Voedingvezelverrijkt dieet voor kinderen - Mca

InhoudsopgaveHoe werkt de spijsvertering? 3Wat is obstipatie? 4Welke klachten ontstaan er bij obstipatie? 4Wat zijn vezels? 4Voorbeelddagmenu met voldoende vezels 4Vezelrijke voedingsmiddelen 6Voldoende drinken 6Voldoende bewegen 7Algemene adviezen 7Meer informatie 8Vezeltest 8Notities 102

Deze brochure is bedoeld voor kinderen met verstopping (obstipatie). Obstipatiekomt vrij veel voor bij kinderen. Vaak is er geen speciale oorzaak aan te wijzen engaan de klachten naar verloop van tijd weer over. Vezelverrijkte voeding en een ruimehoeveelheid vocht kunnen de obstipatieklachten verminderen. Helaas helpt alleeneen vezelverrijkte voeding niet altijd. Regelmatig blijkt ook medicatie noodzakelijk.In deze brochure leest u meer over obstipatie bij kinderen en met name de rol vanvoedingsvezels bij dit probleem.Hoe werkt de spijsvertering?De spijsvertering begint al in de mond.Het voedsel wordt hier fijngekauwden vermengd met speeksel. In hetspeeksel zitten stoffen (enzymen) die hetvoedsel helpen verteren. Het voedselgaat vervolgens razendsnel door deslokdarm en komt dan via een ‘poortje’in de maag terecht. Dit poortje zorgtervoor dat er geen voedsel meer in deslokdarm terugstroomt. In de maagwordt het voedsel fijngemaald en komter tegelijkertijd zuur maagsap bij om hetvoor te bereiden op de vertering in dedunne darm. Na ongeveer drie uur gaathet mengsel ook weer via een poortjenaar het begin van de dunne darm.Aan het begin van de dunne darm wordenvoor de vertering in de dunne darmspijsverteringssappen aan het voedseltoegevoegd. Hier worden belangrijkevoedingstoffen via de darmwandopgenomen in het bloed.Het restant, een dunne brij, gaatvervolgens naar de dikke darm.3

Voedingsvezelverrijkt dieetvoor uw kindIn de dikke darm worden zout en vochtaan de dunne brij onttrokken waardoorde brij dikker wordt en uiteindelijk alsontlasting het lichaam uitkomt.Wat is obstipatie?We spreken van obstipatie als een kindminder dan drie keer in de week poeptof als het vanwege harde en drogeontlasting veel moeite heeft met poepen.Obstipatie ontstaat wanneer de ontlastingin de dikke darm blijft steken. De dikkedarm neemt vocht op uit de ontlastingwaardoor de ontlasting droger en harderwordt. Hoe langer de ontlasting in dedikke darm blijft, hoe harder deze wordt.Welke klachten ontstaan bij obstipatie?Wat zijn vezels?Voedingsvezels zijn onverteerbare stoffendie voorkomen in plantaardige producten.Bij het bewerken van voedingsmiddelen,zoals het malen van graan tot bloem enhet pellen van rijst, worden de meestevezels verwijderd. Witbrood en witterijst bevatten daarom minder vezels danbruinbrood en zilvervliesrijst. Onbewerkteproducten zoals volkorenbrood, groente,fruit en aardappelen hebben dus devoorkeur. Vezels hebben de positieveeigenschap vocht vast te houden,waardoor de ontlasting smeuïger wordt.Harde ontlasting wordt daardoor zachteren soepeler terwijl dunne ontlastingjuist indikt. Vezelrijke voeding wordtdaarom geadviseerd bij zowel diarree alsobstipatie.De klachten zijn zeer uiteenlopend.Misschien herkent u één of juist alleklachten: niet kunnen poepen of metmoeite één of twee keer per week hardeontlasting produceren, wat erg pijnlijkkan zijn. Soms komt de ontlasting slechtseen keer in de tien dagen. Het kan zijn dateen kind minder eetlust heeft en af en toepoepvegen in de broek heeft.Voorbeelddagmenu met voldoendevezelsHiernaast vindt u een voorbeelddagmenuvan een gezonde voeding voor kinderenvan verschillende leeftijden. Dezevoeding bevat voldoende vezels enandere voedingstoffen (eiwitten, vetten,koolhydraten, vitaminen en mineralen).4

