242 <strong>Vlaams</strong> parlement en verkiezingenterwijl Albert Gore met 48,3 percent van de stemmen slechts 266 kiesmannen achter zijnkandidatuur kon scharen. 534 Bekeken vanuit een land waar de evenredige vertegenwoordiginggrondwettelijk is verankerd, is deze verkiezingsuitslag revolterend. In een meerderheidsstelseldaarentegen geldt ‘the winner takes all’.Een systeem van evenredige vertegenwoordiging heeft dan weer tot gevolg dat het parlementeen spiegelbeeld wordt van de politieke opvattingen die in een maatschappij leven,althans voor zover deze opvattingen tot uiting komen in het georganiseerde partijwezen.Minderheidsgroepen zullen dus ook vertegenwoordigd zijn in het parlement. Dat betekentevenwel dat het aantal politieke partijen versplintert en dat vele formaties verkozenentellen. De regeringsvorming wordt hierdoor bemoeilijkt, omdat een regering bijnanoodzakelijk uit verschillende partijen zal bestaan. Geen enkele partij zal haar programmavolledig kunnen verwezenlijken en iedereen zal toegevingen moeten doen aan decoalitiepartner(s). Men hoort in Vlaanderen vaak dat politiek een zaak is van compromissenof, anders geformuleerd: de politicus heeft vuile handen. Dit alles is evenwel ingebakkenin het kiessysteem. De evenredige vertegenwoordiging zorgt ervoor dat geen enkelepartij nog de meerderheid kan halen en dus wel op zoek moet gaan naar coalitiepartnersen compromissen moet sluiten.2.6 De evenredige vertegenwoordiging in België en Vlaanderen:bedenkingen bij de kieshervorming volgend uit het politiek akkoord van 26 april 2002Op 26 april 2002 sloot de paars-groene meerderheid op federaal niveau een politiekakkoord, genaamd ‘Politieke vernieuwing’. 535 Naast heel wat andere elementen beoogdedat politiek akkoord voor de federale verkiezingen van 2003 een kieshervorming te verwezenlijken.536 Deze paars-groene kieshervorming zag het levenslicht in december2002. 537 Het federale parlement wordt voortaan verkozen in provinciale kieskringen entevens geldt een kiesdrempel van 5 percent. 538 Deze wijzigingen betreffen uitsluitend defederale verkiezingen, maar in kringen van de <strong>Vlaams</strong>e regering werd vrij snel geopperd534 Zie: http://www.electionworld.org; zie tevens: http://www.uselectionatlas.org.535 De tekst van het akkoord ‘Renouveau politique: mise en œuvre’ en ‘Politieke vernieuwing’ is beschikbaarop de site: http://premier.fgov.be. De tekst van het akkoord werd deels gepubliceerd – met verbeteringvan de vele taalfouten vervat in de oorspronkelijke tekst – als toelichting bij Wetsvoorstel tot wijziging van het kieswetboek,de wet van 4 juli 1989 betreffende de beperking en de controle van de verkiezingsuitgaven voor de verkiezingen van de federalekamers, de financiering en de open boekhouding van de politieke partijen, de wet van 11 april 1994 tot organisatie van de geautomatiseerdestemming, evenals de wet van 3 juli 1971 tot indeling van de leden van de wetgevende kamer in taalgroepen en houdendediverse bepalingen betreffende de Cultuurraden voor de Nederlandse cultuurgemeenschap en voor de Franse cultuurgemeenschap, in:‘Parl. St. Kamer’, 2001-2002, nr. 1806/001, p. 3 e.v.536 Zie de uitvoerige bespreking door: H. Vuye en K. Stangherlin, Vers une sixième réforme de l’Etat? Réflexions surl’accord dit de renouveau politique du 26 avril 2002, ‘Publiekrechtelijke kronieken’, 2002, p. 263 e.v.537 Wet 13 december 2002 tot wijziging van het Kieswetboek evenals zijn bijlage, in ‘Belgisch Staatsblad’, 10 januari2003; Wet 13 december 2002 houdende verschillende wijzigingen van de kieswetgeving, in: ‘ibid’.538 De wet van 13 december 2002 houdende verschillende wijzigingen van de kieswetgeving voegt een artikel165bis toe aan het Kieswetboek. Het Arbitragehof oordeelde dat de kiesdrempel van 5 percent niet in strijdis met de Grondwet (Arbitragehof, 26 februari 2003, nr. 30/2003, in: ‘Revue de jurisprudence de Liège, Mons etBruxelles’, 2003, p. 452, noot H. Vuye, C. Desmecht en K. Stangherlin, La réforme électorale devant la Cour d’arbitrage:trois petits tours et puis s’en va…; Arbitragehof, 26 mei 2003, nr. 73/2003.) Voor een uitvoerige bespreking van dezekieshervorming, zie: H. Vuye, C. Desmecht en K. Stangherlin, La réforme électorale de décembre 2002: la Cour d’arbitrageannulle le passé et impose le futur, in: ‘Publiekrechelijke kronieken’, 2003, nummer 3, en de verwijzingen aldaar.
