Levende democratie - Vlaams Parlement

Het vlaams parlement en europa211Het Europees Parlement kan dus om uiteenlopende redenen niet meteen de plaatsinnemen of alle functies overnemen van de andere parlementen. Wie de democratie inEuropa wil versterken, mag niet alleen aandacht hebben voor het Europees Parlement;ook de parlementen van regio’s en lidstaten hebben een belangrijke rol te spelen.3. DE PLAATS VAN NATIONALE EN REGIONALE PARLEMENTEN IN DE EUROPESEBESLUITVORMINGIn dit deel gaan we na welke rol nationale en regionale parlementen vandaag in de Europesebesluitvorming spelen of zouden kunnen spelen. We evalueren deze mogelijkheden opbasis van de vaststellingen uit het vorige deel: een sterk Europa en dus sterke Europeseinstellingen vallen perfect te rijmen met een streven naar democratie, maar tegelijk moetaandacht gaan naar inspraak en betrokkenheid van de bevolking van de lidstaten en hunregio’s.We geven in dit overzicht een veeleer algemeen beeld en staan niet in detail stil bij deverschillende manieren waarop de inspraak geregeld is in afzonderlijke lidstaten enregio’s. Ook bestaan in de verschillende pijlers en voor specifieke beleidsdomeinen somsaparte regelingen, onder meer in verband met transparantie, die van invloed zijn op derol die nationale en regionale parlementen (kunnen) spelen. Ook hier beperken we onstot algemeenheden en leggen voornamelijk nadruk op de eerste pijler (hieronder vallende bevoegdheidsdomeinen van de regio’s), maar de meeste vaststellingen gelden ook voorde tweede en derde pijler. Wel maken we een onderscheid tussen verschillende soortenbeslissingen: in de eerste plaats gaat het om verdragswijzigingen en om wetgevendebeslissingen. We besteden ook aandacht aan het erg belangrijke prelegislatieve verhaal engaan ten slotte (beknopt) in op de uitvoering van de beslissingen.3.1.VerdragswijzigingenDe methode die traditioneel gebruikt wordt om verdragen ter herzien, is die van de IntergouvernementeleConferentie (IGC): vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstatenonderhandelen gedurende een aantal maanden in een meestal besloten sfeer overde verdragsherziening, waarna de staatshoofden en regeringsleiders op een EuropeseRaad de finale knopen doorhakken.De verdragstekst die op die manier tot stand komt, moet door alle lidstaten bekrachtigdworden. Hoe dat precies in zijn werk gaat, wordt door elke lidstaat afzonderlijk geregeld.We stellen echter vast dat de ratificatie overal gebeurt door de nationale parlementen,hoewel in sommige lidstaten ook de bevolking zich via referenda kan uitspreken.Uiteindelijk stemmen dus parlementsleden over de basisverdragen en de wijzigingen diehieraan worden aangebracht. In België is niet alleen de instemming vereist van het federaleparlement (Kamer en Senaat), maar ook van de vijf deelstaatparlementen. In sommigeandere federale staten wordt in de betrokkenheid van de regio’s voorzien doordat defederale Kamer (zoals de Duitse Bundesrat, waarin regionale ministers zetelen) moet stemmenover de herziening van de verdragen. Nergens is de invloed van de regionale parlementenzo rechtstreeks geregeld als in België.