Levende democratie - Vlaams Parlement

het parlement als decreetgever392. HET INITIATIEFRECHTEeuwenlang hebben de parlementen en hun voorlopers, de staten en de staten-generaal,zich zeer passief en defensief opgesteld ten aanzien van het beleid dat werd uitgestippelddoor de vorst en later door de regering. Ook na de invoering van het algemeen stemrechtliet de volksvertegenwoordiging het initiatief op wetgevend vlak maar al te graag over aande uitvoerende macht. Daarmee stond het parlement heel wat van zijn democratischgelegitimeerde macht af aan een orgaan dat toch een minder rechtstreeks en minderevenredig democratisch draagvlak heeft.Het Vlaams Parlement is het enige orgaan in Vlaanderen dat rechtstreeks verkozenwordt door alle Vlamingen en alleen aan hen verantwoording verschuldigd is. Het heeftdaardoor het recht en de plicht om de macht in de Vlaamse Gemeenschap en het VlaamseGewest uit te oefenen op eigen initiatief en via democratische procedures.2.1.De huidige situatieNaar Belgisch model behoort het decreetgevend initiatiefrecht in Vlaanderen toe aan elketak van de decreetgevende macht, dus aan de leden van het Vlaams Parlement en aan deVlaamse regering, met uitsluiting van alle anderen. 58 De burgers en de andere overhedenhebben wel het recht een verzoekschrift in te dienen bij het Vlaams Parlement of bij deVlaamse regering. 59 Het petitierecht heeft echter meer betrekking op de signalen vanuitde samenleving en we behandelen het daarom in het hoofdstuk over het maatschappelijkforum.In het Vlaams Parlement heeft iedere volksvertegenwoordiger het recht een voorstel vandecreet in te dienen. Een voorstel mag door ten hoogste zes volksvertegenwoordigers wordenondertekend. Elke volksvertegenwoordiger heeft ook het recht een amendement in tedienen op een ontwerp of voorstel van decreet of een subamendement op een amendement.De Vlaamse regering oefent haar initiatiefrecht uit door middel van ontwerpen vandecreet die ze indient bij besluit van de Vlaamse regering. De regering moet vooraf het adviesinwinnen van sommige adviesorganen. Die adviezen worden samen met het voorontwerpvan decreet bij het ingediende ontwerp van decreet gevoegd. In het indieningsbesluit wordteen minister belast met de indiening van het ontwerp van decreet bij het Vlaams Parlement.In de praktijk merken we dat het merendeel van de decreten tot stand komt op initiatiefvan de regering en dat er bij de voorstellen van decreet ook een aantal zijn die een initiatiefzijn van de regering, maar die bij het parlement toch als voorstel worden ingedienddoor volksvertegenwoordigers. In het Vlaams Parlement waren tijdens de legislatuur1995-1999 30 percent van de aangenomen decreten voorstellen van decreet en 70 percentregeringsontwerpen. In het geval van parlementaire initiatieven gaat het meestal omvoorstellen waarover de Vlaamse regering zelf overeenstemming heeft bereikt of over58 De gecoördineerde Grondwet van 17 februari 1994, artikel 132, in: ‘Belgisch Staatsblad’, 17 februari 1994. Bijzondere wetvan 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, artikel 18, in: ‘Belgisch Staatsblad’, 15 augustus 1980.59 De gecoördineerde Grondwet van 17 februari 1994, artikel 28, eerste lid, in: ‘Belgisch Staatsblad’, 17 februari 1994, Bijzonderdecreet van 6 juli 2001 houdende regeling van het recht om verzoekschriften bij het Vlaams Parlement in te dienen, artikel 2,‘Belgisch Staatsblad’, 3 augustus 2001.