<strong>Vlaams</strong> parlement en verkiezingen243dat een dergelijke hervorming eveneens in Vlaanderen moest worden doorgevoerd. 539Deze evolutie naar steeds grotere kieskringen is reeds lang aan de gang. 540 In de negentiendeeeuw beantwoordde aan ieder administratief arrondissement een kiesdistrict. Metde invoering van de evenredige vertegenwoordiging in 1899 541 werden kleinere arrondissementensamengevoegd, maar de Senaat kende grotere kiesdistricten dan de Kamer.Naar aanleiding van de staatshervorming van 1993 werd beslist de grotere kiesdistrictenvan de Senaat, na enkele wijzigingen 542 , voortaan te gebruiken voor de kamerverkiezingen.Voor de Senaat wordt sinds deze vierde staatshervorming gewerkt met slechts driekieskringen ondergebracht in twee kiescolleges. 543 Dat komt erop neer dat de rechtstreeksverkozen <strong>Vlaams</strong>e senatoren kandidaat zijn in heel Vlaanderen en dat aldus de factoeen ‘kieskring Vlaanderen’ het levenslicht zag. Voordien werd deze kieskring reedsgebruikt bij de verkiezing van het Europees <strong>Parlement</strong>.De <strong>Vlaams</strong>e volksvertegenwoordigers werden verkozen in elf kieskringen. 544 , 545Devoordracht van de lijst gebeurde per kieskring en tevens gold de regel dat niemand kandidaatmag zijn in meer dan één kieskring. 546 Dat betekent concreet dat de politieke partijenper kieskring een andere lijst met kandidaten moesten voordragen.Sedert de staatshervorming van 2001 547 worden de zes Brusselse leden van het <strong>Vlaams</strong>539 Zie: Actualiteitsdebat voorgenomen wijzigingen aan het kiesstelsel en de kieswetgeving, in: ‘<strong>Vlaams</strong> <strong>Parlement</strong>, Handelingenplenaire vergadering’, 2001-2002, 7 mei 2002, nr. 46.540 Zie: B. Maddens, Drie nieuwe parlementen, 1995, p. 92.541 Wet 29 december 1899, in ‘Pasinomie’, 1899, p. 393.542 In West-Vlaanderen werd het aantal kieskringen herleid tot 3; over de historiek en het waarom van dezewijziging, zie: J. Clement, H. D’Hondt, J. Van Crombrugge en C. Vanderveeren, Het Sint-Michielsakoord en zijnachtergronden, 1993, p. 75-76.543 Artikel 87bis Kieswetboek.544 Over de verkiezing van het <strong>Vlaams</strong> <strong>Parlement</strong>, zie in het bijzonder: L. Van Looy, M. Baeteman, G. Cloots,M. Elst en Y. Van De Steen, Verkiezing en samenstelling van het <strong>Vlaams</strong> <strong>Parlement</strong>, Antwerpen, Kluwer, 1995. Een bijgewerkteeditie verscheen in 2004. Michiel Elst, Luk Van Looy, Het <strong>Vlaams</strong> <strong>Parlement</strong>: verkiezing en statuut van de<strong>Vlaams</strong>e volksvertegenwoordigers, 2004.545 Deze 11 kieskringen waren: de kieskring Antwerpen, de kieskring Mechelen-Turnhout, de kieskringHalle-Vilvoorde, de kieskring Leuven, de kieskring Hasselt-Tongeren-Maaseik, de kieskring Gent-Eeklo, dekieskring Sint-Niklaas-Dendermonde, de kieskring Aalst-Oudenaarde, de kieskring Brugge, de kieskringKortrijk-Roeselare-Tielt, de kieskring Veurne-Diksmuide-Ieper-Oostende.546 Artikel 28bis BWHI.547 Over deze vijfde staatshervorming, zie: H. Vuye, C. Desmecht en K. Stangherlin, La cinquième réforme de l’Etatdevant ses juges, in: ‘Revue de jurisprudence de Liège, Mons et Bruxelles’, 2003, p. 716-749; A. Alen (ed.) De vijfdeStaatshervorming van 2001, 2002; A. Alen, De vijfde staatshervorming van 2001: een algemeen overzicht’, in ‘Documentatiebundelcolloquium ‘de vijfde staatshervorming van 2001’. Leuven, 16 november 2001’, 2001; F. Amez,Premières réflexions sur la réforme des institutions bruxelloises, ‘Publiekrechtelijke kronieken’ 2002, p.72.ev.; F. Amez, Unaspect oublié de la réforme de l’Etat: le régime des cultes, in ‘Journal des Tribunaux’ 2002, p. 529 e.v.; F. Delpérée, La nouvelleconfiguration de la Belgique, in: ‘Journal des Tribunaux’ 2001, p. 601 e.v.; F. Delpérée (ed.), Les lois spéciales et ordinairedu 13 juillet 2001. La réforme de la Saint-Polycarpe, 2002; F. Ingelaere en G. Clémer, Een verkenning van de vijfde staatshervorming,in ‘De bevoegdheidsverdeling in het federale België. Deel 11. Lambermont: de Staatshervormingvan 2001’, 2001; St-Polycarpe, Lombard et St-Boniface: une réforme à plusieurs visages, in ‘Administration publique (trimestriel)’2002, p. 97-329; K. Muylle et J. Van Nieuwenhove, Kroniek parlementair recht, in: ‘Tijdschrift voorBestuurswetenschappen en Publiekrecht’ 2001, p. 634 e.v.; C.I.R.C., La Cour d’arbitrage et Saint-Polycarpe: un brevetde constitutionnalité mal motivé, in ‘Journal des Tribunaux’, 2003, p. 521 e.v.; J. Van Nieuwenhove, Lambermont enLombardakkoord in juridische teksten, in ‘Tijdschrift voor Wetgeving’, 2001, pp. 268-274; Les accords du Lambermont et duLombard. Approfondissement du fédéralisme ou erreur d’aiguillage? Actes du colloque du 22 février 2002,, 2003; zie: Instituutvoor Constitutioneel recht (K.U.Leuven), Dossier: naar een (mogelijke) vijfde staatshervorming, http://www.law.kuleuven.ac.be/pubrecht/const/BIBIOTH/Staatshervorming.htm.
