SORG VIR Riviere - iwrm

of verander indien seewater hoër in die kleinerwordende rivier invloei
(kyk Sorg vir riviermondings).
● Veranderings in die vloeiregime,
wanneer water op ontoepaslike tye
uit die dam vrygelaat word: Sommige riviere wat van nature seisoenaal
is, kan permanent word, en permanente riviere kan seisoenaal word. Dit
lei tot verlies aan biodiversiteit of veranderings in spesiesamestelling,
byvoorbeeld die uitbreek van swartmuggie wat tot die verlies van
lewendehawe lei (kyk Tussenkomoordragte hieronder). Wanneer damme
na die droë seisoen opvul, sonder enige vrylatings, word stroomafrivierlewe
ontsê van water wanneer dit die nodigste is.
● Temperatuurveranderings,
wanneer water van die oppervlakte van
die dam (warmer as rivierwater) of die bodem van die dam (kouer as
rivierwater) vrygelaat word.
● Die verlies aan voedingstofryke sediment wat in die dam vasgevang
word en voedselwebbe in die rivier en in die marine-ekosisteem
beïnvloed. Die garnaalbedryf in Mosambiek het aansienlik skade gely toe
die Kahora Bassa-dam gebou is.
● Die natuurlike skuur- en skoonmaakfunksie van vloede verminder of
gaan verlore en lei tot te veel riete.
● Vis word verhoed om tussen hulle voer- en kuitskietgebiede te beweeg.
Sommige van hierdie uitwerkings is so groot dat riviere nie daarvan kan
herstel nie.
Besoedelingsoorlading
’n Rivier kan homself skoon maak, maar die lading van besoedelingstowwe
waaraan hy onderwerp word, kan gewoon te hoog word om te verwerk.
Hierdie situasie ontstaan gouer as die rivier reeds op ander maniere
benadeel is, byvoorbeeld as die vloei in rivier verminder is (kyk punt 1), of
wanneer dit gekanaliseer is.
Hoe word riviere besoedel? Mense dink dikwels aan rommel wanneer hulle
aan besoedeling dink, en die gebreekte bottels, TV-stelle, motorbande,
dooie honde en plastieksakke wat in riviere beland, is maar te ooglopend.
Dit het inderdaad ’n invloed, en plastiek wat in riviere afspoel dra geweldig
by tot die dood van seelewe en die vergiftiging van marinevoedselkettings.
Nog ’n sigbare vorm van besoedeling in ’n rivier is gronderosie. Dit is
belangrik om te besef dat ’n sekere hoeveelheid grond wat in ’n rivier
inspoel natuurlik en voordelig is omdat dit voedingstowwe aan die stelsel
voorsien. Maar verskeie gebeure en aktiwiteite kan erosie vererger en ook
die sedimentlading in ’n riviere verhoog. ’n Geïsoleerde gebeurtenis soos
’n vloed, ’n gebreekte damwal of vrylating van water uit die onderste laag
van ’n dam, kan baie diere en hulle eiers vernietig. ’n Andersins gesonde
Wat Kan Verkeerd Loop? | 21
Om te benadeel: Om deur
onverstandige optrede in gevaar
te stel.