13.07.2015 Views

Familie de Kroon - Heemkunde Werkgroep Reusel

Familie de Kroon - Heemkunde Werkgroep Reusel

Familie de Kroon - Heemkunde Werkgroep Reusel

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

In gesprek met echte <strong>Reusel</strong>narenDoor Thijs van <strong>de</strong>r Zan<strong>de</strong>nJuni 2007, Jan, Riek,Frans en Wim <strong>de</strong><strong>Kroon</strong> vertellenhon<strong>de</strong>rduit over <strong>de</strong>goe<strong>de</strong> ou<strong>de</strong> tijd dieze met hun ou<strong>de</strong>rsbeleefd hebben. NolDuis, <strong>de</strong> man vanRiek luistert mee.Opoe ElisabethLeermakers uitMid<strong>de</strong>lbeers,omstreeks 1940.Let op haarprachtige Kempischhoofd<strong>de</strong>ksel.Toen boeren bé ons nog hun péérd lietenbeslon en dan bé ut smidsvuur unne mopvertel<strong>de</strong>n mochten wij dé nie hurren vanonze pa en ons moeke. Ja, ze hon ut goedmee ons vur!Aan het woord zijn <strong>de</strong> broers Jan, Wim, Fransen zus Riek, vier van <strong>de</strong> elf kin<strong>de</strong>ren van <strong>de</strong>uit Mid<strong>de</strong>lbeers afkomstige <strong>Reusel</strong>se smedHarrie <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> en zijn vrouw, <strong>de</strong> in Eerselgeboren Kee Bierens.Grootou<strong>de</strong>rsOpa Willeke <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> en opoe ElisabethLeermakers had<strong>de</strong>n een voor die tijd mid<strong>de</strong>lgrootgemengd boerenbedrijf in het centrumvan Mid<strong>de</strong>lbeers, gelegen aan een zandpaadjevan <strong>de</strong> Hertog Janstraat. Onze pa was <strong>de</strong> 2 <strong>de</strong>oudste zoon van hun gezin dat uit 8 kin<strong>de</strong>renbestond. Zoals dat in een Kempisch dorp indie tijd betaamt, nam bij hen het katholiekegeloof een belangrijke plaats in. Dat zal erongetwijfeld toe hebben bijgedragen dat hunoudste zoon Jan, frater Nicolaas werd.Bovendien wer<strong>de</strong>n 2 van hun dochters non.Onze tante nonnekes had<strong>de</strong>n <strong>de</strong> kloosternamenzuster Basilia en zuster Sebertha.Al op lagere schoolleeftijd was onze paregelmatig te vin<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> plaatselijkesme<strong>de</strong>rij van smed d’n Dommel (Jan vanDommelen). Deze sme<strong>de</strong>rij stond in <strong>de</strong> buurtvan zijn ou<strong>de</strong>rlijke boer<strong>de</strong>rij. Hij kwamgraag bij d’n Dommel. Hij leer<strong>de</strong> daar alshulpje <strong>de</strong> kneepjes van het vak kennen.Vooral het paar<strong>de</strong>n beslaan trok hem aan.Opa had al gauw door dat het boeren vooronze pa niet was weggelegd. Na zijn lagereschooltijd zei hij daarom tegen hem: “Gomèr bij <strong>de</strong>n Dommel werken want gé zèt tochte lomp om te boeren”. Hij heeft er totongeveer zijn 25 ste jaar gewerkt en werd ereen volleer<strong>de</strong> hoefsmid.Het gevolg was dat ome Piet, <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong>broer in <strong>de</strong> rij, opa op <strong>de</strong> boer<strong>de</strong>rij inMid<strong>de</strong>lbeers opvolg<strong>de</strong>, vertelt Riek.Na zijn leerschool bij d’n Dommel ging onzepa werken bij smed Colsters in Eersel. Ophet Hint daar dien<strong>de</strong>, in een van <strong>de</strong> cafés,Kee Bierens, een van <strong>de</strong> 15 kin<strong>de</strong>ren vanPéérke Bierens. In dat café kwam onze paook wel eens en liet er een oogje vallen op <strong>de</strong>in zijn beleving aantrekkelijke Kee. Blijkbaarwas het we<strong>de</strong>rzijds want al gauw kregen zeverkering.september 20071


