Levende democratie - Vlaams Parlement

Het vlaams parlement en europa227Hoe sympathiek en aantrekkelijk de suggesties om de parlementen in te schakelen inde formele beslissingsstructuur ook klinken, we moeten ervoor opletten de Europesebesluitvormingsprocedures niet extra te verzwaren, niet nog minder transparant temaken. Het heeft überhaupt geen zin dat elke maatregel, alvorens toepasbaar te zijn, eenparlementaire meerderheid vindt in elk van de vijfentwintig lidstaten en hun regio’s. Ophet eerste gezicht zou dat heel democratisch zijn. Lidstaten of regio’s zullen niet meergeconfronteerd worden met Europese regels waar ze zelf niet achter staan. Maar dat zouhet Europese integratieproces tot stilstand brengen. De Unie zou niet meer in staat zijnom doortastende beslissingen te nemen, die precies nodig zijn om grensoverschrijdendeproblemen aan te pakken of om de globalisering in goede banen te leiden. Als een lidstaatof een regio door het lidmaatschap van de EU de doelstellingen ervan onderschrijft en eenbijdrage had in de formulering van die doelstellingen (zeg maar het basisverdrag), danmoet een lidstaat of een regio ook aanvaarden dat sommige beslissingen minder enthousiastonthaald zullen worden. Democratie betekent niet dat men altijd gelijk krijgt en datalle beslissingen vage compromissen worden waar niemand meer tegen kan zijn omdatze uitgehold zijn. Democratie impliceert ook dat men soms aan het kortste eind trekt.Dat betekent niet dat regionale en nationale parlementen niet betrokken moeten wordenbij de besluitvorming. Integendeel, dat zou leiden tot een vervreemding die erg contraproductiefis. Bovendien, zoals we eerder stelden, kan een parlementaire inbreng echteen meerwaarde betekenen. Er moet gezocht worden naar een evenwicht tussen efficiëntieen inspraak in de besluitvorming. Het idee om een parlementslid op te nemen in dedelegaties die de Raad bijwonen, kan bijvoorbeeld interessant zijn.In deze bijdrage hebben we gesteld dat enkele institutionele hervormingen erg zinvolzouden zijn. Het ontwerp Grondwettelijk Verdrag van de Conventie komt hier gedeeltelijkaan tegemoet. Maar daarnaast lijkt een belangrijke verantwoordelijkheid vooral bijde parlementen zelf te liggen. De realisatie van hun potentiële meerwaarde is ook afhankelijkvan de interne organisatie en van de manier waarop de Europese politiek wordtbehandeld. Zelfs zonder belangrijke institutionele wijzigingen kunnen parlementenhun invloed op de Europese besluitvorming aanzienlijk vergroten. Hiermee verwijzenwe niet naar de mogelijkheid die parlementen hebben om ‘hun’ ministers in de Raad aanhanden en voeten te binden door hun een strikt mandaat mee te geven dat niet ongestraftgenegeerd kan worden. Dat machtsmiddel systematisch aanwenden, zou een nogalkrampachtige reflex zijn, waarvan we de nadelen eerder beschreven. Er zijn nog anderemanieren om te participeren aan het ontzettend bruisend en dynamisch proces van deEuropese besluitvorming. Parlementen kunnen betrokken worden bij de totstandkomingvan het (nationale) standpunt dat in de Raad verdedigd zal worden, er kunnen contactengelegd worden met het Europees Parlement (al dan niet geformaliseerd), parlementsledenkunnen deel uitmaken van of contacten onderhouden met de netwerkenwaar de Europese wetgeving wordt voorbereid, parlementen kunnen soms gezamenlijkeen standpunt innemen, enzovoort.De ultieme voorwaarde blijft evenwel dat parlementen bereid moeten zijn om Europesepolitiek te integreren in hun dagelijkse werkzaamheden én hierover te communicerennaar de bevolking. Als een ontwerpbesluit echter pas besproken wordt wanneer het ineen finaal stadium zit, dan zal dat leiden tot frustratie: op dat moment wordt het namelijkmoeilijk om nog wijzigingen aan te brengen. Het is dan ook van belang dat de parle-