Levende democratie - Vlaams Parlement

De moeilijke verhouding tussen parlement en regering93De breuklijn tussen arbeid en kapitaal is vandaag ook minder prominent aanwezig.De paarse regeringen zijn hiervan een bewijs. Dergelijke regeringen zijn slechts levensvatbaarwanneer de tegenstellingen tussen arbeid en kapitaal tot een minimum beperktkunnen worden.De breuklijn tussen vrijzinnigen en gelovigen blijft ook steeds vaker afwezig. Recentging zelfs de PSC ter ziele en de ‘C’ (CDH) staat voortaan voor ‘centre’. Men kan evenwelniet stellen dat deze breuklijn in Vlaanderen afwezig is. Ze durft weleens op te duikennaar aanleiding van een onderwijsdebat in het Vlaams Parlement. Het lijkt er zelfs op datdie breuklijn steeds meer wordt beperkt tot een tegenstelling tussen vrij onderwijs engemeenschapsonderwijs. Het is alvast opvallend dat dezelfde breuklijn heel wat minderprominent aanwezig was tijdens de parlementaire debatten over euthanasie – alles wasminstens bespreekbaar – dan tijdens het abortusdebat dat in maart 1990 zelfs werd afgeslotenmet een minikoningscrisis.De breuklijn tussen Franstaligen en Vlamingen blijft sterk op de voorgrond. Ze drijftde Belgische federatie tot steeds nieuwe staatshervormingen. In Vlaanderen daarentegenblijft die breuklijn, bij gebrek aan sparringpartner, noodzakelijk afwezig. Er wordt weleens een rondje schaduwboksen beoefend tegen een imaginaire tegenstander, maar uiteindelijkhoeft Vlaanderen bij de uitoefening van zijn bevoegdheden geen compromissente sluiten met de Franstaligen. Het kaderverdrag inzake minderheden is hiervan eentreffend voorbeeld. Alle politieke fracties van het Vlaams Parlement weerleggen graag,liefst tijdens de zitting en onder het oog van de camera’s, met veel brio de Franstalige, bijzonderruime interpretatie van het begrip nationale minderheid. Eigenlijk hebben dezetremolo’s en stemverheffingen weinig zin: het Vlaams Parlement beslist in volle onafhankelijkheidof het het goedkeuringsdecreet aanneemt.Het is mijn overtuiging dat de wonderbaarlijke vermenigvuldiging van onze instellingensinds het begin van de jaren zeventig, een andere breuklijn prominent op de voorgrondheeft gebracht. De besluitvormingsstructuur is, zoals Dewachter opmerkt, loodzwaargeworden. Dat leidt ertoe dat nagenoeg over ieder punt van discussieonderhandeld wordt tussen de partijpolitieke elites van de meerderheid. Zodra er overeen akkoord onderhandeld is, vormt de meerderheid een gemeenschappelijk front, een‘union sacrée’ om het op zijn Belgisch te zeggen. Met de opmerkingen van de oppositiekan geen rekening meer worden gehouden en binnen de meerderheid is geen plaats meervoor dissidentie. 180 Iedereen weet dat en de berichtgeving in de pers houdt er rekeningmee. Hoe vaak horen we niet dat ‘de regering vandaag die wet heeft goedgekeurd’ of dat‘de Vlaamse regering een decreet heeft aangenomen’? De fundamentele breuklijn tussendiegenen die mee onderhandelen en zij aan wie de onderhandelingen voorbijgaan, is denieuwe drijfveer van het politieke bestel. We noemen dit de breuklijn tussen meerderheiden oppositie.Met de paars-groene regeringen, gevormd na de verkiezingen van 1999, werd dezebreuklijn tussen onderhandelaars en oppositie merkbaar tot in de media. Het debatwordt tussen de meerderheidspartijen niet langer gevoerd achter gesloten deuren, maarwel achter microfoons. Men noemt dit een ‘opendebatcultuur’. Toch gaat dat ‘opendebat’ vrij ver: soms lijkt het er even op dat er geen meerderheid bestaat. Zo laat een180 Zie: S. Depauw, Rebellen in het parlement. Fractiecohesie in de Kamer van volksvertegenwoordigers (1991-1995), 2002.