De kin<strong>de</strong>ren,kleinkin<strong>de</strong>ren enaanhang van opaWilleke <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> enopoe ElisabethLeermakers in 1943.We herkennen <strong>de</strong>tante nonnekeszuster Basilia enzuster Sebertha enome frater Nicolaas.In Eersel waren in die tijd <strong>de</strong> jonge vrouwenmeestal mo<strong>de</strong>rner gekleed dan <strong>de</strong> dames uithet naburige Mid<strong>de</strong>lbeers. Wanneer onze paen ons moe<strong>de</strong>r bij <strong>de</strong> familie in Mid<strong>de</strong>lbeersop bezoek gingen wissel<strong>de</strong> ons moe<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>rweghaar witte kousen gauw om tegen eenpaar zwarte. Witte kousen was uit <strong>de</strong>n bozebij opa en opoe in Mid<strong>de</strong>lbeers, vertelt Wim.moe<strong>de</strong>r daar niet gewoond. In 1930 bouw<strong>de</strong>onze pa, die in <strong>Reusel</strong> Smed <strong>Kroon</strong> werdgenoemd, bij zijn sme<strong>de</strong>rij een woonhuisannex winkel. De zaken gingen zo goed datamper één jaar later <strong>de</strong> smidse ook nogvergroot werd.Sme<strong>de</strong>rij in <strong>Reusel</strong>Onze pa was 29 jaar oud toen hij, op 3 januari1929 in <strong>Reusel</strong>, voor 2000 gul<strong>de</strong>n <strong>de</strong> sme<strong>de</strong>rijen koperslagerij van Jan Maes en zijn vrouwRoos Vosters kocht. Het was maar een kleingedoentje met een vloeroppervlakte van nietveel meer dan 10 vierkante meter. Het stondin <strong>de</strong> Molenstraat, naast <strong>de</strong> molen en maal<strong>de</strong>rijvan Tuntje van <strong>de</strong> Mul<strong>de</strong>r (Coppens). Bij hetoptrekje hoor<strong>de</strong> een flink stuk grond van 14are groot. Onze pa kon het kopen omdat Janen Roos Maes hun geluk in het LimburgseMill gingen beproeven.Op 25 april 1929, enkele maan<strong>de</strong>n na <strong>de</strong>aankoop van <strong>de</strong> sme<strong>de</strong>rij, trouw<strong>de</strong>n onze paen ons moeke, zoals ze door onze pa altijdwerd genoemd. Eerst gingen ze op kamerswonen, bij Kees Moeskops, schuin tegenover<strong>de</strong> smidse van onze pa. In dat huis is laterSus van Kaethoven gaan wonen nadat hijgetrouwd was met Kee, een dochter vanKees Moeskops. Lang hebben onze pa en onsOpa Willeke <strong>de</strong><strong>Kroon</strong> omstreeks1935. Hij had al sneldoor dat zoonHarrie geen boer,maar smid wil<strong>de</strong>wor<strong>de</strong>n.2 september 2007


Moe<strong>de</strong>r Kee Bierens,omstreeks 1960.Tij<strong>de</strong>ns haar verkeringstijdmet Harrie<strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> moest zehaar mo<strong>de</strong>rne wittekousen on<strong>de</strong>rwegnaar haar schoonou<strong>de</strong>rsin Mid<strong>de</strong>lbeersomwisselentegen zwarten.De <strong>Reusel</strong>se 'smed'Harrie <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong>,omstreeks 1960. Hijbesloeg paar<strong>de</strong>n 'losuit <strong>de</strong> hand'. Van eenhoefstal moest hijniets hebben.In 1933 haal<strong>de</strong> onze pa zijn diploma ‘han<strong>de</strong>lskennisen vakbekwaamheid van waterfitter’zodat er niets meer in <strong>de</strong> weg stond omondanks <strong>de</strong> economische crisis van die jaren<strong>de</strong> zaken voortvarend aan te pakken, verteltFrans.HoefsmidVroeger moest een smid hard werken enlange dagen maken. Hoefsmid zijn beteken<strong>de</strong>immers ‘s morgens om 4 uur opstaan enhoefijzers maken om ermee in <strong>de</strong> vroegemorgen <strong>de</strong> paar<strong>de</strong>n te kunnen beslaan. Onzepa besloeg paar<strong>de</strong>n ‘los uit <strong>de</strong> hand’. Eenzogenaam<strong>de</strong> hoefstal heeft hij nooit gehad engewild. Wanneer dat ter sprake kwam zei hijaltijd: “Es gé unne hoefstal gebrukt is unperd zo bedurven.”Tij<strong>de</strong>ns het beslaan moest <strong>de</strong> voerman zorgendat het paard in bedwang werd gehou<strong>de</strong>n enstil bleef staan. Schichtige paar<strong>de</strong>n kregen eensmeedtang op <strong>de</strong> bovenlip en <strong>de</strong> voermanmoest ermee knijpen zodat het paard koestbleef. Wij moesten ook wel eens meehelpen.Gelukkig hield dat meestal niet veel meer indan <strong>de</strong> vliegen van het paard slaan. Had onzepa eenmaal een paard vast dan liet hij, zoklein als hij was, het niet meer los. Het paardvan Willeke van Oirikes Jan (Dirks) was eenberucht beest. Aan dat paard hangend is onzepa wel eens tot aan <strong>de</strong> gevel van het huis vanSus van Kaethoven meegesleurd. Dat washeel uitzon<strong>de</strong>rlijk want meestal waren erhelemaal geen problemen tij<strong>de</strong>ns het beslaan.Het paard van Piet Pap (Lauwers) was welheel gemakkelijk. Wanneer Piet bij ons melkkwam bezorgen liep zijn paard al richting <strong>de</strong>smidse. Daar aangekomen til<strong>de</strong> het makkebeest het been omhoog om beslagen tekunnen wor<strong>de</strong>n.Ook speel<strong>de</strong> onze pa wel eens voor veeartsen was daarbij ‘vur d’n duvel nie bang’. Erkwamen wel eens paar<strong>de</strong>n die moeilijkkon<strong>de</strong>n eten door aangroei van wild vleesachter <strong>de</strong> bovenlip. Om dat euvel te verhelpenwerd er een schoepsteel dwars in mond vanhet paard gezet en <strong>de</strong> bovenlip opgetrokken.Dan brand<strong>de</strong> onze pa met een bolvormigegloeiend gemaakte tang het overtollige vleesweg. Dat gaf een indringend ruiken<strong>de</strong> luchtvan verbrand barbecue vlees, vertelt Jan.In die tijd, toen <strong>de</strong> mechanisatie in <strong>de</strong> landbouwnog niet zijn intre<strong>de</strong> had gedaan, washet ’s morgens gezellig druk in <strong>de</strong> sme<strong>de</strong>rij.Soms ston<strong>de</strong>n er wel meer dan vijf boeren teseptember 20073


