Levende democratie - Vlaams Parlement

20 het vlaams parlement, een parlement voor de 21ste eeuwticipatie een sterk positief effect heeft. Volgens de Leuvense economist Wim Moesenzorgt sociaal kapitaal ook voor een maatschappelijk vertrouwensklimaat dat bepalend isvoor het rendement van de economie. 15De conclusie van het onderzoek naar sociaal kapitaal is dat een gezonde politiekedemocratie ervoor moet zorgen dat de betrokkenheid van de leden van de samenlevingbij hun leefwereld wordt aangemoedigd en versterkt. Men kan zich dan de vraag stellenof het totstandkomen van de politieke beslissingen die de ordening van die samenlevingtot doel hebben, noodzakelijkerwijze ook meer en meer in een vorm van dialoog met derechtstreeks betrokkenen moet gebeuren. Die vraag gaat naar de kern van de werking vande representatieve democratie in het algemeen, en van het parlement, als ultiem instrumentvan die representatieve democratie, in het bijzonder.Het Belgische overlegmodel, dat ook de Vlaamse politieke besluitvorming kenmerkt,heeft geleid tot overleg- en adviesstructuren die op het niveau van de uitvoerende machteen belangrijke rol spelen bij het totstandkomen van nieuwe regelgevende initiatieven.Men zou dus kunnen stellen dat er al een lange traditie van gestructureerde dialoogbestaat. De discussies over de strategische adviesraden in het kader van het Beter BestuurlijkBeleid 16 tonen echter aan dat er behoefte is aan een herijking van de structuren die demaatschappelijke betrokkenheid bij het beleid vorm geven.Dat is ook het kader voor het debat over het primaat van de politiek. Het primaat vande politiek betekent dat de burgers, via de door hen gekozen volksvertegenwoordigers enpolitieke ambtsdragers, het eerste en laatste woord hebben in het openbaar bestuur. Menzou kunnen stellen dat het parlement het instrument bij uitstek is om het primaat van depolitiek gestalte te geven. Het argument van het primaat van de politiek wordt ingeroepenom aan te geven dat het ambtelijke bestuursniveau ondergeschikt is aan het verkozenpolitieke niveau. Maar daarnaast stelt het primaat van de politiek ook dat niet democratisch(door algemene verkiezingen) gelegitimeerde belangengroepen, het beleid nietdwingend mogen sturen.De vraag is echter of die gelegitimeerde politieke vertegenwoordiging wel degelijk desturende kracht in de samenleving is. Is de politiek krachtig genoeg om het gunstigeeffect van sociaal kapitaal op de samenleving ten volle te laten spelen? Luc Huyse heeft dievraag geanalyseerd in zijn essay De politiek voorbij. 17 Hij besluit dat de invloed van de politiekals ordenend gegeven in de samenleving achteruitgaat, ten voordele van grote economischeactoren, ngo’s, supranationale structuren zoals ‘Europa’, enzovoort. Dat zou kunnenbetekenen dat het democratische gehalte van de samenleving achteruitgaat, omdat15 W. Moesen, T. Van Puyenbroeck, L. Cherchye, Trust as societal capital: economic growth in European Regions, 2000.16 Tijdens de legislatuur 1999-2004 werd het Vlaamse bestuursniveau gekenmerkt door een langdurige eningrijpende discussie over de organisatie van het Vlaamse overheidsapparaat. Dat gebeurde in het kader vaneen omvattende herstructureringsoperatie die ‘Beter Bestuurlijk Beleid’ werd genoemd. Door de beoogdehervorming wordt de beleidsuitvoering toegewezen aan verzelfstandigde agentschappen, met diverse vormenvan autonomie. Bij dat vernieuwde bestuurlijke landschap horen adviesstructuren, de zogenaamdestrategische adviesraden, waarin vertegenwoordigers van het maatschappelijke middenveld en deskundigenzetelen.Zie: Ontwerp van decreet tot regeling van strategische adviesraden: verslag namens de Commissie voor Institutionele en BestuurlijkeHervormingen en Ambtenarenzaken uitgebracht door mevrouw Mieke Van Hecke en de heer Leo Peeters, in: ‘Parl. St. Vl. Parl.’,2002-2003, nr. 1607/7.17 Luc Huyse, De politiek voorbij: een blik op de jaren negentig, 1996.