Glaswerken - Magazines Construction

Dossier: Houten schrijnwerkNieuw kader voor houten schrijnwerk?Inge Wuijtens & Lieven De BoeverGelijmd-gelamelleerde en gevingerlaste houten balkenkunnen als halfafgewerkte producten worden aangekocht,of door de schrijnwerker zelf ter plaatse worden samengesteld.Met dit artikel willen we u op weg helpen naar eenmogelijk nieuw kader voor het houten buitenschrijnwerk.Een overzicht van kritische parameters en aandachtspuntenbij de productie en kwaliteitscontrole van gelijmdgelamelleerd(gevingerlast) hout biedt een ruggengraat voorkwaliteitsvolle implementatie van dergelijke producten inhet bestaande productieproces.Gelijmd-gelammelleerd (gevingerlast) versusmassief houtMen kan zich terecht de vraag stellen of gelijmd-gelammelleerdhout in elk geval ‘beter’ is dan het gebruik van massief hout.Deze vraag heeft geen eenduidig antwoord. Bij deze afwegingspelen immers meerdere factoren mee die in functie van heteindproduct en de voorkeuren van de fabrikant en/of klant debalans in een andere richtig kunnen doen overhellen.Het gebruik van samengestelde balken heeft het voordeel datrelatief meer hout kan worden ingezet voor de toepassing vanhouten buitenschrijnwerk. De techniek van vingerlassen enlamelleren laat immers toe om de ‘ontoelaatbare’ defecten uitde balken te verwijderen. Voor sommige houtsoorten wordtvandaag de zoektocht naar dit ‘foutvrij’ materiaal met de dagmoeilijker. Daartegenover staat dat deze verlijmingsstappenmoeten onderworpen worden aan een grondige kwaliteitscontrole.Dit kan gaan over een ingangscontrole als de profielenworden aangekocht of een productiecontrolesysteem wanneerde samengestelde balken ter plaatse worden geproduceerd. Verderopin dit artikel wordt ingegaan op de stappen die daarvoornodig zijn.Een ander element dat in de afweging meespeelt is de thermischeperformantie van de eindprofielen. Met het oog opde toekomst wordt schrijnwerk voor laagenergie- en passiefwoningensnel belangrijker. Het gebruik van samengesteldebalken biedt dan de mogelijkheid om houtsoorten te combinerenen/of een isolatiemateriaal mee op te nemen. Ook dezeverlijming verdient de nodige aandacht. Het nadeel dat hierbijbijna onmiddellijk zichtbaar wordt, is de verankering van hetschrijnwerk en de stijfheid van het geheel. Dit zijn bijkomendeaandachtspunten bij de ontwikkeling van (ver)nieuw(d)e raamprofielen, hierbij rekening houdende met de zwaarderwordende beglazing en/of groter wordende glaspartijen.Een bijkomend argument dat vaak wordt geopperd, is hetecologisch profiel. Het verlijmen van samengestelde elementenlaat toe om meer hout op te waarderen en ook meer ‘lokaal’hout in te zetten. Omwille van de dunnere secties is ook minderenergie nodig voor het drogen van het hout. Aan de anderekant wordt wel lijm aan het verhaal toegevoegd. Bij dergelijkeafwegingen is de voorkeur van de klant vaak doorslaggevend.Tot slot mag ook de kostprijs van het verhaal niet uit het oogworden verloren. Dit is en blijft een bedrijfsgebonden verhaal.GrondstoffenDe ene houtsoort is de andere niet !Sommige houtsoorten zijn minder makkelijk te verlijmen danandere. Algemeen kan worden gesteld dat naaldhout en lichtereloofhoutsoorten als meranti zich vlot laten verlijmen, mits meneen nauwkeurige opvolging van de richtlijnen van de lijmfabrikantin acht neemt. Voor houtsoorten als eiken en afrormosiadient extra aandacht te worden besteed aan de keuze van eengeschikte lijm. Het betreft immers houtsoorten waarvan de‘chemie’ van het oppervlak wordt beïnvloed door de zuurtegraad,vetvlekken of andere inhoudsstoffen. Alvorens eenvolledige productiereeks op te starten met een aangepaste lijmof een nieuwe houtsoort, dient de verlijming op kleine schaalte worden uitgetest aan de hand van een delaminatieproef eneventueel een afschuifproef. De voorschriften van de lijmfabrikantdekken immers een breed gamma. Daardoor is het nodigde meest invloedhebbende parameters te kennen en te beheersenwaarin drie elementen in evenwicht worden gebracht: delijm, de houtsoorten en de techniek van verlijming.De dimensies, de stabiliteit en de vochtgehaltes van hetgezaagd hout en halfafgewerkte profielen dienen te voldoenaan de specificaties in EN 13307-1 en CEN/TS 13307-2 waarvaneen overzicht wordt gevonden in Tabel 1 (zie pag 16).Figuur 1 Kwasten in de vingerlas zijn niet toegelaten20 De Vlaamse Schrijnwerker ■ november 2012