wachten om hun paar<strong>de</strong>n te laten beslaan. In<strong>de</strong> winterdag kwamen ze zich dan in <strong>de</strong> smidsewarmen bij een ton waarin hoofdzakelijkautoban<strong>de</strong>n wer<strong>de</strong>n gestookt. Er werd daarbijvolop gebuurd en er wer<strong>de</strong>n ook wel eensmoppen verteld. Omdat het er dan gezelligwas bleven <strong>de</strong> boeren langer hangen en stondhet kot bij ons dikwijls vol.Later toen onze Piet een gediplomeer<strong>de</strong>hoefsmid was kon hij een <strong>de</strong>el van dat werkvan onze pa overnemen. Echter, er warenboeren zoals Jan Borgmans, een paar<strong>de</strong>nmanin hart en nieren, die zijn paar<strong>de</strong>n alleenmaar aan onze pa toevertrouw<strong>de</strong>. Ja, onze pastond bekend als een vakman, vertelt Wimtrots.Moe<strong>de</strong>r Kee Bierens,in het jaar 1939, methaar kin<strong>de</strong>ren Wim,Jan en Lies <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong>op weg naar <strong>de</strong>kermis. Op <strong>de</strong>achtergrond cafévan Kaethoven aan<strong>de</strong> Wilhelminalaan.Ook al voor <strong>de</strong> oorlog bestond het werk ineen sme<strong>de</strong>rij niet alleen uit het vak hoefsmid.Het repareren, maken en verhan<strong>de</strong>len vankarren en karwielen, wagens, kachels enallerlei constructiewerk hoor<strong>de</strong> er evenalsloodgieterswerk en het installeren van waterpompenbij. Ook allerlei on<strong>de</strong>rhoudswerkzaamhe<strong>de</strong>nbij <strong>de</strong> Aida en Willem II sigarenfabriekenwer<strong>de</strong>n ter hand genomen. Onze pahad het zo druk dat <strong>de</strong> hij aan <strong>de</strong> zwengelvan <strong>de</strong> pomp van onze gootsteen nog geenduwknop had gemaakt. Wanneer ons moe<strong>de</strong>rhier iets van zei antwoord<strong>de</strong> hij: “Dé knupkemaok ik nog wel is és ik meer téét heb.” Toenin <strong>Reusel</strong>, 25 jaar later <strong>de</strong> centrale waterleidingkwam en <strong>de</strong> pomp kon vervallen, had hij ernog steeds geen tijd voor gehad, vertelt Jan.GodsvruchtigWanneer opoe uit Mid<strong>de</strong>lbeers, die heel haarleven heel godsvruchtig is gebleven, op bezoekHet jonge gezin vanHarrie en Kee <strong>de</strong><strong>Kroon</strong>-Bierens in hetoorlogsjaar 1943.Hun elf<strong>de</strong> kind,dochter Wil, wastoen nog nietgeboren.4 september 2007


