Levende democratie - Vlaams Parlement

het parlement als decreetgever41In het Deense Folketing, waar het eigen parlementaire initiatief zeer beperkt is, kan hetparlement bij resolutie om een wetsontwerp van de regering vragen.Terwijl in het Belgische staatsrecht tot nu toe geen andere personen of instanties danhet parlement en de regering het recht van initiatief hebben, bestaat in een aantal landeneen vorm van volksinitiatief of initiatiefrecht voor de burger.In Duitsland en Oostenrijk wordt het volksinitiatief gerealiseerd door de proceduresvan het zogenaamde Volksbegehren of de Volksantrag. Op voorwaarde dat de indieners eenminimumaantal handtekeningen verzamelen, kan een wetsvoorstel via een volksinitiatiefworden ingediend. In Duitsland hebben alle deelstaten een regeling voor Volksbegehren.De drempel, het aantal te verzamelen handtekeningen, ligt echter zeer hoog. Dievarieert van 5 tot 20 percent van het aantal kiezers. Als de Landtag een wet die via het Volksbegehrenis ingediend, niet aanneemt, volgt er meestal een Volksentscheid (referendum).Gezien de hoge drempel leidt het Volksbegehren niet vaak tot wetgeving. In de Landtagvan Brandenburg wordt erop gewezen dat de ideeën van die initiatieven dikwijls wordenovergenomen door de volksvertegenwoordigers en dat op die manier de wil van het volktoch wordt gerealiseerd. Via de procedure van het Volksbegehren kan een groep burgers dusuiting geven aan de behoefte aan wetgeving in een bepaald domein. Er bestaat wel eentendens om de drempel voor het volksinitiatief te verlagen. Zo werd de drempel in Rheinland-Pfalzverlaagd van 20 naar 10 percent van het aantal kiezers. De Landtag van Brandenburgvoert een informatiepolitiek over volksinitiatieven.In de Angelsaksische traditie bestaan de zogenaamde private bills, waarbij individueleburgers, groepen van burgers en organisaties afwijkende wetgeving kunnen introduceren,maar enkel als zij betrokken partij zijn. Het gaat dan om bij wet toegestane afwijkingenvan de bestaande regelgeving. Dat soort afgeleide wetgeving moet een zware proceduredoorlopen. In het Engelse parlement worden jaarlijks ongeveer tien private billsaangenomen en omgezet in wetgeving. Die worden dan local acts genoemd.In het Schotse parlement bestaan de zogenaamde cross-party groups. Dat zijn werkgroependie door het parlement worden erkend op voorwaarde dat ze openstaan voor politicivan alle fracties die in het parlement vertegenwoordigd zijn. In de cross-party groups wordtsamengewerkt en inhoudelijk gediscussieerd met professoren en andere experts onderandere met het oog op de voorbereiding van wetgevende initiatieven.2.3.OpmerkingenHet overwicht van de regering bij het wetgevende initiatief lijkt wel in tegenstrijd te zijnmet de eerste rang die een parlement in een parlementaire democratie bekleedt. De realiteit,namelijk dat de regelgeving in de praktijk in het merendeel van de gevallen niet inhet parlement tot stand komt, kan niet worden ontkend. 60 De vraag is hoe het parlementmet die realiteit moet omgaan en wat zijn specifieke beleidstaak zal zijn in de 21ste eeuw.De laatste jaren verwijst men vaak naar het primaat van de politiek. Wat is daarbij deplaats van de experts of technocraten, die een belangrijke rol spelen in het totstandkomenvan effectieve regelgeving? Hoe moet ook de rol van het debat met de maatschappelijkeactoren worden beschreven? Het meer structureren van het maatschappelijke60 Zie ook Wilfried Dewachter, De mythe van de parlementaire democratie, een Belgische analyse, 2001.