Levende democratie - Vlaams Parlement

254 Vlaams parlement en verkiezingenDe rechtspraak van het Hof en van de vroegere Commissie voor de Rechten van deMens kent een zeer ruime beoordelingsmarge toe aan de staten. In het mijlpaalarrestMathieu-Mohin en Clerfayt t. België leest men dan ook:‘… les droits en question ne sont pas absolus. Comme l’article 3 du Protocole n° 1 les reconnaît sans lesénoncer en termes exprès ni moins encore les définir, il y a place pour des limitations implicites. Dans leursordres juridiques internes respectifs, les Etats contractants entourent les droits de vote et d’éligibilité deconditions auxquelles l’article 3 du Protocole n° 1 ne met en principe pas obstacle. Ils jouissent en lamatière d’une large marge d’appréciation, mais il appartient à la Cour de statuer en dernier ressort surl’observation des exigences du Protocole n° 1; il lui faut s’assurer que les dites conditions ne réduisent pasles droits dont il s’agit au point de les atteindre dans leur substance même et de les priver de leur effectivité,qu’elles poursuivent un but légitime et que les moyens employés ne se révèlent pas disproportionnés.Spécialement, elles ne doivent pas contrecarrer la libre expression de l’opinion du peuple sur le choix ducorps législatif.’ 614De controle van het Hof zal dan ook vaak beperkt blijven tot het onderzoek van het al danniet willekeurig karakter van de aangeklaagde maatregelen.In een arrest van 20 maart 2004 heeft het Europees Hof voor de rechten van de mens 615schijnbaar wel een halt toegeroepen aan een té ruime beoordelingsmarge in hoofde vande verdragsluitende staten. De vraag was of een automatisch verval van het stemrechtvoor gevangenen verenigbaar was met het recht op vrije verkiezingen. Na te hebben vastgestelddat de regelgeving op dat vlak in de verdragstaten zeer verscheiden was, neemt hetHof een zeer duidelijke stelling in in verband met de beoordelingsmarge:‘the Court does not consider that a Contracting State may rely on the margin of appreciation to justify restrictionson the right to vote which have not been subject of considered debate in the legislature and whichderive, essentially, from unquestioning and passive adherence to a historic tradition.’ 616De uitspraak van het Hof is zeer algemeen: beperkingen van het stemrecht zijn nietgedekt door de beoordelingsmarge wanneer niet blijkt dat zij het onderwerp waren vaneen grondig debat en wanneer zij voornamelijk het resultaat zijn van een historische traditiedie onbevraagd en passief wordt overgenomen. Dit is voor het Hof de enige manierom te waarborgen dat de democratische waarden niet zouden verloederen.4.2.ToepassingsgebiedBij de interpretatie van het begrip ‘wetgevende macht’ houdt het Europees Hof voor derechten van de mens rekening met de grondwettelijke staatsstructuur. Het staat vast dathet Vlaams Parlement sinds de staatshervorming van 1980 deel uitmaakt van de wetgevendemacht in de zin van art. 3, eerste aanvullend Protocol. 617 Ook de parlementen van deDuitse Länder 618 en de regionale parlementen in Oostenrijk 619 zijn dergelijke wetgevendeorganen. Beslissend blijkt te zijn dat het orgaan beschikt over een ‘pouvoir autonome614 E.H.R.M., 2 maart 1987, Mathieu-Mohin en Clefrayt t. België, § 52.615 E.H.R.M., 20 maart 2001, Hirst t. Verenigd-Koninkrijk.616 E.H.R.M., 20 maart 2001, Hirst t. Verenigd-Koninkrijk, § 41.617 Zie lager punt 4.4., de bespreking van het arrest Mathieu-Mohin en Clerfayt t. België.618 Europese Commissie voor de Rechten van de Mens (verder E.C.R.M.), 11 september 1995, Timke t.Duitsland, verz. nr. 27311/95.619 E.C.R.M., 12 juli 1976, X. t. Oostenrijk, verz. nr. 7008/75.