De kin<strong>de</strong>ren Kees,Riek en Niek <strong>de</strong><strong>Kroon</strong> tij<strong>de</strong>ns hunlagere schooltijd inhet jaar 1947.De zusjes Riek enStiena <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> metin het mid<strong>de</strong>n hunvriendinnetjeMarietje van <strong>de</strong> Goorvoor <strong>de</strong> sme<strong>de</strong>rij in<strong>de</strong> Molenstraat, juli1951. Op <strong>de</strong> achtergrondnieuwbouwhuurwoningen zoalsdie in die tijd ook inBakkerstraat en <strong>de</strong>Zeegstraat warengebouwd.kwam zei ze altijd: “Ik heb vur onze Harriewir veul gebid <strong>de</strong>ttie nie mér vloekt in <strong>de</strong>smeejerij.” Onze pa vertaal<strong>de</strong> dat op zijneigen manier naar ons toe. Regelmatig vroeghij: “Zén jullie al te biechten en te communiegeweest?” Op zondag moest na het etenaltijd het rozenhoedje gebe<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n. Ookvoor het eten en het slapen moest er gebidwor<strong>de</strong>n.Op een keer dronk onze Frans aan <strong>de</strong> keukenpompeen slokje water voor hij naar <strong>de</strong>zondagsmis ging. Onze pa zag dat en vroegaan hem: “Hoef<strong>de</strong> gé nie mér te communie?”.Frans antwoord<strong>de</strong> toen: “De is dur <strong>de</strong> kerk allang nie mér verboie.” Waarop onze pauitriep: “Dan hoef<strong>de</strong> dé nog nie te doen!”Toen onze Jan en Wim er op een zondag uitgemuisd waren voor het bid<strong>de</strong>n van hetrozenhoedje was begonnen moesten zehelemaal bij Piet van Pietjes (Lavrijsen)terug gehaald wor<strong>de</strong>n. Ja, bij ons gol<strong>de</strong>n erstrikte regels, vertelt Riek.BuurtbewonersOnze buren aan <strong>de</strong> ene kant van ons huiswaren Tuntje van <strong>de</strong> Mul<strong>de</strong>r (Coppens) enzijn vrouw Anna en aan <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re kant JanBierings en zijn vrouw Toos Adriaans. JanBierings ging met grote blikken met biscuitsrond <strong>de</strong> <strong>de</strong>uren. Bovendien was hij poelier.Hij was daar heel goed in, want in enkeleminuten kon hij een afgeschoten haas,panklaar maken.Iets ver<strong>de</strong>rop schuin tegenover ons woon<strong>de</strong>het gezin van Sus van Kaethoven en zijnvrouw Kee Moeskop. Daarnaast stond hethuis van Harrie van Kaethoven alias KeesKwak.Aan <strong>de</strong> achterkant grens<strong>de</strong> onze tuin aan dievan Miete (Kerkhofs) aan <strong>de</strong> Kruisstraat.Vooral met Kees en Jan van Miete trokken weveel op en kwamen er veel over <strong>de</strong> vloer. Devooroorlogse Molenstraat was een gemoe<strong>de</strong>-september 20075


Harrie en Kee <strong>de</strong><strong>Kroon</strong>-Bierens methun oudste kin<strong>de</strong>renPiet, Lies en Stienavoor hun vernieuw<strong>de</strong>woonhuis annexwinkel aan <strong>de</strong>Molenstraat in 1933.lijke buurt waar je altijd kon rekenen op hulpals <strong>de</strong> nood aan <strong>de</strong> man kwam, vertelt Jan.PersoneelBehalve met <strong>de</strong> sme<strong>de</strong>rij en <strong>de</strong> winkel ginghet ook voortvarend met ons gezin. Bijnaelke jaar kwam er een kiendje bij. In 1945kwam <strong>de</strong> geboortegolf ten ein<strong>de</strong>. Met elfkin<strong>de</strong>ren had<strong>de</strong>n onze pa en ons moe<strong>de</strong>r onsgezin compleet. Moe<strong>de</strong>r had naast <strong>de</strong> zorgenvoor haar grote opgroeien<strong>de</strong> gezin ook <strong>de</strong>verantwoording voor <strong>de</strong> winkel in huishou<strong>de</strong>lijkeartikelen, ijzerwaren en gereedschappen.De zaak floreer<strong>de</strong> en ons moe<strong>de</strong>r kreeg hulpin <strong>de</strong> huishouding. De eerste hulp was MietFrens (Lavrijsen), later opgevolgd door TonFrens. Voor <strong>de</strong> oorlog heeft ook nog Betsievan <strong>de</strong> Gel<strong>de</strong>rse in ons huishou<strong>de</strong>n gewerkt.De eerste knechten in <strong>de</strong> sme<strong>de</strong>rij waren Janvan Sientjes (<strong>de</strong> Hond) en later Kees Smetsuit Riethoven.Onze pa schreef nooit op wat er bij <strong>de</strong>klanten in rekening gebracht moest wor<strong>de</strong>n.Dat <strong>de</strong>ed ons moe<strong>de</strong>r altijd. Toen een goe<strong>de</strong>klant, Piet van <strong>de</strong> Smalle (Herk) kwamafrekeningen bleek dat er maar enkele postenopen ston<strong>de</strong>n op zijn naam. Later kwam <strong>de</strong>aap uit <strong>de</strong> mouw toen ons moe<strong>de</strong>r nog vierbladzij<strong>de</strong>n vond met openstaan<strong>de</strong> posten op<strong>de</strong> naam van Piet van <strong>de</strong> Smalle.Vroeger zong ons moe<strong>de</strong>r dikwijls hetvolgen<strong>de</strong> liedje:Een smidje in z’n smidseDé zong <strong>de</strong> ganze dagen ’t ging zo fijn van rikketik tik,en het ging zo fijn van rokketok token het ging zo fijn zo nu en danHet liedje van <strong>de</strong> zwarte man.De meesten van ons kunnen dat liedje nu nogzingen. “Wanneer ik goi wan<strong>de</strong>len zing ik ’tnog dik zun tééd”, vertelt Wim.Moe<strong>de</strong>r Kee Bierens,omstreeks 1948, methaar jongste vijfzonen, v.l.n.r. Niek,Kees, Henk, Frans enJan <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> in <strong>de</strong>Tilburgse dierentuin.Let op <strong>de</strong> keurigestropdassen van <strong>de</strong>vijf 'heren'.6 september 2007


