Levende democratie - Vlaams Parlement

102 De moeilijke verhouding tussen parlement en regeringmen logischerwijze deze verantwoordelijkheid afgeleid uit het feit dat de kamers de aanwezigheidvan de ministers kunnen vorderen. 215 Het is immers precies omdat de ministersverantwoordelijk zijn voor het parlement dat de kamers hun aanwezigheid kunnenvorderen. Zo leest men bij Thönissen reeds in de eerste uitgave van zijn handboek staatsrecht(1844):‘… comme les chambres sont appelées à contrôler les actes du pouvoir exécutif, il serait en même tempsinjuste et absurde de refuser aux représentants de ce pouvoir la faculté de se faire entendre devant leursjuges.’ 216Die politieke verantwoordelijkheid houdt in dat een minister, of een regering, die nietlanger het vertrouwen geniet van het parlement, moet aftreden. 217 Concreet betekent datdat het parlement de regering controleert en, zo nodig, de regering ten val kan brengen.3.5.Het evenwicht tussen regering en parlement in de Belgische grondwet van 1831De Belgische grondwetgever heeft met de grondwet van 1831 een evenwicht gerealiseerdtussen de uitvoerende en de wetgevende macht dat lang stand zal houden en dat door velelanden zal worden overgenomen. Sommige Franse auteurs stellen zelfs ronduit dat deBelgische grondwet van 1831 aan de basis ligt van een nieuw politiek systeem, namelijkde parlementaire monarchie. 218Het bereikte evenwicht bestond in twee discretionaire bevoegdheden. 219 Enerzijdskan het parlement de regering doen vallen op welk moment en om welke reden ook enanderzijds kan de uitvoerende macht, op welk moment en om welke reden ook, het parlementontbinden. Beide exorbitante bevoegdheden zorgen voor een evenwicht. De Belgischegrondwetgever van 1831 paste zo op sublieme wijze de leer van Montesquieu toe:‘Pour qu’on ne puisse abuser du pouvoir, il faut que, par la disposition des choses, le pouvoir arrête le pouvoir’220 . De Franse grondwetgever zal op zijn beurt dit evenwicht tussen uitvoerende enwetgevende macht opnemen in de grondwettelijke wetten van 1875 (de derde Republiek).Dat evenwicht, dat conflictoplossende mechanisme kan duidelijk geplaatst wordenop de breuklijn tussen de uitvoerende macht en de wetgevende macht. In het negentiende-eeuwseBelgië was dat, net zoals in Frankrijk, een fundamentele breuklijn.215 Artikel 88, al. 3 Grondwet 1831: ‘Les Chambres peuvent requérir la présence des Ministres’.216 J.-J. Thönissen, Constitution belge annotée, 1844, p. 232.217 Over deze politieke verantwoordelijkheid, zie: L. Huyse, De opmars van de Calimero’s. Over verantwoordelijkheidin de politiek, 1999; Y. Sacreas, De politieke ministeriële verantwoordelijkheid, in: ‘Tijdschrift voor Bestuurswetenschappenen Publiekrecht’, 2001, p. 624 e.v.218 Zie hierover: J. Gillissen, o.c., p. 132 e.v.219 Zie: J. De Meyer, Constitutionele aspecten van de parlementsontbinding, in: ‘Res Publica’, 1972, p.185-193; A. Mast,La nomination et la révocation des ministres, in ‘Journal des Tribunaux’, 1949, p. 649 e.v.; P. Lauvaux, Le droit de dissolution.Quelques aspects constitutionnels de l’exercice et des effets du droit de dissolution au cours de crises politiques récentes, ‘Administrationpublique (Trimestriel)’, 1979-80, p. 246 e.v.; P. Lauvaux, La dissolution des assemblées parlementaires, 1983;J.Velu, La dissolution du parlement, 1966; B. Waleffe, ‘Le Roi nomme et révoque ses ministres’. La formation et la démission desgouvernements en Belgique depuis 1944, 1971.220 Montesquieu, De l’esprit des lois, Boek XI, Hoofdstuk IV.