- Page 1 and 2:
LEVENDE DEMOCRATIE
- Page 3 and 4:
democratieDe kracht van een parleme
- Page 5 and 6:
InhoudInleiding 6Norbert De Batseli
- Page 7 and 8:
Toen ik in de zomer van 1995 aantra
- Page 9 and 10:
Inleiding9parlementaire tribune hun
- Page 11 and 12:
Inleiding11rende werk van het parle
- Page 13 and 14:
Inleiding13Met dit boek sluiten we
- Page 15 and 16:
1. HET VLAAMS PARLEMENT ALS NIEUWE
- Page 17 and 18:
het vlaams parlement, een parlement
- Page 19 and 20:
het vlaams parlement, een parlement
- Page 22 and 23:
22 het vlaams parlement, een parlem
- Page 24 and 25:
24 het vlaams parlement, een parlem
- Page 26 and 27:
26 het vlaams parlement, een parlem
- Page 28 and 29:
28 het vlaams parlement, een parlem
- Page 30 and 31:
30 het vlaams parlement, een parlem
- Page 32 and 33:
32 het vlaams parlement, een parlem
- Page 34 and 35:
34 het vlaams parlement, een parlem
- Page 36 and 37:
2 Het parlement als decreetgeverSte
- Page 38 and 39:
38 het parlement als decreetgeverti
- Page 40 and 41:
40 het parlement als decreetgevervo
- Page 42 and 43:
42 het parlement als decreetgeverde
- Page 44 and 45:
44 het parlement als decreetgeverBe
- Page 46 and 47:
46 het parlement als decreetgeverGe
- Page 48 and 49:
48 het parlement als decreetgeverva
- Page 50 and 51:
50 het parlement als decreetgevermi
- Page 52 and 53:
52 het parlement als decreetgeverEe
- Page 54 and 55:
54 het parlement als decreetgeverIn
- Page 56 and 57:
56 het parlement als decreetgeverde
- Page 58 and 59:
58 het parlement als decreetgeverbe
- Page 60 and 61:
60 het parlement als decreetgeveron
- Page 62 and 63:
62 het parlement als decreetgeveree
- Page 64:
64 het parlement als decreetgeverhe
- Page 67 and 68:
Wetgevingsbeleid, kwaliteit van wet
- Page 70 and 71:
70 Tien stellingen over wetsevaluat
- Page 72 and 73:
72 Tien stellingen over wetsevaluat
- Page 74 and 75:
74 Tien stellingen over wetsevaluat
- Page 76 and 77:
76 Tien stellingen over wetsevaluat
- Page 78 and 79:
78 Tien stellingen over wetsevaluat
- Page 80 and 81:
80 Tien stellingen over wetsevaluat
- Page 82 and 83:
82 Tien stellingen over wetsevaluat
- Page 85 and 86:
Tien stellingen over wetsevaluatie8
- Page 87 and 88:
Tien stellingen over wetsevaluatie8
- Page 89 and 90:
Tien stellingen over wetsevaluatie8
- Page 91:
TER INLEIDING1.1.ProbleemstellingEe
- Page 94 and 95:
94 De moeilijke verhouding tussen p
- Page 96 and 97:
96 De moeilijke verhouding tussen p
- Page 98 and 99:
98 De moeilijke verhouding tussen p
- Page 100 and 101:
100 De moeilijke verhouding tussen
- Page 102 and 103:
102 De moeilijke verhouding tussen
- Page 104 and 105:
104 De moeilijke verhouding tussen
- Page 106 and 107:
106 De moeilijke verhouding tussen
- Page 108 and 109:
108 De moeilijke verhouding tussen
- Page 110 and 111:
110 De moeilijke verhouding tussen
- Page 112 and 113:
112 De moeilijke verhouding tussen
- Page 114 and 115:
114 De moeilijke verhouding tussen
- Page 116 and 117:
5 Het Vlaams Parlement en zijnverho
- Page 118 and 119:
118 Het vlaams parlement en zijn ve
- Page 120 and 121:
120 Het vlaams parlement en zijn ve
- Page 122 and 123:
122 Het vlaams parlement en zijn ve
- Page 124 and 125:
124 Het vlaams parlement en zijn ve
- Page 126:
126 Het vlaams parlement en zijn ve
- Page 129 and 130:
1. INLEIDINGEen klassieke, parlemen
- Page 131 and 132:
Parlement als maatschappelijk forum
- Page 133 and 134:
Parlement als maatschappelijk forum