1 - 3 jaar 4 - 8 jaar 9 - 13 jaar 14 - 18 jaargroente50-100 gram1-2 opscheplepels100-150 gram2-3 opscheplepels150-200 gram3-4 opscheplepels200 gram4 opscheplepelsfruit150 gram1½ stuk150 gram1½ stuk200 gram2 stuks200 gram2 stuksbrood 2-3 sneetjes 3-4 sneetjes 4-5 sneetjes 6-7 sneetjesaardappels, rijst,pasta, peulvruchten50-100 gram1-2 aardappels/opschep lepels100-150 gram2-3 aardappels/opschep lepels150-200 gram3-4 aardappels/opschep lepels200-250gram4-5 aardappels/opschep lepelsmelk (producten) 300 ml 400 ml 600 ml 600 mlkaasvlees(waren), vis,kip, eieren, vleesvervangershalvarine/margarinebak-, braad-, enfrituurproducten,oliedranken(inclusief melk)½ plak10 gram½ plak10 gram1 plak20 gram1 plak20 gram50-60 gram 60-80 gram 80-100 gram 100-125 gram10-15 gram 15-20 gram 20-25 gram 30-35 gram5 gram/sneetje 5 gram/sneetje 5 gram/sneetje 5 gram/sneetje15 g15 g15 g15 g1 eetlepel 1 eetlepel 1 eetlepel 1 eetlepel¾ liter = 1 liter =1-1½ liter = 1-1½ liter =4 grote bekers 5 grote bekers 5-7 grote bekers 5-7 grote bekersBron: Voedingscentrum5

Voedingsvezelverrijkt dieetvoor uw kindVezelrijke voedingsmiddelenVoldoende drinkenVoorbeelden van vezelrijkevoedingsmiddelen zijn:• volkorenbrood, roggebrood,bruinbrood, krenten- en rozijnenbrooden mueslibrood;• volkoren ontbijtproducten: havermout,muesli, Brinta;• volkorenbiscuits, volkorenbeschuit enontbijtkoek;• aardappelen, zilvervliesrijst envolkorenpasta;• peulvruchten: bruine bonen, wittebonen, kapucijners, groene erwten,linzen, sojabonen;• alle soorten groenten en rauwkost;• alle soorten vers fruit;• gedroogde vruchten zoals: krenten,rozijnen, pruimen, abrikozen en vijgen;• noten en pinda’s.Met behulp van de vezeltest (zie blz. 8)kunt u berekenen of uw kind voldoendevezels binnenkrijgt.Zorg dat uw kind voldoende drinkt.Vezels trekken namelijk vocht aan enhouden zo de ontlasting smeuïg. De juistehoeveelheid vocht is afhankelijk van deleeftijd van uw kind.Zie hiervoor de tabel op blz. 5. Bij warmweer en koorts zweet uw kind meer dannormaal.U kunt in die situaties dan ook het besteextra vocht geven.Adviezen voor voldoende vochtgebruik:• gebruik een leuk (dubbelwandig) glasof een grappige beker;• probeer eens een rietje;• een ijsklontje door het drinken kanspannend zijn en geeft zelfs wat extravocht;• drinken kan ingevroren worden tot eenwaterijsje;• kinderthee of thee met een smaakjeproberen;• zet een fles met ¾ van de aanbevolenhoeveelheid vocht aan water in dekoelkast, neem op vaste tijden er eenglas uit. Aan het eind van de dag moetde fles leeg zijn.De overige hoeveelheid vocht wordt bijde hoofdmaaltijden gebruikt.6

Tip: Vul een fles aan het begin van de dagmet de aanbevolen hoeveelheid vochtaan water. Iedere keer wanneer er watgedronken is mag die hoeveelheid uit defles geschonken worden. Aan het eind vande dag is de fles water leeg.Algemene adviezenNaast de adviezen over vezelverrijktevoeding, vocht en bewegen, vindt u hieralgemene tips die de obstipatieklachtenkunnen verminderen.Zorg ervoor dat uw kind niet teveelsuikerhoudende dranken (frisdrank,vruchtensap, yokidrink) drinkt. Dezedranken nemen de honger weg,waardoor uw kind minder trek heeft in demaaltijden.Voldoende bewegenRegelmatig bewegen is noodzakelijk vooreen goede darmwerking. Als een kindte weinig beweegt, beweegt de darmook minder. Hierdoor blijft de ontlastinglanger in de darm dan noodzakelijk en kanverstopping ontstaan. Uw kind heeft elkedag minimaal 60 minuten aan bewegingnodig. Het gaat hierbij om gewone,dagelijkse beweging als: fietsen naarschool, wandelen met de hond, skeelerenen actief spelen. U kunt ook samen metuw kind bewegen. Kijk hiervoor eens opde website van het Nederlands Instituutvoor Sport en Bewegen www.nisb.nl.• Sla het ontbijt niet over. Het ontbijt isheel belangrijk. Een vezelrijk ontbijtzorgt ervoor dat de werking van dedarmen op gang komt en de darmen inbeweging blijven.• Zorg voor voldoende vet, dit kaneen positieve invloed op eengoede stoelgang hebben. Zie voorhoeveelheden de tabel op blz 5.• Laat uw kind rustig eten en goedkauwen.• Neem voldoende rust en ontspanningtijdens het eten.• Probiotica zijn nuttige bacteriën dieeen gunstig effect op de darmwerkinglijken te hebben. Er is echter nog meerwetenschappelijk onderzoek nodig omdit te bewijzen.• Gebruik geen vezeltabletten, dezezijn duur en bevatten naar verhoudingweinig vezels.• Gebruik geen laxeermiddelen zondermedeweten van de arts.7

