit in de pen.Tegelijk sluit Ivon juist met dit zeer positiefontvangen project een belangrijke periodeaf. “Vrijwel mijn hele leven ben ik thuisgeweest op de Heerlerbaan, omgeven doorfamilie”, vertelt zij. “Deze zomer knip ik denavelstreng met mijn roots voor het eerstécht door. De liefde voert mij op 51-jarigeleeftijd naar Schüttorf, vlak over de grens bijEnschede. Ik vind het jammer om Heerlenachter mij te laten, want ik houd oprecht vandeze stad en het huis aan de Horicherhofstraatwaar ik jarenlang gewoond heb.Maar dit avontuur moet ik aangaan: in hethier en nu.”Voor het vrouwenleger Pax Feminae stondentientallen vrouwen uit Heerlen model.Er werd pas raar opgekeken als jevertelde dat je het bedrijfsleven inwilde. Zeven van de elf kinderen zijndan ook in de voetsporen van vaderSjef Drummen getreden en kunstenaargeworden. Als wij samen zijn, gaat hetaltijd over kunst, die wat mij betreftzo puur mogelijk moet zijn. In de zinvan aards, sterk en oprecht.”

50augustus 2009 / Wellermagazine51PUURPURE VOEDINGLichaam & geest

augustus 2009 / Wellermagazine53PUUR52Twaalf jaar geleden opende GrietjeBos de natuurwinkel Griebo aan deKerkstraat in Brunssum. Mensenbewust maken van de krachtigewerking van de natuur én natuurlijkevoeding – je bent wat je eet – zietzij als haar levensmotto.De tijd dat biologisch voedsel wel gezondmaar niet te eten was, ligt achter ons. Broodwaarmee je iemand de hersens inslaat. Sojakaasdie vanzelf de koelkast uitloopt. Nee, denatuurlijke keuken is lekkerder en gevarieerderdan ooit. Dat zie, ruik én proef je in Griebo,de natuurwinkel van Grietje Bos. Naast reformproducten,voedingssupplementen en eenwaanzinnig assortiment aan kruiden – Grietjeweet precies welk kruid bij welke kwaalhoort – heeft zij heerlijk geurende biologischebroden van zuurdesem of gierst, kazen,yoghurt, groente en fruit. Alle producten oppuur natuurlijke wijze gekweekt of bereid enafkomstig uit eigen streek, dát vindt Grietjeminstens zo belangrijk.Het brood is van de Bisschopsmolen inMaastricht en de biobakker uit Duitsland, degroente en het fruit van de Bemelerhof, dekazen komen uit Aken en de yoghurt uitSchimmert. Grietje houdt van de regio envan de producten die hier op natuurlijke wijzeworden gemaakt. “Dus zonder conserveringsmiddelenof toevoegingen die simpelwegvaak niet nodig en meestal ook nog eensslecht voor je gezondheid zijn”, weet ze.“Ook hebben veel mensen voedselallergieënvoor bijvoorbeeld gluten of koemelk; wijhebben voor hen allerlei speciale productenvan brood tot snoepjes en zelfs meel, zodatze hun toch tamelijk dure brood zelfkunnen bakken.”Geneeswijzen“Gelukkig willen steeds meer mensen wetenwat ze binnenkrijgen, ook op het gebiedvan medicijnen”, vervolgt Grietje. “Daarzitten zo veel chemische stoffen in, terwijlde natuur zelf minstens zo’n krachtigeproducten biedt. Niet, om ‘Jomandataferelen’te vermijden, dat álle ziektes met natuur-producten en therapieën genezen kunnenworden. Laat ziektebestrijding alsjeblieft aande medische wereld over. Maar ik ben er welvan overtuigd dat natuurlijke geneeswijzen enproducten veel symptomen van ziektes zoalsreuma, hoge bloeddruk, diabetes en stresskunnen verminderen. Wij kijken namelijk nietalleen naar de kwaal maar naar het geheel.”Kamut en speltVoor onze grootouders was het de normaalstezaak van de wereld om kruiden, bloemen enplanten te gebruiken bij gezondheidsklachten.Duivelsklauw bij pijn aan de gewrichten,venkel bij buikpijn of winderigheid envaleriaan bij nervositeit. Grietje: “Wij staantegenwoordig zo ver van de natuur af, datwe de meest elementaire krachten van onzeomgeving niet meer zien. Ik probeer mensenbewuster te maken. Je bent wat je eet, zegik altijd. Als je lange tijd rotzooi eet, zul je jewaarschijnlijk niet lekker in je vel voelen.Omgekeerd zullen klachten verdwijnen alsje gezonder, gevarieerder én natuurlijkereet. Biologisch brood is bijvoorbeeld lichtverteerbaar en ook lekker sinds oude graansoortenzoals kamut en spelt herontdekt zijn.Maar bewust leven zit niet alleen in voeding,het is een leefwijze. Wie door het bos wandelten tijdens het lopen continu kletst of piekert,heeft niets aan die wandeling. Wanneer je jeécht openstelt voor de omgeving, is het effectvan een uurtje in de natuur véél groter.”“Ik probeer mensen bewusterte maken. Je bent wat je eet,zeg ik altijd.”