Drie gelukkigebruidsparen '<strong>de</strong><strong>Kroon</strong>', v.l.n.r. Lies<strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> en LeoHaans met in hetmid<strong>de</strong>n zus Wil <strong>de</strong><strong>Kroon</strong> als bruidsmeisje(8 augustus1959), Piet <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong>en El van <strong>de</strong> Borne(9 mei 1967) en Wim<strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> en Jo vanLuffelen, geheelrechts bruidsmeisjeCorry van Luffelen(9 januari 1960).Wil <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> en haarvriendinnetje AnsOtten poserend op <strong>de</strong>'Willy" jeep en aanhanger,in augustus1955. Toentertijdbezorg<strong>de</strong> 'Theekevan Mertekes Gust'hiermee huishou<strong>de</strong>lijkeartikelen in <strong>de</strong>buitengebie<strong>de</strong>n.KoorzangerOnze pa was met zijn tenor stem eenverdienstelijke kerkkoorzanger. Was er eenuitvaartmis dan gooi<strong>de</strong> hij zijn hamer evenneer en haastte zich, in overal en soms metongewassen han<strong>de</strong>n en gezicht, naar het koorom daar zo zijn plaats in te nemen. De boerendie met hun paar<strong>de</strong>n op hun beurt ston<strong>de</strong>n tewachten had<strong>de</strong>n dat niet altijd in <strong>de</strong> gaten envroegen dan: “Wor is Harrie nauw wirhenne?”Na <strong>de</strong> dienst kwam onze pa dan hardaangefietst, gooi<strong>de</strong> zijn fiets in een hoekje op<strong>de</strong> grond en pakte direct zijn smeedhamer terhand en begon er weer op los te timmerenalsof hij niet weg was geweest. Hij verlettenog liever een uur in zijn sme<strong>de</strong>rij dan vijfcent boete te moeten betalen aan het kooromdat hij niet was komen opdagen, verteltFrans.Een an<strong>de</strong>re hobby die onze pa heel zijn levenheeft gehad was handboogschieten. Hetschieten vond plaats op een baan bij café <strong>de</strong>Palmboom van Peer Hoeks. Later werd erverhuisd naar het café van Toon van Lierop.An<strong>de</strong>re le<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> vereniging warenBakkersmenneke (Jan van Gorp), Janus van<strong>de</strong>r Paalen en Willem Dijsseldonk.Deugnieterijen’s Avonds, na het naar bed gaan had<strong>de</strong>n wedikwijls nog energie over en waren daaromniet altijd direct stil en rustig. Op zwoelezomeravon<strong>de</strong>n kregen we wel eens dorst vanhet ravotten. We wisten dat we niet meernaar bene<strong>de</strong>n mochten en dronken het dooralgen groen gewor<strong>de</strong>n wijwater maar op.Later, op een onbewaakt ogenblik, zorg<strong>de</strong>nwe er wel voor dat <strong>de</strong> fles weer gevuld werd.Zo had ons moe<strong>de</strong>r niet in <strong>de</strong> gaten dat hetwijwater steeds verdund werd.Boven had<strong>de</strong>n we geen toilet zoals tegenwoordigmaar wel een plasemmer. Was dieemmer bijna vol dan was het een sportzolang door te gaan tot <strong>de</strong> emmer overliep.september 20077


