Levende democratie - Vlaams Parlement

158 Het petitierecht in het europa van de regio’sBesluitElke burger kan, zowel op federaal als op deelstatelijk niveau, zich op het petitierechtberoepen, dat ondertussen een volwaardig afdwingbaar en geïnstitutionaliseerd grondrechtvormt. Niet alleen bestaat het op federaal en elk deelstatelijk niveau, de verslagenvan de werkzaamheden van de commissies tonen bovendien aan dat er veelvuldiggebruik gemaakt wordt van deze vorm van rechtstreekse democratie. Daarbij is in eenaantal gevallen ook de finaliteit van die instantie uitgebreid: van bestuurlijk correctief totparlementair controleorgaan. Terwijl vroeger haar mediërende functie primordiaal was,is er nu een evolutie naar een uitermate geprofileerd 435 controlemechanisme vast te stellen,dat uiteraard ook de burger nauwer betrekt bij haar politieke vertegenwoordiging.5. ENKELE VOORLOPIGE CONCLUSIESUit de – weliswaar ietwat summiere – bovenstaande analyse blijkt zeer duidelijk dat hetpetitierecht kan worden opgevat als een bijzondere vorm van het recht op een vrijemeningsuiting, enerzijds doordat het recht om verzoekschriften in te dienen toepassingvindt in de relatie burger-overheid en, anderzijds, het een vraagstelling betreft. Echter, destelling poneren dat het petitierecht enkel een bijzondere en declaratoire toepassing vanhet recht op een vrije meningsuiting is, gaat voorbij aan de essentie van het petitierecht.Er kan dus ook niet met reden worden geconcludeerd dat het petitierecht een loutereexemplatieve bepaling is. Het is met andere woorden een algemeen erkend mensenrechtdat meer is dan een specifiek toepassingsgeval van het recht op vrije meningsuiting.Zelfs een summiere rechtsvergelijkende analyse van de situatie in West-Europesefederale en regionale staten toont aan dat het recht van petitie als grondrecht niet beperktis tot de federale parlementaire assemblees; bij vrijwel alle deelparlementen in Europahebben burgers, en in een aantal gevallen ook private (of publieke) rechtspersonen, hetrecht om verzoekschriften in te dienen.De wijze waarop het petitierecht is geconcipieerd, verschilt echter sterk al naargelangvan de betrokken parlementaire procedure. Die inhoudelijke en institutionele verschillenzijn (meestal?) te verklaren vanuit het nationale publiekrechtelijke systeem, waarbij– aan de ene kant – het beginsel van de hiërarchie van de rechtsnormen 436 en de rol van eenConstitutioneel Hof een grote rol spelen en – vervolgens – de politieke visie inzake conflictbeheersingen -behandeling zijn stempel drukt.In elke hiervoor besproken staat zijn de deelparlementen – vanzelfsprekend – gebondenaan de federale constitutionele bepaling die het petitierecht als grondrecht huldigt,435 Zie de uitgewerkte sites van alle parlementen, waarbij de meeste assemblees uitgebreide informatie overhet petitierecht verschaffen.436 De vraag of, en onder welke voorwaarden de (al dan niet) gefedereerde entiteiten een eigen petitierechtkunnen uitdenken, zal in elke nationale soevereine staat anders worden beantwoord. In het hierboven summiergevoerde onderzoek blijkt dat alle deelparlementen zich binnen de grenzen van de (federale) Grondwetmoeten bewegen; overigens werd vastgesteld dat iets minder dan de helft (m.n. 48,6 percent) van alle landenhet recht om verzoekschriften in te dienen onder één of andere vorm in zijn Grondwet heeft opgenomen, zie:H. Van Maarseveen, Written constitutions: a computerized comparative study, 1978, p. XIII en 112.