Levende democratie - Vlaams Parlement

212 Het vlaams parlement en europaHoewel de parlementen, die bij de ratificatie betrokken worden, in theorie over bijzonderveel macht beschikken (ze kunnen desnoods verhinderen dat er ook maar een kommaverplaatst, geschrapt of toegevoegd wordt aan de verdragen), bestaat er uitgerekend bij deparlementen veel ongenoegen over de procedure tot herziening van de verdragen. In depraktijk wordt er immers een akkoord gesloten tussen de regeringen van de lidstaten, datvervolgens als ‘te nemen of te laten’ wordt voorgelegd aan de parlementen. Een weigeringtot ratificatie zou de EU onderdompelen in een constitutionele crisis. De facto is de machtvan de parlementen dus niet zo groot, hoewel de regeringsvertegenwoordigers tijdens deonderhandelingen anticiperen op de vermoedelijke reactie van de parlementen: ze hoedener zich wel voor om beslissingen te nemen die absoluut onaanvaardbaar zijn in de thuisbasis.Soms wordt, bijvoorbeeld onder impuls van de nationale parlementscommissie diezich met Europese aangelegenheden bezighoudt, wel een nationaal of zelfs regionaal parlementairdebat georganiseerd, maar in de praktijk merken we dat deze debatten vaaknogal oppervlakkig zijn en dat soms decennia oude standpunten gewoon herhaald worden.Dit soort debatten kan de regeringsonderhandelaars wel een algemeen richtingsgevoelmeegeven, maar het kan hen nauwelijks sturen bij de concrete onderhandelingen.In Nice (2000) beslisten de staats- en regeringsleiders dat een nieuwe methode wenselijkis om de verdragsherzieningen voor te bereiden. De nationale parlementen zoudenhier sterker bij betrokken moeten worden. Als antwoord hierop werd door de EuropeseRaad van Laken een Conventie ingesteld. In de Conventie hadden parlementsvertegenwoordigerseen belangrijke plaats: elk nationaal parlement stuurde twee afgevaardigden(tegenover één regeringsafgevaardigde per lidstaat). Bovendien was ook het Europees Parlementmet zestien leden sterk vertegenwoordigd. Regionale parlementen waren nietrechtstreeks betrokken partij (hoewel het een lidstaat vrij stond om een vertegenwoordigervan een deelstaatparlement in de tweekoppige parlementaire delegatie op te nemen).Wel had het Comité van de Regio’s zes waarnemers benoemd: vertegenwoordigers van deregio’s en de lokale overheden. De Conventie had de taak om na te denken over de toekomstvan de EU (onder meer in het licht van de uitbreiding) en in die zin de volgendeIGC (2003-2004) voor te bereiden. Het idee was dat, als de Conventie met duidelijkestandpunten, bij voorkeur concrete tekstvoorstellen voor bijvoorbeeld een Europesegrondwet, naar buiten zou komen, het erg moeilijk zou worden voor de regeringsvertegenwoordigersin de IGC om dat standpunt te negeren.Er werd dus een proces op gang gebracht, waarbij er een belangrijke inbreng was voorbehoudenaan de parlementen. Of correcter: voor de vertegenwoordigers die de parlementenhebben aangeduid. We moeten namelijk opmerken dat de conventieformuleniet nieuw is: ze werd eerder al (overigens met succes) gehanteerd voor de opstelling vanhet Europese Grondrechtencharter. Ook hier waren de afgevaardigden van de nationaleparlementen het sterkst vertegenwoordigd, maar dat heeft in de meeste lidstaten nietgeleid tot grootse parlementaire debatten. Integendeel, de meeste vertegenwoordigerswerkten erg geïsoleerd van ‘hun’ parlement. Van een permanent terugkoppelingsproceswas nooit sprake.De conventieformule biedt dus wel mogelijkheden om een breder parlementair debatop gang te brengen over belangrijke aspecten van de Europese integratie, maar vormthier op zichzelf geen garantie voor. Het is aan de parlementen zélf om het debat te organiserenen op die manier inspiratie (eventueel een mandaat) mee te geven aan de verte-