In <strong>de</strong> smidse kreeg onze pa te horen dat onzeHenk en Frans en enkele jongens van Mietein het <strong>Kroon</strong>ven aan het zwemmen waren.Omdat hij dat verbo<strong>de</strong>n had sprong hij directop zijn Avros brommer en reed er naar toe.Daar aangekomen haal<strong>de</strong> hij ze direct uit hetwater. Voor straf moesten <strong>de</strong> <strong>de</strong>ugnieten,voor zijn brommer uit, hard naar huis lopen.Ja, we waren geen lieverdjes, vertelt Frans.Jaarlijks keken we uit naar het Sinterklaasfeest.We von<strong>de</strong>n het zo spannend dat we in<strong>de</strong> nacht voorafgaand aan 6 <strong>de</strong>cember er nietvan kon<strong>de</strong>n slapen. Wanneer we dan ’smorgens naar bene<strong>de</strong>n mochten, begrepenwe niet waarom we zo in spanning had<strong>de</strong>ngezeten want veel meer dan een overal, eenpaar sokken, een pop en een trommel snoephad <strong>de</strong> Goed Heilig Man ons niet gebracht.In <strong>de</strong> Pieper, <strong>de</strong> huidige Bakkerstraat, werdjaarlijks een zogenaam<strong>de</strong> sportdag gehou<strong>de</strong>n.Wij gingen er op een keer met onze ingespannenbok naartoe. We waren nog maaramper buiten <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur toen ons lief bokjesteeg werd en wat we ook <strong>de</strong><strong>de</strong>n geen metermeer liep. Ten ein<strong>de</strong> raad hebben we hetbeestje helemaal naar het sportterrein gedragen.Daar aangekomen wil<strong>de</strong> onze vriend, totovermaat van ramp, nog niet lopen zodat weniet in <strong>de</strong> prijzen vielen, lacht Wim.Moe<strong>de</strong>r is altijd heel bang voor onweergeweest. Ons Riek werd op een keer tij<strong>de</strong>nseen heftig onweer naar buiten gestuurd meteen bakje wijwater en een palmtakje om allehoeken van het huis te gaan zegenen. Omdatze het ook niet durf<strong>de</strong> zei ze tegen haarmoe<strong>de</strong>r: ”Ik wil dé wel doen mér dan alléénon <strong>de</strong> binnenkant van ‘t huis.” Gelukkig vondmoe<strong>de</strong>r dat ook goed!OorlogTij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> oorlog moest onze pa voor <strong>de</strong>Duitsers, dikwijls zon<strong>de</strong>r betaling, paar<strong>de</strong>nbeslaan. Hij protesteer<strong>de</strong> daar niet tegenomdat bij ons Jan Lathouwers uit SintOe<strong>de</strong>nro<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rgedoken was en daarom zovlug mogelijk van ze af wil<strong>de</strong> zijn. Jan heefttij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> oorlog bij ons in <strong>de</strong> zaak gewerkt.Later is hij getrouwd met Anneke Anthonissevan het Weyereind en zijn ze in <strong>de</strong> Weeboscheen sme<strong>de</strong>rij begonnen.Ook Frans, afkomstig uit Arendonk werktebij ons. Hij was koperslager en maakte opvakkundige wijze gootsteenbakken, weckketels,pispotten, kolenkitten en aanverwantemeestal koperen producten.Omdat er een tekort aan bakolie was had onzepa een oliemolentje gemaakt waarmee wezelf olie kon<strong>de</strong>n persen. De boeren brachtenhet sloorzaad naar ons en kregen olie terugom er mee te kunnen bakken en bra<strong>de</strong>n.Weer drie gelukkigebruidsparen '<strong>de</strong><strong>Kroon</strong>'. V.l.n.r. Jan<strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> en Jokevan Kaethoven(5 juli 1960), Riek <strong>de</strong><strong>Kroon</strong> en Nol Duismet links bruismeisjeWil <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong>(18 augustus 1960)en Henk <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> enMia Vlemmings(16 oktober 1962).8 september 2007


Het prachtige bruidspaarFrans <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong>en Riek Lathouwers(9 juli 1968).De Bevrijdingsdagen van september/oktober1944 zijn voor ons gezin heel heftig geweest.Péér van Hoof, zijn vrouw Kee en <strong>de</strong> zonenBert, Jan, Toon, Peer, Sjaak en Jo waren al bijons ingetrokken omdat ze, na <strong>de</strong> ontploffingvan een kar munitie, bij hen in <strong>de</strong> buurt <strong>de</strong>boer<strong>de</strong>rij van Aoie Kiske (van Dooren) hadweggevaagd, uit hun huis weg moesten.Omstreeks 25 september 1944 zijn we met <strong>de</strong>familie van Hoof en knecht Jan Lathouwers inonze kel<strong>de</strong>r gaan zitten toen we in het dorpgranaten hoor<strong>de</strong>n inslaan. Zittend in <strong>de</strong>kel<strong>de</strong>r merkten we dat er in <strong>de</strong> buurt van onshuis man tegen man gevechten gaan<strong>de</strong>waren. We hoor<strong>de</strong>n zelfs een gewon<strong>de</strong>soldaat kermen. Even later kregen wij eenvoltreffer op ons huis. Heel <strong>de</strong> kel<strong>de</strong>r wasbinnen <strong>de</strong> kortste keren met stofwolkengevuld. Om te kunnen a<strong>de</strong>men moesten wedoeken voor <strong>de</strong> mond hou<strong>de</strong>n. Door al datstof waren we gedwongen <strong>de</strong> kel<strong>de</strong>r verlaten.Op <strong>de</strong> begane grond aangekomen stond daareen Engelse soldaat met getrokken geweernaar ons pa te wijzen. Ons Lies riep inpaniek: “We are Dutch”. Omdat ons Riek,Stien, Wim en Nico dachten dat ze doodgeschotenwer<strong>de</strong>n zijn ze in paniek door eenraam naar buiten gevlucht. Riek en zus Stienkon<strong>de</strong>n buiten gekomen even schuilen tussen<strong>de</strong> boonstaken van Kees Kwak en zijn vandaarver<strong>de</strong>r gevlucht naar Kees Pauw (<strong>de</strong> Laat) inhet Weyereind. Die bracht hen naar <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rsvan Anneke Anthonisse, <strong>de</strong> vriendin vanonze on<strong>de</strong>rduiker Frans Lathouwers. Vandaaruit zijn ze in Bla<strong>de</strong>l bij <strong>de</strong> familie van Roij in<strong>de</strong> Akkerstraat terecht gekomen. Daar zijn zetot na <strong>de</strong> bevrijding gebleven. Omdat Riek enStien had<strong>de</strong>n verteld dat <strong>de</strong> rest van <strong>de</strong> familie<strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> misschien wel was doodgeschotenheeft in Bla<strong>de</strong>l en <strong>Reusel</strong> dat gerucht nogdagenlang <strong>de</strong> ron<strong>de</strong> gedaan.Trouwdag van <strong>de</strong>jongste 2 kin<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> <strong>Kroon</strong>. V.l.n.r. <strong>de</strong>kersverse gelukkigeechtgenoten Kees <strong>de</strong><strong>Kroon</strong> en Lenie vanAaken (18 februari1971) en <strong>de</strong> mooieWil <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> enhaar kersverse manJan Kox (15 augustus1970).september 20079


