Levende democratie - Vlaams Parlement

100 De moeilijke verhouding tussen parlement en regeringwapens zal zijn, goedkeuren en de militaire uitgaven bepalen. 207 Ook dat was eertijds eenbelangrijk pressiemiddel. In een moderne democratie is het goedkeuren van het legercontingentverworden tot een formaliteit en nog weinigen zullen daarin een controlemomentzien vanwege het parlement. 208 In minder democratische landen daarentegenblijft dat aspect nog altijd een belangrijk punt.3.3.De Franse grondwet van 1791:geen conflictoplossende mechanismenIn alle politieke systemen ontstaan weleens crisissen. Het is dan ook belangrijk dat erconflictoplossende mechanismen bestaan, dat wil zeggen politieke noodscenario’s waarmen naar kan teruggrijpen, indien nodig.De Franse grondwet van 1791 kent nauwelijks mechanismen die een conflict tussenregering en parlement kunnen oplossen. Zo kan de Koning in geval van conflict het parlementniet ontbinden, hetgeen een klassiek middel is om een dergelijk conflict op te lossen.Wanneer dergelijke politieke noodscenario’s ontbreken, dan komt men noodzakelijkterecht in een politieke patstelling tussen wetgevende en uitvoerende macht. Dat isdan ook vrij snel gebeurd met het regime van Lodewijk XVI. Een factor die dat alles op despits dreef, was het opschortende vetorecht dat aan de Koning was toebedeeld. 209 Dedecreten (‘décrets’), goedgekeurd door het parlement werden wet (‘loi’) na bekrachtigingdoor de Koning. Die kon evenwel gedurende drie opeenvolgende legislaturen – de legislatuurbedroeg 2 jaar – weigeren om de tekst, goedgekeurd door het parlement, tebekrachtigen. Men moet bovendien voor ogen houden dat dit opschortende veto de enigmogelijke ‘tussenkomst’ van de Koning in het wetgevend proces was: de Koning had geeninitiatiefrecht, noch amenderingrecht. Hij kon dus onmogelijk voor de stemming corrigerendageren. Telkens als de Koning dat vetorecht gebruikte, gaf dat niet alleen aanleidingtot een politieke crisis, maar zelfs tot ware volksopstanden. 210 Dat is onvermijdelijk.Het vetorecht is immers opgebouwd volgens een zwart-witstramien waarbij iederemogelijkheid tot nuancering ontbreekt. De Koning komt immers pas tussenbeide wanneerhet wetgevende proces nagenoeg beëindigd is. De vorst wordt zo verplicht om zichaf te zetten tegen een decreet, goedgekeurd door het parlement, dat wil zeggen tegen deuitdrukkelijke wil van de vertegenwoordigers van de natie.Bij het ontbreken van conflictoplossende mechanismen, verwordt een dergelijke crisistot een machtsstrijd tussen regering en parlement. Enigszins karikaturaal kan menzelfs stellen dat er maar twee mogelijkheden zijn: ofwel stuurt de Koning het parlementnaar huis – hetgeen een feitelijke terugkeer inhoudt naar het ancien régime – ofwel stuurthet parlement de Koning naar huis. Op 10 april 1792 werd Lodewijk XVI in zijn functievan staatshoofd geschorst en later ter dood veroordeeld. De dood van Lodewijk XVI wasals het ware in de grondwet ingeschreven.207 Artikel 1, Titel III, Hoofdstuk III, sectie I grondwet 1791.208 Zie: P.Wigny, Droit constitutionnel. Principes et droit positif, dl. I, 1952, p. 210 e.v., n° 111: in 1950 werd het legercontingentniet tijdig gestemd door het parlement, hetgeen evenwel niet heeft belet om de ‘miliciens’ – delegerdienst was nog verplicht – toch onder de wapens te roepen.209 Titel III, hoofdstuk 3, sectie 3 grondwet 1791.210 M. Duverger, o.c., p. 42.