54augustus 2009 / Wellermagazine55PUURPURE LIEFDEOp bezoek gaan bij Corry (84) en Jo Crombach (85) doet een beetje denkenaan de huiselijke sfeer die bij oma’s en opa’s hangt: een perfect onderhoudenAards, sterk en oprechtmoestuin, pruttelende soep op het fornuis en een kletterend fonteintje in devijver. Vlijtige liesjes en hortensia’s geven de tuin kleur. Ze zitten dan ookgraag buiten. Afgelopen mei waren Corry en Jo maar liefst 60 jaar getrouwd.

56augustus 2009 / Wellermagazine57PUUR“Het geheim van een gelukkig huwelijk?De basis is geven en nemen, vaak meergeven dan nemen. En genieten van hetleven, natuurlijk. Zo veel mogelijk.”Jo en Corry CrombachHuwelijksdag“Op een mooie zomerdag in juli 1943 hebbenwe elkaar voor het eerst gezien. Ik wandeldemet een vriendin door het Imstenraderbos.Onderweg kwamen we twee leuke jongenstegen. Aan een van hen ben ik de rest vanmijn leven blijven plakken. Hij is echt wat zenoemen de liefde van mijn leven.”Voor die bewuste wandeling in het Imstenraderboshadden Jo en Corry Crombach elkaarnog niet eerder gezien, terwijl ze allebeigeboren en getogen zijn op de Heerlerbaan.Jo groeide op aan de Zandweg, Corrykwam in 1925 in het voormalige pand vande woningstichting Heerlerbaan aan deKanaalstraat ter wereld. 55 jaar wonen zeintussen in hun huis aan de PastoorErensstraat. Jo: “In 1947 zijn wij voor de wetgetrouwd. Dat was indertijd nodig om eenwoning te kunnen krijgen. Veel meer had destap ook niet om handen. Het was eenformaliteit waarbij je wel een bos bloemenvan de gemeente en een brief van de koninginkreeg. Op 7 mei 1949 zijn wij voor de kerkgetrouwd. Die dag is onze huwelijksdag,nu alweer 60 jaar geleden.” Een woninghad het echtpaar toen overigens nog steedsniet. Jo: “Nederland zat in de wederopbouwen er heerste een grote woningnood. Wijkonden een paar kamers huren op deHeerlerbaan. Daar hebben we onze eerstetwee kinderen gekregen. In 1954 kregenwe – met een handje hulp van mijnheerpastoor – de sleutel van ons huis, voor fl 23,-huur per maand. Dat kun je je toch nietmeer voorstellen?”Diamanten paar“We zijn vervolgens nooit meer verhuisd”,vervolgt Corry. “Het huis is weliswaar oud,maar nog steeds thuis voor ons én vooronze drie kinderen, zeven kleinkinderen enachterkleinkinderen. Iedereen komt graagbij ons over de vloer en ook met de burenhebben wij al die jaren goed contact. Debuurt let ook op ons. We leven met elkaarmee en helpen elkaar als dat nodig is. Hetvoelt als familie. Wij willen hier dan ookhelemaal nog niet weg, maar daarvoorhebben we langzamerhand wel een handjehulp nodig. Dat hebben wij ook bij onzediamanten bruiloft gemerkt. Iedereen waser en heeft met ons meegevierd. Natuurlijkmaak je door de jaren heen de nodige upsen downs mee. Maar net zoals in een goedhuwelijk gaat het ook in de relatie met jeburen om geven en nemen. Wij geven lieveriets meer dan dat we terugkrijgen. Misschienis dat ouderwets, maar het werkt wel. Ookin deze tijd.”