Voedingsvezelverrijkt dieetvoor uw kindMeer informatieVezeltestHoe kunt u uw diëtist bereiken?Met vragen en/of voor het maken vaneen afspraak kunt u telefonisch contactopnemen met de afdeling diëtetiek.Dat kan op werkdagen tussen 9.00 en12.00 uur, telefoon (072) 548 35 52.Op andere tijden kunt u een berichtinspreken op het antwoordapparaat.Spreek uw naam, geboortedatum van uwkind en telefoonnummer duidelijk in. Webellen u dan terug. U kunt uw vraag ookmailen naar diëtetiek@mca.nl.Diëtist: ......................................................................................Datum: .....................................................................................Websiteswww.mlds.nlwww.poepie.infowww.spijsverterings.infowww.vezeltest.nlwww.voedingscentrum.nlMet de onderstaande getallen kuntu kijken of uw kind voldoende vezelsbinnenkrijgt.Leeftijd Behoefte aanvoedingsvezels per dag0 - 1 jaar geleidelijke introductie totmaximaal 15 gram1 - 3 jaar 15 gram4 - 8 jaar 20* - 25 gram9 - 13 jaar 25* - 30 gram14-18 jaar 30* - 40 gram* voor meisjesBekijk goed de verpakkingen wanttegenwoordig staat er vaak hetvezelgehalte op de verpakking van allerleivoedingsmiddelen vermeld.8

Brood en graanproducten gram vezel1 snee volkorenbrood 21 snee witbrood 11 snee roggebrood donker 41 snee roggebrood licht 21 krentenbol 21 snee volkoren krentenbrood 31 knäckebröd vezelrijk 21 knäckebröd 11 beschuit 01 volkoren beschuit 11 plak ontbijtkoek 1Ontbijtproducten1 portie rijstebloem 01 portie (5 eetlepels) Brinta 31 portie (5 eetlepels) Bambix 21 portie (8 eetlepels) cornflakes 11 portie (3 eetlepels) muesli/cruesli 21 portie havermout 1Bron = Eettabel 2011 VoedingscentrumWarme maaltijdgram vezel1 kleine aardappel (50 g) 21 opscheplepel pasta (50 g) 01 opscheplepel volkoren pasta (50 g) 21 opscheplepel witte rijst (55 g) 01 opscheplepel zilvervliesrijst (55 g) 11 groentelepel groenten (50 g) 11 groentelepel peulvruchten (60 g) 71 kop erwten- bonensoep (250 ml) 10½ paprika 1¼ komkommer 12 a 3 wortels 21 schaaltje sla 11 tomaat 1Tussendoortjes1 peer 31 sinaasappel 21 kiwi 21 banaan 31 appel met/zonder schil 31 schaaltje bessen 81 schaaltje bramen 41 schaaltje frambozen 34 gedroogde abrikozen 24 gedroogde pruimen 42 gedroogde vijgen 81 eetlepel pinda’s, noten 21 volkoren biscuitje 11 mueslireep 11 doosje rozijnen 21 tussendoorkoek bv Evergreen 19

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ColofonRedactie: afdeling diëtetiekafdeling communicatieVormgeving: beeldgroep MCAOplage: 100 / 2e drukDruk:RicohArtikelnr: 120625 / 2012.10Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van het MCA van toepassing,zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting.11

Medisch Centrum AlkmaarWilhelminalaan 121815 JD AlkmaarT (072) 548 44 44mca.nl