Wim zette het in blin<strong>de</strong> paniek op een lopentussen <strong>de</strong> vechten<strong>de</strong> partijen door. Hij heeftdaarbij een ron<strong>de</strong> gelopen langs <strong>de</strong> boer<strong>de</strong>rijvan Kemele Sieme (van Kemena<strong>de</strong>) en hethuis van Spartele Nel. Vervolgens door hetWeyereind en via <strong>de</strong> Kruisstraat terug naarhuis. Onze pas vierjarige Nico, die verdwaasdin <strong>de</strong> buurt rondliep, is door een Engelsesoldaat teruggebracht. De paniek en <strong>de</strong> angstdie ik als zesjarige in <strong>de</strong> ogen van mijnou<strong>de</strong>rs en <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re volwassenen heb gezienzal ik nooit vergeten, vertelt Frans.In <strong>de</strong> Molenstraat kon<strong>de</strong>n we niet langerblijven. Samen met <strong>de</strong> families van Sus vanKaethoven, Jan Bierings en Péér van Hoofzijn we richting Hulsel gevlucht. Op <strong>de</strong>Hulselse Hei aangekomen is daar een groteschuilkel<strong>de</strong>r gegraven waar we tot <strong>de</strong>bevrijding gebleven zijn. Vanaf die schuilkel<strong>de</strong>rhebben we nog gezien hoe <strong>de</strong><strong>Reusel</strong>se kerktoren weggeschoten werd.Helaas had<strong>de</strong>n we van thuis geen eten endrinken mee kunnen nemen. We had<strong>de</strong>nalleen een missiebuske ter beschikking op uitte drinken. Gelukkig liepen er koeien in <strong>de</strong>buurt die ons van melk voorzagen. Daar hebik toen leren koeien melken, vertelt Wim.Toen we weer naar huis terug kon<strong>de</strong>n zagenwe, daar aangekomen, dat het veel oorlogsscha<strong>de</strong>had opgelopen. De ramen waren eruiten moesten dichtgetimmerd wor<strong>de</strong>n. Voor weer kon<strong>de</strong>n slapen moesten eerst nog <strong>de</strong> rattenverjaagd wor<strong>de</strong>n. Die beesten zaten overal,ook in <strong>de</strong> bed<strong>de</strong>n. Op een avond meen<strong>de</strong> ikdat er een reusachtige rat in mijn bed zat.Gelukkig bleek het een kat te zijn, lacht Jan.Naoorlogse sme<strong>de</strong>rijNa <strong>de</strong> oorlog werd <strong>de</strong> winkel en <strong>de</strong> sme<strong>de</strong>rijweer uitgebreid en vernieuwd. De landbouwwerd meer gemechaniseerd waardoor hetwerkpaard van <strong>de</strong> boer<strong>de</strong>rij verdween. Ditheeft het karakter van ons bedrijf sterkbeïnvloed. Van hoefsme<strong>de</strong>n en ijzervretersmoesten we veran<strong>de</strong>ren in installateurs vanmo<strong>de</strong>rne centrale verwarmingen en sanitairen ook in verkopers van tractoren, maaimachines,tractorcabines en nog veel meer.Piet, Jan en Wim die allemaal in <strong>de</strong> zaakwerkten moesten steeds nieuwe diploma’shalen om alle veran<strong>de</strong>ringen bij te kunnenbenen, vertelt Frans.We gingen ook verkopen en bezorgen bijklanten aan huis. Theeke van Mertekes Gust(Lavrijsen) ging als eerste met jeep eneigengemaakte aanhanger <strong>de</strong> baan op. Hijbezocht met huishou<strong>de</strong>lijke artikelen engereedschappen van ‘H.J. <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong>, <strong>Reusel</strong>’,het buitengebied en <strong>de</strong> omliggen<strong>de</strong> dorpen.Theeke is opgevolgd door Péér Snip (Vosters),Péérke van Eijk en later door onze Henk.Stiena <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong>,omstreeks 1970. Nahet overlij<strong>de</strong>n vanhaar moe<strong>de</strong>r op 30maart 1961 werd zij<strong>de</strong> stuwen<strong>de</strong> krachtin <strong>de</strong> winkel, <strong>de</strong>ed <strong>de</strong>boekhouding enfungeer<strong>de</strong> bovendienals nieuwe moe<strong>de</strong>rin het familiebedrijf<strong>de</strong> <strong>Kroon</strong>.Het gelukkige bruidspaarNiek <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong>en Maria van Limptop 4 april 1967.Bruidsmeisje zijnCorette Haans enCorine Duis.10 september 2007