- Page 136 and 137:
7 Het petitierecht in het Europa va
- Page 138 and 139:
138 Het petitierecht in het europa
- Page 140 and 141:
140 Het petitierecht in het europa
- Page 142 and 143:
142 Het petitierecht in het europa
- Page 144 and 145:
144 Het petitierecht in het europa
- Page 146 and 147:
146 Het petitierecht in het europa
- Page 148 and 149:
148 Het petitierecht in het europa
- Page 150 and 151:
150 Het petitierecht in het europa
- Page 152 and 153:
152 Het petitierecht in het europa
- Page 154 and 155:
154 Het petitierecht in het europa
- Page 156 and 157:
156 Het petitierecht in het europa
- Page 158 and 159:
158 Het petitierecht in het europa
- Page 160:
160 Het petitierecht in het europa
- Page 163 and 164:
1. OVERHEIDSCOMMUNICATIE: GEEN SINE
- Page 165 and 166:
De publiekswerking van het vlaams p
- Page 167 and 168:
De publiekswerking van het vlaams p
- Page 169 and 170:
De publiekswerking van het vlaams p
- Page 171 and 172:
De publiekswerking van het vlaams p
- Page 173 and 174:
De publiekswerking van het vlaams p
- Page 175 and 176:
De publiekswerking van het vlaams p
- Page 178 and 179:
9 Media en parlement: een complexe
- Page 180 and 181:
180 Media en parlement: een complex
- Page 182 and 183:
182 Media en parlement: een complex
- Page 184 and 185:
184 Media en parlement: een complex
- Page 186 and 187:
186 Media en parlement: een complex
- Page 188 and 189:
10 De relatie van het VlaamsParleme
- Page 190 and 191:
190 De relatie van het vlaams parle
- Page 192 and 193: 192 De relatie van het vlaams parle
- Page 194 and 195: 11 Het Vlaams Parlement en Europa:o
- Page 196 and 197: 196 Het vlaams parlement en europad
- Page 198 and 199: 198 Het vlaams parlement en europak
- Page 200 and 201: 200 Het vlaams parlement en europaI
- Page 202 and 203: 202 Het vlaams parlement en europaH
- Page 204 and 205: 204 Het vlaams parlement en europac
- Page 206 and 207: 206 Het vlaams parlement en europaD
- Page 208 and 209: 208 Het vlaams parlement en europaE
- Page 210 and 211: 210 Het vlaams parlement en europaa
- Page 212 and 213: 212 Het vlaams parlement en europaH
- Page 214 and 215: 214 Het vlaams parlement en europae
- Page 216 and 217: 216 Het vlaams parlement en europab
- Page 218 and 219: 218 Het vlaams parlement en europaS
- Page 220 and 221: 220 Het vlaams parlement en europah
- Page 222 and 223: 222 Het vlaams parlement en europaj
- Page 224 and 225: 224 Het vlaams parlement en europad
- Page 226 and 227: 226 Het vlaams parlement en europam
- Page 228: 228 Het vlaams parlement en europam
- Page 231 and 232: In het eerste hoofdstuk werd reeds
- Page 233 and 234: Hoe parlementen omgaan met de infor
- Page 235 and 236: Hoe parlementen omgaan met de infor
- Page 237 and 238: 1. PROBLEEMSTELLING EN PLANIn een d
- Page 239 and 240: Vlaams parlement en verkiezingen 23
- Page 241: Vlaams parlement en verkiezingen241
- Page 245 and 246: Vlaams parlement en verkiezingen245
- Page 247 and 248: Vlaams parlement en verkiezingen247
- Page 249 and 250: Vlaams parlement en verkiezingen249
- Page 251 and 252: Vlaams parlement en verkiezingen251
- Page 253 and 254: Vlaams parlement en verkiezingen 25
- Page 255 and 256: Vlaams parlement en verkiezingen255
- Page 257 and 258: Vlaams parlement en verkiezingen257
- Page 259 and 260: Vlaams parlement en verkiezingen259
- Page 261 and 262: Vlaams parlement en verkiezingen261
- Page 263 and 264: DankwoordDe Voorzitter van het Vlaa