Levende democratie - Vlaams Parlement

het vlaams parlement, een parlement voor de 21ste eeuw275. LEGITIMATIE VAN PARLEMENT EN DEMOCRATIETendens 3 – De behoefte aan legitimatie van het parlement en van het gehele democratische politieke systeemis een permanente bezorgdheidWilfried Dewachter argumenteert dat het grondwettelijke primaat van de volksvertegenwoordigingmeer theorie dan praktijk is. 32 Toch heeft die realiteit in het verleden nietecht geleid tot het ter-discussie-stellen van de parlementaire instelling. Gezien de veranderenderol van de politiek en de politieke representatie, wordt de behoefte aan het legitimerenvan het parlement als instelling en van de werkzaamheden die dat parlement uitvoert,echter steeds belangrijker. Met andere woorden, het in de Grondwet verankerde,maar veeleer theoretische primaat van de volksvertegenwoordiging is niet langer voldoendeom het parlement legitimiteit te geven. Het parlement moet als het ware verantwoordenwaarom dat primaat belangrijk is en hoe het daarmee omgaat. Het parlementmoet dus een voortdurende inspanning leveren om aan de burgers duidelijk te makenwat zijn bestaansreden en zijn maatschappelijke meerwaarde zijn.In essentie is dat een kwestie van communicatie en voorlichting over hoe het beleid totstand komt en wat uiteindelijk de plaats van de volksvertegenwoordiging in de totstandkomingvan dat beleid is. Het Nederlandse rapport van de Commissie Toekomst Overheidscommunicatievan augustus 2001, ook wel het rapport-Wallage genoemd, stelt datcommunicatie van de overheid niet langer enkel een zaak is van voorlichting, maar ookvan verantwoording. Bovendien staat die communicatie niet alleen ten dienste van hetbestuur, dat wil uitleggen wat is beslist en waarom het is beslist. De communicatie staatook ten dienste van de burgers die belangen hebben bij de genomen beslissingen. Deburgers hebben daarbij recht op transparantie en informatie. Het rapport stelt dat hetbelangrijk is dat de communicatie van de overheid in dit kader ook bijdraagt tot een versterkingvan de rol die de volksvertegenwoordiging in een parlementaire democratiespeelt. ‘Want hoezeer de slag om de publieke opinie overal ook wordt gevoerd, uiteindelijk zijn het de democratischgekozen volksvertegenwoordigers jegens wie de regering zich moet verantwoorden. Door zorgvuldigonderscheid te maken in de verschillende fasen van de beleidsontwikkeling en daarbij de rolverdeling tussenburger, volksvertegenwoordiging en overheid explicieter aan de orde te stellen, kan recht worden gedaan aanhet feit dat niet de publieke ruimte, maar de volksvertegenwoordiging de plaats is waar uiteindelijk verantwoordingwordt afgelegd.’ 33Daarmee wordt het duidelijk dat het parlement zelf een belangrijke rol in zijn eigencommunicatie te spelen heeft. Het heeft daarbij een dubbele opdracht. Ten eerste moethet communiceren wat zijn plaats in het besluitvormingsproces is. Dat wil zeggen dathet parlement zelf moet bijdragen aan de burgerschapsvorming, door educatieve enandere activiteiten die de burgers meer inzicht in het reilen en zeilen van de representatievedemocratie geven. Dat daarbij in de eerste plaats gekeken wordt naar de rol van het32 Wilfried Dewachter, De mythe van de parlementaire democratie, 2001.33 In dienst van de democratie: het rapport van de Commissie Toekomst Overheidscommunicatie, 2001, p. 13-14.