Kamper Almanak - Frans Walkate Archief
Kamper Almanak - Frans Walkate Archief Kamper Almanak - Frans Walkate Archief
De scherprechter, die dat jaar naast zijn weekloon van 50 stuiver voor eenexecutie 3 hp. ontving, kreeg hetzelfde bedrag voor het wegbrengen enophangen van een wolf. 5In 1602 liet de magistraat ‘des scherprichters logement’ van nieuwe vloertegelsvoorzien. Bovendien kreeg hij weer een nieuwe mantel; deze keergemaakt van rood baai en paars laken, versierd met koorden en fluweel. 6Voor zover is na te gaan, vergde het beroep in de eerste jaren van de eeuwgeen grote inspanningen. Omdat Claes voor 24 hp. van de stad een stukland in de Maten huurde, lijkt het mogelijk dat hij daar vee weidde als bijverdienste.7Na een 20-jarige dienstperiode verdween meester Claes van het toneel. Uiteen honorarium betaald aan chirurgijn Henrick van Westerhenen blijktdat de scherprechter in 1605 gewond geraakt was. Vervolgens maakt eengift aan zijn weduwe ‘in anschouw van haer armoedt ende om Goedeswille’ duidelijk dat het letsel hem fataal is geworden.Vermoedelijk is de scherprechter uit Leeuwarden, die nog in hetzelfde jaarzijn diensten in Kampen presenteerde, niet aangenomen. 8Een jaar later betaalde men aan ene meester Johan 45 weken loon uit. 9 Bijzijn benoeming schonk het stadsbestuur hem 10 hp. en niet lang daarnakreeg hij op zijn bruiloft 2 vaten bier. 10 In 1607, na nog eens 33 wekengewerkt te hebben, verdween Johan met onbekende bestemming. 11Claes ClaessenIntussen woonden de weduwe en minstens één zoon van scherprechterClaes nog steeds in Kampen. Hoewel over zijn aanstelling niets te vinden is,lijkt het aannemelijk dat deze zoon, na het vertrek van Johan, geleidelijkmet het ambacht van zijn vader – die het hem misschien al enigszins hadbijgebracht – vertrouwd is geraakt. Terwijl in 1609 ‘den jongen scherprichter’in de gevangenis een dief geselde, liet men voor executies de beul uitZwolle komen. 12 Deze logeerde dan bij ‘de olde boelinne’, Claes’ weduwe. In1610 werd ‘jonge Claes’ voor het eerst met name genoemd. Hij verbranddetoen op de kaak een partij van visstropers in beslag genomen ‘poocknetten’.13 Drie jaar later bewijzen zijn inkomsten – zoals ‘van den misdadigerThomas Michielsz te richten als gerae(dt)braeckt ende het hoefft aff teslaen betalt 6 hp.’ – dat Claes jr. een volleerd scherprechter geworden was.Zijn weekloon werd met 10 stuiver verhoogd en hij kon er een leerjongenop na houden. Er kwam dat jaar een staalkaart van beulswerk voorbij. Destadssecretaris noteerde de kosten ervan heel zakelijk: ‘Mr. Claes scherp-82
ichter van Isack Bollegen ende sijn vrouwe (…) ses malen toe examineren –ydermael 16 stuiver, 7 hp. 12 st.; Van Isack Bollegen an der galge toe hangen3 hp.; Van de vrouwe te stuypen (geselen) 3 hp.; Van haer een ohre aff te snijden3 hp.’