Het interieur van <strong>de</strong>winkel in <strong>de</strong> zestigerjaren zoals het <strong>de</strong>ou<strong>de</strong>re <strong>Reusel</strong>narenzich nog wel zullenherinneren.Harrie <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> enzijn vrouw KeeBierens op 5 juli1960. Ze waren opdie dag <strong>de</strong> trotseou<strong>de</strong>rs van hun zoonJan die trouw<strong>de</strong> metJoke van Kaethoven.Ons Stiena nam na haar mulo opleiding <strong>de</strong>boekhouding voor haar rekening en kwamons moe<strong>de</strong>r helpen in <strong>de</strong> winkel. Helaasstierf ons moe<strong>de</strong>r al in 1961, slechts 57 jaaroud. Dat was een grote klap voor ons allemaalmaar vooral voor onze pa. Het gevolgwas dat onze Piet en Wim <strong>de</strong> zaak van onzepa overnamen terwijl ons Stiena <strong>de</strong> winkel,<strong>de</strong> boekhouding en het huishou<strong>de</strong>n gingdoen. Zij werd onze nieuwe moe<strong>de</strong>r, verteltJan.In 1966 werd het winkelbedrijf met woningvan Thijs Tops aan <strong>de</strong> Wilhelminalaan gekocht.Na een flinke verbouwing werd het eenwinkel in luxe en huishou<strong>de</strong>lijke artikelen.Na zijn huwelijk met El van ‘t Fréét Wotje(van <strong>de</strong> Borne) ging onze Piet <strong>de</strong> zaak daarrunnen en er ook wonen.Wim, die al getrouwd was met Jo van Luffelen,ging in <strong>de</strong> zaak aan <strong>de</strong> Molenstraat wonen.Onze pa en <strong>de</strong> ongetrouw<strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren had<strong>de</strong>ntoen al, ver<strong>de</strong>rop in <strong>de</strong> Molenstraat, eennieuw huis betrokken.Door hard te werken hebben we in <strong>de</strong> zaakeen hele tijd een goe<strong>de</strong> boterham kunnenverdienen. Vooral ons Stiena mogen wedaarbij niet vergeten. Zij was <strong>de</strong> stuwen<strong>de</strong>kracht in <strong>de</strong> winkel aan <strong>de</strong> Molenstraat. Toenze ziek werd bleef ze toch tot het eind vanhaar leven aan <strong>de</strong> zaak verknocht. Helaas isook zij veel te vroeg overle<strong>de</strong>n, evenals onsmoe<strong>de</strong>r werd ze maar 59 jaar oud.Voor onze pa is zijn bedrijf tot aan het ein<strong>de</strong>van zijn leven belangrijk gebleven. Hij is erblijven werken tot hij in 1974, op 74-jarigeleeftijd overleed, vertelt Riek.SlotHarrie <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> en zijn vrouw Kee Bierenshebben hun kin<strong>de</strong>ren altijd voorgehou<strong>de</strong>n dathard werken niet verkeerd is. Va<strong>de</strong>r Harriewist al op jonge leeftijd dat hij hoefsmidwil<strong>de</strong> wor<strong>de</strong>n. Daar is het niet bij gebleven.De tijd veran<strong>de</strong>r<strong>de</strong> en va<strong>de</strong>r en moe<strong>de</strong>r <strong>de</strong><strong>Kroon</strong> en hun volwassen kin<strong>de</strong>ren die in <strong>de</strong>zaak werkten moesten steeds weer meeveran<strong>de</strong>ren. Ze hebben dit gedaan en hebbendoor hard werken, temid<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> <strong>Reusel</strong>segemeenschap, in dit familiebedrijf een goe<strong>de</strong>boterham kunnen verdienen.De familie heeft het niet altijd gemakkelijkgehad. Een aantal familiele<strong>de</strong>n zijn veel tevroeg overle<strong>de</strong>n. Dat heeft zijn sporennagelaten en zal niet vergeten wor<strong>de</strong>n. Maarze blijven positief en laten <strong>de</strong> kop niet hangen.Daarom stellen we met recht vast dat <strong>de</strong>familie <strong>de</strong> <strong>Kroon</strong> met hun va<strong>de</strong>r en moe<strong>de</strong>rvoorop echte <strong>Reusel</strong>naren zijn.september 200711

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!