Levende democratie - Vlaams Parlement

De moeilijke verhouding tussen parlement en regering1093.11.Legislatuurparlementen:een gevaarlijke techniek?Het Vlaams Parlement is een legislatuurparlement in de strikte betekenis van het woorden kan dus niet worden ontbonden. 246 In 1993 werd het federale parlement omgevormdtot een ‘quasi-legislatuurparlement’ in die zin dat de bevoegdheid van de uitvoerendemacht om het parlement te ontbinden verregaand werd ingeperkt. 247 Voortaan kan deKoning de kamers nog slechts ontbinden in de verschillende hypotheses, vermeld in deGrondwet. 248 Ten eerste, wanneer de Kamer een motie van vertrouwen in de regering verwerpt,zonder een opvolger voor de eerste minister voor te dragen. Ten tweede, wanneerde Kamer een motie van wantrouwen aanneemt tegen de regering zonder een opvolgervoor de eerste minister aan te wijzen. Ten derde, wanneer de regering haar ontslag heeftaangeboden, maar dan enkel wanneer de Kamer, bij absolute meerderheid van haarleden, instemt met de ontbinding. Een vierde hypothese werd niet uitdrukkelijk voorzien,namelijk wanneer de door de Kamer aangewezen opvolger er niet in slaagt om eenregering te vormen. In de parlementaire voorbereiding leest men dat deze hypothese ereigenlijk op neer komt dat geen opvolger werd aangewezen en dat de Koning dan hetrecht heeft om de kamers te ontbinden. 249Sommige auteurs hebben het gerationaliseerd parlementarisme afgedaan als een‘politieke gadget’. 250 Mijns inziens is er meer aan de hand. Het gerationaliseerd parlementarismeis niet zonder gevaar. 251 Een klassieke techniek om de echt zware politieke crisissenop te lossen, bestond in het ontbinden van de kamers. Hoe heeft men bijvoorbeeld dekoningskwestie opgelost? De verkiezingen van 26 juni 1949 hadden niet gezorgd vooreen meerderheid die de crisis kon lichten. Op 4 juni 1950 werden opnieuw verkiezingenuitgeschreven en deze keer kwam een werkbare meerderheid uit de stembus. Hieruitblijkt dat het niet verstandig is om deze conflictoplossende strategie te bemoeilijken.In Nederland is het kabinet-Balkenende I (CDA-VVD-Lijst Pim Fortuyn) gevallenenkele maanden na de verkiezingen van mei 2002 als gevolg van de interne verdeeldheidvan de LPF. Uiteindelijk werd deze zware politieke crisis opgelost door nieuwe verkiezingente organiseren in januari 2003. Het klassieke conflictoplossende mechanisme heeftgewerkt en een regering-Balkenende II (CDA-VVD-D66) zag het levenslicht.Hetzelfde geldt eveneens voor Vlaanderen. Wat doet men met een parlement, samengesteldna een Fortuyn-trauma? Moet zo’n verdeeld en verlamd parlement het vijf jaarvolhouden, zelfs indien er onregeerbaarheid dreigt? Beseft men wel ten volle dat men indergelijke omstandigheden het Vlaams Parlement niet kan ontbinden?246 Artikel 117 Grondwet.247 Zie de verwijzingen in voetnoot 231.248 Artikel 96 Grondwet.249 Verslag-Vandenberghe in: ‘Pasinomie’, 1993, p. 1054 e.v.250 Alen en J. Clement, ‘Legislatuurregering’ en ‘legislatuurparlement’: politieke gadgets of een wezenlijke innovatie?, in‘l.c.’, p. 195 e.v.; F. Delpérée, Les autorités fédérales, in F. Delpérée (ed.) ‘La Constitution fédérale du 5 mai 1993’,1993, p.11.251 H. Vuye, A la recherche d’un équilibre entre le pouvoir exécutif et le pouvoir législatif, in: ‘l.c.’ p. 39 e.v.