.Nadat dit laatste vonnis voltrokken was, kreeg de vrouw – zij had bij de galgop Seveningen eerst de terechtstelling van haar man moeten bijwonen – opbevel van de magistraat 8 hp. en 8 st. aan ‘teergelt’ mee en voor 3 st. brood.Vervolgens bracht Claes haar en haar drie kinderen, zoals dat bij verbannencriminelen gebruikelijk was, de stad uit. 14Het gezin van Claes ClaessenAanvankelijk was de magistraat kennelijk nogal ingenomen met de jongescherprechter. Toen hij een gezin gesticht had, werd zijn vrouw bij elkebevalling vereerd met een gift van stadswege. Om het groeiende gezin,waartoe eerst ook Claes’ moeder behoorde, een beter onderdak te bezorgen,kochten de cameraars, die belast waren met de stedelijke financiën, in 1620het huis van een zekere Herman Pouwelsz. 15 Dit huis lag waarschijnlijkdicht bij de Wiltvank, de muurtoren gelegen tussen de Hagen- en deKalverhekkenpoort, die als stadsgevangenis dienst deed. 16Het lijkt alsof de waardering voor de stadsbeul geleidelijk taande. Bij degeboorte van een kind in 1624 kreeg Claes pas ‘op sijn anholden’ 8 Carolusguldenen 8 st. voor de kraamvrouw. 17 In de zomer van 1632 werd de beulzelfs om een niet te achterhalen reden ontslagen. Blijkbaar heeft hij ditbesluit met succes aangevochten: ‘…mr. Clas scherprichter sijn sententievan perdon voorgelesen ende weder tot een scherprichter deser stadt angenoemen’.18De scherprechtersvrouw – haar naam wordt nergens genoemd – en later deopgroeiende kinderen werden regelmatig bij het beulswerk ingeschakeld.Zo was zij zelfs tijdens haar zwangerschap haar man behulpzaam bij hetwerk dat een heksenproces tegen een zekere Geese Clas in 1624 meebracht.Gedurende de hechtenis van de vermeende heks waste zij haar kleren enmaakte de gevangenis schoon. Bij het onderzoek, zoals men dat in die tijdinstelde, speelde Claes’ vrouw zelfs een hoofdrol. Men beloonde haar met 7Car. gl. en 8 st. omdat zij Geese in de Wiltvank gewogen had (van een heksdacht men dat zij gewichtloos was) en haar ‘op het water gesmeten heft’ (dewaterproef: als ze bleef drijven zou ze een heks zijn). 19 Ook hielp zij haarman een vrouw die onthoofd moest worden op de kaak te brengen. 20 Laterwerd Claes bij het ophangen van een zekere Jan Jansz bijgestaan door een83
- Page 31: HISTORISCHE BIJDRAGEN
- Page 34 and 35: hebben de Koninklijke Nederlandse A
- Page 36 and 37: Een pagina uit het Digestum Vetus.
- Page 38 and 39: handschriften te presenteren zijn,
- Page 40 and 41: eeld, en voegen de verluchtingen ie
- Page 42 and 43: Het Digestum Vetus in de stedelijke
- Page 44 and 45: 1448, vlak na de indiensttreding va
- Page 46 and 47: aangegeven zal worden. Daarnaast bl
- Page 48 and 49: Teerketel, brandhaak en -emmer, afg
- Page 50 and 51: (Utrecht, 10-13 december 1989) (Doo
- Page 52 and 53: zegels waarop hun verschillende fam
- Page 54 and 55: van haar nakomelingen hebben hoge k
- Page 56 and 57: Namen van de domdekens met het jaar
- Page 58 and 59: kocht in 1498, moesten worden verde
- Page 60 and 61: Herman van Uterwijck maakte op 10 j
- Page 62 and 63: 1 Catharina van den Vene. Zij werd
- Page 64 and 65: het Sint-Agathenaltaar in de Sint-N
- Page 66 and 67: naar aanwijzingen van andere dijkpl
- Page 68 and 69: veen, waarmee hij op 16 mei van dat
- Page 70 and 71: IIIa Johan Hendriksz van den Vene.
- Page 72 and 73: IIIb Timan Hendriksz van den Vene.
