Levende democratie - Vlaams Parlement

Het vlaams parlement en europa215wanneer hij moet voor- of tegenstemmen. Om diverse redenen, waarop we hieronder nogzullen terugkomen, wordt dit extreme systeem nergens toegepast. In Denemarken wordthet waarschijnlijk het dichtst benaderd.Als parlementen een oogje in het zeil willen houden en de activiteiten van hun ministerin de Raad willen volgen, is het natuurlijk belangrijk dat ze over voldoende informatiebeschikken. Protocol nr. 9, gehecht aan het Verdrag van Amsterdam, bepaalt dat alle discussiedocumentenen voorstellen van de Commissie aan de (nationale) parlementenbezorgd moeten worden. Van regionale parlementen is in dat protocol geen sprake, maarin de praktijk zijn commissievoorstellen ook via het internet toegankelijk, waardoorregionale parlementsleden de meeste voorstellen vrij eenvoudig kunnen verkrijgen.Bovendien wordt tussen de indiening van een voorstel en de beslissing erover door deraad, een periode van minimaal zes weken uitgetrokken, precies om de parlementen detijd te geven om hierover te reflecteren en eventueel de ministers instructies mee tegeven.Waarnemers hebben opgemerkt dat de overschakeling naar meer stemmingen bij(gekwalificeerde) meerderheid ertoe leidt dat de impact van de nationale parlementen opde Europese besluitvorming verzwakt. 491 Men kan weliswaar duidelijke instructies meegevenaan de nationale minister, maar het kan best zijn dat deze in een stemming hetonderspit moet delven. Toch is het besluit dat op die manier gestemd wordt ook van toepassingin de lidstaat waar het parlement er zich tegen verzette. De vraag die door Smithgesteld wordt, is erg belangrijk:‘Wie moet je beschuldigen indien je eigen minister, voor een materie waarover met gekwalificeerde meerderheidwordt beslist, tégen een beslissing stemt waar je achteraf toch door gebonden bent?’ 492Eerder hebben we geargumenteerd dat het vanuit democratisch oogpunt perfect verdedigbaar,zelfs wenselijk is, dat er meerderheidsstemmingen plaatsvinden. Het democratischdeficit dat op die manier dreigt te ontstaan, kan alleen maar opgevuld worden doorhet Europees Parlement medebeslissingsrecht te geven. Voor de meeste domeinen dieonder de gekwalificeerde meerderheidsstemming vallen, is dat intussen overigens hetgeval.Er duikt echter nog een probleem op. Vele parlementen zijn op zoek naar manierenom hun greep op de activiteiten van hun ministers in de Raad te versterken en overwegenom het systeem van de ‘instructed minister’ verder te verfijnen en vooral sterker af tedwingen: het parlement moet meer toezicht uitoefenen op hoe de minister zichgedraagt. 493 Veronderstel evenwel dat in elke lidstaat de parlementen precieze instructieszouden meegeven aan de ministers. Als de ministers hun mandaat willen overschrijden,moeten ze ofwel eerst terugkoppelen naar hun parlement, ofwel zullen ze door de thuis-491 Zie in dit verband o.m. J. Rideau, National parliaments and the European Parliament: cooperation and conflict in:E. Smith (ed.), ‘l.c.’, p. 167.492 E. Smith, o.c., p. 15. (Eigen vertaling)493 Onderzoek van Katz in nationale parlementen toont aan dat nationale parlementsleden massaal ‘te weinig’antwoorden op de vraag ‘oefent het nationaal parlement te veel of te weinig toezicht uit op de positie diede regering van uw land inneemt in de Raad?’. Het gemiddelde op een 7-puntenschaal in 10 landen was 5,22.Zie: R. Katz, Representation, the locus of democratic legitimation and the role of the national parliaments in the European Union,in: R. Katz, B. Wessels (eds.), ‘l.c.’, p. 40-41.Uit een onderzoek bij een groot aantal nationale (1392) en EU-parlementsleden (310) blijkt dat een grotemeerderheid voorstander is van het systeem van ‘instructed ministers’.