Levende democratie - Vlaams Parlement

246 Vlaams parlement en verkiezingenkiesdrempel in Franstalig België de doodsteek zou geven aan extreem-rechts. Niets bleekminder waar te zijn. Bij de verkiezingen van 18 mei 2003 werd één volksvertegenwoordigerverkozen te Henegouwen en bijna haalde het FN eveneens de kiesdrempel in de kieskringLuik. Bovendien behaalde de extreem-rechtse partij een rechtstreeks verkozensenator en een gecoöpteerde senator. Vertegenwoordigd in beide federale kamers dooreen rechtstreeks verkozen parlementslid heeft het Front voor het eerst recht op publiekepartijfinanciering.Uit het actualiteitsdebat gevoerd in het Vlaams Parlement op 7 mei 2002 over het kiesstelselen de kieswetgeving bleek dat het ook de bedoeling was van de meerderheid omnaast de provinciale kieskringen tevens kandidaten te laten verkiezen in een grote Vlaamsekieskring. 560 Ook op dat punt vertaalt de meerderheid in het Vlaams Parlement hetfederale politiek akkoord van 26 april 2002. Volgens dat akkoord zou de toekomstige federaleKamer immers bestaan uit 150 leden verkozen in provinciale kieskringen en 50 volksvertegenwoordigersverkozen op een ‘nationale lijst per gemeenschap’. 561 Bovendien is hetmogelijk om kandidaat te zijn op de nationale lijst per gemeenschap en in een provincialekieskring. Als het Vlaams Parlement die regeling zou hebben overgenomen, dan zouhet ook in Vlaanderen mogelijk zijn om tegelijk kandidaat te zijn in de gewestelijke kieskringVlaanderen en in een provinciale kieskring. Een dergelijk systeem heeft gevolgendie veel verder reiken dan die van het invoeren van een kiesdrempel. Na de verkiezingenzouden sommige kandidaten immers twee keer verkozen zijn – in hun provinciale kieskringen in de grote Vlaamse kieskring – en zal een van beide mandaten door hun opvolgerworden ingenomen. Die dubbele kandidatuur spoort evenwel niet met de rechtspraakvan het Arbitragehof. In zijn arrest nr. 73/2003 562 vernietigt het grondwettelijk hofimmers de federale kieswetgeving in de mate dat deze een dubbele kandidatuur mogelijkmaakt voor Kamer en Senaat. Het Hof stelt dat de kandidaat maar één mandaat kan uitoefenen- hetgeen eveneens het geval zou zijn voor een kandidaat die verkozen werd zowelin de gewestelijke kieskring Vlaanderen als in een provinciale kieskring - en dat de dubbelekandidatuur dan ook van die aard is dat de kiezer kan misleid worden vermits hij hetnuttig effect van zijn stem niet kan inschatten. Bovendien, argumenteert het Hof, wordende kandidaten die kunnen genieten van een dubbele kandidatuur, zonder redelijke verantwoording,bevoordeeld ten opzichte van de andere kandidaten. Uit dat arrest kan menafleiden dat het Arbitragehof iedere vorm van dubbele kandidatuur strijdig acht met hetbeginsel dat de kiezer het nuttig effect van zijn stem moet kunnen inschatten. 563Maar zelfs zonder die mogelijkheid tot dubbele kandidatuur voor de deelstaatverkiezingen,worden de parlementen van de deelstaten bevolkt met vele opvolgers. Sommigefederale ministers en parlementsleden die kandidaat waren zullen aan hun Vlaams mandaatverzaken. Ten slotte zullen sommige gekozenen worden vervangen door een opvolgerwegens het stelsel van de onverenigbaarheden tussen een parlementair mandaat en560 Actualiteitsdebat voorgenomen wijzigingen aan het kiesstelsel en de kieswetgeving, in: ‘Vlaams Parlement, Handelingenplenaire vergadering’, 2001-2002, 7 mei 2002, nr. 46, p. 4 en 2 (tussenkomsten Minister-president PatrickDewael).561 Zie: H. Vuye en K. Stangherlin, o.c., p. 272.562 Arbitragehof, 26 mei 2003, nr. 73/2003.563 Zie de bespreking door H. Vuye, C. Desmecht et K. Stangherlin, La réforme électorale de décembre 2002: la Courd’arbitrage annule le passé et impose le futur, in: ‘Publiekrechelijke kronieken’, 2003, 3, p. 393 e.v.