58augustus 2009 / Wellermagazine59PUURPUREVRIENDSCHAPBewonerscommissie HofstedeIn 1995 namen de eerste bewoners hun intrekin Hofstede, een appartementencomplex inhet centrum van Brunssum. Helly Wilbrink (60)en Pie Schrijen (80) voelden zich meteengeroepen om samen met een groot aantalmedebewoners een activiteitencommissie opte richten. “Ons doel was samen leuke dingente organiseren”, zegt Helly. “Maar al snelviel de ene na de andere weg, totdat opeen gegeven moment niemand zich meeraangesproken voelde om iets te doen. Ik vonddat wel jammer en heb daarom samen metPie het voortouw genomen. Een paar jaarlater is ook Mia Nyenhuis (68) bij de clubgekomen. We hebben het leuk samen engenieten niet alleen tijdens activiteiten metonze buren maar ook van de voorbereidingervan. En natuurlijk van elkaar, want door dejaren heen hebben we een mooie vriendschapopgebouwd. We zijn er voor elkaar.”“Wij proberen zoveelmogelijk in de huidvan ‘oudere’ mensente kruipen. Wat vindenzíj leuk?”

60augustus 2009 / Wellermagazine61PUURZe zitten gezellig met z’n drieën aan tafel. De koffie dampt. Dit trio isop elkaar ingespeeld, want in hoog tempo passeren allerlei onderwerpende revue: van de barbecue voor de zomer, de bewoners die deze maandin het zonnetje gezet moeten worden, de afvalcontainers, zelfs dekerstversiering komt voorbij. Terwijl het buiten toch écht hoogzomer is.Het is duidelijk: deze bewonerscommissie boogt op inzet, betrokkenheiden pure vriendschap.ZomerbarbecueVan de 36 huishoudens van Hofstede zijn er26 aangesloten bij de bewonerscommissie.Voor deze mensen, in leeftijd variërend van70 tot 90 jaar oud, organiseert de commissiehet hele jaar door gezellige activiteiten. Hetene dicht bij huis, zoals de jaarlijkse zomerbarbecuedie dit jaar op 18 juli werd gehouden,of de jaarlijkse kerstbijeenkomst in HetAltaar om de hoek. Voor de andere activiteitgaan de wandelschoenen aan: zoals eentoertocht door het Mergelland, een uitje metde Limburgse Stoomtrein, een bezoek aande glasblazerij in Vaals of een ijsje op hetterras in Epen. Daar krijg je bij het lekkersteijs uit de regio ook nog eens het mooisteuitzicht cadeau. Mia Nyenhuis: “De meestemensen genieten van ons programma. Maarnatuurlijk vindt niet iedereen hetzelfde leuk.Wij proberen zo veel mogelijk in de huid van‘oudere’ mensen te kruipen. Wat vinden zijleuk? Daar stemmen we ons aanbod op af.Eigenlijk zijn de reacties altijd positief.”Geregel zonder gedoeEens in de vier weken komt de bewonerscommissiebij elkaar. “Wat de planning betreftdoen we helemaal niet moeilijk hoor”,benadrukt de nestor van het clubje, PieSchrijen. “Als we elkaar nodig hebben ofwanneer een beslissing genomen moetworden, weten we elkaar te vinden voor eenkort overleg in de wandelgangen. Er is altijdwel iets te regelen of te bespreken. Maardat vind ik geen enkel probleem: het houdtje actief en op de hoogte van wat er speelt.En soms zitten we gewoon gezellig bij elkaarte kletsen over Brunssum. Hoe het vroegerwas toen de mijnen nog open waren. Desaamhorigheid in de oude buurten. Van datstukje uit de geschiedenis profiteren we nunog steeds. Samen hebben we het goed.”

1. Pure badsensatieBadbubbels: € 5,99, De Tuinen2. Puur natuurEat natural reep: € 1,49 per stuk, De TuinenWellerhebbes1 23 43. Puur kijkplezierHandspiegel: € 10,99, Expo4. Pure ontspanningRelax cd: € 14,99, De Tuinen

5. Pure kookkunst101 BBQ en Grill recepten: € 9,99, Expo6. Pure liefdeChampagneflutes: € 9,99, Expo7. Pure tekstWandtegeltje: € 6,99, Expo65 7