Levende democratie - Vlaams Parlement

142 Het petitierecht in het europa van de regio’s3. RECHTSVERGELIJKENDE ANALYSE EN BENADERING: RECHTSGROND,BESTANDDELEN EN RECHTSBESCHERMING VAN HET PETITIERECHT,GEÏLLUSTREERD AAN DE HAND VAN HET BELGISCHE FEDERALE ENVLAAMSE MODEL3.1.RechtsgrondConstitutionele,wettelijke en decretale bepalingenIn de Belgische constitutionele rechtsorde wordt zowel op federaal als deelstatelijk vlak– bijvoorbeeld het Vlaams niveau – een nagenoeg soortgelijke bepaling gehanteerd. Artikel28, eerste lid, van de Grondwet stelt: ‘Ieder heeft het recht verzoekschriften, door een of meer personenondertekend, bij de openbare overheden in te dienen’, terwijl artikel 57 van de Grondwet de uitoefeningvan het petitierecht ten aanzien van de federale parlementaire assemblees alsvolgt verfijnt: ‘Het is verboden in persoon aan de Kamers verzoekschriften aan te bieden. Elke Kamer heefthet recht de bij haar ingediende verzoekschriften naar de ministers te verwijzen. De ministers zijn verplichtomtrent de inhoud uitleg te verstrekken, zo dikwijls als de Kamer het eist.’ 324De opname in de Belgische Grondwet van twee onderscheiden artikelen benadrukt deperceptie van de opstellers ervan, in die zin dat het petitierecht zowel als een individueelpolitiek mensenrecht als een institutioneel parlementair recht geconcipieerd werd. 325In het kader van de Belgische federale staatsstructuur bevat artikel 41 van de bijzonderewet op de hervorming der instellingen van 8 augustus 1980 (hierna BWHI) een voor dedeelstatelijke parlementen aangepaste regeling. 326 Op grond van de aan de deelparlemententoegekende constitutieve autonomie 327 ex. artikel 118, §2, Grondwet, juncto artikel 49, §1,BWHI, kan de voormelde wetsbepaling met een bijzonder decreet aan de eigenheid vanelke deelstatelijke overheid worden aangepast.324 Het volledige artikel 28 van de Grondwet, dat trouwens een plaats vindt in Titel II met betrekking tot defundamentele rechten en vrijheden, is van gelijke toepassing op de federale en de deelstatelijke overheden, engeldt dus ook voor de wetgevende en de uitvoerende machten op die onderscheiden niveaus (evenzeer derechterlijke macht, met dien verstande dat in het Belgisch federalisme de deelstaten geen bevoegdheid inzakede organisatie van die staatsmacht genieten), terwijl artikel 57 van de Grondwet is opgenomen in ‘HoofdstukI. De federale Kamers’ en bijgevolg enkel toepasselijk is voor de Kamer van volksvertegenwoordigers ende Senaat.325 En bijgevolg een parlementair controlemechanisme op de regering.326 Artikel 41 van de BWHI stelt de volgende regeling voorop: ‘Het is verboden in persoon aan de Raden verzoekschriftenaan te bieden. Elke Raad heeft het recht de bij hem ingediende verzoekschriften naar de Regering te verwijzen. De Regering is verplichtomtrent de inhoud uitleg te verstrekken zo dikwijls als de Raad het vordert.’ Die wetsbepaling is een nagenoeg exacteblauwdruk van artikel 57 van de Grondwet.327 Die bevoegdheid houdt in dat de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, alsook het Vlaamse en WaalseGewest door middel van een ‘bijzonder decreet’ – dat wil zeggen, een decreet aangenomen met een bijzonderemeerderheid van twee derden van de uitgebrachte stemmen, op voorwaarde dat de meerderheid van deleden van de betrokken Raad aanwezig is - de bepalingen van enkele vooropgestelde artikelen van de (federale)bijzondere wet op de hervorming der instellingen kan wijzigen. De Raad van State koppelt aan de uitoefeningvan de constitutieve autonomie evenwel een aantal voorwaarden: de decreterende bevoegdheid beperktzich tot de aangelegenheid die in het oorspronkelijke artikel was geregeld en mag geen afbreuk doen aanandere bepalingen van de Grondwet of andere bijzondere wetten. Zodoende mag een decreetgever wel normerendoptreden inzake het petitierecht, maar kan artikel 41van de BWHI geen rechtsgrond bieden voor deinvoering en de regeling van het ‘volksinitiatief’.