Levende democratie - Vlaams Parlement

16 het vlaams parlement, een parlement voor de 21ste eeuwPolitieke Cultuur werd dan ook een containerbegrip, dat niet alleen verwees naar de politiekeinstellingen, maar ook naar partijvernieuwing, hergroeperingen van het politiekelandschap en vernieuwing van het politieke personeel. 1In het Vlaams Parlement verliep het debat over een nieuwe politieke cultuur binnenduidelijke krijtlijnen: het ging hoofdzakelijk over het uittekenen van een hedendaagseparlementaire instelling die is aangepast aan de veranderde maatschappelijke omstandigheden.2 De institutionele contouren waarbinnen die instelling tot stand moestkomen, zijn vastgelegd in de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming derinstellingen, naar het model van de nationale volksvertegenwoordiging. 3 Door de zogenaamdeconstitutieve autonomie kunnen de deelstaatparlementen wel een aantal bepalingenmet betrekking tot hun werking met een bijzonder decreet wijzigen, maar hettotaalbeeld wijzigt er niet door. 4 Het Vlaams Parlement was bij zijn oprichting dan ookeen parlement binnen de Belgische parlementaire traditie, met alle kenmerken van dien.Bij de vernieuwing van de werking van het Vlaams Parlement moest men met die beperkingrekening houden. Volledig nieuwe paden konden dus niet worden bewandeld.Niettegenstaande dat institutionele keurslijf, heeft de Vlaamse assemblee een dynamischimago weten op te bouwen. Die dynamiek is terug te vinden in enkele belangrijkekrachtlijnen:– er wordt gestreefd naar een nieuw evenwicht tussen de wetgevende en de uitvoerendemacht. Dat laat zich onder andere voelen in het feit dat er in het Vlaams Parlementmerkbaar meer wetgevende initiatieven worden goedgekeurd die uitgaan van het parlementdan in enige andere assemblee in Europa 5 , in een scherpere en meer omlijndeparlementaire controle op de regering en in meer aandacht voor de kwaliteit van deVlaamse regelgeving;– er is aandacht voor de efficiëntie van de parlementaire werking;– het parlement wordt ook beschouwd als een maatschappelijk forum. Dat betekent dater allerhande initiatieven worden genomen die de band tussen de samenleving en hetparlement verbeteren: er worden bijvoorbeeld themadebatten gehouden over actueleonderwerpen, de adviesorganen worden betrokken bij de voorbereiding van de1 N. De Batselier, Het vernieuwingsproces in het Vlaams Parlement sinds 21 mei 1995, in: ‘Jaarverslag Vlaams Parlement1997-1998’, p. 163-184.Ook het historische onderzoek van Martine Goossens over dertig jaar Vlaams Parlement, schetst een beeldvan dat debat en van de vernieuwingen die eruit zijn voortgekomen.M. Goossens, Dertig jaar Vlaams Parlement: historiek en dynamiek van een parlementaire instelling, 2002, p. 201-243.2 De verfijning van de democratie: eindverslag van het overleg in het Vlaams Parlement 1996-1997, 1997. De conclusies in diteindverslag werden goedgekeurd door CVP, VLD, SP en AGALEV.3 Het gaat om de bepalingen in ‘Titel III De Machten, Hoofdstuk II de Raden, Afdeling II Werking’ van debijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming van de instellingen.4 Een vergelijking met het Schotse parlement, dat in 1998 voor het eerst werd verkozen, is in dat opzicht leerrijk.Bij de besprekingen die de oprichting van het Schotse parlement voorafgingen in de Scottish ConstitutionalConvention, werd expliciet een breuk met de oude Britse parlementaire tradities en praktijk vooropgesteld.Het nieuwe parlement zou vrij moeten zijn om innovatief nieuwe werkvormen aan te nemen, gebaseerdop ‘best practices’ van parlementen in het buitenland. Zie: Colin F. Smith, Paul Gray, The Scottish Parliament:(re)shaping Parliamentary Democracy in the Information age, in: ‘Parliamentary affairs’, vol 52, 1999, nr. 3, p. 429.5 Vlaams Parlement: legislatuurverslag 1995-1999, p. 37- 40.