Levende democratie - Vlaams Parlement

112 De moeilijke verhouding tussen parlement en regeringgeen vat. De interne verdeeldheid van de politieke elite maakt bovendien dat beslissingencompromissen zijn waarover onderhandeld is. Niemand slaagt er in om volledig zijnstandpunt op te leggen en het gaat bijna altijd om een compromis tussen strijdige opvattingen.Eerste minister Gaston Eyskens stelde het ooit bijzonder treffend: ‘Een dromedaris iseen paard dat door de kabinetsraad is gelopen’. 260De ware breuklijn van onze democratie is niet die tussen regering en parlement, nochtussen wetgevende macht en uitvoerende macht, maar wel de strikte scheiding tussenmeerderheid en oppositie. De regering is de emanatie van een meerderheid in het parlement,ze legt verantwoording af aan die meerderheid. Het is daarbij niet de bedoeling omin dialoog te treden met de oppositie. Verder moet men voor ogen houden dat regeringen parlementaire meerderheid niets anders zijn dan het verlengstuk van de politieke partijenbinnen de instellingen van dit land. De regering valt wanneer er onenigheid ontstaattussen die partijen, die op hun beurt gedomineerd worden door hun elites.In dit model blijft het parlement een noodzakelijk instrument, zij het niet als controlerendorgaan. Het parlement is niet de plaats waar beslissingen worden genomen, maarwel de plaats waar de kaarten worden verdeeld. Na de verkiezingen beschikt iedere partijover een aantal manschappen en om tot politieke besluitvorming te komen, heeft mennu eenmaal een parlementaire meerderheid nodig. Of anders uitgedrukt, het parlementbepaalt de representativiteit van de onderhandelaars.De partijendemocratie mag dan al geen parlementaire democratie zijn in de ideëlebetekenis van het woord – een vergadering waar eenieder naar eer en geweten stemt –toch biedt het bestaan van het parlement een belangrijke meerwaarde. Het parlementblijft voor de oppositie een bevoorrecht mediatiek hoogtepunt, de plaats waar de oppositieopenlijk in debat gaat met de meerderheid. Dat zorgt ervoor dat de arrogantie, eigenaan elke meerderheid, ingetoomd wordt. De kritiek van de oppositie werkt niet repressief– de oppositie zal slechts uiterst zelden een minister de laan kunnen uitsturen – maar welpreventief: de meerderheid beseft dat niet ‘alles’ mogelijk is omdat de oppositie niet zalnalaten de zwakke punten bloot te leggen. Bovendien kunnen partijen zo bepaaldeaspecten onder de aandacht brengen. Dat heeft soms verregaande en onverwachte gevolgen.Sommige partijen hebben nog weinig regeringsdeelname op hun actief, maar hebbenwel al belangrijke punten van hun programma verwezenlijkt. Voorbeelden daarvanwaren de Volksunie en Agalev.Een ander voordeel van de particratie mag evenmin worden onderschat. In het beginvan mijn betoog heb ik gewezen op de dramatische afloop van het regime van LodewijkXVI en het feit dat dat deels kan worden toegeschreven aan het ontbreken van conflictoplossendemechanismen. 261 De particratie en de onderhandelingen tussen politiekeelites werken als een bijzonder efficiënt conflictoplossend mechanisme: ons land kentweinig diepe crisissen. De onderhandelingen hebben een matigende invloed, de scherpstekantjes worden weggevijld en de oplossing is er noodzakelijk één waar meer partijenmee kunnen leven. Degenen die ervoor pleiten om de burger meer en rechtstreekser bijhet politieke gebeuren te betrekken, moeten beseffen dat dat niet zonder gevaar is. Hetpolitieke debat zal ongetwijfeld boeiender worden indien men de burger rechtstreekser260 H. De Ridder, o.c., p. 108.261 Zie hoger p. 100.