Levende democratie - Vlaams Parlement

74 Tien stellingen over wetsevaluatieDe Grote Kamer vond dat de wetgever zorgvuldig was opgetreden, nu hij op diverse studiessteunde, de vluchtbeperkingen rekening hielden met de individuele belangen van deomwonenden, de materie onder voortdurende evaluatie stond en in de procedureinspraak- en beroepsmogelijkheden waren voorzien voor de betrokkenen. 1043.2.De rechtspraak noopt tot evaluaties ex postUit de rechtspraak van het Arbitragehof komt ook het belang naar voren van evaluaties expost. In de eerste plaats kan een wet worden verantwoord juist doordat postlegislatieveevaluaties worden aangekondigd. Zo maakte de decreetgever een onderscheid tussengezinsveeteeltbedrijven en niet-gezinsveeteeltbedrijven, hoewel de notie ‘gezinsveeteeltbedrijf’geen statisch gegeven is en de vooropgestelde normen niet zouden wordenbereikt indien een groot aantal niet-gezinsveeteeltbedrijven zich zouden herstructurerentot gezinsveeteeltbedrijven. Het Arbitragehof zag daarin geen probleem, omdat in deparlementaire voorbereidingen herhaaldelijk werd gewezen op het belang van periodiekeevaluaties om de normen bij te sturen indien mocht blijken dat de initiële doelstellingenniet met de aangenomen maatregelen zouden worden verwezenlijkt. 105In de tweede plaats wordt duidelijk dat de wetgever een zaak niet als afgehandeld magbeschouwen zodra de wet is gestemd. De wetgever moet zijn producten blijven evaluerenin het licht van nieuwe evoluties. De toets van de wet aan het gelijkheidsbeginsel kanimmers geschieden in het licht van intussen gewijzigde omstandigheden. Zo is bijvoorbeeldhet onderscheid tussen arbeiders en bedienden volgens het Arbitragehof niet meerverantwoord in het licht van de ontwikkelingen in het arbeidsproces en de arbeidstaken. 106Ook het Europees Hof voor de rechten van de mens wijst bij de toetsing aan grondrechtenop een nazorgverplichting in hoofde van de wetgever. Het Europees Hof achttebijvoorbeeld het weigeren van het recht aan transsexuelen om de aanduiding van de seksein de geboorteregisters te doen wijzigen in eerste instantie aanvaardbaar in het licht vande sociale werkelijkheid, maar dit zou blijvend moeten worden beoordeeld met het oogop wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen. Met name zou het rechtmatigheidsoordeelwijzigen indien de wetenschap significante ontwikkelingen zou kennendie een operatie mogelijk maken waaruit de verwerving van alle biologische karakteristiekenvan de andere sekse zou resulteren. 107 In latere arresten vond het Hof dat deomstandigheden en normen inderdaad voldoende gewijzigd waren om de wetgever teverplichten ook de wetgeving in die zin aan te passen. 108Een zorgvuldige evaluatie ex post kan de redelijkheid aantonen van een wet en meerbepaald van het wijzigen of juist niet wijzigen ervan. Zo oordeelde het Europees Hof voorde rechten van de mens dat de Italiaanse wetgeving, die een progressieve sociale reïntegratievan gedetineerden voorstond, voldeed aan de redelijkheidseisen van het Verdrag, ook alwerd een voorbijganger vermoord door een gevangene die de gunst had gekregen van een104 Hof Mensenrechten, Hatton, 8 juli 2003.105 Arbitragehof nr. 42/97, 14 juli 1997, in: ‘Belgisch Staatsblad’, 3 september 1997.106 Arbitragehof nr. 56/93, 8 juli 1993, in: ‘Belgisch Staatsblad’, 27 augustus 1993.107 Hof Mensenrechten, Rees, 17 oktober 1986, in: ‘Publications de la Cour Européenne des droits de l’homme’,Reeks A, nr. 106 en Hof Mensenrechten, Cossey, 27 september 1990, in: ‘Publications de la CourEuropéenne des droits de l’homme’, Reeks A, nr. 184.108 Hof Mensenrechten, Goodwin, 11 juli 2002 en Hof Mensenrechten, I., 11 juli 2002.