Levende democratie - Vlaams Parlement

76 Tien stellingen over wetsevaluatieEen laatste reden is dat wetsevaluatie vaak gebeurt op basis van inspraakformules enhoorzittingen, die de betrokkenheid van de burgers bij het besluitvormingsproces verhogen.Uit OESO-rapporten blijkt dat beleids- en wetsevaluaties in veel landen gepaardgaan met processen van inspraak en overleg. 114 Het gebruik van inspraakprocedures versterktde democratische legitimiteit van de aanbevelingen in een evaluatieverslag, wat deimplementatie in het politieke besluitvormingsproces kan bevorderen.Wetsevaluaties bieden echter niet noodzakelijk een democratische meerwaarde. Er zijnevaluaties in vele soorten en maten. Zij kunnen ook heel andere, tactische doeleindendienen. De toezegging van een toekomstige evaluatie kan de besluitvorming over eenmaterie waarover geen consensus bestaat of die aan veel kritiek onderhevig is, versnellen.115 Niet toevallig beklemtoonde de federale regering bij de bespreking van het ontwerpvan de zogenaamde ‘snel-Belg-wet’ 116 dat de nieuwe regeling één jaar na haar inwerkingtredingzou worden beoordeeld. 117 Omgekeerd kan de besluitvormingsprocedureworden vertraagd door een dossier door te verwijzen voor een evaluatie ex ante. 118 Ten slottekan een evaluatie ex post ook een excuus geven om een regeling die men niet genegenwas weer af te schaffen, omdat de evaluatie aantoont dat de wet niet werkt zoals verhoopt.Belangrijk in dat opzicht is het moment waarop wordt geëvalueerd: die mag niet te kortna de inwerkingtreding van de wet zijn omdat de regeling dan nog niet voldoende isgeïncorporeerd in de samenleving. 119Er moeten dus democratische garanties worden ingebouwd die voorkomen dat evaluatiesworden gebruikt in een politiek spel dat er niet op uit is om een rationeel debat tefunderen, maar dat debat integendeel uit de weg wil gaan. De belangrijkste democratischegarantie in dat verband is transparantie. De resultaten van een evaluatieonderzoekmoeten worden bekendgemaakt, zodat zij ook het maatschappelijk debat kunnen stimulerenen zodat de wetgever ze niet kan negeren of vervormen. 120 Ook de evaluatieproceduremoet transparant zijn om een objectief onderzoek te garanderen én om te verzekerendat een aangekondigde evaluatie daadwerkelijk wordt uitgevoerd. Indien in deprocedure ook inspraak van betrokkenen en/of het ruimer publiek wordt georganiseerd,wordt het democratisch gehalte van de procedure nog versterkt.114 Zie: P. Van Humbeeck, Wetsevaluatie vanuit bestuurskundig perspectief, in: M. Adams en P. Popelier (eds.) ‘Wiewaakt over de kwaliteit van de wet?’, 2000, p. 191.115 Hierover ook: H.B. Winter, Evaluatie van wetgeving, 2002, p. 24.116 Wet van 1 maart 2000, in: ‘Belgisch Staatsblad’, 6 april 2000.117 Parl.St. Kamer 1999-2000, 292/7, 6 en 45. Deze evaluatie werd zelfs ‘het sluitstuk’ van de hervorminggenoemd. Zij is er uiteindelijk pas twee jaar later gekomen. De bespreking vond plaats in de Kamer op 23 mei2002.118 H.B. Winger, o.c., p. 121 spreekt in dat geval over de ‘ijskastfunctie’ van evaluaties.119 Over het tijdstip van evaluatie zie: M. Lokin, Evaluatie van wetgeving: van praktijk naar beleid, in: ‘RegelMaat’,1997, p.132; A. Ringeling, Evaluatie: hoe en wat?, in: ‘RegelMaat’, 1997, p. 144-145; H.B. Winter, o.c., p. 329-330. Deauteurs zien een periode van zeven tot tien jaar als een redelijke termijn vooraleer tot evaluatie van een wetwordt overgegaan; een evaluatie na een kortere termijn zal voornamelijk informatie kunnen verschaffen overde uitvoering van de wet.120 Over de openbaarmaking met het oog op het democratisch debat zie ook: F. Leurquin-De Visscher,o.c.,p. 239 en P. Popelier, Democratisch regelgeven, p. 262. Zie eveneens: H.B. Winter, o.c., p. 336 over de noodzaakom de bevindingen van een wetsevaluatie bekend te maken.