Levende democratie - Vlaams Parlement

Inleiding9parlementaire tribune hun beslag krijgen? Hoe komt het dat op sommige momenten demedia de publiekstribune bezetten en in geuren en kleuren verslag uitbrengen van wat erin het halfrond gebeurt? Denken we maar aan de hevige debatten die gepaard gingen metde affaire-Dutroux of de dioxinecrisis. Die debatten hadden hun directe weerslag op hetpolitieke bedrijf en tegelijkertijd ook een belangrijke maatschappelijke impact.Het is eenvoudig te verklaren waarom de volksvertegenwoordiging op momenten vanmaatschappelijke crisis plotseling zoveel aandacht krijgt. Tijdens die crisismomentenwordt duidelijk dat de volksvertegenwoordigers de democratische schakel zijn tussen desamenleving en het politieke beleidsniveau. Op die momenten kan de samenleving, viahaar vertegenwoordigers, als het ware rechtstreeks in het debat ingrijpen. Dat zijn deogenblikken waarop het parlement plots echt zichtbaar wordt.De dagelijkse realiteit is echter ook dat het parlement niet alleen in crisismomentenhet instrument is van maatschappelijk ingrijpen op het tot stand komen van beleid. Hetparlement speelt die rol ook wanneer het niet om duidelijke strijdpunten gaat.Bij het tot stand komen van elke regelgeving is het de taak van de volksvertegenwoordigingom de stem van de samenleving te laten horen. Hetzelfde gebeurt bij de controleop het regeringsbeleid. Vanuit signalen in de samenleving stellen de volksvertegenwoordigersvragen bij hetgeen de regering uitvoert. Misschien speelt in die controlefunctievan het parlement de volksvertegenwoordiging nog meer dan in de momenten van maatschappelijkecrisis, haar rol als woordvoerder van de samenleving tegenover het beleid.Professor Dewachter beschrijft in zijn boek onder andere ook het strijdpunt als middeltot besluitvorming. Een maatschappelijke groep kan zwaarder op het beleid wegenals die groep erin slaagt van haar bekommernissen politieke strijdpunten te maken. Datkan gebeuren door straatprotesten of door stakingen, maar bijvoorbeeld ook door ergrote media-aandacht over uit te lokken. Zo kunnen beleidskwesties al dan niet totstrijdpunten uitgroeien.Het is duidelijk dat niet alle beleidskwesties ook strijdpunten zijn. Ofwel bestaat ereen maatschappelijke consensus over een dergelijke kwestie zodat er geen of weinigmeningsverschillen over bestaan, ofwel zijn de maatschappelijke groepen die erbijbetrokken zijn, niet in staat er een strijdpunt van te maken. Gewoon omdat ze te zwakstaan en te weinig gehoord worden.De democratische paradox is nu dat hoe democratischer een politiek bestel functioneert,hoe groter de kans op conflict is, en hoe groter ook de kans is dat een beleidskwestieuitgroeit tot een politiek strijdpunt. Het is maar goed dat ook zwakke groepen in desamenleving, zoals de vierde wereld of gehandicapten, in staat zijn hun stem te latenhoren. Dat is een uiting van een toenemend democratisch gehalte van de samenleving.Ook het feit dat onze bevolking hoger opgeleid, en dus mondiger is geworden, zorgtervoor dat mensen steeds meer voor hun eigen belangen kunnen opkomen.Een meer democratisch functionerende samenleving stelt bijgevolg hogere eisen aande politiek. Als betrokkenen met verschillende belangen hun stem laten horen, wordenmaatschappelijke tegenstellingen duidelijker. Op dat ogenblik is het de taak van de politiekom knopen door te hakken. Door de betrokkenheid van mondige burgers bij hetdebat, zal dat moeten gebeuren op basis van goede argumenten. De politieke wereldmoet zich dus meer en meer maatschappelijk verantwoorden voor de beleidsopties waarvoorze gekozen heeft.