Bijlage Natuur - Maasvlakte 2

het veel dichter begroeide niet-habitattype droge duinruigte. De mate waarin ditverschijnsel optreedt, lijkt op Voorne samen te hangen met de afstand ten opzichtevan de zeereep. Relatief kort bij zee liggende duingraslanden hebben hier mindervan te leiden (mogelijk als gevolg van meer bodemdynamiek, waardoor debuffercapaciteit van de bodem (door inwaai van zand en kleinschalige secundaireverstuivingen) regelmatig wordt aangevuld. Verder landinwaarts lijkt debuffercapaciteit van de duingraslanden inmiddels grotendeels verbruikt te zijngetuige de optredende verruiging (Vertegaal, 2005a). Dit verschijnsel treedt onderandere op in de langs de binnenduinrand gelegen duingraslanden van deHeveringen. In plaats van de soorten die horen bij de oligotrofe duingraslanden zoalsbuntgras komen hier vooral soorten van mesotrofe omstandigheden voor zoalshazepootje.De bodems op Goeree zijn van nature minder kalkrijk en gebufferd dan op Voorne.Ondanks in het algemeen iets lagere depositieniveaus, zijn de duingraslanden hierrelatief gevoeliger voor verhogingen van de niveaus.Bij het bepalen van dosis-effectrelaties voor de mate waarin transitie plaatsvindt vanduingraslanden naar droge duinruigte is rekening gehouden met deze verschillen inresterende buffercapaciteit van de bodem.• Het proces van verzuring/verrijking van habitttype 2190 verloopt iets anders. Hiervindt niet zozeer een transitie plaats van het ene habitattype naar het andere als weleen algehele kwalitatieve achteruitgang van het habitattype. Bij uitputting van debuffers en daarmee het geleidelijk vrijkomen van de beschikbare P-voorraad wordende vegetaties uniformer, grasrijker en treedt ophoping op van organisch materiaal(dat verschijnsel treedt veel minder op in droog duingrasland). De kritische soortenverdwijnen geleidelijk. De waardevolle oligotrofe natte duinvallei wordt vervangendoor een meer mesotrofe en veel minder waardevolle en minder soortenrijkeduinvallei.• Verlies van vindplaatsen van soorten. Naast een achteruitgang in de oppervlakteopen droog duin als gevolg van verzuring/verrijking en de kwalitatieve achteruitgangvan het habitattype 2190, treedt er ook een direct effect op aandachtssoorten hogereplanten van open droog duin en natte duinvalleien. Dat kan leiden tot een verlies aanvindplaatsen van aandachtsoorten van zowel het habitattype open droog duin (2130)als het habitattype natte duinvallei (2190). Dit effect is geen zelfstandig optredendeffect, maar een direct gevolg van veranderingen op habitatniveau. De omvang vanhet effect zal ook als dusdanig worden bepaald.Beschikbaar onderzoekIn verschillende studies zijn in het kader van EU-onderzoeksprogramma’sgrenswaarden (‘critical loads’) bepaald voor de hoeveelheid N-input van verschillendevegetatietypen. De critical loads vormen de veilige ondergrens waar beneden een effectniet optreedt.Voor de maximale depositie in de vorm van S zijn geen critical-load studies en/ofanderszins grenswaarden beschikbaar. Omdat het effect van N niet alleen via verzuringwerkt, maar vooral via het rechtstreeks verrijkend effect van de extra N-input, is in deanalyse van de effecten van atmosferische depositie op gevoelige vegetaties de NO x -depositie als uitgangspunt genomen.Nadat aanvankelijk (1993-1995) nog vrij breed uiteenlopende waarden genoemdworden, tenderen de critical-load studies inmiddels naar waarden tussen de 10-25 kgMER B - Bijlage Natuur9P7008.K4/R008/CEL/Nijm- 114 - 5 april 2007