Levende democratie - Vlaams Parlement

210 Het vlaams parlement en europaantwoordelijkheid, er is een langetermijnperspectief dat in de gaten gehouden moetworden 483 , er moeten principiële (misschien ideologische) keuzes worden gemaakt, ermoet over worden gewaakt dat ook aan minder sterk georganiseerde groepen wordtgedacht.Vooraleer we ingaan op de rol van nationale en regionale parlementen, nog enkeleopmerkingen over het Europees Parlement.Wie streeft naar een democratischere EU kan er niet omheen dat een versterking vanhet Europees Parlement belangrijk is. 484 Dat parlement is de enige rechtstreeks verkozeninstelling in de EU. Tegen de tendens bij andere parlementen in, is de macht van hetEuropees Parlement in de loop van de voorbije jaren gegroeid, maar de beperkte betrokkenheidvan dat Parlement bij cruciale beleidsbeslissingen in de eerste pijler en bij detweede en de derde pijler leidt tot een democratisch deficit. Aan de rechtstreeks verkozenleden van het parlement kan zonder twijfel meer eindverantwoordelijkheid wordengegeven, zonder dat dat op een ernstige manier ten koste zou gaan van de effectiviteit vande besluitvorming. Een veralgemening van de medebeslissingsprocedure zou al een flinkestap vooruit zijn.Soms wordt het Europees Parlement door de nationale parlementen als een concurrentaangezien. Dat is onterecht: zoals hieronder zal blijken, wanneer we de rol van nationaleen regionale parlementen onder de loep nemen, hebben álle parlementen hun rol inhet versterken van de legitimiteit van Europese beslissingen en zijn ze net erg complementair.Het is bijvoorbeeld weinig realistisch te veronderstellen dat het Europees Parlementop korte termijn binnen de Europese constructie eenzelfde rol zou krijgen als denationale parlementen in de nationale politiek. Bovendien wijzen vele auteurs erop dat ereigenlijk geen Europese ‘demos’ is: Europeanen zullen het Europees Parlement pas percipiërenals ‘hun’ parlement als ze zich op een of andere manier ook Europeanen voelen. Erbestaan echter grote cultuurverschillen binnen de Unie en belangen kunnen soms flinkuiteenlopen. Dat is op nationaal of regionaal niveau uiteraard ook het geval, maar opEuropees vlak is dat veel grootschaliger (en misschien is er ook een historische erfenis:nauwelijks enkele decennia geleden spleten oorlogen Europa nog doormidden). Al bij albestaan er erg weinig ‘Europese organisaties’ waarmee de bevolking zich kan verbindenen die zouden kunnen bijdragen tot een Europees burgerschap. Zo zijn er bijvoorbeeldnog geen Europese politieke partijen 485 en Europese verkiezingen gaan nog steeds vooralover nationale thema’s. Mogelijk kan de euro een effect hebben op het gevoel een Europeesburger te zijn. Daarnaast moet benadrukt worden dat de afstand tussen een verkozeneen zijn kiezers op Europees niveau wel heel erg groot is: Wessels rekende uit dat er in denationale parlementen gemiddeld één verkozene is voor 54.844 inwoners (in de regionaleparlementen is de ‘nabijheid’ meestal nog groter), terwijl één Europees parlementslidgemiddeld 429.729 inwoners vertegenwoordigt. 486483 Dit is overigens ook een taak van de Commissie.484 Het is paradoxaal dat die lidstaten die het gebrek aan democratie in de EU het sterkst aan de kaak stellen,vaak degene zijn die het minst uit zijn op een versterking van de macht van het Europees Parlement.485 Artikel 191 van het Europees Verdrag vermeldt dat politieke partijen een belangrijke factor zijn voorintegratie binnen de EU: ‘Zij dragen bij tot de vorming van een Europees bewustzijn en tot de uiting van de politieke wil van deburgers van de Unie.’ Tot op vandaag zijn er geen echte Europese politieke partijen; regionale en nationale partijenmaken wel deel uit van eerder los gestructureerde politieke families op Europees niveau.486 B.Wessels, European parliament and interest groups, in: R. Katz, B. Wessels (eds.), ‘l.c.’, p. 106.