- Page 74 and 75: 2 Elisabeth van den Vene. Zij was,
- Page 76 and 77: Schema familie Van den Vene76
- Page 78 and 79: heraldische bijzonderheden in kerke
- Page 80 and 81: 73 RAK, inv. nr. 62, fol. 19v.74 Le
- Page 84 and 85: De Wiltvank, de muurtoren gelegen t
- Page 86 and 87: zoek in om een jaarlijkse ondersteu
- Page 88 and 89: ja, dat u hierom al de lienbehooren
- Page 90 and 91: Een rekening van scherprechterCarst
- Page 92 and 93: De kaakDe meeste handelingen die de
- Page 94 and 95: lichaam naderhand te ‘doen vaten
- Page 96 and 97: tafereel met vissers in een bootje
- Page 98 and 99: ontzag heeft ingeboezemd. Hij werd
- Page 100 and 101: 41 O.A. 194, fol. 134v42 O.A. 306,
- Page 102 and 103: 102
- Page 104 and 105: laatste leidde uiteindelijk tot zij
- Page 106 and 107: Titelblad van het boekje uit 1608
- Page 108 and 109: In Leiden had Georgius Goyckerus ke
- Page 110 and 111: enige dreiging en teleurstelling ve
- Page 112 and 113: gegaan om daar over het gebeuren te
- Page 114 and 115: Nederlandse vertaling van de verhan
- Page 116 and 117: 116Resolutie van Ridderschap en Ste
- Page 118 and 119: van Stephani werden er in deze jare
- Page 120 and 121: De Classis Kampen was wat omvang be
- Page 122 and 123: De magistraat had niet alleen maatr
- Page 124 and 125: De Hagenpoort ca. 1660, door A. Bee
- Page 126 and 127: Een droevig eindeDe moeder van Geor
- Page 128 and 129: van de Ned. Hervormde Gemeente te K
- Page 130 and 131: Bertius, 15 september 1606); GAK, O
De scherprechter, die dat jaar naast zijn weekloon van 50 stuiver voor eenexecutie 3 hp. ontving, kreeg hetzelfde bedrag voor het wegbrengen enophangen van een wolf. 5In 1602 liet de magistraat ‘des scherprichters logement’ van nieuwe vloertegelsvoorzien. Bovendien kreeg hij weer een nieuwe mantel; deze keergemaakt van rood baai en paars laken, versierd met koorden en fluweel. 6Voor zover is na te gaan, vergde het beroep in de eerste jaren van de eeuwgeen grote inspanningen. Omdat Claes voor 24 hp. van de stad een stukland in de Maten huurde, lijkt het mogelijk dat hij daar vee weidde als bijverdienste.7Na een 20-jarige dienstperiode verdween meester Claes van het toneel. Uiteen honorarium betaald aan chirurgijn Henrick van Westerhenen blijktdat de scherprechter in 1605 gewond geraakt was. Vervolgens maakt eengift aan zijn weduwe ‘in anschouw van haer armoedt ende om Goedeswille’ duidelijk dat het letsel hem fataal is geworden.Vermoedelijk is de scherprechter uit Leeuwarden, die nog in hetzelfde jaarzijn diensten in Kampen presenteerde, niet aangenomen. 8Een jaar later betaalde men aan ene meester Johan 45 weken loon uit. 9 Bijzijn benoeming schonk het stadsbestuur hem 10 hp. en niet lang daarnakreeg hij op zijn bruiloft 2 vaten bier. 10 In 1607, na nog eens 33 wekengewerkt te hebben, verdween Johan met onbekende bestemming. 11Claes ClaessenIntussen woonden de weduwe en minstens één zoon van scherprechterClaes nog steeds in Kampen. Hoewel over zijn aanstelling niets te vinden is,lijkt het aannemelijk dat deze zoon, na het vertrek van Johan, geleidelijkmet het ambacht van zijn vader – die het hem misschien al enigszins hadbijgebracht – vertrouwd is geraakt. Terwijl in 1609 ‘den jongen scherprichter’in de gevangenis een dief geselde, liet men voor executies de beul uitZwolle komen. 12 Deze logeerde dan bij ‘de olde boelinne’, Claes’ weduwe. In1610 werd ‘jonge Claes’ voor het eerst met name genoemd. Hij verbranddetoen op de kaak een partij van visstropers in beslag genomen ‘poocknetten’.13 Drie jaar later bewijzen zijn inkomsten – zoals ‘van den misdadigerThomas Michielsz te richten als gerae(dt)braeckt ende het hoefft aff teslaen betalt 6 hp.’ – dat Claes jr. een volleerd scherprechter geworden was.Zijn weekloon werd met 10 stuiver verhoogd en hij kon er een leerjongenop na houden. Er kwam dat jaar een staalkaart van beulswerk voorbij. Destadssecretaris noteerde de kosten ervan heel zakelijk: ‘Mr. Claes scherp-82
Change language